Nederduitsch Hervormde Kerk van Afrika: Gemeente Piet Retief 1912 - 2012.

2012·3.2 MB·Afrikaans

by  DUPPER, Buddie (Redakteur)

^HccC&uUutAcA *^&wóncnde ‘TC&Uí
/d^Uáct
(Acut'
^eUe^
(^cmeettte 'Piet
HOEKSTEFN
I NED. HERVORMDE KERK
CELCopeMciisao
CHRISTUSOIEKOEKSTEEN
Í9t2 20 2
- f
Digitized by the Internet Archive
in 2017 with funding from
University of Pretoria, Library Services
https://archive.org/details/nederduitschhervOOdupp
Voorwoord
Dle honderdjarlge bestaan van Plet Retlef
gemeente. Wat 'n mylpaal! Aan ons Hemelse
Vader spreek ons ons dank ult vlr Sy
beskermlng, onderskraglng en leldlng en dat
Hy aan ons dle krag en dle wll gegee het om
vlr dle voortbestaan van ons gemeente te
werk.
'n Woord van dank aan oud-predlkante, oud-
kerkraadslede, huldlge predlkant, kerkraad en
gemeentelede wat op enlge manler betrokke
Is/was by dle opbou en voortbestaan van Plet
Retlef gemeente.
Ons Innlge dank aan ds Buddle Dupper wle dle
leldlng gegee het om dle Idee von dle Feesblad
en Eeufeesgeleentheld 'n groot sukses te
maok.
Mag dlt &oá se wll wees om hlerdle gemeente
te behoed, te bewaar en verder In dle
toekoms ult te bou.
Hierdie boekie is nadie bestevandieredaksiesevermoëenmetdiesamewerkingvan
oud-predikante en huidige predikant saamgestel. Baie opleeswerk en interpretasie
van gebeure is neergepen. Met al die inligting wat weergee is, is daar gepoog om
sekertemaakvandie korrektheiddaarvan. U wordversoekomonssogouas moontlik
in kennis testelasuoorenigeaddisionelefeiteof inligtingbeskik.
Redaksie
Redaksie; Ds Buddie Oupper
JanVenter
Hettie Venter
PREDIKANTE VAN DIE eEAAEENTE PIET RETIEF
1912 - 2012
Stigting 17Augustus 1912 Os. J.J.PrinsloovonStanderton
1912 - 1944 33jaarsonderprcdikant
1945 - 1949 Ds. W.H. van Bergen
1949- 1953 5jaarsonderpredikant
1954- 1956 Ds. J.A. Don
1956 - 1959 Ds. R.P. Botha
1960-1963 4jaarsonderpredikant
1964-1966 Ds. N.J.J.vanRensburg
1967 1jaarsondcrprcdikant
1968 - 1972 Ds. M.J. Redelinghuys
1973 - 1975 Ds.J.H. Breytenbach
1976- 1979 Ds. H.P.F. Kern
1979- 1980 Ds. S.J.Pretorius
1980- 1995 Ds. D.S. Smit
1996 - 2000 Emiriti:
Ds Botha
Ds MartynRedelinghuys
DsJanWallis
Ds FransRedelinghuys
2001 - 2008 Ds FransRedelinghuys
2009- Ds Buddie Dupper
&eskíedkundige oorsíg
Na die mislukte vereniging tussen die Nederduitsch
Hervormde en Nederduits Sereformeerde Kerke in A,..
cEtlEfUíi.tER****
N1e8d8e5rduhiettscdhs.HerD.vPo.rmAdcekegremmaene,nteproepdiWkaaknktervsatnrooDmi,e I Oaniel Petrus
ACKERMAN
sedert 1875 'n predikant van die sogenaamde IIgesorex12April184-8
Verenigde Kerkgeword. Hy was ook die konsulent van QVERLEOEN
die Ned Gereformeerde Kerk op Piet Retief vanaf II Z AUCUSTUS 1916 :
1885. Vanweë die feit dat die meeste lidmate op die I ALHfER BEVESTiCD
Oostelike Hoëveld hulle met die kerkvereniging van 8 JANUARIE1873 '>i
1885 vereenselwig het, het daar 27 jaar verloop I Eer&te Preoikant
voordat die Nederduitsch Hervormde Kerk 'n ge- II VAN DE
Kcd,Herv.of Ceref.
meente op Piet Retief gestig het. Die gemeente op
CEMfEífFE WAKKERSTROOL
PietRetiefsou bestaanuit lidmatewat in 1885niewou
verenig met die N & Kerk nie of later teleurgesteld Ooorzijn Cehcente
was en lidmate van die Nederduitsch Hervormde Kerk
wou bly.
SrafstecnvanDsDPAckerman
2
1912
17 Augustus 1912
Dieeerstevergaderingvandie Hervormdegemeente het
op Saterdag, 17 Augustus, onder
voorsitterskap van ds JJ
Prinsloo van Standerton
plaasgevind. Die vergadering
het op versoek van 'n paar
lidmate wat hulle in die
omgewing van Piet Retief
bevind het, plaasgevind. Hulle
begeertewasdat 'ngemeentevan
die Nederduitsch Hervormde Kerk
gestig moes word. Tydens die vergadering was 19
lidmateteenwoordigenhulle het 'nverklaringonderteken DsJJPrinsloo
waarin hulle die Kommissie van die Algemene Kerkvergadering versoek het om die
stigting van 'n Semeente goed te keur. Na die besluit geneem is om die gemeente te
stig, is twee ampsdraers, nl AC de Klerk as ouderling en MJH Herbst as diaken
verkies.
y^otuCecfereersteQemeentever^jaderino^efioucCenojj17JAu^ustus1912
te'Piet'RetiefinT.v.C.
'Devoorsitter, 'Ds.JJPrinsCoocCerJNed.PfervormcCeQemeentevan
StancCertonoj>entcCever^acCerinfj,encCeeCtmecCeaancCever^acCerin^
cCatfiygekomenwaroj>CetscfirijvenaanCecCencCerJNecCTCervormcCe
'Xerk,cCiewoona^ftigwarenincCitcCistricfitvanPiet'Retief.
Oj>fiunversoekwasfyover^ekomenmetfetcCoeC,fierene(jemeente
testicfiten,cCaarftierno0enkeCeCecCenwarencCiewensenteBCijven
BeforentotcCekerkcCervacCeren,cCevoorterkkerkerk,nC. deNed
CíervormdeXerk.
PeneverkCaringvandevoC^endeinfioudword^etekenddoorne^entien
Cidmaten.
yerkCarin^:
"AVijoncCer^etekendenverkCarendooronsefiandtekenin^datuwe
CedenworcCenvandeNedTfervormdeQemeentepesticfittePietRetief,
ojjSaterdof17JAu^ustus1912".
Piet'Retief,17Au^ustus1912
Tfandtekeninp
TfierojjverkCaartdevoorsitterdegemeentevoorwettiggesticfiten
devergaderinggaatovertotfietkiezenvanXerkenraacfsfecCen.
Qekozenwordende6rs: JACcCeXCerkasouderCingen
CJTfJferBstasdiaken
DaarRrSACdeXferkecfiterafwesigis,moetmetcCeCevestiging
gewacfitwordentotcCevoCgendekerkviering.
NaenkefewoorcfenvanCemoedingsfuitdevoorsitterdevergadering
metPsaCmgesangengeBed.
•
Nog voor die stigting van die gemeente, is Lukas Cornelius Albertus Visagie op 11
Januarie 1912 gebore en is op 12 November 1912 gedoop. Hy was dus die eerste
dopeling. Daar is geen inskrywing in die ALMANAK ten opsigte van enige statistiek
oor die gemeente nie. Die vergadering van die Oostelike Ring het ook geen melding
gemaakvandievoornemeom 'ngemeenteopPietRetieftestig nie.
OorspronklikeNotulevandicstigtingsvcrgadcring
^Cét€,^itg r'étéé, -r-«. .•/€€»,/ /f -€€.•€
Mééí/* •rttt* j/é < .V< / .«'< .*
Htft*. W'W » >*/Í / ti94U.€^€4 «<•* ftét4. f/i'é* j'/fé’*
f . /f^ftt'.,Ví?, ,/€€! f'é'ré‘*éé4»ét/Í4 ./m é*.
é/tV/é'.'// é4é,tt /^V V'W
/ir rf.éu,f4f ...fé/' •i/' .f / -
,'tté'- tt/ TC 4^^ A , '^4féét w ..m^ 't<
/.f^^'.éfél*t*,/ .W/t^é*. ffé•.téréé'/.é’.ét, »t^/? ./r /.Ar«4.• tt'y 4r- ^
í/í I /é-é/. €. "t••méétt f'Xr> /"
^'r’f.é 'f"-;A/ét ^ v<A /• •éf/^,r<ér/< <*é./ftééém'/
ft•téf// /i-//t,é/ /tteré* /er^/' /ti/étt</<éé».
X/t J^f'truttt
fH/ y/
^/aa^ 'y/i^ ,»/*,<//\m/Sf4ét'é/éé^, ./., //éu.^%.t .rtéftéé ay
y- /
^ 4atéé//eXV /• /,€ / f<<< 'ftéé'f/fé^ *Af.ty
„f/é c /zf/- *^éHé'. ij'ét*4.eéét/ ééé /éA / ./
f*/^^- AA/^té/Aéé. ''*"«• /f^éfm /tt.e'
f^€// ,C'''/^/ '“« té^^^té'. .’-f/X•
é4 /ft*% f//émtf/ AÍ /*éémim « ‘A/ *é,<*reé<e.Xí
/<é/éy/é.^ A//S’ééA/f./r .... r,
é/t/e '^/ /C/ éCêitem* .éét. ffrrééé^é/é'/fé^fC’m*.
f.'é t/étéé* tt.^éé/fé*
lf/. c^. .*^ • t^eéét ^ eAm •*/<^/
^ V« '^'-V
/^A»U e /• éé'é , t/.'A4/"/ét A/'éfAétrtr.’éf/tm/é'’ éém.S^
t/c 4^ééAc/ej•ri^ •ért-AAé / -<''/•/*>/«. .^/ /AÍ e'^/^.réé
//f/fei.f/^t
//féeétéé/téé^ é'/*é/*' t^4<é
r/^f»éi////é* éU f'frfmé/t t*<éé/ ^tf/ém^féi.4ééé^ tAé/éa/1
- Tf4/Atr/t,i*h/éC/Ét%t/t.*f^'é
4
1913
Die ecrste vroulikc dopeling (twcedc dopeling) in dic jong gemccnte, was Aletta
Magdalcna Labuschagne wat op 18 Mei dcur ds JJ Prinsloo gedoop is. Sy is op 25
Augustus 1912 gebore. Haar ouers was Casper Jcrcmias Labuschagnc cn Aletta
MagdalenaLabuschagnc(gebHerbst). Waarskynlikwasdiedopelingdieccrtscdiakcn,
LHerbst,sc kleinkind. Dieecrstc kcrkraadsvergadcringhetop Maandag,
17 Novembcr 1913 plaasgcvind en daarin is vermeld dat dic ercdienstc op Idalia, dic
Idaliais'nplaassonagenoegtwintigkilometeropdieErmelopad
plaas van Oudl AC de Klerk, sou plaasvind. Tydens die Ringsvergadering van 1913 is
gcen afvaardiging van Piet Reticf teenwoordig nie. (Ouderling ac de Klerk was Willie
Broodrykseoupagrootjie. Driegeslagte-almalACdeKlerkhetasouderlingeindiegemeentegedien.)
1914
In dic jaar is dic ccrstc inskrywing in die ALMANAK. Die konsulente was ds SJ
Strijdomvan Krugcrsdorp cndsJJPrinsloovan Standerton. Disduidelikdatdic
gemeente indic Oostelike Ring ingcdecl is. Diegcmccntc hetuit 55 lidmate bcstaan.
Dic eerste vergadering van die Oostclike Ring hct op 27 en 28 April op Trichardt
plaasgevind. Ouderling AC de Klerk en diaken MJH Herbst het die vergadcring
bygewoon.
1917
Op 4 November het dic kerkraad dic plaaslikc
Sereformeerde Kcrk genader om van hullc kerkgebou
gebruik te maak,aangcsien dit mccr sentraal sou wees.
Die gebou is dan ook 'n jaar lank gcbruik. In die
aanvangsjare is die gemcente deur konsulente, wat oor
groot afstande en oor ruwe paaic hierheen moes reis,
bedien.
5
1918
Op 9 Maart het die kerkraad besluit om twee erwe op die dorp te koop met die doel
om 'nkerkte bou.
1919
Tydens die vergadering in Januarie het die gemeente besluitom 'n kerk te bou. Daar
was maar 160 siele en 78 lidmate in die gemeente. Ds SJ Strijdom van Krugersdorp
wasdie konsulent. Die lidmate isdeurouderlingeACde Klerk TBvanRooijenenMJH
,
Herbstasdiakenopdie kerkraadverteenwoordig.
1920
Ds SJ Strijdom hetdie hoeksteenvandie nuwe kerkgebou op 8 Mei onthul. Daar wos
70 lidmate in diegemeente. Die kerkwas 'n gebou met 'n grasdak,geleë op dieerwe
waar die huidige koshuis van die Laerskool opgerig is. Die hoofswoning op die perseel
wasdiepastoriewateers baie lateropgerig is. Daarwasgrootwaarderingvir lidmate
wat baiedaarvooropgeofferhetenselfdie kerkgebouopgerighet.
1921
Ds SJ Strijdom van Krugersdorp het steeds as die konsulent opgetree. Hy het baie
gerief opgeoffer vir die 83 lidmate van diegemeente. Die reis vanaf Krugersdorp na
PietRetiefwas lankendiepaaievandestyds hetdiereis nogmeer bemoeilik.
1922
Ds GE Alers van Sermiston (oorspronklik uit Nederland) het die 69 lidmate van die
gemeente as konsulent bedien. 'n Nuwe ouderling, PJ Erasmus, is ook tot die
kerkraadverkies,terwyl broerGduPlessis,die kosterwas.
1924
Die gemeente het baie gemeentelede verloor, en net 45 lidmate was oor. Ds J van
Belkumvan Heidelberghetas konsulentopgetree.
1925
Finansieel het die gemeente baie probleme ondervind. Die kerk se skuld was telkens
op die sakelys op die gemeente-, asook op die kerkraadsvergaderings. In November
het die kerkraad 'n besluit geneem datelke gemeentelid tien sjielings perjaar moet
bydra om die kerkskuld te help betaal. Tydens die jaar, het Die ALMANAK
verkeerdelikaangedui datdiegemeente in 1916gestig is. DsJvan Belkumwassteeds
die konsulentvandiegemeentewatuit 120siele bestaanhet.
1926
Nog lidmate van die kerk verlaat die gemeente en slegs 40 lidmate het oorgebly. Ds
van Belkum hetdiekonsulentswerkvan Heidelbergafgedoen.
1927
Die gemeente het gegroei na 46 lidmate, maar Ds Jac van Belkum aanvaaremeritaat.
(trceaf) Die Almanakdui aandathy in 1877 inNederlandaspredikantgeorden is. Hy
6
het dusvir 50jaaras predikantgedien. Van die 50jaarwas 36jaar daarvan in 5uid-
Afrika. Interessantom daaraantedinkdatdsvan Belkumalreeds 'nou manvan byna
70jaarmoesgeweeshet,toehyvan Heidelbergaf konsulent inPietRetief was.
,
1928
Toe die diaken MJH Coetzer bedank het, is AMJ Harthoorn in sy plek verkies. 'n
Skielikedaling indie lidmaattal,treeweer inenstaanop 30.
1929
Ds PSSrobler van Krugersdorp hetas konsulentopgetreeendie gemeente hetonder
die Ring van Pietermaritzburg geval. Die skriba was diaken AMK Harthoorn. Van die
sake wat gereeld in notules aangeteken staan, is die erge finansiële nood wat die
gemeente ondervind het. Tydens die kerkraadsvergadering in Junie het die kerkraad
baiegedebateeroordieproblememetdie kergebousedak.
1930
Diegemeentehetonder dieRingvanLydenburggeressorteer. Daarwas42 lidmateen
ds CH Rautenbach van 'ngemeente metdie naam Erasmus (die
plekwaar ditwas, isonbekend)hetas konsulentgedien. Op 'n
gemeentevergadering van die Nederduitsch Hervormde Kerk
van Volksrust, het hulleop 12 April besluit om hul ou bankeen
preekstoel van hul ou saaltjie aan die Nederduitsch
Hervormde KerkvanPietRetief teskenk. '
.
1931
Op Saterdag 21 Maart 1931 het die Kerkraad onder leiding Í
vandsJ6M Dreyer besluitomdie kerkgebou sestruktuurmet bsJGMDreyer
ysterstussendie murete versterk. Ds J(5M Dreyerwasdie konsulent. Die kerkraad
wat die 40 lidmate verteenwoordig het, het bestaan uit oudl AC de Klerk en diaken
NSCEngelbrecht.
1932
Diegemeentehet 'ngeringegroei getoonen het 50 lidmate.
1933
Ds FJZ Booysen van Trichardtsfontein was die konsulent en die gemeente het uit 65
lidmate bestaan. Op Saterdag 4 November 1933 het die kerkraad byeengekom om
oordieprobleem met lidmate watdie Kerkwouverlaat,te bespreek. Dié lidmatewou
nie die ingebruikneming van die Afrikaanse vertaling van die Bybel aanvaar nie. Na
dringende besprekingshetdievergadering besluitom hulleeenvoudigmetruste laat.
1934
Ds JSM Dreyer het weer as konsulent opgetree en die skriba was JH Pistorius.
Ouderlinge6TCMaritz, ACde KlerkenJA Srobler,asookC Bothma,CH VorsterenA
Coetzer as diakens, het op die kerkraad gedien. Die Kerkraad het 'n besluit geneem
om eenvoudig die begroting deur die aantal lidmate te deel en elkeen moes "betaal",
anders sou die begroting nie klop nie. Op Saterdag, 5 Mei, het hul basaar gehou en
7
het £33.10.6 opgelewer. Tydens die Kerkraadsvergadering van 3 November het die
Kerkraadsyernstige behoefteaan 'n kerkorrel uitgespreek.
1935
Op 1 Februarie is berig dat 'n orrel deur broer A Hartzhoorn (wat die skriba van dic
gcmecntcwos)aandiegemeentegeleenis. Diegemeentevan Krugersdorphetook indié
tyd 'n nuwe,groter kerkgebouen Piet Retief hetdaardiegemeentegenaderom hulle
ou kerkbanke aan die gemeente te skenk. Waarskynlik tydens 'n voorbereidingsdiens
op Saterdag 30November 1935,skenksuster P Botes, diewaterbakvir diedoopfont.
Die vergadering is ook in kennis gestel van die skenking van die munisipaliteit - gratis
weidingop die grondaangrensend aan die kerkgebou vir die perdeentrekossetydens
nagmaalnaweke.
Die kerkgebou het baie onderhoud geverg. Die kerkraad het besluit om 'n plafon en
staalraamvensters aan te bring. 'n Sestry het ontstaan en in Mei is 'n bespreking
gehou,om te besluitof elektriese ligte,of"Gloria" lampe indie kerkgebouaangebring
sou word. Tydens 'n kerkraadsvergadering op Saterdag 31 Augustus, het die
voorsitter van die Kerkraad, ds JSM Dreyer, die kerkraadslede vermaan om self die
eredienste getrou by te woon. By die gemeentevergadering op 30 November, het ds
JSM Dreyer die gemeente meegedeel dat Volksrust in die volgendejaar 'n predikant
wou beroep en hy beveel aan dat Piet Retief hulle moes nader met die oog op die
vormingvan 'n kombinasie. Diegemeentehet 82 lidmategehad.
1936
Dit was duidelikdat ds J&M Dreyer van Ermelo maar volgehou het metdie bediening.
In die jaar is die gemeente van Piet Retief onder die Ring van Lydenburg ingedeel.
Die skriba-kassier was JH Pistorius en hy het ook as ouderling, orrelis en voorleser
gedien. Die Gemeente het op Saterdag 28 Maart met teleurstelling kennis geneem
dat Volksrustgemeente nie eers op hulle skrywe met die oog op kombinasievorming
gcantwoord het nie. Diegemeente istydens 'nvergaderinggevraomtepoogomselfs
een derde by te dra, want die "selfsug en gierigheid" was die gemeente se "dood".
Gedurendediejaar is 12 kindersgedoopenhetdiegemeentegegroei na 119 lidmate.
1937
Diegemeentelede hetop Saterdag,3 April,die kerkgebouopgeknap. Diemure is mooi
afgewit en die vensterrame is geverf teen 'n koste van £25.19.6. Die hoeksteen is
ook verwyder sodat die foutiewe bewoording (dic naam van dic Kcrk was vcrkccrd gcspcl)
daarop verwyder kon word, en dit is toe weer tydens die nagmaal van September
"herlê". Die gemeente het die kerkraad versoek om by die stadsraad uit te vind
waarom daar nie aan die Hervormde Kerk ook gratis erwe geskenk is, soos aan die
ander kerke in die dorp nie. Die moontlikheid om aan die kerkgebou te verbou is
oorweeg, maar die gemeente het tot die slotsom gekom, dat die struktuur te oud en
te verswak is om daaraan te verbou. Op Saterdag, 4 Desember, het die
gemeentevergadering 'n kombinasie met Slencoegemeente oorweeg. Tydens die
vergadering het die gemeente verneem van 'n orrel wat te koop is, teen £30 en is
besluit om dit te koop. So, die geleende orrel kon aan broer A Hartzhoorn
8