nacionalna klasifikacija na zanimawata

540 Pages·2011·1.67 MB·Croatian

REPUBLIKA MAKEDONIJA
Dr`aven zavod za statistika
i
d
r
a
d
n
a
NACIONALNA KLASIFIKACIJA
t
s
NA ZANIMAWATA
i
i
r
u
t
a
l
k
n
e
m
o
n
,
i
i
g
o
l
o
d
o
t
e
m
,
i
i
c
a
k
i
f
i
s
a
l
K
2.8.11.01
Skopje, 2011 godina
REPUBLIKA MAKEDONIJA
DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA

NACIONALNA KLASIFIKACIJA
NA ZANIMAWATA

Skopje, 2011
Izdava~:
DR@AVEN ZAVOD ZA STATISTIKA NA REPUBLIKA MAKEDONIJA,
ul. "Dame Gruev" br.4, Skopje

Telefon [phone]
Faks +389/02/3111-336

WEB-stranica: http://www.stat.gov.mk

Odgovara:
m-r Blagica Novkovska, direktor

VE MOLIME PRI KORISTEWETO NA OVAA PUBLIKACIJA, NAVEDETE GO IZVOROT

CIP - Каталогизација во публикација
Национална и универзитетска библиотека "Св. Климент Охридски", Скопје

331.542(497.7)(083.73)

НАЦИОНАЛНА класификација на занимањата. - Скопје : Државен завод
за статистика на Република Македонија, 2011. - 539 стр. ; 29 см. -
(Статистички преглед / Државен завод за статистика на Република

Македонија, ISSN 1409-7044)

ISBN 978-608-227-017-3

а) Професии - Македонија - Класификација

COBISS.MK-ID 87816714

2
PREDGOVOR

Celokupnite sistemski promeni vo Republika Makedonija, potrebata od
sledewe na promenite nastanati vo strukturata na rabotnata sila vo uslovi na
pazarna ekonomija, procesot na globalizacija, usoglasuvaweto so me|unarodnite
normi i standardi, obezbeduvaweto na sporedlivi podatoci so zemjite-~lenki na
Evropskata unija i ostanatite zemji-~lenki na Me|unarodnata organizacija na
trudot, ja postavija kako neophodnost revizijata na postoe~kata Nacionalna
klasifikacija na zanimawata i nejzino usoglasuvawe so ISCO-08 (Me|unarodna
standardna klasifikacija na zanimawata).
Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena i usoglasena spored
na~elata na Me|unarodnata standardna klasifikacija na zanimawata ISCO-08.
Namenata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e za site korisnici
vo Republika Makedonija i upotrebliva od strana na ministerstvata, instituciite i
delovnite subjekti koi prika`uvaat i sledat me|unarodno sporedlivi podatoci od
oblasta na pazarot na trudot.
Kako osnova za izrabotka na revidiranoto izdanie na Nacionalnata
klasifikacija na zanimawata ni poslu`ija prethodnoto izdanie na Klasifikacijata,
sistematizaciite na rabotnite mesta dostaveni od strana na nadle`nite
ministerstva, institucii i golem broj delovni subjekti, kako i nivnite predlozi i
zabele{ki.
Na site nim im blagodarime za pomo{ta {to ni ja dadoa.
Dr`avniot zavod za statistika se nadeva deka Klasifikacijata }e ja ispolni
svojata uloga vo javnosta i na krajnite korisnici }e im ovozmo`i sogleduvawe i
pravilno opredeluvawe na zanimawata.

Skopje, fevruari 2011 godina Direktor,

m-r Blagica Novkovska

3
SODR@INA

PREDGOVOR..........................................................................................................................................................3

VOVED.....................................................................................................................................................................5

I. OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA
ZANIMAWATA...................................................................................................................................................5

STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA...............6

SODR@INA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA................7

GLAVNI GRUPI.........................................................................................................................................8

KRITERIUMI ZA GRUPIRAWE NA ZANIMAWATA..............................................................10

II. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - osnovna struktura.....................12

III. OPISI NA GRUPITE NA ZANIMAWATA......................................................................................33

IV. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - azbu~en spisok........................355

V. NACIONALNA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA - po {ifri..................................435

4
VOVED

Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e podgotvena so cel da se koristi za
pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatocite va`ni za sledewe na
promenite na pazarot na trudot vo Republika Makedonija.
Taa }e ovozmo`i sporedlivost na podatocite za zanimawata kako na nacionalno, taka
i na me|unarodno nivo.

I. OSNOVNI KARAKTERISTIKI NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA
ZANIMAWATA

[to e Nacionalnata klasifikacija na zanimawata?

Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e nacionalen standard koj se upotrebuva
pri evidentirawe, pribirawe, obrabotka, analizirawe i publikuvawe na podatoci koi se
va`ni za sledewe na promenite na pazarot na trudot vo Republika Makedonija.

[to e zanimawe?

Pod poimot zanimawe se podrazbira zbir na raboti i rabotni zada~i koi spored
svojata sodr`ina i vid se organizaciono i tehnolo{ki tolku srodni i me|usebno povrzani
{to mo`e da gi vr{i eden izvr{itel koj ima soodvetni sposobnosti, znaewa i ve{tini za
vr{ewe na rabotnite zada~i.

5
STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA

Strukturata na Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e napravena spored
strukturata na ISCO-08 (Me|unarodna standardna klasifikacija na zanimawa), bez nekoi
pogolemi razliki. Otstapuvawa se napraveni tamu kade {to postojat specifi~ni potrebi vo
Republika Makedonija.
Nacionalnata klasifikacija na zanimawata ima hierarhiska skalesta struktura.
Zanimawata se dvojat vo grupi na zanimawa na ~etiri nivoa. Grupite na zanimawa imaat svoi
konkretni nazivi i {ifri. Najvisoko klasifikacisko nivo se glavnite grupi na zanimawa,
ozna~eni so ednocifrena {ifra, potoa redosledno doa|aat podgrupite na zanimawa,
ozna~eni so dvocifreni {ifri, pa sporednite grupi na zanimawa, ozna~eni so tricifreni
{ifri, i edine~nite grupi na zanimawa, ozna~eni so ~etiricifreni {ifri. Na kraj se
poedine~nite zanimawa, ozna~eni so {estocifreni {ifri.

Tabela 1: STRUKTURA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA

Sporedni Edine~ni Broj na
Glavni grupi na zanimawa Podgrupi
grupi grupi zanimawa
^lenovi na zakonodavni i izvr{ni tela,
dr`avni funkcioneri, rakovodni
1. 4 11 34 242
dr`avni slu`benici, diplomati i
direktori
2. Stru~waci i nau~nici 6 26 91 1174
3. Tehni~ari i srodni zanimawa 5 20 84 702
4. Slu`benici 4 8 29 122
Rabotnici vo uslu`ni dejnosti i
5. 4 13 40 163
proda`ba
Stru~ni rabotnici vo zemjodelstvoto,
6. 2 5 14 66
{umarstvoto, ribarstvoto i lovot
Zanimawa za neindustriski na~in na
7. 5 14 66 674
rabota vo proizvodstvoto
Rakuva~i i sostavuva~i na ma{ini i
8. 3 14 40 640
postrojki
9. Elementarni zanimawa 6 11 33 137
0. Voeni zanimawa 1 1 1 1
Vkupno: 40 123 432 3921

6
SODR@INA NA NACIONALNATA KLASIFIKACIJA NA ZANIMAWATA

Nacionalnata klasifikacija na zanimawata e sostavena od:

10 glavni grupi
40 podgrupi
123 sporedni grupi
432 edine~ni grupi

Glavnite grupi na zanimawa se najvisokoto hierarhisko nivo na zanimawa i se
ozna~eni so ednocifreni broevi. Vo klasifikacijata postojat 10 glavni grupi na zanimawa i
se ozna~eni so broevite od 0 do 9.

Podgrupite na zanimawa se vtoroto hierarhisko nivo i se ozna~eni so dve {ifri.
Prvata brojka od {ifrata na zanimaweto e identi~na so {ifrata od glavnata grupa na koja ѐ
pripa|a. Kriteriumot za podgrupite na zanimawa e pribli`no so ista slo`enost na
rabotite, ist ili sli~en predmet na rabota, alat i druga oprema.

Sporednite grupi se tretoto hierarhisko nivo i tie se ozna~eni so tri {ifri.
Prvite dve brojki se {ifri na podgrupata. Kriteriumot za sozdavawe na sporednite grupi e
so ista slo`enost na zanimawata, sli~en materijal, oprema i alati koi se upotrebuvaat.
Znaeweto potrebno za rabota vo site zanimawa e pribli`no isto.

Edine~nite grupi na zanimawa se najniskata hierarhiska grupa na zanimawa. Sekoja
edine~na grupa sodr`i po nekolku ili po nekolku desetici zanimawa, spored razvienosta na
toa podra~je na rabota. Edine~nite grupi na zanimawa se ozna~eni so ~etiri {ifri. Prvite
tri {ifri od edine~nite grupi se identi~ni so {ifrite od sporednite grupi. Na toj na~in
od prvite {ifri na {ifrite na edine~nite grupi na zanimawa mo`eme da doznaeme na koja
grupa na zanimawa pripa|a.

7
GLAVNI GRUPI

So cel da se pomogne vo interpretacijata na Nacionalnata klasifikacija na
zanimawata, go davame slednoto objasnuvawe na glavnite grupi.

1. ^LENOVI NA ZAKONODAVNI I IZVR[NI TELA, DR@AVNI FUNKCIONERI,
RAKOVODNI DR@AVNI SLU@BENICI, DIPLOMATI I DIREKTORI

^lenovite na zakonodavni i izvr{ni tela, dr`avnite funkcioneri, rakovodnite
dr`avni slu`benici, diplomatite i direktorite ja odreduvaat, kreiraat i ja vodat
politikata na dr`avata, kako i politikata na zdru`enija i organizacii, sovetuvaat vo vrska
so niv; gi formuliraat zakonite, propisite i pravilata, ja pretstavuvaat dr`avata i
dejstvuvaat vo nejzino ime; go nadgleduvaat tolkuvaweto i realiziraweto na dr`avnata
politika i zakonodavstvoto; ja izvr{uvaat sudskata vlast, vr{at sli~ni raboti vo ime na
zdru`enija i organizacii, kako i upravuvaat so pretprijatija i institucii ili upravuvaat so
nivnite vnatre{ni organizacioni edinici.
Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 11 sporedni grupi, 34 edine~ni grupi i 242
edine~ni zanimawa.

2. STRU^WACI I NAU^NICI

Stru~wacite i nau~nicite go zgolemuvaat postoe~kiot fond na znaewa, primenuvaj}i
nau~ni ili umetni~ki koncepti i teorii, u~at za prethodno spomenatoto na sistematski
na~in ili se obrazuvaat vo koja bilo kombinacija od ovie tri aktivnosti. Zanimawata vo
ovaa glavna grupa baraat kvalifikacii od sedmi, osmi i devetti stepen na obrazovanie.
Ovaa glavna grupa e podelena na 6 podgrupi, 26 sporedni grupi, 91 edine~ni grupi i
1174 edine~ni zanimawa.

3. TEHNI^ARI I SRODNI ZANIMAWA

Tehni~arite i srodnite zanimawa vr{at prete`no tehni~ki i srodni zada~i povrzani
so istra`uvawe i primena na nau~ni i umetni~ki koncepti i rabotni metodi na vladinite i
delovnite regulativi. Zanimawata od ovaa glavna grupa, glavno, se od ~etvrti, petti i {esti
stepen stru~no obrazovanie.
Ovaa glavna grupa e podelena na 5 podgrupi, 20 sporedni grupi, 84 edine~ni grupi i 702
edine~ni zanimawa.

4. SLU@BENICI

Slu`benicite zapi{uvaat, organiziraat, ~uvaat i vnesuvaat vo kompjuter
informacii povrzani so dadena rabota i vr{at brojni slu`beni~ki dol`nosti, osobeno onie
{to se povrzani so rakuvawe so pari, patni~ki aran`mani, informativni barawa i
zaka`uvawa na sostanoci. Pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa baraat stru~nost od vtor
do petti stepen stru~no obrazovanie.
Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 8 sporedni grupi, 29 edine~ni grupi i 122
edine~ni zanimawa.

8
5. RABOTNICI VO USLU@NI DEJNOSTI I PRODA@BA

Rabotnicite vo uslu`nite dejnosti i proda`bata davaat li~ni uslugi povrzani so
patuvawe, turizam, ugostitelski uslugi, kozmeti~ki uslugi, nabavka na hrana, odr`uvawe na
doma}instva, li~na nega i zgri`uvawe, uslugi pri za{tita od po`ar, obezbeduvawe na lica i
imot i odr`uvawe na javnata bezbednost. Isto taka, prodavaat stoka na golemo ili vo
prodavnici na malo, kako i vr{at proda`ba na ulica i na pazar. Za pove}eto zanimawa od
ovaa glavna grupa potrebno e znaewe {to se steknuva so programite za sredno obrazovanie.
Ovaa glavna grupa e podelena na 4 podgrupi, 13 sporedni grupi, 40 edine~ni grupi i 163
edine~ni zanimawa.

6. STRU^NI RABOTNICI VO ZEMJODELSTVOTO, [UMARSTVOTO,
RIBARSTVOTO I LOVOT

Stru~nite rabotnici vo zemjodelstvoto, ¡umarstvoto, ribarstvoto i lovot
odgleduvaat i berat poliwa i `neat `ita, sobiraat divo ovo¡je i rastenija, odgleduvaat,
hranat ili lovat `ivotni, proizveduvaat brojni `ivotinski ili poljodelski proizvodi,
kultiviraat, ~uvaat i eksploatiraat ¡umi, odgleduvaat ili lovat ribi i kultiviraat ili
sobiraat drugi formi na voden `ivot za da obezbedat hrana, zasolni¡te, prihod za sebe i za
svoite doma¸instva. Pove¸eto zanimawa od ovaa glavna grupa baraat obu~enost od vtoro nivo
spored ISCO.
Ovaa glavna grupa e podelena na 2 podgrupi, 5 sporedni grupi, 14 edine~ni grupi i 66
edine~ni zanimawa.

7. ZANIMAWA ZA NEINDUSTRISKI NA^IN NA RABOTA VO PROIZVODSTVOTO

Zanimawata za neindustriski na~in na rabota vo proizvodstvoto go primenuvaat
svoeto konkretno znaewe i ve¡tini vo oblasta na grade`ni¡tvoto, oblikuvaat metali,
postavuvaat metalni konstrukcii, sostavuvaat ili izrabotuvaat ma¡inski alatki,
instaliraat, odr`uvaat i popravaat ma¡ini, oprema ili alatki, vr¡at pe~atewe, kako i
proizveduvaat ili obrabotuvaat prehranbeni proizvodi, tekstil ili drveni, metalni i drugi
artikli, vklu~uvaj¸i gi i proizvodite od ra~na izrabotka.
Rabotata se izveduva ra~no i so ra~ni i drugi alatki koi¡to se koristat za
reducirawe na obemot na fizi~kiot napor i vremeto {to e neophodno za oddelni zada~i,
kako i za podobruvawe na kvalitetot na proizvodite. Za vr{ewe na zada~ite neophodno e
poznavawe na site fazi na proizvodniot proces, na koristenite materijali i sredstva i na
prirodata i namenata na finalniot proizvod. Za pove¸eto zanimawa od ovaa glavna grupa
potrebno e znaewe koe se postignuva so programite na srednoto obrazovanie.
Ovaa glavna grupa e podelena na 5 podgrupi, 14 sporedni grupi, 66 edine~ni grupi i 674
edine~ni zanimawa.

8. RAKUVA^I I SOSTAVUVA^I NA MA[INI I POSTROJKI

Rakuva~ite i sostavuva~ite na maπini i postrojki rakuvaat so industriski,
zemjodelski, grade`ni i drugi maπini i oprema, upravuvaat so vozovi, motorni vozila i
plovni objekti ili sostavuvaat delovi spored to~no odredeni postapki (ovde ne se vklu~eni
monterite, tie se vo 7-ta grupa).
Ovaa rabota bara iskustvo i poznavawe na industriski, zemjodelski i drugi maπini i
oprema, kako i sposobnost za sovladuvawe na brzinata na maπinskite operacii i
prilagoduvawe na tehnoloπkite inovacii. Pove}eto zanimawa od ovaa glavna grupa, glavno,
baraat obu~enost od vtoro do petto nivo na stru~no obrazovanie.
Ovaa glavna grupa e podelena na 3 podgrupi, 14 sporedni grupi, 40 edine~ni grupi i 640
edine~ni zanimawa.

9