Metodologia delle scienze sociali

276 Pages·2007·28.386 MB·Italian

by  Alberto Marradi

MANUALI
Sciesnozcei ali
ISB9N78 -88-15-1C1o5p2y6ri©-g 2h30t 0b7yS ocieedtiàt ilrM iuclein Boo,l ogTnuati.td ii rsiotntroii servati.
Nesspunaar dit qeu estpau bblicpauzòei sosnfeeor teo corpiipartoada,or tcthai,v iata,
memorizozt artaas mine qsusaal sfioarosmm iae zz-oe lettromneicccoa,nr iecpor,o ­
grafdiicgoi-,ts aenl oenne tie rmpirneivi dsatlille agc ghete u tileD liar idt'tAou tore.
Pearl tirnef ormsavize idoiansl ii ww two. muJino.it/edizioni/fotocopie
·Indice
Premessa 9
l. Metodom,e todolotgeican,i ecpai,s temolgongoisae,o logia 11
1.1L'.o riggirneedc eatl e rm'imneet odo' 11
1.2L.av isicolnaes dseimlce at odo 12
1.3C.r itiaclvhlieas icolnaes sica 14
1.4M.e todemo e todologia 16
1.5L.et ecniche 18
1.6E.p istemoegl noogsieao logia 24
Il.I plr obledmeal lcao noscenizrlaa :p porftrora e alpteàn,s ieerl oi nguaggio 27
2.1I.lr a ppofrrtraoe aelp teàn siero 27
2.2n. r appofrtrora e aell tinàg uaggio 30
2.3n. r appofrrtpaoe nsieel rinog uaggio 35
2.4D.i scipfloirmnaleeis ciemnazter;di icd ea teri e altà 41
111G.ls it rumeenlteim entdaerlilc ao noscenczoan:c etatsis,e rstpii,e gazioni 47
3.1I.c oncetti 47
3.2L.es trutctounrcee tctluaaslsii:f itciapzoiltooangsiis,eo ,n omie 55
3.3 ..G lais serti 62
3.4F.r acshine o ne sprimaosnsoed retifi;n izioni 65
-
3.5S.p iegaczaiuosnealis i p iegatzeiloenoil ogiche 67
3.6L.af allacia assertoria 73
6 INDICE
IV.A pprocsctia ndaera dp procncoin -stanadlalrsadc ienza 79
4.1G.a lieli mlee it osdpoe rimentale 79
4.2Il. i mdietmlio deslpleor imentale 83
4.3L.am atrdiidc aete li ' assautnotmoi sta 85
4.4Il.m etoddeol l'associazione 87
4.5L'.o rientanmoenn-tsot andraircde srnocecali lalae 90
V. Lam atridceeid a teil es uer ighpeo:p olazieoc naem pione 95
y,{ Oggeetu tnii dtiaà n alisi 95
� Popolaezc iaomnpei oni 96
5.3C.a mpicoansiu ean loin 98
5.4R.a pepsrentadtici hveo?: 100
5.5C.o mgea ranutni(arl ei mirtaaptpar)e seanu tnac taimvpiictoaànse u al1e0 3
VI.L ec olondneel lmaa tridcael:lp er opriaeltlvàea riabili.
Laf edeldteàid ateil 'attendidbeilllviea trài abili 105
{xt. Tipdiip roprietà 105
.�TL.a d efiniozpieornaet iva 106
V. Laf ededledtiaà t i 109
6_.V," Proceducroen tpreorl fleadredele dtilaà at i 111
·�Iff.c o effidciai tetnetnid uinbcairl iittiàc:a 114
�K Led efiniozpieornarite igvies ot rmaannoi ploel aonpoi nioni
__ .-
eg lait teggiamenti? 119
VIIC.l assificcaoznitoengeg,mi ios,u razisocnael, ing 123
.- rtP ropreiv eatrài caabtielgio riali 124
y<r- Propreiv eatrài oarbdiilnia li 132
· 7.J :P roprdiiestcàcr aertdei evn aarliica abridliinn aatluir ali 136
<7
A:-�Prmoipsruireeatv bàai rliica abridliimn eatlrii che 141
.7.. P�r5.o prcioenttàin noumnei sureav bairliioa rbdiiloniq a ulais i-card1i4n5a li
7 ,V6a�r iacbairldiid nearliiv ate 162
./-·
VIliI.n dicavtaolriid,ci otsàt,r uzioinned idcii 165
8.1P.e rcihnéd icatori? 165
8.2L.an atudreagi lnid icnaetloslrceii e snozcei ali 168
8.3A.s peitntdii ceaa snpteiet sttir alnadeu ipi:lcp el uradleilrrleàel azioni
trcao nceitntdii catori 172
e
INDICE7
8.4L.av alidciotmàeg iudiszuilvoli ac insaenmzaan ttirucana c oncetto
ei slu oi ndicatore 176
8.5Al.c uneis emdip is celdtiia n dicatori 179
8.6L.ac ostruzdiioi nned itciip olcoogniv cariia bcialtie goero iradliin ali 182
87.. L ac ostruzdioiin ned iscmin rnatcoornvi a rbiiacl air dienq aulai-s cia rdi1n8a7l i
IX.L er elaziforlnaie v ariabili 191
..9.: 1. R:e lazieao snseo ciazione 192
��..z. -Im odelli 194
.-9:1.· Las pecificadzemiioo dneel li 198
,4ì;z(.L.am appdae cio nceeti ptlr io cedseslorl iac erca 201
J...V .Cennsiul lper incitpeaclniid ciah nea lbiisvia riata 204
X. Ipotetseio,r gieen,e ralioznzila,ez gigi 215
10.F1o.r mazidoenlielp eo teer saic codlerdiaa ti 215
10.I2lc. o ntrdoelllilope o tneeslirl iac esroccai ale 220
10.L3e.t eorie 224
10.I4p.o tesi, geneet reaolriizez azioni 230
10.L5e.g gesi c iesnozcei ali 232
Riferimbeinbtlii ografici 241
Indice analitico 267

Premessa
Quesvtool unmaes cdea ll'esdiiag gegnizoar unnav reec chtieosd tiAo l berto
Marraald uin ugtoi linzezciao trdosi Mi e todoldoeglriliaac esroccai Caolen,c etti
em etopdelorar icseorcicauasl cein,te oga lnin' i8p 0re slsaco a sead itGriiucnet ina
diF ireenp zievù o lrties tammpaam taoim, o dificato.
Dopaov einrv anpor ovactoon vai nMcaerrreaa p drie pmaeru an nau ovvae rsione,
abbiapmroe nsooli ' iniziaatttiivnagd,ea vn adrloia vdoarl ius ic rnietfltr ia ttempo
es ottoponqeunedsot a saellelszauia aop nper ovazMiaornreah.das i o stanzial­
mentaep provlaant oos tprrao popsutrao ,p erandmoo difiacghgei,u tnatgel,i ,
principaallmlseocn otpdeoi d armea ggioorrgea niaclti etsàtt roa,s formandolo
in unm anuavleere op roprio.
Ip ridmuie c apistoonlvoie rsiroindioe ts teem plifdiidc uaest aeg pguib blicati
daM arrasduri i viisttael (i"aQnuea ddeirs noic ioleo" gSioac"i oelr oigciear ca
sociale").
Ilc apit3ot lroao er igdianledl ies peunssaedt aeM arrandeicl o rPsor obel emi
strumdeeanlc tloin ospceelrnal azuarm eaag istirnMa elteo dolalolg'iUan iversità
diF irenze.
Lap arcteen tr(aclaep4 p-.9è c) o stidtaulitltraaa duzdiico onnet risbcurtdiiat ti
Marrapdeiir ml a nuaMleet ododlelo acgsii eans coicieaasdsl,ic uèic oautdoir e,
prosspiumbab licapzrieoslns'eoe diAtroirdeeilB uenos Aires.
Ilc apitfoilnoaè ul nea r ielaboraac zuirdoaan lel 'aduetcioa rpei t8eo 9 ld ie l
manuaCloen ceem tettios dopocr iat ato.
Varcia pistoonlsoit artiiv iasntcihd eaG iovaDninF ir ancSoa,n dLraan ducci
e-alf indeia umentalrnase c orrev-odlaeA zuzrao Lruac arEemlillii.Ba ain­a
donhia s uggeurni'tiom poritnatnetger abziibolnieo gSraanfdiLrcaoan .d ucci
had iscumsoslopt uin dteitl e sctoonl 'autsourgeg,e rmeingdloi oraemh ean ti,
integruantapo r imav ersidoenlel 'ianndaliictpeir ceop,a draaltla' aAudte osrsei.
vannino o strriin graziamenti.
10 PREMESSA
Cis ondou tei dpili e ttdoerllile at tedrealtsluceri aes nozceiq aullelici:h s eo no
interaelsalsr'agtoim eena tpop,r ezgzlaaipn poro nodfimceunlttiu erq auleil,l i
chlee gguonnt oe sto ssoeèlm taatnedtrioii nat erroagu anze isoanmInee g. e ­
nerleem onogireea sfia gdgeillr ei vissotnseoc rpietirtl ie ttdoeprlri i mtoi po
e mia nlupiae irl etdteoslre ic otnidpoilo m .a nuCaloen ceem tettioe drsoat ato
invesccer iptrteov alenpteeirml eentttdeoe prlri i mtoi pIonq. u esvtool ume,
d'acccoornlda 'ou toarbeb,i asmcoe dlitd oi stinggruaefriec aitm eesdnteti­e
stinaqa uteisd tupieu bblLiepc air.st tir utptourrtaanlneit cie,s pseaarrv ieer e
unsao lbiadsan ee lmlaat esroinaio,nc ornpoor maGllaeip. p rofondgilmie nti,
arricchciumletnustroiani lonci o,r mpion oIrlce o.r mpion osreeg naallslato u ­
dencthee spteusrdu ipae rla'reesc ahmqeeu eplalradt ite e sntoosn a mraàt eria
die sam(eq uamnetnono e gelsia dmeil l'aedu etlolree cuCruartarteirdci ic)i.
autosrliei mitaaden sop rilmase preer acnhzceais iaan coqruaa lscthued ente
interaegsalspiap torono dfimceunlttiul rpeaa lriitnc:i o rmpion osroend oe dicate
al ucio,sc ìo maeil etntoornsi t udienntteir aelslsaa timiaa .t er
R!TAP AVSIC
MARIA CONPCIETTRTOAN E
Avvteern.Nz eair iferibmiebnltiio sgirf aorfniiscesimc per e dli'p arninmoa
edizidiou nne' opNeerclaa .ss oci i dtaui n tar aduzodi ao neuedn i'zisouncec es­
sivsaai,g giuanngcelh 'ea ndneols luapa u bblicazeisoenmepl.iap o aA,rd e ntesi
[1949/21297i7]n4 d,ci hcseasi t cai tadnapd .2o 2 d7iu ntar aduozr iioendei zione
companre1sl9a7 d4iu n'opoerriag inarsicarminetentlta1e 9 49.