Het verhaal van de schepping van de wereld en van de Eerste Era, de oude dramas waarop de personages in de Lord of the Rings terugkijken en waaraan een aantal van hen, zoals Elrond en Galadriel, deelnamen. De drie Silmarillen waren juwelen gemaakt door Fëanor, de talentrijkste Elf. Ze bevatten het Licht van de twee bomen van Valinor welke vernietigd werden door Morgoth, de Donkere Vorst. Daarna leefde het onbezoedelde Licht van Valinor enkel nog in deze Silmarillen, maar ze vielen in de handen van Morgoth die ze in zijn kroon zette, kroon die werd bewaakt in de onneembare vesting van Angband in het noorden van Midden-aarde. De Silmarillion is de geschiedenis van de opstand van Fëanor en zijn familie tegen de goden, hun verbanning uit Valinor en terugkeer naar Midden-aarde, en hun oorlog - hopeloos, ondanks al hun heldhaftigheid - tegen de grote vijand.