Multimodale Erlebnisvermittlung am Point of Sale: Eine verhaltenswissenschaftliche Analyse unter besonderer Berucksichtigung der Wirkungen von Musik und Duft

353 Pages·2010·2.01 MB·German

by  Ralph Salzmann

Wen over page
Ralph Salzmann
Multimodale Erlebnisvermittlung am Point of Sale
GABLER EDITION WISSENSCHAFT
Forschungsgruppe
Konsum und Verhalten
Herausgegeben von
Professor Dr. Gerold Behrens,
Universität Wuppertal,
Professorin Dr. Sigrid Bekmeier-Feuerhahn,
Universität Lüneburg,
Professor Dr. Franz-Rudolf Esch,
Justus-Liebig-Universität Gießen,
Professorin Dr. Andrea Gröppel-Klein,
Universität des Saarlandes, Saarbrücken,
Professor Dr. Lutz Hildebrandt,
Humboldt-Universität zu Berlin,
Professor Dr. Klaus Peter Kaas,
Universität Frankfurt/Main,
Professor Dr. Bruno Neibecker,
Universität Karlsruhe (TH),
Professor Dr. Thorsten Posselt,
Universität Leipzig,
Professor Dr. Christian Schade,
Humboldt-Universität zu Berlin,
Professor Dr. Ralf Terlutter,
Alpen-Adria Universität Klagenfurt,
Professor Dr. Volker Trommsdorff,
Technische Universität Berlin,
Professor Dr. Peter Weinberg,
Universität des Saarlandes, Saarbrücken (em.)
Die Forschungsgruppe „Konsum und Verhalten“, die von Professor
Dr.Werner Kroeber-Riel begründet wurde, veröffentlicht ausgewähl-
te Ergebnisse ihrer Arbeiten seit 1997 in dieser Reihe. Im Mittelpunkt
steht das Entscheidungsverhalten von Abnehmern materieller und
immaterieller Güter bzw. Dienstleistungen.
Ziel dieser Schriftenreihe ist es, Entwicklungen in Theorie und Praxis
aufzuzeigen und im internationalen Wettbewerb zur Diskussion zu
stellen. Das Marketing wird damit zu einer Schnittstelle interdiszi-
plinärer Forschung.
Ralph Salzmann
Multimodale
Erlebnisvermittlung
am Point of Sale
Eine verhaltenswissenschaftliche
Analyse unter besonderer
Berücksichtigung der Wirkungen
von Musik und Duft
Mit einem Geleitwort von Prof. Dr. Peter Weinberg
Deutscher Universitäts-Verlag
Bibliografische Information Der Deutschen Nationalbibliothek
Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der
Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über
<http://dnb.d-nb.de> abrufbar.
Dissertation Universität des Saarlandes, Saarbrücken, 2007
1. Auflage September 2007
Alle Rechte vorbehalten
© Deutscher Universitäts-Verlag | GWVFachverlage GmbH, Wiesbaden 2007
Lektorat: Frauke Schindler / Nicole Schweitzer
Der Deutsche Universitäts-Verlag ist ein Unternehmen von Springer Science+Business Media.
www.duv.de
Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt.
Jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes
ist ohne Zustimmung des Verlags unzulässig und strafbar. Das gilt insbe-
sondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die
Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen.
Die Wiedergabe von Gebrauchsnamen, Handelsnamen, Warenbezeichnungen usw. indiesem
Werk berechtigt auch ohne besondere Kennzeichnung nicht zu der Annahme, dass solche
Namen im Sinne der Warenzeichen- und Markenschutz-Gesetzgebung als frei zu betrachten
wären und daher von jedermann benutzt werden dürften.
Umschlaggestaltung: Regine Zimmer, Dipl.-Designerin, Frankfurt/Main
Gedruckt auf säurefreiem und chlorfrei gebleichtem Papier
Printed in Germany
ISBN 978-3-8350-0882-3
V
Geleitwort
(cid:39)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:41)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:74)(cid:85)(cid:88)(cid:83)(cid:83)(cid:72)(cid:3)(cid:196)(cid:46)(cid:82)(cid:81)(cid:86)(cid:88)(cid:80)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:57)(cid:72)(cid:85)(cid:75)(cid:68)(cid:79)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:179)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:124)(cid:73)(cid:73)(cid:72)(cid:81)(cid:87)(cid:79)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:3)(cid:76)(cid:75)(cid:85)(cid:72)(cid:3)(cid:41)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:72)(cid:85)(cid:74)(cid:72)(cid:69)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:3)(cid:86)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)
(cid:20)(cid:28)(cid:28)(cid:26)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:86)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:53)(cid:72)(cid:76)(cid:75)(cid:72)(cid:17)(cid:3)(cid:36)(cid:88)(cid:73)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:82)(cid:80)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:90)(cid:72)(cid:85)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:36)(cid:85)(cid:69)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:43)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:74)(cid:72)(cid:69)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:86)(cid:82)(cid:90)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:69)(cid:76)(cid:79)(cid:76)(cid:87)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:82)(cid:81)(cid:86)(cid:16)
(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:85)(cid:76)(cid:73)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:85)(cid:68)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:39)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:82)(cid:81)(cid:72)(cid:81)(cid:17)(cid:3)
(cid:39)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:85)(cid:79)(cid:76)(cid:72)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:36)(cid:85)(cid:69)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:69)(cid:72)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:108)(cid:73)(cid:87)(cid:76)(cid:74)(cid:87)(cid:3)(cid:86)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:80)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:80)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:69)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:80)(cid:76)(cid:87)(cid:87)(cid:79)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:68)(cid:80)(cid:3)(cid:51)(cid:82)(cid:76)(cid:81)(cid:87)(cid:3)(cid:82)(cid:73)(cid:3)
(cid:54)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:86)(cid:72)(cid:87)(cid:93)(cid:87)(cid:3)(cid:68)(cid:81)(cid:3)(cid:93)(cid:90)(cid:72)(cid:76)(cid:3)(cid:93)(cid:72)(cid:81)(cid:87)(cid:85)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:39)(cid:72)(cid:73)(cid:76)(cid:93)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:86)(cid:73)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:68)(cid:81)(cid:15)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:74)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:61)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:85)(cid:3)
(cid:72)(cid:91)(cid:87)(cid:85)(cid:72)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:58)(cid:72)(cid:87)(cid:87)(cid:69)(cid:72)(cid:90)(cid:72)(cid:85)(cid:69)(cid:86)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:108)(cid:85)(cid:73)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:81)(cid:3)(cid:75)(cid:82)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:83)(cid:85)(cid:68)(cid:91)(cid:72)(cid:82)(cid:79)(cid:82)(cid:74)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:53)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:89)(cid:68)(cid:81)(cid:93)(cid:3)(cid:86)(cid:76)(cid:81)(cid:71)(cid:29)(cid:3)(cid:61)(cid:88)(cid:80)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:83)(cid:85)(cid:82)(cid:16)
(cid:83)(cid:68)(cid:74)(cid:76)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:48)(cid:68)(cid:85)(cid:78)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:81)(cid:74)(cid:16)(cid:58)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:68)(cid:73)(cid:87)(cid:3)(cid:86)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:45)(cid:68)(cid:75)(cid:85)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:57)(cid:72)(cid:85)(cid:80)(cid:76)(cid:87)(cid:87)(cid:79)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:81)(cid:3)(cid:86)(cid:83)(cid:72)(cid:93)(cid:76)(cid:73)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:69)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:90)(cid:72)(cid:85)(cid:16)
(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:15)(cid:3)(cid:88)(cid:80)(cid:3)(cid:75)(cid:76)(cid:72)(cid:85)(cid:71)(cid:88)(cid:85)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:3)(cid:36)(cid:69)(cid:74)(cid:85)(cid:72)(cid:81)(cid:93)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:46)(cid:82)(cid:81)(cid:78)(cid:88)(cid:85)(cid:85)(cid:72)(cid:81)(cid:93)(cid:3)(cid:93)(cid:88)(cid:3)(cid:72)(cid:85)(cid:85)(cid:72)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:86)(cid:73)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)
(cid:76)(cid:86)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:86)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:41)(cid:82)(cid:85)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:69)(cid:76)(cid:86)(cid:79)(cid:68)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:81)(cid:88)(cid:85)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:93)(cid:88)(cid:85)(cid:72)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:81)(cid:68)(cid:70)(cid:75)(cid:74)(cid:72)(cid:78)(cid:82)(cid:80)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:15)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:80)(cid:3)(cid:86)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:80)(cid:72)(cid:75)(cid:85)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:73)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:86)(cid:83)(cid:72)(cid:93)(cid:76)(cid:73)(cid:76)(cid:16)
(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:3)(cid:46)(cid:79)(cid:76)(cid:80)(cid:68)(cid:90)(cid:76)(cid:85)(cid:78)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:68)(cid:79)(cid:86)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:73)(cid:3)(cid:68)(cid:86)(cid:86)(cid:82)(cid:93)(cid:76)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:58)(cid:76)(cid:85)(cid:78)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:81)(cid:3)(cid:40)(cid:79)(cid:72)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:47)(cid:68)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:74)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:79)(cid:87)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:73)(cid:82)(cid:16)
(cid:78)(cid:88)(cid:86)(cid:86)(cid:76)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:72)(cid:17)(cid:3)(cid:61)(cid:88)(cid:80)(cid:3)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:69)(cid:72)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:85)(cid:108)(cid:81)(cid:78)(cid:87)(cid:72)(cid:3)(cid:86)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:86)(cid:73)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:81)(cid:68)(cid:75)(cid:72)(cid:93)(cid:88)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:79)(cid:76)(cid:72)(cid:137)(cid:79)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:73)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:3)
(cid:76)(cid:86)(cid:82)(cid:79)(cid:76)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:72)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:73)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:40)(cid:79)(cid:72)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:47)(cid:68)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:74)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:79)(cid:87)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:17)(cid:3)(cid:40)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:3)(cid:86)(cid:76)(cid:80)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:68)(cid:81)(cid:72)(cid:3)(cid:37)(cid:72)(cid:87)(cid:85)(cid:68)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:15)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)
(cid:42)(cid:68)(cid:81)(cid:93)(cid:75)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:79)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:78)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:79)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:58)(cid:68)(cid:75)(cid:85)(cid:81)(cid:72)(cid:75)(cid:80)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:68)(cid:80)(cid:3)(cid:51)(cid:82)(cid:76)(cid:81)(cid:87)(cid:3)(cid:82)(cid:73)(cid:3)(cid:54)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:53)(cid:72)(cid:70)(cid:75)(cid:81)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:87)(cid:85)(cid:108)(cid:74)(cid:87)(cid:15)(cid:3)(cid:90)(cid:88)(cid:85)(cid:71)(cid:72)(cid:3)
(cid:69)(cid:76)(cid:86)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:85)(cid:78)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:81)(cid:68)(cid:70)(cid:75)(cid:79)(cid:108)(cid:86)(cid:86)(cid:76)(cid:74)(cid:87)(cid:17)(cid:3)
(cid:43)(cid:72)(cid:85)(cid:85)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:54)(cid:68)(cid:79)(cid:93)(cid:80)(cid:68)(cid:81)(cid:81)(cid:3)(cid:79)(cid:76)(cid:72)(cid:73)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:86)(cid:72)(cid:75)(cid:85)(cid:3)(cid:78)(cid:85)(cid:76)(cid:87)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:15)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:87)(cid:68)(cid:76)(cid:79)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:68)(cid:88)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:81)(cid:82)(cid:89)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:37)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:85)(cid:68)(cid:74)(cid:3)(cid:93)(cid:88)(cid:85)(cid:3)
(cid:54)(cid:70)(cid:75)(cid:79)(cid:76)(cid:72)(cid:137)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:86)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:41)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:79)(cid:129)(cid:70)(cid:78)(cid:72)(cid:81)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:68)(cid:69)(cid:72)(cid:76)(cid:3)(cid:90)(cid:76)(cid:85)(cid:71)(cid:3)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:76)(cid:80)(cid:3)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:82)(cid:85)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:55)(cid:72)(cid:76)(cid:79)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:80)(cid:3)(cid:36)(cid:81)(cid:86)(cid:83)(cid:85)(cid:88)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:86)(cid:3)
(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:75)(cid:68)(cid:79)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:90)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:68)(cid:73)(cid:87)(cid:79)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:74)(cid:72)(cid:83)(cid:85)(cid:108)(cid:74)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:48)(cid:68)(cid:85)(cid:78)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:3)(cid:68)(cid:79)(cid:86)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:85)(cid:71)(cid:76)(cid:86)(cid:93)(cid:76)(cid:83)(cid:79)(cid:76)(cid:81)(cid:108)(cid:85)(cid:72)(cid:3)(cid:58)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:68)(cid:73)(cid:87)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:69)(cid:72)(cid:86)(cid:82)(cid:81)(cid:16)
(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:72)(cid:80)(cid:3)(cid:48)(cid:68)(cid:137)(cid:72)(cid:3)(cid:74)(cid:72)(cid:85)(cid:72)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:74)(cid:85)(cid:76)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:72)(cid:3)(cid:68)(cid:78)(cid:87)(cid:88)(cid:72)(cid:79)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:78)(cid:72)(cid:81)(cid:81)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:58)(cid:68)(cid:75)(cid:85)(cid:81)(cid:72)(cid:75)(cid:80)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:16)(cid:15)(cid:3)
(cid:3)(cid:48)(cid:88)(cid:86)(cid:76)(cid:78)(cid:16)(cid:15)(cid:3)(cid:39)(cid:88)(cid:73)(cid:87)(cid:16)(cid:15)(cid:3)(cid:56)(cid:80)(cid:90)(cid:72)(cid:79)(cid:87)(cid:16)(cid:15)(cid:3)(cid:42)(cid:72)(cid:71)(cid:108)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:16)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:49)(cid:72)(cid:88)(cid:85)(cid:82)(cid:83)(cid:86)(cid:92)(cid:70)(cid:75)(cid:82)(cid:79)(cid:82)(cid:74)(cid:76)(cid:72)(cid:15)(cid:3)(cid:88)(cid:80)(cid:3)(cid:69)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:72)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:82)(cid:85)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:3)(cid:36)(cid:81)(cid:16)
(cid:86)(cid:108)(cid:87)(cid:93)(cid:72)(cid:3)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:68)(cid:71)(cid:108)(cid:84)(cid:88)(cid:68)(cid:87)(cid:3)(cid:93)(cid:88)(cid:3)(cid:72)(cid:85)(cid:90)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:85)(cid:81)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:72)(cid:80)(cid:83)(cid:76)(cid:85)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:3)(cid:55)(cid:72)(cid:76)(cid:79)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:36)(cid:85)(cid:69)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:93)(cid:72)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:81)(cid:72)(cid:87)(cid:3)(cid:86)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:86)(cid:69)(cid:72)(cid:86)(cid:82)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:72)(cid:3)
(cid:71)(cid:88)(cid:85)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:137)(cid:72)(cid:85)(cid:74)(cid:72)(cid:90)(cid:124)(cid:75)(cid:81)(cid:79)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:87)(cid:76)(cid:72)(cid:73)(cid:72)(cid:3)(cid:57)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:81)(cid:78)(cid:72)(cid:85)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:58)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:68)(cid:73)(cid:87)(cid:86)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:82)(cid:85)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:40)(cid:91)(cid:83)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:16)
(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:87)(cid:68)(cid:79)(cid:80)(cid:72)(cid:87)(cid:75)(cid:82)(cid:71)(cid:76)(cid:78)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:90)(cid:72)(cid:76)(cid:86)(cid:87)(cid:3)(cid:76)(cid:80)(cid:3)(cid:61)(cid:88)(cid:74)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:93)(cid:68)(cid:75)(cid:79)(cid:85)(cid:72)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:81)(cid:82)(cid:89)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:36)(cid:81)(cid:86)(cid:108)(cid:87)(cid:93)(cid:72)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:73)(cid:17)(cid:3)(cid:43)(cid:76)(cid:72)(cid:85)(cid:93)(cid:88)(cid:3)(cid:74)(cid:72)(cid:16)
(cid:75)(cid:124)(cid:85)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:69)(cid:72)(cid:76)(cid:86)(cid:83)(cid:76)(cid:72)(cid:79)(cid:86)(cid:90)(cid:72)(cid:76)(cid:86)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:78)(cid:82)(cid:81)(cid:86)(cid:72)(cid:84)(cid:88)(cid:72)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:3)(cid:36)(cid:88)(cid:86)(cid:85)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:73)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:80)(cid:72)(cid:87)(cid:75)(cid:82)(cid:71)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:40)(cid:81)(cid:87)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:76)(cid:71)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:3)
(cid:68)(cid:80)(cid:3)(cid:88)(cid:80)(cid:73)(cid:68)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:46)(cid:82)(cid:81)(cid:93)(cid:72)(cid:83)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:56)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:88)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:89)(cid:68)(cid:79)(cid:76)(cid:71)(cid:76)(cid:87)(cid:108)(cid:87)(cid:3)(cid:86)(cid:82)(cid:90)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:53)(cid:129)(cid:70)(cid:78)(cid:74)(cid:85)(cid:76)(cid:73)(cid:73)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:73)(cid:3)(cid:71)(cid:76)(cid:72)(cid:3)(cid:43)(cid:92)(cid:83)(cid:82)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:16)
(cid:83)(cid:85)(cid:129)(cid:73)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:81)(cid:68)(cid:70)(cid:75)(cid:3)(cid:58)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:72)(cid:85)(cid:80)(cid:68)(cid:81)(cid:81)(cid:17)(cid:3)
(cid:39)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:36)(cid:88)(cid:87)(cid:82)(cid:85)(cid:3)(cid:74)(cid:76)(cid:69)(cid:87)(cid:3)(cid:68)(cid:69)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:79)(cid:76)(cid:72)(cid:137)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:90)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:89)(cid:82)(cid:79)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:86)(cid:87)(cid:85)(cid:68)(cid:87)(cid:72)(cid:74)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:82)(cid:83)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:79)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:86)(cid:76)(cid:80)(cid:83)(cid:79)(cid:76)(cid:78)(cid:68)(cid:87)(cid:76)(cid:82)(cid:81)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:93)(cid:88)(cid:85)(cid:3)
(cid:72)(cid:85)(cid:73)(cid:82)(cid:79)(cid:74)(cid:85)(cid:72)(cid:76)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:56)(cid:80)(cid:86)(cid:72)(cid:87)(cid:93)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:80)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:69)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:80)(cid:76)(cid:87)(cid:87)(cid:79)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:86)(cid:83)(cid:85)(cid:68)(cid:91)(cid:76)(cid:86)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:72)(cid:85)(cid:3)
(cid:36)(cid:85)(cid:69)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:78)(cid:82)(cid:80)(cid:80)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:68)(cid:80)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:76)(cid:80)(cid:3)(cid:53)(cid:68)(cid:75)(cid:80)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:86)(cid:3)(cid:43)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:86)(cid:80)(cid:68)(cid:85)(cid:78)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:3)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:85)(cid:68)(cid:74)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:37)(cid:72)(cid:71)(cid:72)(cid:88)(cid:87)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:73)(cid:129)(cid:85)(cid:3)
(cid:58)(cid:76)(cid:86)(cid:86)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:68)(cid:73)(cid:87)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:51)(cid:85)(cid:68)(cid:91)(cid:76)(cid:86)(cid:3)(cid:93)(cid:88)(cid:17)(cid:3)
(cid:56)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:17)(cid:16)(cid:51)(cid:85)(cid:82)(cid:73)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:51)(cid:72)(cid:87)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:58)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:69)(cid:72)(cid:85)(cid:74)(cid:3)
(cid:44)(cid:81)(cid:86)(cid:87)(cid:76)(cid:87)(cid:88)(cid:87)(cid:3)(cid:73)(cid:129)(cid:85)(cid:3)(cid:46)(cid:82)(cid:81)(cid:86)(cid:88)(cid:80)(cid:16)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:57)(cid:72)(cid:85)(cid:75)(cid:68)(cid:79)(cid:87)(cid:72)(cid:81)(cid:86)(cid:73)(cid:82)(cid:85)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)
(cid:3)(cid:68)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:56)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:108)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:86)(cid:3)(cid:54)(cid:68)(cid:68)(cid:85)(cid:79)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:86)(cid:3)
VII
Vorwort
Die vorliegende Arbeit entstand am Institut für Konsum- und Verhaltensforschung an der Uni-
versität des Saarlandes und wurde im Mai 2007 von der Rechts- und Wirtschaftswissenschaft-
lichen Fakultät der Universität des Saarlandes als Dissertationsschrift angenommen.
Ohne vielfältige Unterstützung hätte die vorliegende Dissertation in dieser Form nicht entste-
hen können. Bei allen, die zum guten Gelingen der Arbeit beigetragen haben, möchte ich mich
herzlich bedanken.
Mein besonderer Dank gilt meinem akademischen Lehrer und Doktorvater Herrn Univ.-Prof.
Dr. Peter Weinberg. Er hat den entscheidenden Impuls für die Bearbeitung einer faszinierenden
Thematik gegeben und mein Promotionsvorhaben stets uneingeschränkt unterstützt. Einen
herzlichen Dank möchte ich auch Herrn Univ.-Prof. Dr. Joachim Zentes für seine Tätigkeit als
Zweitgutachter sowie Frau Univ.-Prof. Dr. Gröppel-Klein für den Vorsitz der Prüfungskom-
mission aussprechen.
Meinen ehemaligen Kollegen und Kolleginnen am Institut für Konsum- und Verhaltensfor-
schung Herrn Univ.-Prof. Dr. Ralf Terlutter, Frau Dr. Sandra Diehl, Frau Dr. Simone Besemer,
Herrn Dr. Claas Christian Germelmann und Dipl.-Kffr. Jennifer Karos danke ich sehr für ihre
Gesprächsbereitschaft und vielfältige Unterstützung. Hervorheben möchte ich hier Herrn Dr.
Guido Purper, den ich gleichermaßen als kompetenten Kollegen wie als stets hilfsbereiten
Freund schätzen gelernt habe.
(cid:41)(cid:85)(cid:68)(cid:88)(cid:3)(cid:45)(cid:88)(cid:87)(cid:87)(cid:68)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:75)(cid:68)(cid:85)(cid:71)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:81)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:41)(cid:76)(cid:85)(cid:80)(cid:68)(cid:3)(cid:57)(cid:36)(cid:51)(cid:50)(cid:3)(cid:39)(cid:182)(cid:50)(cid:53)(cid:3)(cid:76)(cid:81) Burgdorf bin ich zu großem Dank verpflich-
tet. Sie hat keine Kosten und Mühen gescheut im Rahmen der Entwicklung und Bereitstellung
von Duftstoffen sowie von technischen Lösungen zur Raumbeduftung.
Einen aufrichtigen Dank möchte ich auch meinen Eltern aussprechen, die mir das Studium
ermöglicht und meinen Werdegang fortwährend unterstützt haben. Ebenso danke ich meinen
Brüdern, auf deren Hilfe ich mich stets verlassen konnte und kann.
Abschließend möchte ich mich ganz herzlich bei Eva bedanken. Sie hat sicherlich die meisten
Entbehrungen auf sich nehmen müssen und war mir als sehr aufmerksame Korrekturleserin
eine große Hilfe. Vor allem aber war sie gerade in der Endphase der Promotion mein ruhender
Pol und eine ganz wichige seelische Stütze.
Ralph Salzmann
Inhaltsverzeichnis IX
Inhaltsverzeichnis
Inhaltsverzeichnis...................................................................................................................IX
Abbildungsverzeichnis.........................................................................................................XV
Tabellenverzeichnis...........................................................................................................XVII
Formelverzeichnis...............................................................................................................XXI
Abkürzungsverzeichnis....................................................................................................XXIII
A. Einleitung.............................................................................................................................1
1 Hinführung zur Thematik.................................................................................................1
2 Begriffliche Grundlagen....................................................................................................2
3 Zielsetzung und Aufbau der Arbeit..................................................................................3
B. Theoretischer Teil................................................................................................................6
1 Ausgewählte Rahmenbedingungen des Handels.............................................................6
1.1 Die Wettbewerbsverschärfung als Megatrend im Handel..............................................6
1.2 Die Situation des stationären Einzelhandels aus sozioökonomischer bzw.
gesamtwirtschaftlicher Perspektive................................................................................7
1.3 Werte und Motive als Triebfedern des Wandels im Konsumentenverhalten.................9
1.4 Multimodale Erlebnisvermittlung als anbieterseitige Antwort auf veränderte
Rahmenbedingungen....................................................................................................15
2 Allgemeine Grundlagen zur multimodalen Erlebnisvermittlung am Point of Sale...18
2.1 Zum Begriff der Erlebnisvermittlung...........................................................................19
2.2 Strategien der Erlebnisvermittlung...............................................................................23
2.3 Die atmosphärische Ladengestaltung als Schlüsselgröße der multimodalen
Erlebnisvermittlung am Point of Sale...........................................................................24
2.3.1 Elemente der atmosphärischen Ladengestaltung.................................................26
2.3.1.1 Die Klassifikation nach Baker......................................................................26
2.3.1.2 Die modalitätsspezifische Klassifikation.....................................................28
2.3.2 Ziele der multimodalen Erlebnisvermittlung am Point of Sale............................31
3 Wahrnehmungstheoretische Grundlagen......................................................................32
3.1 Das Dreispeichermodell als Rahmenmodell der menschlichen Wahrnehmung..........32
3.2 Eigenschaften der Wahrnehmung................................................................................36
3.3 Perspektiven der Psychologie zur Analyse der Wahrnehmung...................................37
3.4 Neuronale Grundlagen der Wahrnehmung..................................................................39
3.4.1 Das Nervensystem und der Prozess der Transduktion externer Reize.................40
3.4.2 Das Gehirn als zentraler Prozessor der menschlichen Informationsverarbeitung42
3.4.3 Hemisphärenlateralisation im Kontext der multimodalen Erlebnisvermittlung..45
X Inhaltsverzeichnis
4 Wahrnehmung und Wirkung musikalischer und olfaktorischer Reize......................47
4.1 Wahrnehmung und Wirkung musikalischer Reize.......................................................50
4.1.1 Biologische Grundlagen der akustischen und musikalischen Reizverarbeitung..50
4.1.2 Musik als Auslöser von Emotionen und Assoziationen.......................................53
4.1.2.1 Grundlegende Wirkungsweisen von Musik.................................................53
4.1.2.2 Musik als Auslöser von Emotionen.............................................................54
4.1.2.3 Musik als Auslöser von Assoziationen........................................................59
4.2 Wahrnehmung und Wirkung olfaktorischer Reize.......................................................61
4.2.1 Biologische Grundlagen der olfaktorischen Reizverarbeitung............................61
4.2.2 Duft als Auslöser von Emotionen und Assoziationen..........................................66
4.2.2.1 Grundlegende Wirkungsweisen von Duft....................................................66
4.2.2.2 Konsequenzen aus der Beachtung der Duftwirkungsmechanismen............70
4.2.2.3 Duft als Auslöser von Emotionen................................................................73
4.2.2.4 Duft als Auslöser von Assoziationen...........................................................78
5 Multimodale Wahrnehmung...........................................................................................84
5.1 Multimodale Wahrnehmung aus behavioristischer Perspektive..................................85
5.1.1 Interaktionseffekte aus der Wahrnehmungspsychologie......................................85
5.1.2 Die Dominanz der Sinne......................................................................................87
5.2 Multimodale Wahrnehmung aus neurologischer Perspektive - multisensorische
Integration.....................................................................................................................92
5.2.1 Grundlagen der multisensorischen Integration....................................................92
5.2.2 Multisensorische Integration zwischen optischen, akustischen
und olfaktorischen Reizen....................................................................................95
(cid:24)(cid:17)(cid:22)(cid:3) (cid:48)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:58)(cid:68)(cid:75)(cid:85)(cid:81)(cid:72)(cid:75)(cid:80)(cid:88)(cid:81)(cid:74)(cid:3)(cid:68)(cid:88)(cid:86)(cid:3)(cid:78)(cid:82)(cid:74)(cid:81)(cid:76)(cid:87)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:51)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:83)(cid:72)(cid:78)(cid:87)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:177)(cid:3)(cid:74)(cid:72)(cid:71)(cid:108)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:82)(cid:85)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:3)
(cid:36)(cid:81)(cid:86)(cid:108)(cid:87)(cid:93)(cid:72)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17).98
(cid:24)(cid:17)(cid:22)(cid:17)(cid:20)(cid:3) (cid:36)(cid:88)(cid:86)(cid:90)(cid:68)(cid:75)(cid:79)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:104)(cid:69)(cid:72)(cid:85)(cid:87)(cid:85)(cid:68)(cid:74)(cid:69)(cid:68)(cid:85)(cid:78)(cid:72)(cid:76)(cid:87)(cid:3)(cid:74)(cid:72)(cid:71)(cid:108)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:87)(cid:75)(cid:72)(cid:82)(cid:85)(cid:72)(cid:87)(cid:76)(cid:86)(cid:70)(cid:75)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:36)(cid:81)(cid:86)(cid:108)(cid:87)(cid:93)(cid:72)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:28)(cid:27)(cid:3)
5.3.2 Themenrelevante Aspekte der Imagerytheorie..................................................100
5.3.2.1 Die Imagery-Debatte unter besonderer Berücksichtigung
olfaktorischer und musikalischer Reize.....................................................101
5.3.2.2 Dual-Coding-Theorie von Paivio...............................................................105
(cid:24)(cid:17)(cid:22)(cid:17)(cid:22)(cid:3) (cid:39)(cid:68)(cid:86)(cid:3)(cid:80)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:42)(cid:72)(cid:71)(cid:108)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:79)(cid:3)(cid:89)(cid:82)(cid:81)(cid:3)(cid:40)(cid:81)(cid:74)(cid:72)(cid:79)(cid:78)(cid:68)(cid:80)(cid:83)(cid:3)(cid:88)(cid:81)(cid:71)(cid:3)(cid:61)(cid:76)(cid:80)(cid:80)(cid:72)(cid:85)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:17)(cid:20)(cid:19)(cid:27)(cid:3)
5.3.3.1 Grundannahmen des Modells.....................................................................108
5.3.3.2 Grundstruktur des Modells.........................................................................110
(cid:24)(cid:17)(cid:22)(cid:17)(cid:22)(cid:17)(cid:22)(cid:3) (cid:39)(cid:68)(cid:86)(cid:3)(cid:80)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:42)(cid:72)(cid:71)(cid:108)(cid:70)(cid:75)(cid:87)(cid:81)(cid:76)(cid:86)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:79)(cid:3)(cid:76)(cid:80)(cid:3)(cid:46)(cid:82)(cid:81)(cid:87)(cid:72)(cid:91)(cid:87)(cid:3)(cid:71)(cid:72)(cid:85)(cid:3)(cid:80)(cid:88)(cid:79)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:82)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:3)
Erlebnisvermittlung....................................................................................111
Inhaltsverzeichnis XI
5.3.3.3.1 Die Speicherung von sensorischem Wissen
in modalitätsspezifischen Subsystemen.................................................112
5.3.3.3.2 Die Speicherung von bedeutungsbezogenem Wissen
im konzeptuellen System.......................................................................113
5.3.3.3.2.1 Die Darstellung von Wissensstrukturen mittels Netzwerken........114
5.3.3.3.2.2 Schematheoretische Grundlagen...................................................115
5.3.3.3.2.3 Bedeutung der Schematheorie für die multimodale
Erlebnisvermittlung am Point of Sale...........................................117
5.3.3.3.3 Integration von Emotionen bzw. Affekten in das multimodale Modell.120
5.3.3.4 Das erweiterte multimodale Gedächtnismodell.........................................121
5.4 Verknüpfung der theoretischen Ansätze....................................................................122
6 Die Umweltpsychologie im Kontext der multimodalen Erlebnisvermittlung
am Point of Sale..............................................................................................................124
6.1 Das umweltpsychologische Modell von Mehrabian und Russell..............................125
6.2 Übertragung des umweltpsychologischen Modells auf das Handelsmarketing.........128
6.3 Modellerweiterung zur Analyse der multimodalen Erlebnisvermittlung
am Point of Sale..........................................................................................................129
7 Empirische Erkenntnisse zum Einfluss von Duft und Musik
(cid:76)(cid:80)(cid:3)(cid:40)(cid:76)(cid:81)(cid:93)(cid:72)(cid:79)(cid:75)(cid:68)(cid:81)(cid:71)(cid:72)(cid:79)(cid:3)(cid:177)(cid:3)(cid:72)(cid:76)(cid:81)(cid:72)(cid:3)kritische Analyse.....................................................................133
7.1 Empirische Erkenntnisse zum Einsatz von Musik im Handel...................................133
7.2 Empirische Erkenntnisse zum Einsatz von Duft im Handel......................................148
7.3 Empirische Erkenntnisse zum simultanen Einsatz von Duft und Musik im Handel.153
7.4 Zusammenfassende Forderungen an eine Erforschung der multimodalen
Erlebnisvermittlung im Einzelhandel.........................................................................160
C. Empirischer Teil..............................................................................................................162
1 Untersuchungsvalidität als umfassendes Gütemaß einer empirischen Studie.........163
2 Grundlagen der statistischen Validität........................................................................166
2.1 Bestimmungsgrößen der statistischen Validität.........................................................166
2.2 Forderungen an die statistische Hypothesenprüfung im Kontext der statistischen
Validität......................................................................................................................167
2.2.1 Überprüfung gerichteter Hypothesen mittels einseitiger Tests..........................168
2.2.2 Berücksichtigung von Effektgröße, Teststärke und Stichprobenumfang...........170
2.2.3 Berechnung der optimalen Stichprobengröße....................................................175
2.2.4 Einbeziehung von Teststärke und Effektgröße zur Erhöhung der
Entscheidungsvalidität der statistischen Hypothesenprüfung............................177
3 Formulierung der Hypothesen......................................................................................184