may 2013 analitik kino jurnalı

228 Pages·2013·4.95 MB·Turkish

A N A L İ T İ K K İ N O J U R N A L I № 01 (09) MAY 2013
№№ 11 ((0099)) MMAAYY 22001133
AANNAALLİİTTİİKK KKİİNNOO JJUURRNNAALLII
“Fokus” analitik
kino jurnalının
nəşri Azərbaycan
Gənclər Fondunun
maliyyə dəstəyi ilə
həyata keçirilir.
Jurnal
Gənc Film İstehsalçıları
Assosiasiyasının
“İxtisaslaşmış art nəşrlər
və “Yaradıcı Gənclərin
Kino Evi” yaradıcı
gənclərin və art
jurnalistlərin peşəkarlıq
səviyyəsinin artırılma
vasitəsi kimi” layihəsi
çərçivəsində nəşr olunur.
Layihə çərçivəsində
Gənclər Fondunun
maliyyə dəstəyi ilə art
yazarlar üçün master
klasların keçirilməsi Səh.72: “Günaydın mənim mələyim”,
aktrisa Ayan Mirqasım,
quruluşçu rejissor Oqtay Mirqasım,
və Yaradıcı Gənclərin
quruluşçu operator Rafiq Quliyev
Kino Evinin fəaliyyəti də
nəzərdə tutulur.
№ 01 (09) MAY 2013
ANALİTİK KİNO JURNALI
Səh. 5 Səh. 52
Aliyə.
Azərbaycan ki̇nosunun 2008-2018-ci
Sevgi həyata dai̇r
i̇llər üzrə i̇nki̇şafina dair dövlət proqrami
(Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2008-ci il 4 avqust tarixli 2961 nömrəli
Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir)
PEŞƏSİ AKTYOR
MARKETİNQ Səh. 57
Səh. 13 İlqar Fəhmi: Vidadi Həsənov:
... Artiq “nə?” və
“Reji̇ssoru ki̇tab yox,
“necə?” suali
çəki̇li̇ş meydançasi
mənasini i̇ti̇ri̇b.
yeti̇şdi̇ri̇r”
İndi̇ vaci̇b olan sual
budur: “ki̇m?”
və “nə qədər?”
Səh. 22 Rövşən İsax:
“Mənfi̇ obraz öldüyü an
seri̇alin “evi̇ yixilir”
KİNOZAL RAKURS
Səh. 31 Aydın Dadaşov.
Övladda nəvə,
ekranda dəvə
Səh. 35 Aygün Aslanlı.
Səh. 63 Qan Turalı. Üç fi̇lm, bi̇r müəlli̇m
Medi̇tati̇v ri̇tmi̇n
və i̇deali̇zm
haki̇m kəsi̇ldi̇yi̇
“Çölçü”
Səh. 38
A.Ağayeva. “Li̇nkoln” –
Səh. 72
Spi̇lberqi̇n “Pi̇rr
qələbəsi̇” Rafiq Quliyev:
“Kütləni̇n i̇çi̇ndə əri̇di̇k”
Səh. 86
“Mən si̇lahi buraxdim,
öldürüldüm, ona görə
Səh. 43
də si̇z buraxmayin
Master si̇lahinizi”
PORTRET
Səh. 95 Aygün Aslanlı.
Cəhənnəm
olsun hər şey –
yaşasin kino!
Səh. 102 MASTER KLASS
Ulrix Zaydl:
Səh. 163
“Qiyami saki̇tli̇kdən
üstün tuturam” Mirbala Səli̇mli.
Aleksey German –
Ustadin dərsləri
NƏZƏRİYYƏ Səh. 170
Vim Venders:
“Filmləri̇mi̇
dostlarim üçün
çəki̇rəm”
Səh. 113
Şahanə Urfan. Si̇lenti̇um
REJİSSOR EMALATXANASI
Səh. 179 Vəli Səyyadi̇.
Səh. 120 Rafiq Quli̇yev.
“Xəzri̇ mənzərələri̇”
Azərbaycan səssi̇z
si̇lsi̇ləsi̇ndən. ADA
ki̇nosunda “vi̇zual
nəql”in mükəmməl formalari
SƏRBƏST MÖVZU
Səh. 185

Aliyə̇.
Qlamurun ölümü
LAYİHƏ
Səh. 191
Səh. 126 Aydın Dadaşov. Vaqif Əli̇xanlı.
Ki̇noda demokrati̇ya modeli̇ “Karvansara”
(ekran üçün povest)
Səh. 134
Toğrul Abbasov.
Hanekeni̇n Avropasi
№ 01 (09) MAY 2013
FOTO RUBRİKA
Səh. 139
ANALİTİK KİNO JURNALI
Yuriy Varnauskas
analitik kino jurnalı Azərbaycan Respublikası
Prez id entinin 2008-ci il 4 avqust tarixli 2961 nömrəli Sər ənc amı
ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə
inkişafına dair” Dövlət Proqramını ilk dəfə 2009-cu ilin fev ra-
lında nəşr olunan 3-cü sayında çap etmişdi. Proq ram ın qəbul
edilməsindən 5 il sonra bir daha bu sənədə qay ıt mağı lazım
bildik. Analiz edib, nəticə çıxarmaq üçün. Proq ram ın həyata ke-
çi ril məsi üçün ayrılan vaxtın bitməsinə hələ 5 il var. Yolun tam
yarı sın dayıq. Cəsarətlə nəticələri anal iz edə bilərik.
“Dövlət Proqramının məqsəd və vəzifələri” bölməsi üz rə
gös tə ricilər belədir: 6 bənd (1, 2, 9, 13, 19, 20) mənfi nəticə,
5 bənd (3, 4, 5, 12, 16) müsbət nəticə, 11 bənd (6, 7, 8, 10, 11, 14,
15, 17, 18, 21, 22) üzrə nisbi irəliləyiş. Bununla yan aşı, “Döv lət
Proq ram ı nın məqsəd və vəzifələri” siyahısınd a aşağıdakı bənd-
lər də irəlil ə yi şin əldə olunmamasının Milli kino muza vur du ğu
ziyanı da qeyd etməyə bilmərik:
● özəl kino istehsalı müəssisələrinin yaradılmas ı nın dəst ək-
lənm əsi mexan izm in in hazırlanması və həy at a keçirilməsi;
● Azərbaycan Respublikasında keçirilən ənənəvi beyn əl xalq
kino fes ti vall arın nüfuzu və səmərəli li yi nin ar tı rılması;
Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi üzrə Tədbirlər Pla-
nı nın 7 bəndi (2.3, 2.5, 2.6, 2.8, 2.14, 2.17, 2.18) üzrə nəticəl ər
mən fidir və Tədbirlər planında həmin bəndlərin icrasına ayrıl-
mış vaxt artıq tükənmişdir. Tədbirlər Planının 7 bəndi (2.2, 2.4,
2.9, 2.12, 2.13, 2.16, 2.15) üzrə nisbi irəliləyiş əldə olunub. Təd-
bir lər pla n ı nın 5 (2.1, 2.7,2.10,2.11) bəndi üzrə isə uğurlu nəticə
əldə olunub.
Məşhur şərq məsəlində deyildiyi kimi, stəkan yarıdan boş-
dur, yoxsa yarıdan dolu? Kino depressiyanı sevmir. Kino isteh-
sal ın da minor əhval qadağandır. Kino mücadiləsində pess i mizm
qələbəyə aparmır. Ona görə deyirik: stəkan yarıy a can dolu dur.
Nəzərə alsaq ki tədbir planının icra edilm ə yən 2.3-cü (“Azər bay-
canfilm” kinostudiyasının maddi-texniki baza sının müasir kino
isteh salı tələblərinə uyğun texnoloji ava dan lıqla təchiz edilməsi
və yenid ən qurulması) bəndinin həyat a keçir ilməm əsinin səbəbi
Azər bay can iqtisadi reallıql a rında icraçı orqanların səlah iy yə tin-
dən kənar dır, mənfi nəti cələr olan bəndlərin sayı, nisbi irəliləyiş
əldə olun an bənd lərin sayından az olacaq.
Kinematoqraf mübarizə meydanıdır. Mübarizəyə davam.
Əli İsa Cabbarov
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
2008-ci il 4 avqust tarixli 2961 nömrəli
Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir
AzərbAycAn kİnosunun
2008-2018-ci İllər üzrə İnkİşAfınA dAİr
dÖVləT ProQrAMı
1. ümumi əsaslar
1.1. Mövcud vəziyyət
Azərbaycan kino sənəti mövcud olduğu yüz ildən artıq dövr
ərzində zəngin bir yol keçmişdir. Neft Bakısına həsr olunmuş kiçik
həcmli xronikal süjetlər ölkəmizdə kino sənətinin təşəkkülündən
xəbər verən ilk nümunələrdir.
Kino incəsənətin geniş yayılmış növlərindən biri kimi bu gün
milli-mənəvi dəyərlərin təbliğində və xalqımızın milli özünüdər-
kinin möh kəmləndirilməsi işində əvəzsiz rol oynayır. Məhz bu ba-
xım dan kinem atoqrafiyanın istehsalat, texniki və informasiya baza-
sının gücləndirilməsi, eləcə də bu sahə üzrə maarifləndirmə işinin
təşkili Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət sahəsində siyasətinin tər-
kib hissələrindəndir.
Milli kinematoqrafiyanın spesifikasını özündə qabarıq şəkildə
əks etdirən müxtəlif janrlı filmlərin yaradılması ölkəmizdə mərh əl əli
inkiş af prosesi keçmişdir. Sovet hakimiyyəti illərində istehs al olun an
filml ərd ə dövrün ideoloji tələbləri ucbatından bir sıra faktl ar ın aşkar
təhr ifi nə yol verilsə də, Azərbaycan kino sənəti bütövl ükd ə tam aş aç ı-
lar ın estet ik zövqü və dünyagörüşünün formalaşd ır ılm asınd a müh üm
rol oynam ış, xalqımızın mədəni-mənəvi təl əbl ər inə cavab verm əy ə
çal ışm ış və milli ruhun qorunub saxlanm ası işinə xidmət etmişdir.
Dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonrakı illərdə də Azər bay-
can kinemat oqrafiyası müəyyən uğurlar qazana bilmişdir.
5
AZƏRBAYCAN KİNOSUNUN 2008-2018-ci İLLƏR ÜZRƏ İNKİŞAFINA DAİR DÖVLƏT PROQRAMI
3 Bununla yanaşı, respublikada kino sahəsinin inkişafı istiqam ə-
1
0
y 2 tində müəyyən problemlər müşahidə olunmaqdadır. İstehsal bazası
a
M
9) yararsız vəziyyətə düşd üy ündən hazırda filmlər əsasən köhnə çəkil iş,
0
1 ( səsy azma avadanlığı və cihazları vasitəsilə ərsəyə gətirilir. “Azər-
0
№ bayc anfi lm” kinostudiyasının binasında uzun illərd ən bəri təmir-
bərpa işlərinin aparılmaması və onun yeni avadanlıqlarla təchiz
edilməm əsi film istehsalı prosesinə öz təsirini göstərir.
Təsərrüfat hesabı ilə çalışan kinoteatrlar şəbəkəsində yaranmış
vəziyyət bu sahədə ciddi yenidənqurma işlərinin həyata keçirilmə-
sini tələb edir. Eyni zamanda Azərbaycanda müxtəlif illərdə istehsal
olunmuş filmlərin ilkin materiallarının, eləcə də dünya kinosu kol-
lek siyasının qorunub saxlandığı Dövlət Film Fondunda müvafiq
nor malara cavab verən texniki şəraitin yaradılması zərurəti meyda-
na çıxmışdır.
Müasir dövrdə elektron məkan sürətlə yeni informasiya-komm u-
nik asiya texnologiyaları ilə davamlı zənginləşir. Nəticədə dünya ki-
nem at oqrafiyasında bu texnologiyaların geniş imkanlarından istif adə
yolu ilə milyonlarla tamaşaçı kütləsi toplayan filmlərin çəkil işi həyat a
keçirilir. Bütün bunlar ölkəmizdə kino sahəsində nail iyy ətlər qazan ıl-
ması üçün ən yeni avadanlıqlarla təchiz olunan və beynəlxalq standart-
lara cavab verən güclü maddi-texniki baza yaradılmasını tələb edir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq Sərəncamı ilə
100-ə yaxın qış və yay kinoobyektinin özəlləşdirilməsi barədə qə-
rar qəbul edilmişdir. 1998-ci ildə qəbul olunmuş “Kinematoqrafiya
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun icrası ilə bağlı
normativ hüquqi baza yaradılmışdır.
Ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişafı kino sahəsində böyük
uğurlara nail olmaq imkanı verir. Kino sənətinə artan diqqətin nəti-
cəsidir ki, film istehsalına dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitin həc-
mi ildən-ilə artırılır. Respublika Kino Salnaməsi üçün qısa müdd ət
ərzində yüzlərlə mühüm ictimai-siyasi hadisə lentə alınmış, həm-
çinin kino sahəsində beynəlxalq əlaqələrin inkişafı istiqamət ində
müəyyən işlər görülmüş və Azərbaycan Respublikası “Birgə film
istehsalı haqqında” Avropa Konvensiyasına qoşulmuşdur.
“Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair
Dövlət Proq ramı” (bundan sonra – Dövlət Proqramı) rəqabət qabi-
liy yətli informasiya cəmiyy ə tində ölkəmizin mədəniyyət siyasəti-
nin daha çevik bir şəkildə həyata keçirilməsinə şərait yaradacaqdır.
6
1.2. Dövlət Proqramının məqsəd və vəzifələri
Dövlət Proqramının əsas məqsədi milli kino ənənələrinin bərpa
edilməsi, ölkədə kino istehsalının dirçəldilməsi, filmlərin müasir
tex nologiyalar əsasında qorunub-saxlanılmasının təmin olunması,
beynəlxalq mədəni əlaqələrin genişləndirilməsi və sahə üzrə lazımi
islahatların aparılmasından ibarətdir.
Dövlət Proqramı aşağıdakı vəzifələrin həlli istiqamətlərində
məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirilməsini nəzərdə tutur:
• kino müəssisələrinin maddi-texniki bazasının möhkəml əndi-
ril məsi;
• ölkədə film istehsalı bazasının yenidən qurulması, onun rəqəmli
çəkiliş, səsyazma və başqa müasir texnoloji avadanlıqlarla tə-
min edilməsi;
• dövlət şəbəkəsində saxlanılan kinoteatr binalarının bərpa
olun ması, onların müasir tələblərə cavab verən nümayiş və səs
ava dan lığı ilə təchiz edilməsi və çoxfunksiyalı kinoteatrların
yara dılması;
• milli filmlərin ilkin materiallarının, həmçinin dünya kinosu
kol lek siyasının beynəlxalq texniki parametrlərə uyğun şəraitdə
qoru nub-saxlanmasının təmin edilməsi;
• ölkədə dövlət sifarişi ilə bədii, sənədli və cizgi filmlərinin
isteh salı;
• elmi tədqiqatlar, kadr hazırlığı, kino sahəsində beynəlxalq əla-
qə lərin dövlətin himayəsi altında inkişaf etdirilməsi və bunun
üçün döv lət büdcəsindən məqsədli vəsaitin ayrılması;
• xarici ölkələrdə uzun illərdən bəri saxlanılan milli filmlərin
nüsxə lərinin Azərbaycan Respublikasına qaytarılması;
• kino sistemində yeni iqtisadi münasibətlərin formalaşdırılması
və idarəetmənin təkmilləşdirilməsi;
• film istehsalı üçün nəzərdə tutulmuş texniki xidmətlərə malik,
ən müasir səviyyədə texnoloji avadanlıqla təchiz edilmiş Film
İsteh salı Mərkəzinin yaradılması;
• sahə üzrə özəl sektorun, o cümlədən kino istehsalı müəssisələ-
rin in, prodüser mərkəzlərinin, kinoteatrların və kinoprokat şir-
kətl ərinin işləmə mexanizminin qurulmasına şərait yaradılması;
7
AZƏRBAYCAN KİNOSUNUN 2008-2018-ci İLLƏR ÜZRƏ İNKİŞAFINA DAİR DÖVLƏT PROQRAMI
3 • dünyanın aparıcı kino şirkətləri ilə müştərək filmlərin isteh-
1
0
y 2 salının təşkil edilməsi;
a
M
9) • xaricdən gətirilən və eləcə də ölkədə istehsal edilən bütün filml ə-
0
1 ( rin dövlət reyestrində qeydə alınması işinin təkmilləşdirilməsi;
0
№
• özəl kino istehsalı müəssisələrinin yaradılmasının dəstəklən-
məsi mexan izminin hazırlanması və həyata keçirilməsi;
• yeni filmlərin bədii səviyyəsinin yüksəldilməsi;
• dövlət vəsaiti hesabına istehsal olunan filmlər üçün aktual
möv zu lara həsr edilmiş kino layihələrinin müsabiqə yolu ilə
se çil məsi mexanizminin işə salınması;
• kino sahəsində rəqəmli texnologiyalar vasitəsilə çəkiləcək
film lərin sayının artırılması;
• kino xadimlərinin beynəlxalq, ikitərəfli və çoxtərəfli kino layi-
hə lərində iştirak etməsi;
• uşaqlar üçün müxtəlif janrlarda filmlərin istehsalı, bədii və
tərbiy əvi əhəmiyyətli filmlərin nümayişinin genişləndirilməsi;
• kinematoqrafiyanın mühüm sahəsi olan kino tənqidinin inki-
şaf etdi rilməsi;
• Azərbaycan Respublikasında keçirilən ənənəvi beynəlxalq
kino fes ti valların nüfuzu və səmərəliliyinin artırılması;
• kino sistemində kadr hazırlığı prosesinin təkmilləşdirilməsi;
• milli kinematoqrafiya sahəsində yaşlı yaradıcı kadrlarla yeni
nə sil arasında ardıcıl təcrübə mübadilələrinin əlaqələndiril-
mə si və gənc kinematoqrafçıların hazırlanmasında mütərəqqi
bey nəl xalq təcrüb ənin tətbiq edilməsi.
1.3. Dövlət Proqramının maliyyə təminatı
Dövlət Proqramında nəzərdə tutulmuş tədbirlər aşağıdakı ma-
liy yə mənbələri hesabına həyata keçirilir:
• dövlət büdcə təxsisatları üzrə ayrılmalar;
• beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatlarının maliyyə dəstəyi;
• qanunvericiliyə zidd olmayan digər mənbələr.
8