Müzik öğretmenlerinin ilköğretim programında yer alan müzik

186 Pages·2013·2.15 MB·Turkish

TC.
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM BİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS TEZİ

MÜZİK ÖĞRETMENLERİNİN İLKÖĞRETİM
PROGRAMINDA YER ALAN MÜZİK DERSİNE YÖNELİK
GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Mehtap TORAMAN

Denizli- 2013

TC.
PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM BİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS TEZİ

MÜZİK ÖĞRETMENLERİNİN İLKÖĞRETİM
PROGRAMINDA YER ALAN MÜZİK DERSİNE YÖNELİK
GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Mehtap TORAMAN

Danışman
Yrd. Doç. Dr. Abdurrahman ŞAHİN

(Bu çalışma Pamukkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
Komisyonu tarafından 2011SOBE044 nolu Yüksek Lisans Tez Projesi
olarak desteklenmiştir.)
i
ii

TEŞEKKÜR
Araştırmanın planlanması ve gerçekleştirilmesi aşamasında,
başlangıcından sonuçlandırılmasına kadar vermiş olduğu akademik desteğiyle
bu süreci kolaylaştıran, bana yol gösteren, öğretmenliği sabrı ve bilgeliğiyle
güvenini her zaman hissettiğim, değerli hocam ve danışmanım Sayın Yard.
Doç. Dr. Abdurrahman Şahin’e, derslerini aldığım dönemlerde deneyimlerinden
yararlanma fırsatına sahip olduğum, bana emeği geçen Sayın Doç. Dr. Şükran
Tok, Yard. Doç. Dr. Necla Köksal, Yard. Doç. Dr. Zeynep Ayvaz Tuncel, Yard.
Doç. Dr. İbrahim Tuncel, ve Doç. Dr. Ramazan Baştürk’e, çalışmamda desteğini
esirgemeyen bütün öğretmen arkadaşlarıma, yüksek lisansa başladığım ilk
günden itibaren yakın dostluğu ile yanımda olan Arş. Gör. Asiye Bahtiyar’ a,
biricik ağabeyim Mehmet Taşdemir’e, araştırmanın her aşamasında yanımda olan,
karşılaştığım güçlükleri aşmamda özveriyle destek olan eşim Erdem Toraman’a,
yaşamım boyunca en büyük güç, destek ve eğitimi kendilerinden aldığım
annem Naciye Taşdemir, babam İsmail Taşdemir’e sonsuz teşekkür ederim.
iii
iv

ÖZET
MÜZİK ÖĞRETMENLERİNİN İLKÖĞRETİM PROGRAMINDA YER ALAN
MÜZİK DERSİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA
TORAMAN, Mehtap
Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri ABD, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim
Dalı
Tez Danışmanı: Yrd. Doç Dr. Abdurrahman ŞAHİN
Haziran, 2013, 173 sayfa

Müzik öğretmenlerinin müzik eğitimi ile ilgili görüş ve
deneyimlerinden yola çıkarak, müzik dersi öğretim programının
uygulanışındaki destekleyici ve engelleyici faktörleri saptamak ve bunların
program geliştirme bağlamında değerlendirilmesi amacıyla yapılan bu
çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, nitel
araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına yer verilmiş ve durum
çalışması desenlerinden bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır.
Araştırmanın çalışma alanını Batı Anadolu’da şehir merkezi ve merkeze
bağlı köylerinde bulunan, ilköğretim okullarında 2011-2012 ders yılında
görev yapmakta olan Müzik öğretmenleri oluşturmaktadır. Çalışmada,
araştırma problemine ilişkin zengin bilgi kaynağı olabilecek on katılımcı,
Kartopu Örnekleme tekniğine başvurularak belirlenmiştir. Eldeki
araştırmada, önceden ana çizgileri belirlenmiş ve daha sonra görüşme
esnasında sonda soruların eklendiği yarı yapılandırılmış görüşme formu
uygulanmıştır. Elde edilen nitel veriler, içerik analizi tekniği ile
çözümlenmiş; öğretmenlerin görüşme esnasındaki ifadelerinden bulgular
elde edilmiştir.
Bulgular, öğretmenlerin müzik dersinin fayda boyutuna
değinmelerine rağmen üzerlerinde yüksek not baskısı yaşadıklarına;
Müzik dersinin veli, idare, öğrenci ve diğer alan öğretmenleri tarafından
önemsiz olarak görüldüğüne dair dikkate değer kanıtlar sunmaktadır.
Öğretmenlerin önem boyutundaki sorunlara ek olarak, müzik dersi
öğretim programını uygulama sürecinde karşılaştıkları engelleyici
deneyimleri de, müzik öğretim programının kazanım, içerik, öğrenme
öğretme süreci ile ölçme değerlendirme boyutlarının program düzenleme
(revision) bağlamında yeniden değerlendirilmesi gerektiğine işaret
etmektedir.
Anahtar Kelimeler: İlköğretim, Müzik Dersi, Müzik Öğretmeni, Müzik
Öğretimi
v

ABSTRACT

A QUALITATIVE RESEARCH ON OPINIONS OF ELEMANTARY SCHOOL
MUSIC TEACHERS ABOUT ELEMANTARY SCHOOL MUSICAL ARTS
COURSE TOOK PLACE IN ELEMENTARY CURRICULUM
TORAMAN, Mehtap
Master Degree Thesis, Department of Educational Sciences, Curriculum and
Instruction Discipline
Thesis Supervisor: Assistant Professor Dr. Abdurrahman ŞAHİN
June, 2013, 173 page
Aim of this research is to determine supportive and preventive
factors of performing musical arts curriculum and to evaulate these
factors in order to improve the curriculum. Qualitative method is chosen
for this research. Integrated Single Case Pattern that is one of the Case
Study Patterns was performed in this research. Music teachers working in
schools placed in a Western Anatolian City center and its suburbs during
2011-2012 education period were chosen for the research. Ten volunteers
who can present rich data about research problem were chosen by
applying Snowball Sampling method. Semi-structured interview form that
included pre-determined questions and possible probes was used during
data collection process. Obtained qualitative data was analyzed by
Content Analysis technique method. Findings were obtained from
interview data.
These findings reveal important evidence about how teachers feel
pressure of giving students high scores despite they think of the benefits
of music lesson. Further music field is not seen as important by parents,
management, students and teachers from other professions as other
fields of study. In addition to important problems that teachers face with,
preventive experiences during process of applying musical arts
curriculum indicate that there is a need for revision of musical arts
curriculum in gain, content, learn-teach process and evaluation points of
view.
Keywords: Elemantary School, Musical Arts Curriculum, Music Teachers,
Music Education
vi

İÇİNDEKİLER
Tez Onay Sayfası ………………………………….……………….……………….. i
Teşekkür ……………………………………………………………………….…….. ii
Bilimsel Etik Sayfası ……………………………………………………….……….iii
Özet …………………………………………………………………………..………. iv
Abstract ………………………………………………………………………..…….. v
İçindekiler ….……………………………………………………………………….. vi
Tablolar Dizini …………………………………………………………...………….. x
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ
1.1 Problem Durumu…...………………………………………...…….. 1
1.2 Araştırmanın Amacı ……………………………………………..….7
1.3 Problem Cümlesi …………………………………………………….7
1.3.1 Alt problemler …………………………………………….…....7
1.4 Araştırmanın Önemi …………………………………………..…… 7
1.5 Sayıltılar ……………………………………………………………… 8
1.6 Sınırlılıklar …………………………………………………………… 8
1.7 Tanımlar ……………………………………………………………… 9
İKİNCİ BÖLÜM
KURAMSAL ÇERÇEVE VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR
2. KURAMSAL ÇERÇEVE ……………………………………………….……… 10
2.1. Müziğin Önemi ve Müzik Eğitimi ………………………………..…… 10
2.2. Müzik Eğitim Programı ……………...…………………………….…… 14
2.3. İlköğretim Kurumları Müzik Dersi Öğretim Programı …….………. 15
2. 4. Beynin İşleyişi Ve Öğrenme ……………………………………..…… 19
2. 5. Çoklu Zekâ Kuramı ……………………………………………..……… 20
2. 5. 1. Sözel/ Dilbilimsel zekâ ………………………………….……..… 22
2. 5. 2. Mantıksal/Matematiksel zekâ …………………………….……. 23
2. 5. 3. Görsel/ Uzamsal zekâ ….………………………………..……… 24
2. 5. 4. Bedensel/ Kinestetik zekâ …………………………………….… 25
vii

2. 5. 5. Kişilerarası/ Sosyal zekâ …………………………...…………… 25
2. 5. 6. Özedönük/ Kişisel zekâ …………………………………….…… 26
2. 5. 7. Doğa zekâsı ………………………………………………….…… 26
2. 5. 8. Varoluşçu zekâ ……………………………………………..…….. 27
2. 5. 9. Müzikal/ Ritmik zekâ …………………………………………..…. 27
2 .6. Postmodernizm ve Eğitim………………………………………………30
2. 7. Yapılandırmacı Yaklaşım ………………………………………..……. 31
2.7.1. Yapılandırmacı yaklaşım ve müzik öğretimi………………..……. 33
2. 7. 2. Yapılandırmacı yaklaşım ve müzik öğretmeni ………………… 34
2.8. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR …………………………………………………….. 37
2.8.1. Müzik Öğretmenlerine Odaklanan Araştırmalar ……………….... 37
2.8.2. Müzik Programına Odaklanan Araştırmalar……….……………… 43
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YÖNTEM
3.1. Araştırmanın Modeli……………………………………………………….. 48
3. 2. Araştırma Bağlamı ve Katılımcılar…………………………………….. 50
3.2.1. Bağlam……………………………………………………………….. 51
3.2.2. Katılımcılar………………………………………………………….. 53
3.3. Verilerin Elde Edilmesi…………………………………………………… 55
3.3.1 Veri toplama aracı…….…………………………………….………. 57
3.3.2 Veri toplama süreci …..…………………………………………….. 58
3.4. Verilerin Çözümlenmesi …………………………………………………. 59
3.5. Araştırmanın Geçerliği ve Güvenirliği………………………………… 64
3.5.1. İnandırıcılık/ İç geçerlik …………………………………………. 65
3.5.2. Aktarılabilirlik/ Dış geçerlik…………………………………….. 65
3.5.3. Tutarlık/ İç güvenirlik…………………………………………….. 66
3.5.4. Teyit Edilebilirlik/ Dış güvenirlik……………………………….. 66