NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN KÖROĞLU ADLI ESKĠ HARFLĠ TARĠHÎ ROMANININ ÇEVĠRĠ YAZISI VE TAHLĠLĠ Hakan NAYMAN Yüksek Lisans Tezi DanıĢman: Dr. Öğr. Üyesi AyĢe ULUSOY TUNÇEL Ağustos, 2018 Afyonkarahisar T.C. AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ TÜRK DĠLĠ VE EDEBĠYATI ANABĠLĠM DALI YÜKSEK LĠSANS TEZĠ NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN KÖROĞLU ADLI ESKĠ HARFLĠ TARĠHÎ ROMANININ ÇEVĠRĠ YAZISI VE TAHLĠLĠ Hazırlayan Hakan NAYMAN DanıĢman Dr. Öğr. Üyesi AyĢe ULUSOY TUNÇEL AFYONKARAHĠSAR 2018 YEMĠN METNĠ Yüksek Lisans tezi olarak sunduğum Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu‟nun Köroğlu Adlı Eski Harfli Tarihî Romanının Çeviri Yazısı ve Tahlili adlı çalıĢmanın, tarafımdan bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düĢecek bir yardıma baĢvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım eserlerin Kaynakça‟da gösterilen eserlerden oluĢtuğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanmıĢ olduğumu belirtir ve bunu onurumla doğrularım. .… /.…/2018 Hakan NAYMAN Ġmza i ii ÖZET NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN KÖROĞLU ADLI ESKĠ HARFLĠ TARĠHÎ ROMANININ ÇEVĠRĠ YAZISI VE TAHLĠLĠ Hakan NAYMAN AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ TÜRK DĠLĠ VE EDEBĠYATI ANABĠLĠM DALI Ağustos 2018 DanıĢman: Dr. Öğr. Üyesi AyĢe ULUSOY TUNÇEL Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu romancı, gazeteci, politikacı, çevirmen, eleĢtirmen gibi birçok sıfatı üzerinde barındıran çok yönlü bir yazardır. Çok yönlülüğünün bir neticesi olarak edebiyat alanında da eserler vermiĢtir. Cumhuriyet döneminin ilk tarihî roman yazarı unvanının sahibi olan yazar hakkında tez düzeyinde hiç çalıĢma yapılmadığı görülerek bu çalıĢma yapılmıĢtır. Tarihi tahrif etme konusunda eleĢtirilmesine karĢılık döneminde yazdığı romanlar halk ve aydınlar tarafından çok beğenilmiĢtir. Onun tarihî romanlarından Köroğlu‟nun eski harflerle yazıldığı ve çevirisinin yapılmadığı tespit edilmiĢtir. Romanın günümüz alfabesine çevirisi yapılarak roman inceleme yöntemlerinden klâsik inceleme yöntemiyle tahlil edilmesi, bu araĢtırmanın ana konusunu teĢkil etmiĢtir. Anahtar Kelimeler: Nizamettin Nazif, Köroğlu, tarihî roman, roman tahlili. iii ABSTRACT TRANSLATION AND ANALYSIS OF KÖROĞLU, A HISTORICAL NOVEL WITH OLD LETTERS BY NIZAMETTIN NAZIF TEPEDELENLIOĞLU Hakan NAYMAN AFYON KOCATEPE UNIVERSITY THE INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCES DEPARTMENT OF TURKISH LANGUAGE AND LITERATURE August 2018 Advisor: Asst. Prof. AyĢe ULUSOY TUNÇEL Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu is a multi-directional author accommodating a number of roles such as novelist, journalist, politician, translator and critic. As a result of this multi-directionality, he had works in literature, as well. This study was carried out as there were not any dissertations on the author, who has the title of the author of the first historical novel in Republic period. Although he was criticized as falsifying the history, his novels were very popular among the public and the intelligentsia. It was identified that Köroğlu, one of his historical novels, was written with old letters and has not been translated yet. The main subject of this study is to analyze the novel through classical review method after translating it to Latin alphabet. Keywords: Nizamettin Nazif, Köroğlu, history novel, novel analysis. iv ÖN SÖZ Bu çalıĢmamızda Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu‟nu ve onun Köroğlu adlı romanını ele alıp incelemeye çalıĢtık. Cumhuriyet dönemindeki ilk tarihî roman yazarı olan Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu üzerine Ģimdiye kadar tez düzeyinde hiç çalıĢma yapılmamıĢtır. Üzerine çalıĢma yapılmıĢ yazar ve Ģairler hakkında söylenebilecek her Ģeyin söylendiği, bunlar hakkında yapılacak çalıĢmaların ancak söylenenleri tekrar etme anlamına geleceği düĢüncesiyle değerli hocam AyĢe Ulusoy Tunçel‟in tavsiyesiyle Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu hakkında çalıĢarak onu edebiyat dünyasına geri kazandırmaya karar verdik. Bu çalıĢma ile Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu‟nu ve Latin harflerine aktarılmadığı için fazla bilinmeyen Köroğlu adlı tarihî romanını çeviri yazısı ile birlikte tanıtmaya çalıĢtık. Tezimiz üç bölümden oluĢmaktadır. Birinci bölümde Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu‟nun hayatı, eserleri ve tarihî romancılığı hakkında bilgiler verdik. Ġkinci bölümde Köroğlu adlı tarihî romanı, klâsik inceleme yöntemiyle tahlil ettik. Üçüncü bölümde ise, dönemin dil kurallarına uyarak Köroğlu romanının çeviri yazısını yaptık. Yazarın dili, kolaylıkla okunup anlaĢılacak Ģekilde olduğu için sözlük ekleme gereği duymadık. Tezin sonuna, 26 Ağustos 2014 tarihinde Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu'nu anmak için, ESKADER ile Basın Ġlan Kurumu‟nun müĢterekliğinde yapılan törende iĢtirakçıların yaptığı konuĢmaları da ekledik. Tezin hazırlanmasında, fikirleriyle bana yardım edip yol gösteren kıymetli hocam AyĢe Ulusoy Tunçel‟e teĢekkürlerimi sunarım. ÇalıĢmalarımın Ġstanbul kısmında bana büyük yardımları dokunan ve Kubbealtı Vakfı‟nda değerli çalıĢmaları olan baĢta kültür tarihçisi Sayın Dursun Gürlek olmak üzere, ESKADER Müdürü Sayın ġerif Aydemir‟e ve Damla Kitabevi‟nin sahibi Sayın Mehmet Nuri Yardım‟a teĢekkürü bir borç bilirim. Ayrıca eğitimci sıfatıyla yoluma ıĢık tutan, eğitim hayatımın tüm safhalarında ve hayat yolunda dâima desteğini gördüğüm babamı rahmetle, hürmetle ve minnetle anarak bu çalıĢmamı ona adıyorum. Hayatımın en büyük, en vefakâr ve cefakâr kahramanı olan biricik anneciğime de gece gündüz demeden çalıĢmalarımda verdiği desteklerden dolayı teĢekkür ederim. Hakan NAYMAN v ĠÇĠNDEKĠLER YEMĠN METNĠ .......................................................................................................... i TEZ JÜRĠSĠ KARARI VE ENSTĠTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYIHata! Yer iĢareti tanımlanmamıĢ. ÖZET .......................................................................................................................... iii ABSTRACT ............................................................................................................... iv ÖN SÖZ ....................................................................................................................... v ĠÇĠNDEKĠLER ......................................................................................................... vi KISALTMALAR DĠZĠNĠ ........................................................................................ ix GĠRĠġ .......................................................................................................................... 1 BĠRĠNCĠ BÖLÜM NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN HAYATI, ESERLERĠ VE TARĠHÎ ROMANCILIĞI 1. NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN HUSUSÎ HAYATI ... 2 2. NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN AKADEMĠK HAYATI ...................................................................................................................... 4 3. TARĠHÎ ROMANIN TARĠHÎ SEYRĠ .............................................................. 7 4. HAYATI VE KARAKTERĠNDEN HAREKETLE NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN TARĠHÎ ROMANCILIĞI .................................... 21 4.1. NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU‟NUN ÇOK YÖNLÜLÜĞÜ. ...................................................................................................... 21 4.2. NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU‟NUN HAYATI VE KARAKTERĠNDEN YANSIMALAR .................................................................. 27 4.3. YAZAR, DÖNEM VE ESER BAĞLAMINDA NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU‟NUN TARĠHÎ ROMANCILIĞI ...................................... 37 vi ĠKĠNCĠ BÖLÜM NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN KÖROĞLU ADLI ESKĠ HARFLĠ TARĠHÎ ROMANININ KLÂSĠK ĠNCELEME YÖNTEMĠYLE TAHLĠL EDĠLMESĠ 1. ÖZET ................................................................................................................. 71 2. DIġ YAPI ........................................................................................................... 74 2.1. BĠYOGRAFĠK KÜNYE ............................................................................. 74 2.2. KONU ......................................................................................................... 75 2.3. OLAY ÖRGÜSÜ ........................................................................................ 76 2.4. TEMA .......................................................................................................... 92 3. ĠÇ YAPI ............................................................................................................. 94 3.1. GERÇEĞĠMSĠ YAPIYI HAZIRLAYAN UNSURLAR ............................ 94 3.1.1. BakıĢ Açısı ........................................................................................... 94 3.1.2. Anlatma Tekniği ................................................................................. 98 3.1.2.1. Vaka Tipi ........................................................................................ 102 3.1.2.2. Vaka Tertibi .................................................................................... 103 3.1.2.3. ÇatıĢma Unsurları: .......................................................................... 104 3.2. GERÇEĞĠMSĠ YAPIYI OLUġTURAN UNSURLAR ............................ 109 3.2.1. ġahıs Kadrosu: ................................................................................. 109 3.2.2. Zaman: .............................................................................................. 141 3.2.3. Mekân: .............................................................................................. 145 3.3. GERÇEĞĠMSĠ YAPIYI GELĠġTĠREN UNSURLAR ............................. 158 3.3.1. Dil ve Üslûp: ..................................................................................... 158 vii ÜÇÜNCÜ BÖLÜM NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU’NUN KÖROĞLU ADLI ESKĠ HARFLĠ TARĠHÎ ROMANININ ÇEVĠRĠ YAZISI 1. KÖROĞLU...................................................................................................... 167 SONUÇ .................................................................................................................... 596 KAYNAKÇA .......................................................................................................... 604 EK: 26 AĞUSTOS 2014 TARĠHLĠ ESKADER ĠLE BASIN ĠLAN KURUMU MÜġTEREKLĠĞĠNDE YAPILAN NĠZAMETTĠN NAZĠF TEPEDELENLĠOĞLU'NU ANMA TÖRENĠ’NDE ĠġTĠRAKÇILARIN YAPTIĞI KONUġMALAR .................................................................................. 607 viii
Description: