moral (ahlak)

22 Pages·2016·2.16 MB·Turkish

MORAL (AHLAK) DERSLERİNİN BİR UNSURU
OLARAK DEĞERLER EĞİTİMİ UYGULAMALARI:
BELÇİKA ÖRNEĞİ
E. Zehra Turan*1
Giriş
Ahlak bir toplumun güçlü, sağlıklı ve dengeli olarak gelişmesini sağla-
yan en temel unsurdur. Ahlak o toplumun olmazsa olmazıdır. Ahlaki değer-
ler toplumları, dolayısıyla insanları sadece kötü ve çirkin eylemler yapmak-
tan alıkoymaz aynı zamanda güzel davranışlar yapmaya yöneltir. Ahlaki
değerleri güçlü olmayan toplumlarda yaşam kalitesi düşer, güven ve huzur
ortamı oluşmaz.
Belçika’da din derslerine alternatif bir ders olarak okutulan, ahlak der-
sinin varlığı oldukça önemlidir. Her öğrencinin seçmeli olarak okuduğu bu
dersler, hayatları boyunca etkili olur. Ahlak dersleri bazı kültürlerde ve eği-
tim programlarında olduğu gibi Belçika’da da Moral dersi olarak bilinmekte
ve okutulmaktadır. Moral Fransızca ahlak anlamına gelmektedir. Bu kav-
ram, Latince Mores, moeurs kökünden gelmektedir. Moral iyi ile kötüyü,
kendisi ve başkası için güzel ve çirkini ayırt edebilmek ve güzel davranışta
bulunmaktır. Aynı zamanda moral: Toplumda işleyen eylemler ve değerler
için konulmuş kurallar bütünüdür (Nouveau Petit Larousse Sözlük).
Türkçe sözlükte ise moral, bir insanın ruhsal gücü, manevi güç, manevi-
yatı olarak tanımlanmaktadır (Büyük Türkçe Sözlük, 26/10/2012). Günlük
hayatta ise anlık ruh durumu gibi karşılık bulmaktadır. Bu karşılık mora-
* Öğr. Gör., Nevşehir Üniversitesi, Eğitim Fakültesi. e-mail: [email protected]
654 Değerler ve Eğitimi - II
li tam olarak karşılamamakta eksik kalmaktadır. Moral Türkçede geçici bir
durum olarak algılanır. Morali yüksek insan, kendini oldukça iyi hisseden
insan anlamına gelir. Bir insan kolaylıkla moralim bozuk diyebilir ve kimse
onun ahlakım bozuk dediğini düşünmez, sadece kendini kötü hissettiğini
düşünür. Fransızcadan Türkçeye eksik karşılıkla geçmiş moral kelimesinin
Türkçedeki karşılığı ahlaktır ve Arapça kökenlidir. Ahlak kelimesi hulk’un
çoğulu olup huylar, seciyeler anlamına gelir. Türkçede ahlakı ya da morali
tam karşılık olarak ifade edecek bir kelimenin olmaması ise ayrı bir araştır-
ma konusudur. Son yıllarda gündeme gelen ve kabul gören “değer” kavramı
ise kimine göre felsefi, kimine göre psikolojik, kimine göre ise eğitimsel bir
tanıma sahiptir.
Değer bir sosyal grubun veya toplumun kendi varlık, birlik, işleyiş ve
devamını sağlamak ve sürdürmek için üyelerinin çoğunluğu tarafından
doğru ve gerekli oldukları kabul edilen; onların ortak duygu, düşünce, amaç
ve menfaatini yansıtan genelleştirilmiş temel ahlaki ilke veya inançlara de-
nir (Kızılçelik, Erjem, 1994: 99).
Değer, belirli bir durumu bir diğerine tercih etme eğilimi olarak da ta-
nımlar. En eski değer tanımlarından birini yapan Kluckhohn’a (1951) göre
“değer, genellenmiş ve örgütlenmiş bir kavram olarak; doğayı, insanın do-
ğaya yerleşimini, insan ilişkilerini, arzu edilen veya arzu edilmeyeni belir-
leyip davranışı etkilemek suretiyle, insan-çevre ve insan-insan ilişkilerini
düzenleyen unsurdur” (Smith, 1969:104). Değerler, davranışlara kaynak-
lık eden ve onları yargılama yarayan anlayışlardır. Ayrıca, bireylerin neyi
önemsediklerini tanımlayarak istekleri, eğilimleri ve tercihleri gösterir (Er-
dem, 2003:56). Ancak değer kelimesi ahlak karşılığında kullanıldığında aynı
anlama gelmez. Yani ben değerliyim denildiğinde kimse ben ahlaklıyım de-
nildiğini anlamaz. Değer, fiyat anlamına da gelebildiği gibi önem derecesini
belirtmek için de kullanılır.
Yine ahlak karşılığı olarak Türkçeye aynen geçmiş ve günlük hayatta
sıkça iş ahlakı olarak kullanılan etik kelimesi değerle iç içe geçmiş olan bir
kavramdır. D’Alembert Ansiklopedisine göre, etik kavramı felsefi bir kav-
ramdır, Yunanca Ethos’tan gelmektedir. Etiğin bir davranış biçimi olduğu,
öncelikle güzel davranmak olduğu, eylemleri gerçekleştirirken düzgün yön-
temleri olduğu ifade edilir. Etik aynı zamanda da ahlaktır (Hong, Teng-yu-
eh, 2005). Türkçede ise etik kelimesi yaygın olarak iş ahlakı olarak kullanıl-
maktadır.
Değerler ve Eğitimi - II 655
Değerler Eğitimi
Eğitimde gelinen son noktada değerler eğitim kavramı oldukça yaygın
olarak kullanılır ve önemsenir olmuştur. Bunun temelinde yatan sebebin ko-
nunun önemi olduğu kadar ihtiyaçtan kaynaklandığını da göz ardı etmemek
gereklidir. Zira değerlerle beslenmeyen bilgi topluma yarardan çok zarar ge-
tirebilir. Buna örnek olarak II. Dünya Savaşı sırasında yapılanlar verilebi-
lir. O dönemde bir grup Alman doktor toplama kamplarındaki binlerce esir
üzerinde, onların rızasını almaksızın acı veren ve genellikle ölümle sonuçla-
nan deneyler yapmıştır. Aynı dönemde Ötenazi Programı kapsamında Ber-
nburg, Brandenburg, Grafeneck, Hadamar, Hartheim ve Sonnenstein 6 adet
gaz odası tesisi kurulmuştur. Bu ölüm merkezlerinde saf, kimyasal olarak
işlenmiş karbon monoksit gazı kullanılmış, siviller toplu halde öldürülmüş,
Haziran 1941’den sonra, Naziler toplu cinayet amacıyla gaz arabalarında de-
neyler yapmıştır. http://www.ushmm.org. Bütün bunlar eğitimsiz insanlar
tarafından yapılmamış, aksine çok iyi yüksek öğrenim görmüş doktorlar,
mühendisler ve bilim adamları tarafından bilimin gelişmesi adına büyük
emeklerle çalışarak yapılmıştır. Ancak içinde değerleri barındırmadığı için
bu dönem insanlık tarihine bilimin geliştiği dönem olarak değil “soykırım”
dönemi olarak geçmiştir.
Değerler eğitimi genel olarak bir kuşağın sahip olduğu değerleri ken-
dinden sonraki kuşağa doğru ve kalıcı bir biçimde ve tüm toplumun huzuru
ve mutluluğu için aktarabilmesini ifade eder. Bu nedenle eğitimciler öğren-
cilere toplumda kabul görmüş belli başlı değerleri aktarmaya ve bu değer-
lerle davranış oluşturmaya çalışmaktadırlar. Bu nedenle, çocuklara toplum
tarafından kabul edilmiş kural, davranış, tutumların aktarılması ve benim-
setilmesi gerekmektedir. Başkalarının hak ve özgürlüklerini zedelemeden
nereye kadar gidebileceğini ve toplumsal yaşamda insanların insancıl bir bi-
çimde bir arada yaşamalarını sağlamak için gerekli sorumluluğu paylaşmak
zorunda olduklarını algılamaları ve buna göre davranmaları için çocukların
değerlere gereksinimleri vardır (Beil: 2003:21).
Değerler eğitimi aynı zamanda eğitimdeki değerlerin transferini güç-
lendirmeye de çabalar. Bu transfer eğitim programlarının yanı sıra çocuğun
çevresinde ahlaki değerlerin benimsenmiş olarak yaşandığı ortamlarla sağlanır.
Değerler eğitimi, öğrenciye eleştirel düşünmeyi öğreterek ahlak gelişi-
mine de katkıda bulunur. Ayrıca değerler eğitimi, öğrenciler için gerekli olan
değerler hakkında açık fikirler ifade etmesini sağlar (Veugelers, 2000: 37-38).
656 Değerler ve Eğitimi - II
Tappolet (2000) değerlerin eğitiminde hislerin ve duyguların da önem-
li olduğunu dile getirmiştir. Bu nedenle Doğu ve Batı insanlarına değerler
öğretilirken bir takım farklılıklar olabilir. Mesela komşuluk ilişkileri Doğu
ülkelerinde daha önemli iken, Batı ülkelerinde üzerinde çok fazla durulan
bir değer değildir. Aslında değerler eğitimi verilirken 5 ana tema üzerinde
durulmaktadır: Gelişim, kültür, değerlendirmeler, kurumlar ve davranışlar
(Houssaye, 1992, 50). Bu temalar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir.
Amaç
Bu araştırmanın amacı Belçika’da ortaöğretim Ahlâk derslerinde veri-
len değerler eğitimi uygulamalarını tanıtmaktır. Bu amaçla “Ahlâk Dersleri”
(Les cours de Morale) olarak adlandırılan bu derslerde değerler eğitimi uy-
gulamalarından bazı örnekler verilerek, durum ortaya konulacak ve Türki-
ye’de ahlâk derslerinde değerler eğitimi uygulamaları için çeşitli önerilerde
bulunulacaktır. Bu nedenle aşağıdaki sorulara yanıt aranacaktır:
Belçika’da ahlâk derslerinde,
1. Değerler eğitimin yeri nedir?
2. Hangi konulara yer verilmektedir?
3. Hangi değerler üzerinde durulmaktadır?
4. Değerler eğitimi uygulamaları örnekleri nelerdir?
5. Hangi yöntemlerle ders işlenmektedir?
Yöntem
Bu çalışmada nitel araştırma yönteminden durum çalışması deseni kul-
lanılmıştır. Nitel araştırmada durum çalışmasının en temel özelliği, bir ya da
bir kaç durumun derinliğine araştırılmasıdır (Yıldırım & Şimşek,2006).
Çalışma Grubu: Çalışma grubu Belçika’da görev yapan 2 Moral (Ahlak)
dersi öğretmeninden oluşmaktadır. Bu öğretmenlerden birisi lisede, diğeri
ortaokulda görev yapmaktadır. Görüşme formu internet üzerinden mail ola-
rak gönderilmiş ve bu öğretmenler görüşme formunu doldurup maille geri
göndermişlerdir. Bu öğretmenlere Belçika’nın moral öğretmenleri forumuna
üye olunarak ulaşılmıştır.
Değerler ve Eğitimi - II 657
Verilerin Toplanması ve Analizi
Çalışmada veriler görüşme ve doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır.
Görüşme, sabit format anket görüşme tekniği kullanılarak yapılmıştır.
Bu teknik bir dizi standart soru setinin, görüşülen bireyin sorulara istedi-
ği biçimde ve öznel olarak serbestçe yanıtlamasıdır (Yıldırım ve Şimşek,
2006:121). Görüşme formunda araştırmacı tarafından geliştirilen dört tane
açık soru sorulmuştur. Görüşme formları öğretmenlere elektronik posta yo-
luyla gönderilmiş ve aynı şekilde yanıt alınmıştır.
Doküman incelemesi ise araştırılması hedeflenen olgu veya olgular
hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Nitel araştırmada
araştırmanın geçerliliğini arttırmak amacıyla görüşmenin yanı sıra, çalışılan
araştırma problemiyle ilişkili yazılı materyal ve malzemeler de araştırmaya
dâhil edilebilir (Yıldırım & Şimşek, 2006:187).
Bu araştırmada incelenen dokümanlar ders notları, ders kitapları (Ah-
lâk Dersi) ders sunumları, moral eğitimin ders programı ve dersler sırasında
çekilmiş fotoğraflardan oluşmaktadır. Bunlar içerik analizi yolu ile betim-
lenmiştir.
Sınırlılıklar
Bu çalışma Belçika’nın Wallon bölgesindeki Moral Dersi uygulamala-
rıyla sınırlıdır. Toplamda altı yıl boyunca çok fazla sayıda konu işlenmekte
ve etkinlik yapılmaktadır. Bu araştırmada Orta 1, Orta 3 ve Lise 1’den birer
etkinlik örneği verilecektir.
Bulgular
A- Doküman İncelemesine İlişkin Bulgular
1. Belçika’da Ahlâk Derslerinde Değerler Eğitimin Yeri Nedir?
Belçika eğitim sistemi 2.5 yaşından itibaren zorunlu eğitim ana okulu se-
viyesinde başlamakta 3 yıl boyunca devam etmektedir (Hindryckx, G. 1986).
Birinci yılda temel beceriler öğretilmektedir. İkinci yıldan itibaren işbirliği,
uyum, paylaşım, selam verme, izin alarak konuşma, özür dileme, teşekkür
etme, sıraya girme, kurallara uyma gibi değerler benimsetilmektedir. Üçün-
cü yılda kendini ve çevreyi tanıması, kendine yetmesi üzerinde özellikle
durulmakta, toplumsal kurallar öğretilmektedir. Toplu taşımayı kullanma,
658 Değerler ve Eğitimi - II
spor aktivitelerine katılma, kamusal alanlarda davranış kuralları, kendi işi-
ni kendi yapma gibi davranışlar kazandırılmaktadır (http://www.egalite.
cfwb.be ).
İlköğretim toplamda 6 yıldır. Dersler günde 7 saattir. Ortaöğrenim top-
lamda 6 yıldır ve dersler günde 8 ve 9 saat olarak değişmektedir. İlkokul 1.
sınıftan lise bitinceye değin 12 yıl boyunca mecburi olan dersler arasında
felsefe dersleri vardır. Moral dersi de bu dersler arasındadır. Veliler ve öğ-
renciler din dersini ya da moral dersini tercih edebilirler. Her öğretim yılı ba-
şında okul idaresi velilere ders talep formu göndererek, din dersi ya da mo-
ral dersi seçimine imkân tanımaktadırlar. Katolikler ve Liberaller arasında
çıkan bir anlaşmazlık nedeniyle 1958 yılında imzalanan eğitim antlaşmasına
göre moral derslerini seçen öğrenci sayısına bakılmaksızın ders açılmaktadır
(Mabille, X. 2000, 83-85).
Belçika Anayasası gereği öğrenciler ilk ve ortaokulda haftada en az 2
ders saati din ya da moral (ahlak) derslerinden bir tanesini okumak duru-
mundadır (http://www.restode.cfwb.be). Bu derslerin zorunlu olduğu tarih
1842 yılına dayanmaktadır. Belçika’da bu derslerle ilgili düzenleme Anaya-
sa’nın 17. maddesinde ve 29 Mayıs 1959 tarihli “ Eğitim Sözleşmesi” ile ilgili
yasanın 12 maddelerinde yer almıştır (http://www.cairn.info119). Bu yasa-
nın 8. maddesine göre resmi kurumlara ait ilk ve orta öğretimdeki haftalık
ders programlarında, en az iki ders saati din ve ahlak dersine yer verilmekte,
din öğretimi “ Katolik, Protestan, Yahudi, İslam ya da Ortodoks” dinlerden
birisi ve bu dinlerin ahlakından olmak durumundadır. Herhangi bir dinin
mensubu olmayanların ise moral derslerini almaları zorunlu tutulmuştur.
Aile reisi veya öğrencinin velisi, öğrencinin ilk kaydı sırasında din ya da
moral dersinden hangisini seçtiğini resmen imza ile bildirmekte, din dersi
de seçilmiş ise bunda hangi dinin seçildiği belirtilmektedir. 18 yaşına gelen öğ-
renciler seçimlerini kendileri yapmaktadırlar (http://www.gallilex.cfwb.be).
Belçika’da moral dersi öğretim programı her bölge (Wallon, Fransız ve
Alman) için Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir. İslam dersinin
öğretim programı ise Exécutif des Musulmans tarafından yapılmaktadır. Ça-
ğın gereklerine ve yeni doğan ihtiyaçlara göre moral dersi programları dü-
zenlenmiş ve en son düzenlenme 1997 yılında gerçekleştirilmiştir (http://
www.gallilex.cfwb.be). Bu derslerde programda belirlenen konulara göre
farklı etkinlikler yapılmakta ve ders kitapları kullanılmaktadır (Ek-8).
Değerler ve Eğitimi - II 659
2. Belçika’da Moral Derslerinde Hangi Konulara Yer Verilmektedir?
Moral dersinin amacı: gençlere hayat hakkında genel bir bakış açısı,
tutum ve davranışlarıyla, bir yaşam tarzı kazandırarak, daha özgür, daha
mutlu, daha birlikte, daha sorumlu bireyler olarak yetişmelerini sağlamak
şeklinde ifade edilebilir.
Ayrıca yaşanan demokrasinin hem savunucusu, hem de yayıcısı olmak,
gençlere düşünme yetisi kazandırmaya çalışarak, çevrelerinde olanlarla bil-
giler arasında doğru tercih yapabilmeyi, almayı, vermeyi, etkileşimi, paylaş-
mayı, anlamayı, iletişim becerilerini, birlikte çalışmayı teşvik ederek, barışın
ve hoşgörünün bir arada bulunmaktan geldiğini benimsetmek amaçlar ara-
sındadır.
Orta okul ve lisede Moral Dersinin Kazanımları (Ek-9: Wallon Bölgesi-
nin Moral Dersi Programı )
1. Sınıf ( Orta Bir ): Toplumun bir ferdi olarak kendini tanımak.
2. Sınıf (Orta İki): Kendini gerçekleştirmek. Evrensel değerleri benimsemek.
3. Sınıf (Orta Üç): Farkındalık kazanmak: Başkasının özel alanına ve
kendi özel alanına saygı, insanlık ve insan hakları. Etik ve evrensellik.
4. Sınıf (Lise 1): Hayvandan insana, İnsan olmak, insanın özellikleri,
insan ve özgürlüğü.
5. Sınıf (Lise 2): Dünyada tek miyim? Hangi toplumda yaşamak istiyorum?
6. Sınıf (Lise 3): Doğru olarak neyi kabul ediyorum? Hayatıma nasıl
anlam katmak istiyorum?
Ortaokul ve Lise Ders Etkinlikleri
1. Sınıfta: Konular: Kendime güveniyorum, İzlenmesi gereken filmler, ben
ve ailem, odam ve ben, hoşgörüsüzlük, değerler, onur, aile bağları, farklı
aile tipleri, okul ve çevre, ben ve değerlerim, aile ve cep harçlığı.
2. Sınıfta: Konular: Walt Disney’de değerler, kadın ve erkek rolü, özürlü-
lük, kişiliğimi hissediyorum ve onu şekillendiriyorum, hayatını herkes
gibi yaşamak, dünyada tek değilim, hırpalanmaya karşı olma, kadın- er-
kek eşitliği, yardımlaşma.
3. Sınıfta Konular: Ölüm cezası: adalet mi, intikam mı, kredi -ele geçen
anında para- ömür boyu keder, arkadaşlık, adalet, ahlaki sorumluluk,
isimler, 20 yaşında aşk, 60 yaşında aşk, esrar bağımlılık, Dangerous Mind
660 Değerler ve Eğitimi - II
filminden esinlenerek öğretmen, hukuk kuralları ve gerekliliği, terörizm
ve integrizm.
4. Sınıfta Konular: Aşk, Kıskançlık, insan ve hayvan, değerler, çevrem için
kendimi adıyorum, duygular, hisler, bedenim, kültürüm, bekârlık, den-
ge, değerlerin hatırlatılması, insan ve hayvan karşılaştırması, göze göz,
dişe diş, öfkeyi yenme.
5. Sınıfta Konular: Barış, Amerikan tarihi ve ırkçılık, aile içinde ilişkiler, ben
kimim? Tek miyim? Kimlik -film, şiddet- çocuk oyunu değildir.
6.Sınıfta Konular: Doğal Hukuk, Çevre etiği, kendi kendine zarar verme,
ben ve değerlerim.
3. Belçika’da Hangi Değerler Üzerinde Durulmaktadır?
Kabul etme Olmak Kardeşlik Açık fikirli olma
Eylem Görev Dürüstlük Barış
Uyum Farklılık Onur Sergileme Paylaşım
Kendini ifade etme Onur İnsanlık Zevk
Dostluk Anlayarak dinleme Hümanizm Pozitif olma
Aşk Şüphe Kişilik Potansiyel
Aidiyet Hak Girişimcilik Gelişim
Doğallık Değişim Özgürlük Soru sorma
Sınır Çevre Gücenme Akılcılık
Gelecek Eşitlik Hoşgörü Bilgiyi tanıma
İyilik Yayılma İnnovasyon Görecelik
Mutluluk Empati Katılım Saygı
Değişim Söz verme Özel alan Sorumluluk
Tercih Yardım etme Hukuk Başarı
Vatandaşlık Gelişim Laiklik Karşı çıkma
Birlikte yaşama Denge Hak ediş Usluluk
Uygunluk Donanım Özgürlük Sağlık
Birliktelik Eleştirel düşünme Onurluluk Güvenlik
Birleşim Umut İyi anlatım Sakinlik
Anlayış Etik Ezber Birliktelik
Bilgi Şaşırma Yenilik Hoşgörme
Güven Uyanış Farklılık Geçiş
Farkındalık Gelişim Söz dinleme Çalışma
Yardımlaşma Aile Objektif olma Gerçek
Demokrasi Dürüstlük Optimizm Hayat
( www.enseignons.be ) Ek-13
Değerler ve Eğitimi - II 661
1. Belçika’da Ahlâk derslerinde Değerler Eğitimi Uygulamaları Ör-
nekleri Nelerdir?
2. Hangi Yöntemlerle Ders İşlenmektedir?
Etkinlik Örnekleri
1. Ortaokul 1. sınıf için seçilen konu ben ve ailem konusudur. Konu, he-
def, kazanım, yöntem ve değerlendirme aşağıda belirtilmiştir.
DERS PLANI
BÖLÜM I:
Konu Adı Ben ve Ailem Etkinliği (Ek 10) Sınıf: Ortaokul 1
Kazanımlar Aile kavramının tanımlanması ve farklı aile tiplerinin benimsenmesi
BÖLÜM II:
· Ailenin temsilini sorgulamak.
ar · Öğrenci aile tanımıyla sözlüğün aile tanımını karşılaştırmak.
şl
nı · Değerlerimizi ve yaşadıklarımızı dikkate alarak sözlüğün tanımını sorgulamak.
a
ci vr · Aile kavramı yaşanılan döneme ve mekâna göre farklılık gösterdiğini algılamak.
n a
Öğre ef ve D ·· FAairleknlıi zaiinle s şoeyk ialğlearciınniı t çaınkıamrtlmamaka.k.
ed · Anne baba ayrılığının, boşanmanın öğrencinin üzerinde ne gibi etkileri oldu-
H
ğunu üzerinde birlikte düşünmek.
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri Fotoğraf dili etkinliği yaptırılır.
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri:
· Öğrenci aileyi temsil eden fotoğraflar üzerine bir tık koyar.
· Hangi nedenlerle farklı farklı aileler vardır.
şi) · Kendi aileni temsil eden fotoğrafı bulur musun? Sorusu yöneltilir.
ş ni
eçi şle · Ardından etkinlik olarak bir öz değerlendirme formu yaptırılır.
e G un i · Farklı öğrencilerden aile durumları ile ilgili alıntılar yapılır.
ers un · Aile nedir? İsimli bir hikâye okunur.
D n
Ko · Batı toplumlarında ki aile yapılarındaki değişiklikle ilgili bir gazete yazısı incelenir.
(
· Dünyanın dört bir yanından aile profilleri başlıklı yazı incelenir.
· Öğrenciye kendi ailesi için soy ağacı faaliyeti yaptırılır.
662 Değerler ve Eğitimi - II
BÖLÜM III
· Afrika’daki ve Çin’deki çocuklarla ilgili bir yazı okunur ve bir de-
ğerlendirme yapılır.
Ölçme-Değer-
· Boşanmış ailelerin röportajları paylaşılır.
lendirme:
· Aile ilişkileriyle ilgili karikatür çalışması incelenir.
· İki çocuğuyla dul kalmış bir kadının hikâyesi okunur.
BÖLÜM IV
Ailenin tanımı yapılır. İdeal aile tanımı diye bir şey yapılamaz. Aile-
Sentez
de kan bağı değil de nelerin hissedildiği ön plana çıkmaktadır.
2. Orta 3 İçin Seçilen Etkinlik Örneği Kredi Kullanımıdır.
DERS PLANI
BÖLÜM I:
Konu Adı Anında para, uzun vadede dert ( Ek 11) Sınıf: Ortaokul 3
Kazanımlar Kredi kullanmanın avantajlarını ve dezavantajlarını anlama
BÖLÜM II:
r
cive şla· Kredi kullanımının yanlış yönlerini değerlendirir.
ÖğrenHedef avranı·· KKrreeddiinniinn tbainreımysıenlı v yea tpoapr.lumsal faydasını/zararını kavrar.
D
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri Hikaye okuma,
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri: