Table Of Content

— I — Sanja Zubčić Neocirkumfleks u čakavskom narječju Izdavač Filozofski fakultet Sveučilišta u Rijeci Za izdavača izv. prof. dr. sc. Ines Srdoč Konestra Urednica prof. emeritus Iva Lukežić Recenzenti prof. dr. sc. Silvana Vranić prof. dr. sc. Keith Langston Karte izradio Eduard Martinčić Grafička priprema Tempora, Rijeka ISBN 978-953-7975-50-0 Sanja Zubčić NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU Filozofski fakultet u Rijeci 2017. NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU KAZALO PREDGOVOR ............................................................................................... 9 1. UVOD .......................................................................................................13 1.1. Kronologija jezičnoga razvoja ........................................................13 1.2. Temelji slavenske akcentuacije .......................................................15 1.2.1. Inventar ................................................................................15 1.2.2. Distribucija ........................................................................... 17 2. NEOCIRKUMFLEKS ..............................................................................19 2.1. Postanak neocirkumfleksa ..............................................................20 2.1.1. Naglašene i nenaglašene dužine i neocirkumfleks ..............29 2.2. Neocirkumfleks u slovenskom jeziku ............................................37 2.3. Neocirkumfleks u kajkavskom .......................................................38 3. NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM ................................................45 3.1. O sjeverozapadnom čakavskom kao sustavu u dosadašnjim istraživanjima .................................................................................46 3.2. Klasificiranje čakavskoga narječja prema neocirkumfleksu .........64 3.3. Kategorije za ostvaraj neocirkumfleksa u sjeverozapadnim čakavskim govorima .......................................................................71 A. Neocirkumfleks u prezentu glagola ..........................................71 A.1. Naglasna tipologija glagola s neocirkumfleksom .............79 A.2. Neocirkumfleks u prezentu glagola i zanaglasna dužina u szčak. govorima .................................................. 91 A.3. Analiza glagola s neocirkumfleksom u szčak. govorima ...96 A.4. Zaključak o neocirkumfleksu u prezentu glagola u szčak. govorima ...........................................................108 — 5 — NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU B. Neocirkumfleks u pridjeva određenoga lika ........................... 113 B.1. Naglasna tipologija pridjeva s neocirkumfleksom ......... 117 B.1.1. Naglasna tipologija neodređenih pridjeva ............. 117 B.1.2. Naglasna tipologija određenih pridjeva ................. 119 B.1.2.1. Određeni pridjevi n. t. a .............................123 B.1.2.2. Određeni pridjevi n. t. b .............................126 B.2. Tvorbeni obrasci pridjeva s neocirkumfleksom ..............128 B.3. Neocirkumfleks u određenih pridjeva i zanaglasna dužina u szčak. govorima ................................................ 131 B.4. Analiza određenih pridjeva s neocirkumfleksom u szčak. govorima ........................................................... 132 B.5. Zaključak o neocirkumfleksu u određenom liku pridjeva u szčak. govorima ............................................. 136 4. ZAKLJUČAK ......................................................................................... 140 4.1. Postanak neocirkumfleksa u sjeverozapadnom čakavskom ........ 140 4.1.1. Neocirkumfleks u prezentu glagola .................................. 142 4.1.2. Neocirkumfleks u određenih pridjeva ............................... 143 4.2. Rasprostranjenost neocirkumfleksa u sjeverozapadnom čakavskom prema kategorijama ................................................... 146 4.3. Stratifikacija sjeverozapadnih čakavskih govora ......................... 150 4.3.1. Neocirkumfleks u ekavskom dijalektu .............................. 151 4.3.1.1. Središnji istarski poddijalekt ekavskoga dijalekta ... 151 4.3.1.2. Sjeveroistočni istarski poddijalekt ekavskoga dijalekta ................................................................. 153 4.3.1.3. Primorski poddijalekt ekavskoga dijalekta ...........154 4.3.1.4. Otočni poddijalekt ekavskoga dijalekta ................ 155 — 6 — KAZALO 4.3.2. Neocirkumfleks u ikavsko-ekavskom dijalektu ................ 155 4.3.2.1. Primorski poddijalekt ikavsko-ekavskoga dijalekta ................................................................. 155 4.3.2.2. Rubni poddijalekt ikavsko-ekavskoga dijalekta .... 157 4.3.3. Neocirkumfleks u buzetskom dijalektu ............................. 158 4.3.4. Neocirkumfleks u ikavskom govoru Klane ....................... 159 4.4. Govori koji graniče sa sjeverozapadnim čakavskima i sporadično mogu imati neocirkumfleks .................................... 161 4.4.1. Jugozapadni istarski dijalekt koji ulazi u skupinu jugoistočnih čakavskih ....................................................... 161 4.4.2. Ikavsko-ekavski govori koji ulaze u skupinu središnjih čakavskih ........................................................... 165 5. KARTE .................................................................................................... 172 5.1. Karta 1: Neocirkumfleks u prezentu glagola ............................... 173 5.2. Karta 2: Neocirkumfleks u određenom liku pridjeva .................. 174 5.3. Karta 3: Neocirkumfleks u sjeverozapadnim čakavskim govorima ............................................................................................. 175 6. LITERATURA ....................................................................................... 177 6.1. Tiskana građa ............................................................................... 177 6.2. Rukopisni izvori ........................................................................... 193 6.3. Internetski izvori .......................................................................... 193 7. POPIS ISPITANIKA ...............................................................................194 BILJEŠKA O AUTORICI .......................................................................... 198 — 7 — NEOCIRKUMFLEKS U ČAKAVSKOM NARJEČJU PREDGOVOR1 Slavenska je akcentologija vrlo živo područje znanstvenoga interesa niza istraživača. Osim izrazite dinamike, obilježuje ga pluralizam mišljenja i polemički tonovi. U suvremenoj slavističkoj misli postoji više akcentoloških škola koje o pitanju postanka, statusa i ponašanja naglasnih i nenaglasnih jedinica imaju manje ili više različite stavove. Hrvatski je jezik oduvijek bio zanimljiv slavenskim akcentolozima zbog očuvane opreke po intonaciji, starih naglasnih jedinica i dobro očuvanoga staroga naglasnoga mjesta ili mogućnosti da se ono rekonstruira. Najčešće su ekscerpirani podatci iz čakavskih govora, pa ne čudi da je studija A. Belića o govoru Novoga Vinodolskoga jedna od najčešće citiranih rasprava. Iako hrvatski jezik predstavlja bogat izvor podataka, u hrvatskoj se filologiji akcentologija nije uvijek razvijala na onaj način na koji je započeo njezin razvoj, istaknutim radom Stjepana Ivšića. Hrvatske su dijalektologe mahom zaokupljala druga područja interesa, a nedvojbeno je problem predstavljala i nedostupnost suvremene literature. Od polovice 20. stoljeća zamjetna je tendencija napuštanja slavističke komponente koja je kao osobito blago tradirana iz početaka slavenske filologije, a istraživanja se koncentriraju na kroatističku komponentu koja se nerijetko prikazuje izolirano, bez stavljanja u odnos s ostalim slavenskim jezicima. To među inim nedvojbeno proizlazi i iz složenih društvenopovijesnih okolnosti u kojima su pred hrvatskim filolozima bili brojni zadatci. Početak 21. stoljeća hrvatskoj je filologiji donio povratak akcentološkoj misli pa se s jedne strane oblikuje skupina mladih istraživača koja hrvatsku akcentuaciju promatra u širem slavističkom kontekstu i druga skupina koja se 1 Knjiga je objavljena u okviru potpore Sveučilišta u Rijeci Prilozi za istraživanje čakavskih dijalekata na području zapadne Hrvatske voditeljice Silvane Vranić. — 9 —