Medytacje o pierwszej filozofii PDF
Preview Medytacje o pierwszej filozofii
RENE DESCARTES MEDYTACJE O PIERWSZEJ FILOZOFII ZARZUTY UCZONYCH MĘŻÓW I ODPOWIEDZI AUTORA ROZMOWA Z BURMANEM Przełożyli: MARIA I KAZIMIERZ AJDUKIEWICZOW1E STEFAN SWIEŻAWSKI IZYDORA DĄMBSKA Kęty 2001 Wydawnictwo ANTYK PODSTAWA TŁUMACZENIA - Oeuvres de Descartes, Paris 1897-1910, t. VII - Rene Descartes, Entretien avec Burman, manuscript de Góttingen, Paris, Boivin et C-ie 1937, wyd. Ch. Adam © 2001 by Wydawnictwo Antyk Przełożyli: Medytacje o pierwszej filozofii - Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie Zarzuty uczonych mężów oraz odpowiedzi autora - Stefan Swieżawski Rozmowa z Burmanem - Izydora Dąmbska Skład i łamanie tekstu: Dariusz Loranc Korekta i indeksy: Katarzyna Szeliga-Juchnik Projekt obwoluty: Studio „Cicero", Bielsko-Biała Druk i oprawa: Cieszyńska Drukarnia Wydawnicza ul. Pokoju 1, 43-400 Cieszyn ISBN 83-88524-16-X Wydawnictwo ANTYK - Marek Derewiecki ul. Szkotnia 29a, 32-650 Kęty Tel./fax (033) 8454149, (033) 8455077, 0602434217 E-mail: [email protected] Dystrybucja: Firma Dystrybucyjna ANTYK, tel. (033) 8561584, 0502637305 SPIS TREŚCI OD WYDAWCY 5 SŁOWO WSTĘPNE DO WYDANIA PIERWSZEGO 7 BIBLIOGRAFIA 22 Medytacje o pierwszej filozofii List do profesorów Sorbony 31 Przedmowa do czytelnika 35 Przegląd treści sześciu poniższych Medytacji 38 Medytacja pierwsza: O czym można wątpić 42 Medytacja druga: O naturze umysłu ludzkiego. Że jest on bardziej znany niż ciało 48 Medytacja trzecia: O Bogu: że istnieje 57 Medytacja czwarta: O prawdzie i fałszu 73 Medytacja piąta: O istocie rzeczy materialnych i raz jeszcze o Bogu, że istnieje 82 Medytacja szósta: O istnieniu rzeczy materialnych i o realnej różnicy między umysłem i ciałem 89 Zarzuty kilku uczonych mężów dotyczące Medytacji wraz z odpowiedziami autora Zarzuty pierwsze 105 Odpowiedź autora na zarzuty pierwsze 112 Zarzuty drugie 125 Odpowiedź autora na zarzuty drugie 130 Zarzuty trzecie wraz z odpowiedziami autora 158 Zarzuty czwarte 176 4 R. Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii Odpowiedź autora na zarzuty czwarte 191 Zarzuty piąte 217 Odpowiedź autora na zarzuty piąte 280 Zarzuty szóste 309 Odpowiedź na zarzuty szóste 315 Zarzuty siódme wraz z uwagami autora, czyli rozprawa o pierwszej filozofii.. 333 List do ojca Dinet 413 Rozmowa z Burmanem Słowo od tłumacza 443 Spis rzeczy ułożony przez wydawcę francuskiego 447 Odpowiedzi Rene Descartesa od niego samego zaczerpnięte na niektóre wątpliwości z jego Medytacji, Zasad filozofii i Rozprawy o metodzie Kwestie dotyczące Medytacji 451 Kwestie dotyczące Zasad filozofii 473 Kwestie dotyczące Rozprawy o metodzie 484 Indeks pojęć 489 OD WYDAWCY Niniejszym tomem pragniemy rozpocząć wydawanie dzieł Rene Des- cartesa, bez wątpienia jednego z największych myślicieli w historii filozo fii nowożytnej. W najbliższym czasie ukażą się także Zasady filozofii oraz Namiętności duszy. Chcielibyśmy w tym miejscu podziękować za wyrażenie zgody na przedruk Medytacji o pierwszej filozofii wraz z Zarzutami i odpowiedziami autora oraz Rozmowy z Burmanem Państwu: profesorowi Stefanowi Swie- żawskiemu, profesor Marii Dąmbskiej i Panu Bron Ajdukiewiczowi. Mamy nadzieję, że lektura dzieł Kartezjusza przyniesie Czytelnikom wiele duchowych uniesień i przyczyni się do poszerzenia zainteresowania filozofią w ogóle. Kęty 3 maja 2001 r. SŁOWO WSTĘPNE DO WYDANIA PIERWSZEGO Fakt wznowienia polskiego przekładu Medytacji o pierwszej filozofii Rene Descartes'a w niespełna dziesięć lat po jego wydaniu w r. 1948 przez Polską Akademię Umiejętności1 powinien być bliżej wyjaśniony i naświetlony. Meditationes de prima philosophia2, czyli medytacje metafizyczne lub roz ważania nad filozofią czy teorią bytu, są niewątpliwie jednym z najbar dziej podstawowych tekstów filozoficznych w twórczości Kartezjańskiej i dlatego spełniają rolę kluczową przy lekturze zmierzającej do zapozna nia się z głównymi założeniami tej filozofii; dlatego też zapotrzebowanie na ten tekst, w ułatwiającym jego zrozumienie tłumaczeniu polskim, bę dzie trwało nieprzerwanie wraz z utrzymywaniem się i rozwojem kultu ry filozoficznej w Polsce. Oto jeden z argumentów przemawiających za ponownym wydaniem tego tekstu. Ważniejszy jest argument drugi, który oparcie swe znajduje w tym, że Medytacje stały się, zaraz po ukazaniu, tematem żywej wymiany poglądów pomiędzy samym Descartes'em a szeregiem współczesnych mu uczonych i że owoc tych sporów w po staci Zarzutów i odpowiedzi (Obiectiones et responsiones\ jak najściślej ze spolony z Medytacjami i do nich wciąż nawiązujący, od samego początku ukazywał się w druku łącznie z raz po raz powtarzającymi się wydaniami samych Medytacji. Konieczność pojawienia się przekładu Medytacji wraz z całym zespołem Zarzutów i odpowiedzi stawała się coraz bardziej paląca. Biblioteka Klasyków Filozofii postanowiła już dość dawno potrzebę tę zaspokoić, zwłaszcza że jasny i poprawny przekład Marii Ajdukiewi- czowej z r. 1948 wzbudził z pewnością u wielu czytelników zainte resowanie dla filozofii Kartezjańskiej; do przekładu tego jednak nie dołą czono żadnych zarzutów i odpowiedzi. Przystąpiono więc do pracy nad 1 Rene Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii, tłumaczyła Maria Ajdukiewiczowa, przekład przejrzał Kazimierz Ajdukiewicz, P A U, Kraków 1948. 2 Prima philosophia, czyli „filozofia pierwsza", to nic innego jak arystotelesowska nazwa filozofii bytu, czyli metafizyki lub ontologii, którą sam Arystoteles nazywał najchętniej r| TrpcÓTrj <piAoao(pia. 8 R. Descartes, Medytacje o pierwszej filozofii pierwszym w Polsce tłumaczeniem tej związanej z Medytacjami dyskusji. Przy tej okazji dokonano również ponownej rewizji przekładu Marii Aj dukiewieżowej z uwagi na konieczność uzgodnienia wszystkich przy toczeń Medytacji w Zarzutach i odpowiedziach (są to bądź dosłowne cytaty, bądź parafrazy), uwzględnienia odchyleń pomiędzy tekstem łacińskim Medytacji a przejrzanym i ponoć całkowicie przez Descartes'a aprobowa nym tłumaczeniem francuskim księcia Ludwika Karola d'Albert de Luy- nes (przekład polski oparto ostatecznie na oryginalnym tekście łacińskim) oraz ujednolicenia terminologii samych Medytacji, Zarzutów i odpowiedzi oraz dołączonej w niniejszym wydaniu Rozmowy z Burmanem, która ukazuje się w przekładzie polskim po raz pierwszy. Tekst łaciński samych Medytacji i dołączonej do nich dyskusji, służący za podstawę tłumaczenia, to tekst ustalony w wydaniu krytycznym Adama- Tannery'ego3; wydawcy ci za miarodajne uznali wydanie drugie amster damskie4 . Przekład Zarzutów i odowiedzi opiera się ściśle na tym tekście łacińskim i nie uwzględnia chwalonego przez Descartes'a tłumaczenia francuskiego, dokonanego przez D. Clerseliera, najwierniejszego z jego uczniów. Można powiedzieć, że umieszczony w wydaniu Biblioteki Kla syków zespół tekstów Kartezjańskich w polskim tłumaczeniu jest możli wie wierną kopią wspomnianego wydania Adama-Tannery'ego 5; dotyczy to nawet charakteru i ilości odsyłaczy, które prawie wyłącznie są tylko odsyłaczami wewnętrznymi. Umieszczona na marginesach paginacja jest paginacją wydania Adama- Tannery'ego. Pośród szeregu wydań tekstu oryginalnego oraz przekładów Medytacji wraz z Zarzutami i odpowiedziami na różne języki (wymienionych 3 Oeuvres de Descartes, wyd. Ch. Adam i P. Tannery, Paris 1897-1910; tom VII zawie ra Medytacje oraz Zarzuty i odpowiedzi. 4 Pierwsze wydanie Medytacji ukazało się w r. 1641 w Paryżu pod tytułem: Renati Des- Cartes Meditationes de prima philosophia in ąua Dei existentia et animae immortalitas de- monstratur, Parisiis, apud Michaelem Soły via Jacobea sub signo Phoenicis, MDCXLI. Cum Privilegio et Approbatione Doctorum. To rzadkie bardzo wydanie posiada np. Biblioteka Jagiellońska (Philosophia 188); obejmuje ono Medytacje oraz Zarzuty i odpowiedzi I-VI. Ciekawa i znamienna zmiana w brzmieniu tytułu zachodzi w wydaniu drugim, którego pełny tytuł brzmi: Renati Des-Cartes Meditationes de prima philosophia in ąuibus Dei existentia et animae humanae a corpore distinctio demonstrantur. His adiunctae sunt variae obiectiones docto rum virorum in istas de Deo et anima demonstrationes cum responsionibus Authoris. Secunda editio septimis obiectionibus antehac non uisis aucta. Amstelodami apud Ludovicum Elzevirium 1642. Wydanie to posiada również Biblioteka Jagiellońska (Philosophia 187). 5 Do Słowa wstępnego dołączony jest Wykaz tekstów, które stanowią całość wraz z Medytacjami oraz z Zarzutami i odpowiedziami, a zostały w polskiej edycji pominięte, aby zbyt nie powiększać objętości tomów.
The list of books you might like
