mihajlo pupin PDF
Preview mihajlo pupin
Dr Milivoje Došenović MIHAJLO PUPIN njegov život i njegovo delo (sedmo dopunjeno i prošireno elektronsko izdanje) NOVI SAD (E-BOOK, 2016) Dr Milivoje Došenović: MIHAJLO PUPIN – njegov život i njegovo delo (7. izdanje, E-book) Izdavač: DOMLA-PUBLISHING Izdavačko-knjižarska agencija Novi Sad, Bulevar kralja Petra I, 30 Telefoni: 021/6334-957, 064/1289-745 www.domla-publishing.rs Za izdavača: Dr Milivoje Došenović, glavni i odgovorni urednik, Magistar nauka menadžmenta, dipl. menadžer – producent za medije Recenzent: Prof. dr Zoran Lovreković, doktor nauka informacionih tehnologija, Univerzitet u Novom Sadu Lektor: Ana Kanban, profesor književnosti, prevodilac za engleski, nemački i mađarski jezik Dizajn: Dr Milivoje Došenović Kompletna priprema za štampu i elektronsko izdanje (E-book): „Domla-publishing“, Novi Sad, Bulevar kralja Petra I 30 Štampa: „SP print“, Novi Sad, Vladike Ćirića 21 Za štampariju: direktor Saša Pušić (021) 494-444 Tiraž u štampanoj papirnoj formi: 1.000 Novi Sad, sedmo dopunjeno i prošireno elektronsko izdanje, 2016. © Bez pismenog odobrenja autora i izdavača zabranjeno preštampavanje. Copyright © dr sci. Milivoje Došenović, 2016. © „Domla-publishing“, Novi Sad, 2016. CIP – Каталогизација у публикацији Библиотека Матице српске, Нови Сад 621.3:929 Pupin M. ДОШЕНОВИЋ, Миливоје Mihajlo Pupin: njegov život i njegovo delo / Milivoje Došenović. – 7. dopunjeno izd. – Novi Sad: Domla-publishing, 2016. (Novi Sad: SP print). – 448 str.: ilustr.; 24 cm. – (Nauka i život) Tiraž 1.000. – Bibliografija. ISBN 978-86-81951-23-8 а) Пупин, Михајло (1854-1935) - Биографије COBISS.SR-ID 206447623 Dr Milivoje Došenović MIHAJLO PUPIN njegov život i njegovo delo (sedmo dopunjeno i prošireno izdanje) E-BOOK DOMLA-PUBLISHING Novi Sad, 2016. Velika je čast za one koji su bili Pupinovi učenici. Bio je izvor svetlih inspiracija svima koji su radili sa njim! (Prof. dr Edvin Hauar d Armstrong, Njujork, 1935) Ovo su reči čoveka, poznatog američkog naučnika koji se rodio 1890. godine, a umro 1954. Arm strong je kao sedamnaestogodi- šnjak konstruisao svoju prvu radio -stanicu. Doktorirao je na koledžu Kolumbija u Njujorku i bio jedan od najodanijih asistenata naučni- ka prof. dr Mihajla Idvorskog Pup ina. U toku naučnog rada sa profes orom Pupinom, predano je radio i konstruisao značajne izume iz ob lasti radiodifuzije i frekvencijske modulacije. Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 1944. godine. MIHAJLO PUPIN – njegov život i njegovo delo SADRŽAJ Izvod iz recenzije......................................................................7 Reč izdavača.............................................................................9 Prostrana zemlja banatska (glava prva)...................................13 Preko Tise do Pupinovog sela (glava druga)...........................23 A diližanse su išle Banatom (glava treća)...............................35 Vreme rađanja i umiranja (glava četvrta)................................47 Sestrice željne brata (glava peta).............................................57 Knez Pupin je dobio sina (glava šesta) ...................................67 Detinjstvo Mihajla Pupina (glava sedma)...............................75 Pod zaštitom pančevačkog prote (glava osma).......................91 Odlazak u Prag, i očeva smrt (glava deveta).........................119 Uz dimnjak parobroda "Vestfalija" (glava deseta)................139 Studije na tri koledža (glava jedanaesta)...............................147 Godine Pupinovih otkrića (glava dvanaesta)........................177 Život udovca u Norfolku (glava trinaesta)............................181 Uspeh i neuspeh (glava četrnaesta).......................................187 Odlazak velikog genija (epilog)............................................199 Sonet Mihajlu Pupinu............................................................204 U slici i reči ...........................................................................205 Rečnik pojmova.....................................................................361 Izvod iz biografije autora knjige...........................................399 Bibliografija...........................................................................401 SEPARAT (dodatak – izvod iz foto-galerije).......................405 Izvod iz kataloga ...................................................................440 Svim čitaocima knjiga – pozdrav iz Novog Sada.................448 5 Dr Milivoje Došenović "Sve je iz sebe dao, tebi, veliki svete, ali samo pod jednim malim uslovom: da mu dozvoliš da t i kaže ko je i odak- le je, i da ti napiše – Mihajlo Idvorski Pupin..." Dr Milivoje Došenović, književnik 6 MIHAJLO PUPIN – njegov život i njegovo delo IZVOD IZ RECENZIJE Kada se spomene ime jednog od najznamenitijih naučnika sveta – Mihajla Pupina, kroz glavu nam brzinom misli proleti nekoliko asocija- cija: Idvor, Banat, Pupinovi kalemovi. I tu je uglavnom kraj. Prosečan stanovnik naše zemlje ne zna mnogo više o životu i delu našeg slavnog naučnika od ovih nekoliko detalja. Oni koji su želeli da znaju nešto više o njemu, imali su veoma ma- lo mogućnosti da svoju znatiželju zadovolje. Nema mnogo pisanih izvora koji govore o životu Mihajla Pupina. O njegovom detinjstvu na obalama Tamiša, o uticaju majke i sestre na njegovu odluku da se otisne u daleku Ameriku, o njegova 24 registrovana ipatentirana pronalaska, o profesor- skim danima na Univerzitetu Kolumbija..., najviše se može saznati iz njegovog autobiografskog dela "From Immigrantto Inventor" (Od use- ljenika do pronalazača) – kod nas prevedenog i izdatog pod naslovom "Sa pašnjakadonaučenjaka".Ipak,ovoveomaznačajno delo za koje je Pu- pin dobio Pulicerovu nagradu za književnost 1924. godine, ne sadrži ve- liki broj bitnih i nadasve zanimljivih podataka i detalja. Takođe, što je i razumljivo kada je u pitanju autobiografsko delo, po mišljenju poznava- laca, postoje i određena ulepšavanja. Sve ono što je Pupin u svojoj autobiografskoj knjizi podrazume- vao, ili izostavio, ili je nedovoljno jasno opisao, novosadski književnik, istraživač i doktor nauka Milivoje Došenović je pregalačkim radom na terenu, intervjuišući neke od živih potomaka loze Pupinovih, koji i danas žive u Banatu ili u drugim krajevima Srbije, stare istoričare, poznavaoce života i dela slavnog naučnika, crkvene knjige, istorijske arhive i svu dru- gu dostupnu građu i dokumentaciju dodatno pojasnio. Stoga, knjiga pisca dr Milivoja Došenovića, obiluje i mnogim novim, do sada nepoznatim detaljima, činjenicama i zanimljivostima iz života ovog naučnika. Osim fokusa na njegovo detinjstvo, njegovu majku kojoj je i posvetio svoju autobiografsku knjigu, školovanje, pronalaske kojima je zauvek obogatio čovečanstvo, pisac Milivoje Došenović osvet- ljava i druge aspekte Pupinove ličnosti – čoveka koji je bio neumorni na- učni pregalac, veliki rodoljub i borac za dobrobit Srbije i naroda koji u njoj živi, omiljeni profesor, pažljiv otacisuprug, i iznadsvega jedna topla, 7 Dr Milivoje Došenović dobra i blagonaklona ličnost široke slovenske duše, spreman uvek da po- mogne onome kome je pomoć potrebna. Pupin je čovek koji, mada je do- stigao veličinu planetarnog nivoa, nikada nije zaboravio da je dete mno- gočlane i siromašne banatske porodice, ostvarujući tako jedinstven spoj – um naučnika svetskog ranga, i srce prostodušnog, iskrenog i pravednog srpskog graničara-seljaka iz Banata, na šta književnik Došenović u svojoj najnovijojknjizitako slikovito i uspešno ukazuje – oživljavajući Pupinovo vreme devetnaestog i početak dvadesetog veka. Ova izvanredna knjiga je nadasve bitna kao korisno štivo za naše najmlađe osnovce, srednjoškolce, kao i mlade istraživače, kojima može da posluži kao putokaz, vodilja, koja na veoma uverljiv način pokazuje kako je moguće uzdići se, od jednog od milijarde jednakih postati jedan i jedinstven, a pritom opet ostati i jedan od milijarde istih i jednakih, koristeći najbolje i iz jednog i iz drugog aspekta svoje ličnosti. Raditi mnogo, stvoriti mnogo, a ne zaboraviti i nikad ne potcenjivati niti omalo- važavati, već voleti i pomagati one koji su ostali mali, koji nisu postigli tako mnogo, ali su u njegovom oku jednako vredni i dragi. To je najupe- čatljivija poruka ove knjige, koja odiše snagom, životnošću, istovremeno i epikom i lirikom protkanom kroz jedan po mnogo čemu, pogotovo za ono vreme, nadasve zanimljiv po svemu veličanstven ljudski vek ne samo ro- đenjem i poreklom, već i celokupnim životom i delom iako svetskog, isto- vremeno i našeg Mihajla Idvorskog Pupina. Novi Sad, 2016. RECENZENT Prof.dr Zoran Lovreković doktor nauka informacionih tehnologija Univerzitet u Novom Sadu 8 MIHAJLO PUPIN – njegov život i njegovo delo REČ IZDAVAČA Romansijerska monografija novosadskog autora, književnika i doktora nauka Milivoja Došenovića, pod naslovom „MIHAJLO PUPIN – njegov život i njegovo delo“, koja je objavljena, štampana i publicirana u više od dvanaest izdanja u ofsetnoj i elektronskoj formi, a za 6. elektronsko izdanje (E-book), autor je dobitnik i prestižne „Selakove nagrade“ za najbolju knjigu o Mihajlu Idvorskom Pupinu u 2014. godini. Odjeci brojne čitalačke publike u Republici Srbiji, regionu, pa i u rasejanju, obavezali su autora da nastavi svoj književnički rad na istraživanju života i dela velikog svetskog naučnog genija. Ova najnovija knjiga o Pupinu, obuhvata šira proučavanja o njegovom životu i radu, rasvetljava neke dosadašnje poluistine, nedoumice i nedorečenosti, definiše godine, datume, događaje i imena, a sa separatom bogatog vizuelnog bloka – autor knjige širem čitalaštvu nudi umetnički i naučno-racionalni spisa- teljski konstrukt sa obimom od 448 stranica i fotografijama u punom koloru. Književnik i doktor nauka Milivoje Došenović, ostao je dosledan u svih dvanaest dopunjenih izdanja svoje knjige o Pupinu – da su Pupinovi koreni iz Vevčana. Rezultati autorove istraživačke upornosti, pokazali su se i na Velikoj naučnoj manifestaciji, održanoj u rodnom Pupinovom selu Idvoru 9. oktobra 2014. godine. U svečanoj sali Doma „Mihajla Pupina“, u prvom redu sedišta, zajedno sa nagrađenim naučnicima i istraživačima – bili su i ugledni gosti opš- tine Vevčani iz Republike Makedonije. Nepobitni dokazi zaista postoje, da starostavni koreni predaka naučnika Mihajla Pupina, potiču iz mesta Vevčani s kraja XVI i početkom XVII veka, sa geografskog ambijenta između Ohrida i Struge pod padinama planine Jablanice u današnjoj Republici Makedoniji. To je selo pravoslavaca, sa nekoliko crkava i manastira. Oblast je nekada pripadala Samuilovom carstvu, staroj Srbiji Nema- njića i Dušanovom carstvu, a do Prvog svetskog rata bejaše pod Turcima. U svojoj autobiografskoj knjizi „Sa pašnjaka do naučenjaka“, Mihajlo Pupin je „prećutao“ podatke o svojim korenima iz Vevčana, i pored toga što je svojoj kćerki Varvari dao ime po jednoj od vevčanskih crkava Sveta Varvara. Zašto Mihajlo Pupin nikada nije posetio Vevčane, rodno mesto svojih predaka, a imao je veću finansijsku mogućnost od Nikole Tesle, koji je ipak više puta sam posećivao svoj rodni lički Smiljan u vrletima ispod Velebita? Tadašnja turska okupacija južnih srpskih zemalja, nije mogla biti smetnja naučniku Pupinu da poseti Vevčane, jer su Turci uvažavali i „trgovce iz Ćesarije“, a gost iz daleke i ugledne Amerike – bio bi samo dobrodošao. Činjenice su, da je Mihajlo Pupin 9 Dr Milivoje Došenović lično finansijski mnogo pomagao ohridski kraj (svojih predaka), kupivši sku- pocena crkvena zvona za manastire Sveti Kliment Ohridski i Svetog Marka. Ko su bili Pupinovi (od Vasila Koze i prababe Pupe), Srbi, Makedonci, Cincari (Vlasi)? Preci naučnika Pupina, deda i baba Arsenije i Stana, na poziv austrijskog cara Leopolda I, krenuli su ka severu, sve do Tamiša u selo Idvor, smešteno u jugozapadnom delu Banata, a u Vevčanima je ostao Arsenijev brat. Pupinovi davni preci jesu Srbi pravoslavci, ali možda su u nekim dav- nim genealoškim stablima pomešali svoju krv sa Cincarima (Vlasima) ili Make- doncima? Nema dileme da se slavni naučnik Mihajlo Idvorski Pupin javno izjaš- njavao kao Srbin pravoslavac, i to je posebno svugde isticao. Kome smeta činjenica da je prof. dr Mihajlo Pupin, kao predsednik Univerzitetskog kluba u Njujorku, bio član i „Plave masonske lože“, što mu je i te kako pomoglo na lestvicama ka vrhu uglednog građanina sveta, bogatog čo- veka, donatora i zadužbinara. Na njegovoj sahrani prisustvovali su vlasnici moć- nih centara svetskog kapitala, kao i kompletan vrh „Plave masonske lože“, pored čelnika drugih masonskih loža, ali i članovi porodica Rotšilda i Rokfelera... Zašto Mihajlo Pupin nikada nije doveo iz Amerike u rodni Idvor svoju suprugu Saru i kćerku Varvaru? I zašto je u svojoj autobiografskoj knjizi, preću- tao ogromnu psihološku podršku, koju mu je davao episkop dr Nikolaj Velimiro- vić, koji je služio i u pravoslavnom manastiru „Sveti Sava“ u Libertvilu (Ilinois), a bio je i veoma čest gost Pupinovog raskošnog dvorca u Norfolku? U Pupinovoj autobiografskoj knjizi „Sa pašnjaka do naučenjaka“ je ne- koliko fotografija i jedina slika njegove majke Olimpijade. Nema slike oca Kon- stantina, i nigde nema fotografije njegove supruge Katarine Sare Džekson? Zašto je Mihajlo Pupin „zaboravio“ da u svojoj knjizi zabeleži, da je u jednom periodu bio đak i nemačke škole iz Crepaje, pre upisa u Pančevačku gimnaziju? Takođe, do pre desetak godina u mnogim dokumentima i brošurama Evrope i sveta zabeleške su da je Mihajlo I. Pupin rođen 1858. godine, što je netačno, jer je njegovo rođenje i krštenje upisano u glavoj knjizi Blagoveštenske crkve pod brojem 237, da je rođen po gregorijanskom kalendaru 9. oktobra 1854. godine, a kršten 16. oktobra 1854. godine, dok je po julijanskom kalendaru rođen 27. septembra 1854. godine, a kršten 16. oktobra 1854. godine. Na 134. stranici Pupinove knjige „Sa pašnjaka do naučenjaka“, naučnik Pupin piše: „Moj dosta stariji nećak, bivši vojnik i knez sela, bio je najstariji muški član Pupina...“ Ovde je nastala greška, koja se verovatno potkrala u tran- ziciji (prevodu) sa engleskog na srpski jezik. Naime, Mihajlo Pupin je imao dva strica Živana i Nikolu Pupina. Nikolin sin Arsenije (rođen 1836) bio je Mihajlu Pupinu brat od strica, dakle stariji brat, a ne nećak, i bio je stariji od Mihajla 18 10
Description:The list of books you might like
