Norweski dla początkujących

400 Pages·2002·76.773 MB·Polish

by  Anonymous

Serdecznie witamy na kursie jêzyka norweskiego dla pocz¹tkuj¹cych. Cieszymy siê,
¿e zdecydowa³eœs iê na naukê w³aœniez nami. Gwarantujemy, ¿e do³o¿ymy wszelkich starañ,
aby przebiega³a ona przyjemnie, a wspó³praca z nasz¹ szko³¹ u³o¿y³a siê pomyœlnie.
CEL KURSU nie o drogê nie bêdzie sprawia³o Ci trudnoœci.B êdziesz zna³
tak¿e s³ownictwo odnosz¹ce siê do historii, geografii i kul-
Kurs przeznaczony jest dla osób, które pragn¹ zacz¹æ tury Norwegii oraz panuj¹cych wœród mieszkañców zwy-
swoj¹ przygodê z jêzykiem norweskim i którym zale¿y na czajów itd. Wiedza z tego zakresu u³atwi Ci nawi¹zanie sa-
tym, aby ta przygoda odbywa³a siê w klimacie profesjonali- tysfakcjonuj¹cych kontaktów z Norwegami i poruszanie siê
zrtlu, koncentracji na informacjach daj¹cych siê z ³atwoœci¹ po obszarze tego jak¿e ciekawego kraju.
wykorzystaæ w praktyce i na poziomie adekwatnym do po-
trzeb studenta. Nasza propozycja edukacyjna jest jedno-
ZAŒWIADCZENIE I EGZAMIN
/-"' czeœni e odpowiedzi¹ na rosn¹ce w Polsce zainteresowanie
Vjêzykami skandynawskimi. Ukoñczenie kursu ESK K zostanie potwierdzone stosow-
Atutem kursu jest po³o¿enie nacisku na praktyczn¹ zna- nym zaœwiadczeniem. Udokumentuje ono zdobyt¹ na kur-
jomoŒÆjê zyka i gotowoœæje go u¿ycia w wielu sytuacjach sie wiedzê. Za wydanie i wys³anie zaœwiadczeniaE SK K po-
¿ycia codziennego. Materia³y zosta³y przygotowane spe- bierze symboliczn¹ op³atê. Jej wysokoœæz ostanie podana w
cjalnie dla potrzeb samodzielnej nauki. Do ka¿dego pakietu "Infonnacji finansowej dla studentów" za³¹czonej do przed-
lekcyjnego (³¹cznie jest ich 20) do³¹czamy kasetê magneto- ostatniej wysy³ki materia³ów lekcyjnych. Absolwenci kur-
fonow¹, której celem jest wspomo¿enie procesu nauczania. su, którzy nie bêd¹ zainteresowani otrzymaniem zaœwiad-
Us³yszysz na nich doskona³¹ wymowê norwesk¹ w wyko- czenia, bêd¹ oczywiœcie z tej p³atnoœciz wolnieni.
naniu rodowitych Norwegów, którzy odgrywaj¹ role posta-
Ponadto kilka razy w roku organizowane s¹ egzaminy
ci wystêpuj¹cych w dialogach, czytaj¹ æwiczenia i przyk³a-
dla naszych studentów. Udzia³ w egzaminie jest dobrowol-
dy. Dziêki tym nagraniom bê-dzieszm ia³ mo¿liwoœæo s³ucha- ny, a szczegó³owe informacje na ten temat uzyskasz w trak-
nia siê z jêzykiem, przeæwiczeniaw ymoWy, jaki i rozumienia
cie kursu. Œwiadectwo, które otrzymasz po zdaniu egzami-
tekstu ze s³uchu. nu, bêdzie dodatkowym atutem; pomo¿e te¿ w znalezieniu
Na kursie poznasz ok. 2000 najczêœcieju ¿ywanych s³ów, interesuj¹cej pracy.
wyra¿eñ i zwrotów. Szybko opanujesz te¿ podstawy grama-
tyki, które zostan¹ podane w bardzo przystêpny sposób.
MATERIAlY LEKCYJNE
Po ukoñczeniu kursu bez problemu przedstawisz siebie
i innych, staniesz siê aktywnym uczestnikiem dyskusji o po- Materia³ kursu obejmuje 40 lekcji zawartych w 20 pa-
lityce i nie tylko, poradzisz sobie na zakupach, podczas kietach i na 20 kasetach magnetofonowych nagranych
podró¯y, na poczcie, u lekarza, w restauracji: równie¿ pyta- przez rodowitych Norw~ów.
Pakiet 1 Pakiet 10
zwroty grzecznoœciowe. przedstawianie Lekcja 19 S³ownictwo: ¿ywnoœæi napoje, zakupy.
Gramatyka: czas peñektum, imies³ów czasowników
,~~~~ mocnych, rzeczowniki policzalne i niepoliczalne.
zaimki Lekcja 20 S³ownictwo: nazwy posi³ków i potraw, gotowanie.
Gramatyka: zdania podrzêdne z "om", "begge (deler),
bade".
Pakiet 11
Lekcja 21 S³ownictwo: na poczcie, w banku.
Gramatyka: imies³ów czasu teraŸniejszego, funkcje
imies³owu, stopniowanie opisowe, czasownik "b0r".
Lekcja 22 S³ownictwo: rodzina królewska.
Pakiet 2 Gramatyka: liczebniki porz¹dkowe 1-12, stopniowanie
nieregularne, funkcje przymiotnika w stopniu wy¿szym
rodzina, pokrewieñstwo. i najwy¿szym, "hver".
Pakiet 12
Lekcja 23 S³ownictwo: pisanie listów, zapraszanie.
Gramatyka: liczebniki porz¹dkowe 13-w górê, zdania
podrzêdne z zaimkiem pytajnym.
~~. ~. ~~;7d~~1 di~~~:' :-p~z;~iot;;'i k ity.p~
Lekcja 24 S³ownictwo: œwiêta, rocznice.
Gramatyka: rzeczowniki z³o¿one, zwroty porównawcze ~
Pakiet 3 ("jo jo; like" itp.).
'-"
Pakiet 13
Lekcja 25 S³ownictwo: spêdzanie czasu wolnego.
Gramatyka: czasowniki frazowe, czasowniki z³o¿one,
'l ,-,,-, plany na przysz³oœæ, podawa- konstrukcje dope³niaczowe typu "til fjells", przyimki.
Lekcja 26 S³ownictwo: domek letni, sport.
"skal" w odniesieniu d~ przysz³oœci, oko- Gramatyka: cz;³S przysz³y, forma "kom m e til A", czas
teraŸniejszy w funkcji czasu przysz³ego, "neste, hele, alI".
Pakiet 4 Pakiet 14
pary dnia.
Lekcja 27 S³ownictwo: dom, rodzaje domów, wyposaŸenie, remont.
typu "kasIe", Gramatyka: tryb warunkowy, zdania z "hvis", czasowni-
ki rozdzielnie z³o¿one, konstrukcja "verken-eller", przy-
imki, "egen".
Lekcja 28 S³ownictwo: ¿ycie w domu, wizyty.
podawanie dat.
Gramatyka: zdania podrzêdne z "at".
Pakiet 15
Pakiet 5 Lekcja 29 S³ownictwo: wyraŸ anie pogl¹dów, polityka, parlament
norweski.
podró¿owanie. narodowoœci, nazwy
Gramatyka: zdania typu "dei er han som...", ró¿nice
.zaimek miêdzy "sin/han".
Lekcja 30 S³ownictwo: œrodowisko.
"""'~U. '~L""'a",a ""~J~", ' ,a 'VU"~~U/U"U"'U. Gramatyka: plusquampeñektum, przymiotniki w funkcji
Gramatyka: przys³ówki, "mange" ilp., zdania podrzêd- rzeczowników.
ne z "n~r/da", sk³adnia zdania podrzêdnego. Pakiet 16
Pakiet 6 Lekcja 31 S³ownictwo: radio, telewizja, wiadomoœci.
S³ownictwo: zdrowie i choroby, czêœci cia³a. Gramatyka: mowa zale¿na, wyra¿enia "til Mor A", przy-
_-/R_. ~~"..~., ~...~".i. ~~~~~ " .,~..~ ~~ ~." imki, wyra¿anie warunku za pomoc¹ szyku zdania.
, zdania podrzêdne z "som", sk³adnia przys³ów- Lekcja 32 S³ownictwo: prasa, gazety w Norwegii, og³oszenia.
Gramatyka: wyra¿anie trwania, zwroty "holde pA A".
"~in gen/ik, ke no~e n". Pakiet 17
Lekcja 33 S³ownictwo: szkolnictwo, wykszta³cenie.
Pakiet 7 Gramatyka: czasownik "fA" w funkcji modalnej.
Lekcja 34 S³ownictwo: komputer, sieæ, poczta elektroniczna.
podwój- Gramatyka: znaczenia wyrazu "sA", podsumowanie
wiadomoœci na temat sk³adni.
zaimek dzier- Pakiet 18
Lekcja 35 S³ownictwo: z historii Norwegii.
Gramatyka: strona bierna z "bli", przyimki w stronie
Pakiet 8 biernej.
Lekcja 36 S³ownictwo: gospodarka, morze, ropa naftowa.
"deI regner", Gramatyka: podwójne okreœlenie i jego brak.
Pakiet 19
czasow- Lekcja 37 S³ownictwo: porady praktyczne, przepisy, prawo.
Gramatyka: strona bierna z ,,-s", zaimki nieokreœlone
"man/en".
Pakiet 9
Lekcja 38 S³ownictwo: uroczystoœci rodzinne, œlub, ma³¿eñstwo.
forma grzecznoœcio-
Gramatyka: czasowniki na ,,-s" w stronie czynnej.
imies³ów
Pakiet 20
~.~U/U"
...sA". Lekcja 39 S³ownictwo: z historii jêzyka w Norwegii.
Gramatyka: warianty jêzyka, jêzyk formalny i potoczny.
Norwegii, rozrywki: teatr, kino,
Lekcja 40 S³ownictwo: sytuacja jêzykowa w Norwegii, dialekty.
odmiana Gramatyka: ró¿nice miêdzy formami jêzyka, formy fa-
kultalywne.
WPROW ADZENIE
Nauka jêzyka norweskiego wydaæ siê mo¿e na pierwszy rzut. oka zajêciem doœæe kscentrycznym.
Wszak jest to jêzyk niewielkiego narodu zamieszkuj¹cego odleg³y kraj na peryferiach Europy.
Tymczasem decyzja, któr¹ Pañstwo podjêli, jest ze wszech miar s³uszna i godna podziwu. Po
pierwsze dlatego, ¿e jêzykami o du¿ym zasiêgu, takimi jak angielski, niemiecki, francuski czy
hiszpañski, w³ada w naszym kraju du¿o osób, znajomoœæm niej popularnego jêzyka mo¿e wiêc
okazaæs iê niezaprzeczalnym at.utem zarówno w ¿yciu zawodowym, jak i prywatnym. A po wtóre
z tego wzglêdu, ¿e peryferyjnoœæS kandynawii jest mitem, który nale¿y obaliæ. Norwegia jest jed-
nym z najatrakcyjniejszych turystycznie krajów na œwiecie. Co roku tysi¹ce Polaków podró¿uje na
pó³noc, by podziwiaæ nieskalan¹ przyrodê i zachwycaæs iê piêknem niespotykanych nigdzie indziej
fiordów i szkierów, ³owiæ ryby w czystych potokach, wêdrowaæ po górach i p³askowy¿ach, napa-
waÆs iê cisz¹ i spokojem, których pró¿no szukaæw zat³oczonych europejskich metropoliach. Dla
zwolenników czynnego wypoczynku Norwegia to prawdziwy raj na ziemi. Nie mo¿na te¿ zapomi-
naÆo roli, jak¹ ten bogaty kraj odgrywa w œwiatowym ¿yciu gospodarczym, a trudno doprawdy
przeceniæ znaczenie znajomoœci jêzyka obcego w kontaktach handlowych, biznesie i polityce.
w Norwegii, co doœæn iezwyk³e jak na tak niewielki liczebnie kraj, s¹ dwa jêzyki urzêdowe:
bok md l i nynorsk oraz du¿o lokalnych dialektów. Znajomoœæje dnej z form pozwala zrozumieæ
drug¹ bez wiêkszych trudnoœci. Poznaj¹ Pañstwo bokmdl (tzn. jêzyk ksi¹¿ek), którego u¿ywaj¹
wykszta³ceni mieszkañcy wschodniej czêœcik raju i jego stolicy- Oslo, gdzie zreszt¹ mieszka wiê-
kszoŒÆN orwegów.
Ucz¹c siê na kursie ESK K, poznaj¹ Pañstwo nie tylko jêzyk, ale i kraj, dowiedz¹ siê sporo o kultu-
rze, historii i geografii Norwegii, ¿yciu codzi~nnym jej mieszkañców. Zyskaj¹ te¿ Pañstwo umie-
jêtnoŒÆk, tórej zapewne nie byli œwiadomi, podejmuj¹c decyzjê o rozpoczêciu nauki. Otó¿ znajo-
moŒÆjê zyka norweskiego pozwoli Pañstwu porozumieæ siê z Duñczykami i Szwedami! RÓ¯ni-
ce miêdzy jêzykami skandynawskimi s¹ tak niewielkie, ¿e taka komunikacja jest mo¿liwa. Ca³a
Skandynawia stanie przed Pañstwem otworem.
Efektywnoœæ nauki gwarantuje sta³a i powtarzalna struktura poszczególnych zeszytów lekcyj-
Dych. W ka¿dym zeszycie znajd¹ Pañstwo dwie lekcje. Ka¿da lekcja sk³ada siê z dwóch czêœci po-
dzielonych na sekcje. W sekcjach A i B (z wyj¹tkiem A4) wprowadzony jest nowy materia³ leksy-
kalny i gramatyczny. Sekcje C i A4 s³u¿¹ powtórzeniu i utrwaleniu zdobytej wiedzy. Ka¿da lekcja
koñczy siê zestawieniem najwa¿niejszych regu³ gramatycznych w niej wprowadzonych. Na koñcu
zeszytu natomiast znajduje siê praca domowa, klucz do æwiczeñ z sekcji C i A4 oraz s³owniczek
zawieraj¹cy wszystkie s³ówka i zwroty przedstawione w obu lekcjach.
Æwiczenia we wszystkich sekcjach A (z wyj¹tkiem A4) i B polegaj¹ na uzupe³nianiu luk oraz
przekszta³caniu i t³umaczeniu zdañ. Prawid³owe odpowiedzi zaznaczone s¹ czerwonym drukiem.
Zanim zaczn¹ Pañstwo udzielaæ odpowiedzi, czerwony tekst nale¿y zas³oniæz a³¹czonym do kursu
specjalnym filtrem. Jest to istotny element wspomagaj¹cy samodzieln¹ naukê. Tekst powinien byæ
ods³oniêty dopiero po samodzielnym rozwi¹zaniu æwiczenia, przet³umaczeniu zdania itd.; wów-
czas mog¹ Pañstwo sprawdziæ poprawnoœæw ybranego rozwi¹zania. Æwiczenia zosta³y dobrane
w taki sposób, by umo¿liwiæ natychmiastowe zastosowanie i sprawdzenie wiedzy leksykalnej
i gramatycznej zdobytej wdanej sekcji. Æwiczenia w sekcjach C I, C2, C3 i A4 s¹ bardziej urozma-
icone imaj¹ na celu powtórzenie i ugruntowanie wiadomoœci zdobytych w kilku sekcjach, ca³ej
lekcji b¹dŸ obu lekcjach. Ka¿de æwiczenie nale¿y wykonaæ samodzielnie, a nastêpnie sprawdziæ
poprawnoœæu dzielonych odpowiedzi z kluczem zamieszczonym na koñcu zeszytu i z kaset¹. Pod
koniec ka¿dej sekcji A i B (z wyj¹tkiem sekcji A4) znajd¹ Pañstwo uwagi na temat wymowy nor-
weskiej i jej transkrypcji (zapisu) oraz krótkie æwiczenia fonetyczne.
Na kasecie nagrano wszystkie teksty norweskie: nowe s³ówka, dialogi i teksty zwarte, æwiczenia
i ich rozwi¹zania, przyk³ady s³ówek i zdañ wystêpuj¹cych w regu³kach. Teksty polskie o mniej-
szym znaczeniu merytorycznym zosta³y skrócone lub pominiête. Ponadto nie zosta³y nagrane nie-
które informacje gramatyczne. Czêste s³uchanie kasety pozwoli Pañstwu szybko opanowaæz asady
wymowy i oswoiæ siê z brzmieniem dŸwiêków i intonacj¹ jêzyka norweskiego. Radzimy wiernie
naœladowaæw ymowê lektorów, korzystaæ z uwag w zeszytach, powtarzaæ na g³os s³owa, zwroty
czy ca³e zdania (na przyk³ad przed lustrem, kontroluj¹c u³o¿enie narz¹dów mowy).
w naszym kursie bêdziemy stosowaæ miêdzynardowe znaki transkrypcji fonetycznej (IPA).
Transkrypcja IPA jest powszechnie stosowana w wiêkszoœci renomowanych s³owników. Jej znajo-
moœæu ³atwi Pañstwu korzystanie z tych wydawnictw. W lekcjach kursu wymowa podawana jest
w nawiasach kwadratowych.
Dodatkowymi czynnikami u³atwiaj¹cymi przyswajanie wiedzy s¹ specjalne symbole graficzne
stosowane na marginesach oraz okreœlone rozwi¹zania typograficzne stosowane w tekstach
lekcji:
napisany kursyw¹ tekst znajduj¹cy siê przy tym symbolu zawiera nowe informacje dotycz¹ce gra-
matyki oraz u¿ycia s³ówek
w ramkach zamieszczone s¹ dodatkowe informacje dotycz¹ce gramatyki, u¿ycia s³ówek
j
lub wymowy
æwiczenia kontroluj¹ce znajomoœæ nowych s³ówek, gramatyki lub wymowy (dotyczy sekcji A i B,
z wy³¹czeniem sekcji A4)
nowe s³ówka i wyra¿enia
Nasze kursy korespondencyjne wyró¿niaj¹ siê bezpoœrednim stylem wyk³adu. Mamy nadziejê, ¿e
nasz sposób zwracania siê do Pañstwa w materia³ach lekcyjnych spotka siê z Pañstwa zrozumie-
niem. Jak siê Pañstwo wkrótce przekonaj¹, forma "Pan/Pani" wystêpuje w jêzyku norweskim bar-
dzo rzadko iw codziennych kontaktach z Norwegami jest praktycznie zbêdna. No, chyba ¿e bêd¹
mieli Pañstwo zaszczyt porozmawiania z królem Norwegii, Haraldem. Kto wie, w¿yciu wszystko
jest mo¿liwe... By jednak zaimponowaæ monarsze znajomoœci¹ jego ojczystej mowy, czas wzi¹æ
siê do pracy!
¯yczê przyjemnej nauki i wytrwa³oœci,
Autor
-2-
w lekcjach kursu towarzyszyæ Ci bêdzie kilku bohaterów. W pierwszym dialogu poznasz trójkê
sympatycznych m³odych ludzi z Oslo, stolicy Norwegii. W³¹cz kasetê i powtórz na g³os ich imiona
i nazwiska:
Kari Holt > (ka:ri 'h:)lt]
Erik Solheim > ('e:rik 'su:lhreim]
Knut Skard > rknH:t 'ska:rl
Przed wys³uchaniem pierwszego dialogu zapoznaj siê ze s³ówkami i wyra¿eniami, które w nim
wyst¹pi¹. Ka¿de z nich jest nagrane dwukrotnie. Ty te¿, s³uchaj¹c kasety, powtórz ka¿de s³owo
i wyra¿enie dwa razy na g³os, porównuj¹c je z polskim t³umaczeniem:
unnskyld > ['unfyl] -przepraszam
er > [re:r] -jestem, jesteœ, jest, jesteœmy, jesteœcie, s¹
det > [de] -to
ledig > ['le:di] -wolny
her > [hre:r] -tutaj
Er det ledig her? > [rer de 'Ie:di hrer] -Czy to miejsce jest wolne?
ja > [ja:] -tak
vrer sA god > [vref:)'gu:] -proszê
takk > [tak] -dziêkujê
jeg > [jrei] -ja
hete > ['he:b] -nazywaæ siê
hva > [wa] -co, jak
og > [:):] -i, a
d u > [du:] -ty
student > [stu'dent] -student(ka)
studere > [stu'de:~] -studiowaæ
engelsk > ['eI]~lsk] -angielski
norsk > [n:)fk] -norweski
historie > [his'tu:ri~ ] -historia
dette er > ['det~ rer] -to jest
han > [han] -on
jobbe > ['j:)b~ ] -pracowaæ
butikk > [bu'tik] -sklep
i> [i(:)] -w
hei > [hrei] -czeϾ
drikke > ['drik~ ] -piæ
dere > ['de:r~] -wy
vi > [vi:] -my
kaffe > ['kaf~ ] -kawa
vil > [wil] -chcê, chcesz, chce, chcemy, chcecie, chc¹
ha > [ha:] -mieæ
kopp > [k:)p] -fili¿anka
Zapewne nie zapamiêta³eœw szystkich s³ówek, ale nie przejmuj siê tym zbytnio. Przyswoisz je so-
bie, s³uchaj¹c dialogu i wykonuj¹c æwiczenia zawarte w tej sekcji.
A oto pierwszy dialog. Nasza bohaterka, Kari, szuka wolnego miejsca w sto³ówce studenckiej uni-
wersytetu w Oslo. W koñcu znajduje puste krzes³o obok dwóch m³odzieñców. S³uchaj uwa¿nie,
staraj¹c siê wy³owiæ z tekstu jak najwiêcej znaczeñ:
Kari: Unnskyld, er det ledig her?
Erik: Ja, vrer sa god.
Kari: Takk. Jeg heter Kari Holt. Hva heter du?
-3-
Erik: Jeg heter Erik Solheim. Er d u student?
Kari: Ja, jeg studerer engelsk. Og du?
Erik: Jeg studerer norsk og historie. Og dette er Knut Skard. Han jobber i en butikk.
Kari: Hej, Knut. Hva drikker dere?
Knut: Vi drjkker kaffe. Vil d u ha en kopp?
Pos³uchaj dialogu jeszcze raz, tym razem powtarzaj¹c za lektorami ka¿de zdanie:
Unnskyld, er det ledig her? -Przepraszam, czy to miejsce jest wolne?
Ja, vrer sA god. -Tak, proszê.
Takk. -Dziêkujê.
Jeg heter Kari Rolt. -Nazywam siê Karl Rolt.
Rva heter du? -Jak ty siê nazywasz?
Jeg heter Erik Solheim. -Nazywam siê Erik Solheim.
Er du student? -Jesteœ studentk¹?
Ja, jeg studerer engelsk. -Tak, studiujê angielski.
Og du? -A ty?
Jeg studerer norsk og historie. -Ja studiujê norweski i historiê.
Og dette er Knut Skard. -To jest Knut Skard.
Ran jobber i en butikk. -On pracuje w sklepie.
Rei, Knut. -CzeϾ, Knut.
Rva drikker dere? -Co pijecie?
Vi drikker kaffe. -Pijemy kawê.
Vil du ha en koDD? -Chcesz fili¿anke?
Kari i Erik przedstawiaj¹ siê, mówi¹c:
Jeg heter Kari Holt. -Nazywam siê Kari Holt.
Jeg heter Erik Solheim. -Nazywam siê Erik Solheim.
Przedstawiaj¹c siê, u¿yj sformu³owania "Jeg heter", dodaj¹c wy³¹cznie imiê lub imiê i nazwisko,
np.:
leg heter Kari. -Mam na imiê Kari.
leg heter Kari Holt. -Nazywam siê Kari Holt.
Przedstawiaj¹c jak¹œ osobê, mówimy:
Dette er Knut. -To jest Knut.
Wraz ze swoim przyjacielem sk³adasz wizytê Norwegowi. Powiedz, jak siê nazywasz i przedstaw
swego towarzysza. Dokoñcz pisemnie poni¿sze zdania i przeczytaj je na g³os:
lOegg dheettteer er
Kari, witaj¹c siê z Knutem, u¿ywa s³ówka "hei". Jest to najbardziej uniwersalny i nie-
formalny sposób powitania odpowiadaj¹cy polskiemu "czeœæ".
w dialogu pojawia siê kilka czasowników w czasie teraŸniejszym: "studerer", "heter", "drikker".
Czas teraŸniejszy w jêzyku norweskim tworzy siê bardzo regularnie, dodaj¹c ,,-r" do bezokoliczni-
ka. Aby uzyskaæb ezokolicznik, wystarczy odj¹æ koñcówkê ,,-r", Czasownik norweski nie odmienia
siê ani przez osobê, ani przez liczbê, innymi s³owy ma identyczn¹ formê we wszystkich osobach
liczby pojedynczej i mnogiej
-4-
Warto przy okazji zapamiêtaæ, ¿e norweski bezokolicznik jest zazwyczaj poprzedzony
s³ówkiem "a", np.: "a studere" -"studiowaæ". Wiêkszoœæb ezokoliczników koñczy siê
na literê ,,-e".
Podaj foffi1ê bezokolicznika nastêpuj¹cych czasowników w czasie teraŸniejszym:
studerer > a studere
heter > a hete
drikker > a drikke
w dialogu wyst¹pi³ równie¿ bardzo wa¿ny czasownik: "byæ", W przeciwieñstwie do wielu innych
jêzyków, jego u¿ycie w jêzyku norweskim jest niezwykle proste,
"Er" to form a osobowa czasownika "a va!re" [ vre:r';)] -" byæ" o Jest ona identyczna we wszystkich
osobach liczby pojedynczej i mnogiej.
Wykorzystaj teraz powy¿sze wiadomoœci gramatyczne w krótkim æwiczeniu. Uzupe³nij zdania od-
powiedni¹ form¹ czasownika wczasie teraŸniejszym:
Kari jest studentk¹. -Kari >er student.
Knut pije kawê. -Knut > drikker kaffe.
On ma na imiê Erik. -Ran > heter Erik.
On pracuje w sklepie. -Ran > jobber i en butikk.
Co pijecie? -Rva > drikker dere?
Stwierdziliœmy, ¿e formy czasownika w czasie teraŸniejszym s¹ identyczne we wszystkich osobach
liczby pojedynczej i mnogiej. Osoby mo¿na nazwaæ ich imieniem, mo¿na te¿ u¿yæz aimków oso-
bowych. Wiêkszoœæz nich pojawi³o siê w dialogu. By u³atwiæ Ci opanowanie tych wa¿nych form
wyrazowych, zestawiamy je poni¿ej wraz z wymow¹:
Zaimki osobowe
jeg > [jrei] -ja vi > {vi:] -my
d u >{dH:] -ty dere >[de:~] -wy
han >{han] -on de >rdi:7 -oni
hun > {hHn] -ona
Skoro znasz ju¿ zaimki i wiesz, jak u¿ywaæ czasowników w czasie teraŸniejszym, wykonaj poni¯-
sze æwiczenie. Przet³umacz zdania:
Ona ma na imiê Kari. > Hun heter Kari.
My studiujemy historiê. > Vi studerer historie.
Oni pij¹ kawê. > De drikker kaffe.
On ma na imiê Erik. > Han heter Erik.
Chc¹c zapytaæ o czyjeœ imiê i/lub nazwisko, u¿yj pytania:
Hva heter du? -Jak siê nazywasz? , Jak masz na imiê?
/
w norweskim istnieje forma odpowiadaj¹ca polskiemu "Pan/Pani" (poznasz j¹ w jednej
z kolejnych lekcji), ale jest u¿ywana doœærz adko. W codziennych kontaktach Norwego-
wie zwracaj¹ siê do siebie, u¿ywaj¹c formy "Ty", mo¿esz wiêc j¹ stosowaæb ez obawy,
¿e ktoœ pos¹dzi Ciê o nadmiern¹ poufa³oœæ.
pytania w jêzyku norweskim tworzy siê, przestawiaj¹c kolejnoœæpo dmiotu i orzeczenia (tzw. inwersja).
Na przyk³ad zdanie oznajmuj¹ce;
D u er student. -Ty jesteœ studentem.
'-~-
zmienia siê w zdanie pytajne, kiedy podmiot " d u " znajdzie siê za orzeczeniem" er ":
Er du student? -(Czy ty) jesteœ studentem?
Polskie" czy " jest z regu³y pomijane.
Zasada ta obowi¹zuje równie¿ wtedy, gdy zdanie rozpoczyna siê od zaimka pytajnego, np. " hva " -
"co":
Ran studerer historie. -On studiuje historiê.
Rva studerer han? -Co on studiuje?
Spróbuj teraz samodzielnie utworzyæ pytania do nastêpuj¹cych zdañ oznajmuj¹cych:
Hun er student. > Er han student?
Hun studerer engelsk. > Studerer hun engelsk? lub > Hva studerer hun?
Han drikker kaffe. > Hva drikker han? lub > Drikker han kaffe?
SprawdŸmy teraz, czy opanowa³eœ s³ownictwo z pierwszego dialogu. Uzupe³nij brakuj¹ce wyrazy
w zdaniach:
Jesteœ studentem? -> Er d u student?
Co pijecie? -Rva > drikker dere?
To jest Knut. -> Dette er Knut.
On studiuje historiê. -Ran studerer > historie.
Na zakoñczenie sekcji Al przedstawimy kilka wstêpnych uwag na temat wymowy. Po wielokrot-
nym wys³uchaniu nagranego dialogu i s³ówek zdo³a³eœju ¿ zapewne rozszyfrowaæ wiêkszoœæta -
jemniczych znaków w zapisie wymowy. Niektóre dŸwiêki wymawia siê podobnie jak w jêzyku
polskim, rozbie¿noœci dotycz¹ zw³aszcza samog³osek.
Najwa¿niejsza z nich dotyczy d³ugoœci- dŸwiêki wystêpuj¹ce w jêzyku norweskim mog¹ byæa lbo
d³ugie, albo krótkie. D³ugoœæd Ÿwi.êku oznacza siê dwukropkiem [;1.
Powtarzaj wyrazy za lektorem:
ja > [ja:] takk > [tak]
ledig > ['Ie:di] kopp > [kop]
Samog³oska [ul nie ma swego odpowiednika w jêzyku polskim. Wymawia siêj¹jak dŸwiêk poœredni
miêdzy polskim " i " a " u ", pamiêtaj¹c o mocnym zaokr¹gleniu warg. Litera " u " wymawiana jest
najczêœciej w taki w³aœnies posób.
Powtórz wyrazy, s³uchaj¹c kasety. Zaokr¹glij wargi. Pamiêtaj o d³ugoœci dŸwiêku!
du > [du:] hun > [hun]
butikk > [bu'tik]
Znak [ l oznacza akcent, który nale¿y postawiæ na samog³osce w nastêpuj¹cej po nim sylabie.
W wyrazach jednosylabowych nie oznacza siê akcentu. Wj êzyku norweskim akcent pada zazwyczaj
na pierwsz¹ sylabê.
Kari i Erik spotykaj¹ siê ponownie. Tym razem Kari nie jest sama, lecz w towarzystwie kole¿anki.
Zanim wys³uchasz kolejnego dialogu, zapoznaj siê ze s³ówk~mi i zwrotami:
hyggelig > ['hyg;)li] -mi³y, sympatyczny
i~~Wit~i~j
se > [se:] -widzieæ
~~§~~~f~ii1
deg > [drei] -ciebie, tobie, tob¹
1::fi]:i1:!
:~:~:i~:~)*iiii igjen > [i'jen] -znów
:,:,:,:,:,:;;":,:,:
hvordan > ['wurqan] -jak
gA > [g:):] -iϾ
L Hvordan gar det? > [wuqan 'g:):qe] -Jak leci?
,~:~~~~~%~~:~~:~~:~~~::%:::::::::::::::::::::~:%::%:::~::~:~~~~~~~~%~:::%:::::::::~::~
bare > ['ba:f'd] -tylko
1IIIIIIiiii~(
bra > [bra:] -dobry, dobrze
Hvordan har d u det? > [wuqan 'ha:q~ de] -Jak siê masz?
ikke sA verst > [ik;) s:) 'vreJt] -nie najgorzej
-6-
Ran d i Bakken > ['randi 'bak~n] -(¿eñskie imiê i nazwisko)
[~j~~~i~ij~:~ji~~~~~j god dag > [gu'da:g] -dzieñ dobry
ogsa > [':)s:)] -te¿, tak¿e
nel > [nrei] -nie
..
ikke > ['ik~ ] -me
pa > [p:):] -w , na
kontor > [kun.tu:r] -biuro
gj0re > ['j0:~ ] -robiæ
.. Oslo > ['uflu] lub ['uslu] -(stolica Norwegii)
Hvor...fra? > [wur ...fra] -Sk¹d... ?
hvor > [wur] -gdzie
...: ~~j:jjj::::::::~::i universitet > [\³niwrefi'te:t] -uniwersytet
men > [men] -ale
::;::::::::::;:[:[[[:[:::::::~:: kom m e > ['kom~] -przychodziæ, pochodziæ
fra > [fra(:)] -z
18 Sogndal > ['s:)I)ndal] -(nazwa miasta w zach. Norwegii)
ma > [m:):] -muszê, musisz, musi, musimy, musicie,
musz¹
> ['l,,:~ ] -biec
lo:pe
,:~:~:~1~1~1~:~1~:~1~1~c1c~c1." na > [n:):] -teraz
> ['h:):~] -mieæ nadziejê
;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:;:::; hape
VI ses > [wi 'se:s] -do zobaczenia
snart > [sna:t] -wkrótce
III ha det (godt, bra) > rha:d~ ('g:)t, 'bra:)] -czeœæ (przy po¿egnaniu), trzymaj siê
A oto drugi w tej lekcji dialog:
Erik: Hei, Kari! Hyggelig a se deg igjen! Hvordan gar det?
Kari: Takk, bare bra. Og hvordan har du det?
Erik: Ikke sa verst!
Kari: Dette er Randi Bakken.
Erik: God dag, Randi!
Randi: God dag!
Erik: Studerer du ogsa engelsk, Randi?
Randi: Nei, jeg studerer ikke. Jeg jobber pa kontor. Hva gj"r du?
~~~:~~:~:~~
Erik: Jeg studerer norsk og historie pa universitetet her i Oslo.
::::::::::.
::::::::::..
:::::::::::: Randi: Hvor kommer du fra?
Erik: Jeg kommer fra Sogndal. Nei, men jeg ma I"pe na! Haper vi ses snart! Ha det bra!
Randi: Ha det!
Kari: Ha det godt!
~.~i~~~j~~
Wys³uchaj dialogu jeszcze raz, tym razem powtarzaj¹c ka¿de zdanie na g³os:
Rei, Kari! -CzeϾ, Kari!
Ryggelig a se deg igjen! -Mi³o znów ciê widzieæ!
Rvordan gar det? -Jak leci?
:~~~
Takk, bare bra. '. -Dziêkujê, dobrze.
,,"'
Og hvordan har d u det? -A co u ciebie?
Ikke sa verst! -Nie najgorzej.
~11~::~1 Dette er Ran d i Bakken. -To jest Ran d i Bakken.
God dag, Randi! -Dzieñ dobry, Randi!
God dag! -.Dzieñ dobry!
Studerer d u ogsa engelsk, Randi? -Ty te¿ studiujesz angielski, Randi?
Nei, jeg studerer ikke. -Nie, ja nie studiujê.
Jeg jobber pa kontor. -Pracujê w biurze.
-7-
~