n Studie van die verband tussen Arbeid en Kapitaal in Suid-Afrika aan die Hand van die

418 Pages·2014·18.31 MB·Afrikaans

COPYRIGHT AND CITATION CONSIDERATIONS FOR THIS THESIS/ DISSERTATION

Attribution — You must give appropriate credit, provide a link to the license, and indicate if
o
changes were made. You may do so in any reasonable manner, but not in any way that
suggests the licensor endorses you or your use.

NonCommercial — You may not use the material for commercial purposes.
o

ShareAlike — If you remix, transform, or build upon the material, you must distribute your
o
contributions under the same license as the original.

How to cite this thesis
Surname, Initial(s). (2012) Title of the thesis or dissertation. PhD. (Chemistry)/ M.Sc. (Physics)/
M.A. (Philosophy)/M.Com. (Finance) etc. [Unpublished]: University of Johannesburg. Retrieved
from: https://ujdigispace.uj.ac.za (Accessed: Date).
EE\O
\J \L\}
'N STUDIE VAN DIE VERBAND TUSSEN ARBEID. EN KAPITAAL
IN SUID-AFRIKA AAN DIE HAND VAN DIE
HOTORONDERDEELVERVAARDIGINGSBEDRYFSTAK
deur
PETRUS JOHANNES DANIeL VILJOEN
PROEFSKRIF
voorgele ter vervulling van die vereistes vir
die graad
DOCTOR CO~~IERCII
in
EKONOMIE
in die
FAKULTEIT EKONOMIESE EN BESTUURSWETENSKAPPE
aan die
RANDSE AFRIKAANSE UNlVERSITEIT
STUDIELEIER: PROF. P.J. NIEUWENHUIZEN
NOVEMBER 1979
VOORWOORD
Aan my studieleier, professor P.J. Nieuwenhuizen is ek besondere
dank verskuldig vir sy inspirasie, deskundige leiding en vele
opofferings waarsonder hierdie studienie voltooi sou kon word
nie. Ny dank teenoor hom kan nie in woorde uitgedruk,word nie.
Die hulp ontvang van die Ekonomiese Raadgewer van die Eerste
Minister en sy personeel, asook die geleentheid, moontlik gemaak
deur die Federasie van Komponentevervaardigersverenigingsom
hierdie studie te kan onderneem, word hoog op prys gestel.
Vir die ywer en vaardigheid waarmee sy die manuskrip getik bet,
'n woord van dank aan mevrou E.M. Marais.
l
Hiermee getuig ek dan ook die hoogste waardering en dank aan my
moeder, en in besonder aan my eggenote, wie se bystand en
besieling ~ groot bydrae tot die daarstelling van hierdie studie
gelewer het.
Aan Hom kom aIle eer toe.
PRETORIA
NOVEMBER 1979
Inhoudsopgawe
Hoofstuk Bladsy
Voorwoord
Lys van Tabelle
Lys van Grafieke
I Probleemstelling en Metode van Ondersoek 1
1 Probleemstelling 1
(
2 i-Ietode van Ondersoek 2
II Verband Tussen Arbeid en Kapitaal, soos
Gemeet aan Hand van Produksiefunksie 13
1 Inleiding 13
2 Begrip Arbeidsintensiteit 13
3 Vraagstuk van Geskikte Tegnologie Gesien
Binne Produksiefunksieraamwerk 16
3.1 Opkoms van Teorie van Produksiefunksie. 1.6
4 Produksiefunksie~enadering as Verklaring
vir Keuse van Arbeid/Kapitaalverhouding 20
4.1 Cobb-Douglasproduksiefunksie 20
4.1.1 Vorm van Cobb-Douglasproduksiefunksie 20
4.2 Evaluasie van Cobb-Douglasproduksie=
funksiebenadering 23
4.2.1 Sommeringsvraagstukke Verbonde aan
ProdQ~siefunksiebenadering 25
..4.2.1.1 Sommeringsvraagstukke Verbonde aan
Produksiefaktor Kapitaa1 26
4.2.1.2 Sommeringsvraagstukke Verbonde aan
Produksiefaktor Arbeid en Produksie 29
5 Latere Ontwikke1ing van Cobb-Doug1asproduk=
siefunksie 31-
6 ·Verband Tussen Arbeid en Kapitaa1 in
Produksieproses
7 CES-p~oduksiefunksie en Keuse van Arbeid
en Kapitaa1 '39
8 Produksiefunksie as Naatstaf vir Meet
van Tegn010giese Ontwikke1ing 42
9 Samevatting 44
Hoofstuk B1adsy
III Gebruik van Intermediere Tegnologie in
Ontwikkelende Lande 47
1 Inleiding 47
2 Begrip Tegno1ogie 50
3 Begrip Intermediere Tegno1ogie 53
3.1 Vee1doe1ige Toerusting as Voorwaarde
vir Intermediere Tegno1ogie 57
3.2 Oordragtoerusting as Voorwaarde vir
Intermediere Tegno1ogie
3.3 Verband Tussen Intermediere Tegno1ogie
en Ou Tegno1ogie 60
3.4 Arbeidsintensiteit as Voorwaarde vir
Intermediere Tegno1ogie 61
3.5 Int~rmediere Tegno1ogie as Voorwaarde
vir Doe1matige Faktoraanwending 61
4 Opkoms van Intermediere Tegno1ogie 62
5 Vraagstuk van Mees Toepas1ike Tegno1ogie
vir Ontwikke1ende Lande 70
5.1 Verband Tussen Tegno1ogie en Ekonomiese
Groei en Orrtwf.kkeLf.ng 73
5.2 Inv10ed van Aard en Omvang van Mark
op Tegno1ogie 74
5.3 Verband Tussen Tegno1ogie en Markvorm 80
5.4 Inv10ed van Aard van Produk op
Tegno1ogie 82
5.5 Inv10ed van Faktorbede1ing op Tegno1ogie 84
5.5.1 Inv10ed van Beskikbaarheid en Koste
van K~pitaa1 op Tegno1ogiekeuse 87
5.5.1.1 Beskikbaarheid van Kapitaa1 en
Tegno1ogiekeuse 87
-5.5.1.2 Koste van Kapitaa1 en Tegno1ogie=
keuse .93
5.5.2 Inv10ed van Beskikbaarheid en Koste
van Arbeid op Tegno1ogiekeuse 94
5.5.2.1 Beskikbaarheid van Arbeid en
Tegno1ogiekense -94
5.5.2.2 Koste van Arbeid en Tegno1ogiekeuse 97
5.6 Verband Tussen A1gemene stand van
Kundigheid en Wetenskap en Tegno1ogie 102
5.7 Inv10ed van Tegno1ogie-Oordrag van
Ontwikke1de Lande op Tegno1ogie van
Ontwikke1ende Lande 105
Hoofstuk B1adsy
5.7.1 Tegno1ogie-Oordrag Tussen Lande 105
5.7.2 Ondernemingsvorm en Tegno1ogie
Oordrag Tussen Lande 107
Inv10ed van Tegno1ogievorm op .
Beta1ingsba1ans 112
5.9 EnvLoed van OwerheidsmaatreEHsop
Tegno1ogie 115
6 Maatree1s vir Bevordering van Interme=
diere Tegno1ogie 118
6.1 Internasiona1e Pogings tot Bevordering
van Intermediere Tegno1ogie 118
6.2 Pogings in Suid-Afrika tot Bevordering
van Intermediere Tegno1ogie 121
7 Huidige Stand van Teorie van Interme=
diere Tegno1ogie 122
8 Samevatting 125
IV Beskikbaarheid van Kapitaa1, Gesien uit
Oogpunt van Suid-Afrikaanse Bedryfs1ewe 135
1 In1eiding 135
'2 Vraag na Kapitaal 136
'-3 Aanbod van Kapitaa1 in Suid-Afrika 144
\'3.1 V10ei van Buite1andse Kapitaa1 na
Suid-Afrika
Beskikbaarheid van Buitelandse
Kapitaa1 151
Ver100p van Lopende Rekening 152
Verband Tussen V10ei van Buite1andse
Kapitaal en V10ei van Tegno1ogie en
Kundigheid
Binne1andse Besparing as Bron van
Finansiering
3.2.1 Voorsiening vir Waardevermindering
as Komponent van Binne1andse Besparing 158
3.2.2 Persoon1ike Besparing as Komponent
van Binne1andse Besparing 159
3.2.3 Maatskappybesparing as Komponent van
Binne1andse Besparing 160
3.2.4 Lopende Surp1us van Owerheid as
Komponent van Binne1andse Besparing 160
v4 Koste van Kapitaa1 in Suid-Afrika 161
~5 Tendens tot Groter Kapitaa1intensiteit 165
Hoofstuk B1adsy.
5.1 Veranderings in Struktuur van Ree1e
Vaste Kapitaa1voorraad 170
\/5.2 - Verwantskap Tussen ReeLe Vaste Kapitaa1=
voorraad en Reele Opbrengs 173
5.3 Verwantskap Tussen Reele Vaste Kapitaa1=
voorraad en Arbeid 179
\ 5.4 Redes vir Groter Kapitaalintensiteit
van Suid-Afrikaanse Bedryfswese 180
6 Samevatting 183
v Beskikbaarheid en Koste van Arbeid Gesien
uit Oogpunt van Suid-Afrikaanse Bedryfswese 188
1 Inleiding 188
\ 2 Sameste11ing van Suid-Afrikaanse
Arbeidsmag 193
Vo1kere-sameste11ing van Suid-Afrikaanse
Arbeidsmag 193
3 Organisasie van Suid-Afrikaanse Arbeidsmag 197
,4 Vraag na Arbeid in Suid-Afrika 200
4.1 Historiese Agtergrond van Patroon van
Arbeidsont1rikkeling in Suid-Afrika 200
·4.2 Vraag na Geskoolde Arbeid in Suid-Afrika 202
5 Aanbod van Arbeid in Suid-Afrika 206
5.1 Ekonomies Bedrywige Bevo1king van
Suid-Afrika 207
Tekort aan Geskoolde Arbeid in Suid
Afrika 210
5.3 Aard en Omvang van Beperkinge op
Vertikale en Horisontale ~fobiliteit
van Arbeid 213
5.3.1 Beperkings op Horisonta1e Mobi1iteit
van- Arbeid 215
5.3.1.1 Invloed van Wet op Omgewingsbep1an=
ning, 1967, op Horisontale Arbeids=
mobiliteit 215
5.3.1.2 Inv10ed van Instromingsbeheer op
Horisonta1e Arbeidsmag 219
'5.3.2 Beperkings op Vertika1e Arbeids=
mobi1iteit 221
5.4 Opleiding en Onderwys van nie-Blanke as
Uitvloeise1 van Beperkings op Arbeids=
mobiliteit 226
6 Koste van Suid-Afrikaanse Arbeid 231
Hoofstuk Bladsy
6.1 Voorskryf van ~linimum Lone 237
6.2 Gedrag van Swar-t Lone Sedert E'i.ride
Sestigerjare 239
7 Samevatting 241
VI Aard en Omvang van Suid-Afrikaanse Hotor=
vervaardigingsbedryfstak 247
1 Inleiding 247
2 Struktuur van Suid-Afrikaanse Notor=
voertuigvervaardigingsbedryfstak 248
3 Omvang van Nark vir Passasiersmotors 250
4: Samestelling van Nark vir Passasiers=
motors 257
5 Winsgewendheid van Motorvoertuigver=
vaardigingsbedryfstak 262
6 Samevatting 267
VII Verband Tussen Arbeid en Kapitaal in Suid
Afrikaanse Hotoronderdeelvervaardigings=
bedryfstak 270
1 Inleiding 270
2 Grootte van Steekproef en Metode van
Ondersoek van Verband Tussen Arbeid en
Kapitaal in Onderdeelbedryfstak 273
3 Geografiese Verspreiding van Onderdeel=
vervaardigers 274
4 Ontstaan en Groei van Onderdeelbe=
dryfstak 275
5 Struktuur van Onderdeelbe'dryfstak 275
6 Organisasie van ~mrk vir Onderdeelver=
vaardigers 282
6.1 Mark vir Oorspronklike Onderdele 282
6.2 Mark vir Vervangingsonderdele 284
6.3 Mark vir Egte Onderdele 285
7 Lewensvatbaarheid van Suid-Afrikaanse
Onderdeelbedryfstak 286
8 Internasionale Navorsing oorToepassing
van Intermediere Tegnologie 288
9 Vraagstuk van Surplus Produksiekapasiteit
in Suid-Afrikaanse Onderdeelbedryfstak_ 297
'.10 Verband Tussen Arbeid en Kapitaal in
Suid-Afrikaanse Onderdeelbedryfstak 298
Hoofstuk B1adsy
10.1 Oor-wegi.ngs by Keuse van Tegno1ogie
deur Onderdeelvervaardigers 300
10.2 Verband Tussen Harkomvang en Gebruik
van Arbeid en Kapitaal in Onder=
deelbedryfstak 305
10.3 Gebruik van Veeldoelige Toerusting deur
Suid-Afrikaanse Onderdeelvervaardigers 310
10.4 Verband Tussen Aard van Tegniese
Afwerking en Gebruik van Arbeid en
Kapitaal in Onderdee1bedryfstak 314
10.5 Gebruik van Oordragtoerusting deur
Suid-Afrikaanse Onderdeelvervaardigers 315
10.6 Verband Tussen Vervoer, Verpakking,
Montering en Tegno1ogiekeuse 316
10.7 Inv10ed van Gebruik van Tweedehandse
Toerusting op Tegnologiekeuse 317
11 Gebruik van Kapitaa1 as Produksiefaktor
deur Onderdeelvervaardigers 318
11.1 Vraag na Kapitaal aan Kant van Onder=
deelvervaardigers 318
11.2 Invloed van Beskikbaarheid van Kapitaal
en Tegnologiekeuse 320
i
l'll.2.1 Beskikbaarheid van Kapitaa1 vir
Plaaslik Beheerde Ondernemings 322
11.2.2 Beskikbaarheid van Kapitaal vir
Buitelands Beheerde Ondernemings
\
\ 11.3 Koste van Kapitaal en Tegnologiekeuse
12 Gebruik van Arbeid as Produksiefaktor
deur Onderdeelvervaardigers 326
12.1 Vraag na Arbeid aan Kant van Onder=
dee1vervaardigers 326
··12.2 Beskikbaarheid van Arbeid en Te-gno1o=
giekeuse 328
12.3 Inv10ed van Artike1 3 van die Wet·op
Omgewingsbeplanning op Onderdeel=
bedryfstak 332
12.4 Geha1te van Arbeid en Tegno1ogiekeuse 3J4
12.5 Arbeidskoste en Tegno1ogiekeuse 3J7
13 Konso1idasie van Voertuig as Voorwaarde
vir Uitbouing van Onderdee1bedryfstak 3J9
14 Samevatting 344
Hoofstuk
VIII Samevai:i:ing 357
Bibliografie 373
Opsomming 399
Summary 401