Table Of Content

Marksizme Giriş - Ernest Mandel Özgün adı: Introduction au Marxisme © La Brèche 1983 İlk Baskı Fondations Léon Lesoii-1975 Türkçede ilk baskı: Nisan 1977 İkinci Baskı: Mayıs 1992 Üçüncü Baskı: Mart 1996 Dördüncü Baskı: Ağustos 1999 Türkçesi: Orhan Dilber Şadi Ozansü Bülent Tanatar Kapak: İnci Batuk Baskı: Kitap Matbaası Yazın Yayıncılık Aşmalı Mescit Sok. 13/9 Tünel - İSTANBUL Yazışma: PM 224 Beyoğlu – İSTANBUL ISBN 975-7178-08-X İÇİNDEKİLER Önsöz I - Sınıf Eşitsizliği ve Tarih Boyunca Sınıf Mücadeleleri 1. Çağdaş kapitalist toplumda toplumsal eşitsizlik 2. Daha önceki toplumlarda toplumsal eşitsizlik 3. Toplumsal eşitsizlik ve sınıf eşitsizliği 4. İnsanlığın tarih öncesinde toplumsal eşitlik 5. Tarih boyunca toplumsal eşitsizliğe karşı isyan 6. Tarih boyunca sınıf mücadeleleri II - Toplumsal Eşitsizliğin İktisadî Kaynakları 1. Yoksulluğu dayanan ilkel topluluklar 2. Neolitik devrim 3. Gerekli ürün ve toplumsal ürün fazlası 4. Üretim ve biriktirme 5. Geçmişteki bütün eşitçi devrimlerin başarısızlığının nedenleri 6. Kadınların ezilmesi, toplumsal eşitsizliğin ilk yaygın biçimi III - Devlet; Sınıf Egemenliğinin Aracı 1. Sosyal işbölümü ve devletin doğuşu 2. Devlet egemen sınıfların hizmetinde 3. Şiddet yoluyla baskı ve ideolojik bütünleşme 4. Hakim ideoloji ve devrimci ideolojiler 5. Sosyal devrimler politik devrimler 6. Burjuva devletinin özgüllükleri IV - Küçük Meta Üretiminden Kapitalist Üretim Tarzına 1. İhtiyaçların tatmini için üretim ve mübadele için üretim 2. Küçük meta üretimi 3. Değer Kanunu 4. Sermayenin ortaya çıkışı 5. Sermayeden kapitalizme 6. Artık değer nedir? 7. Modern kapitalizmin ortaya çıkış şartları V - Kapitalist Ekonomi 1. Kapitalist ekonominin özellikleri 2. Kapitalist ekonominin işleyişi 3. Ücretlerin evrimi 4. Kapitalist evrim kanunları 5. Kapitalist üretim tarzının içindeki çelişkiler 6. Dönemsel aşırı üretim bunalımları 7. Proletaryanın birleşmesi ve parçalanması VI - Tekeller Kapitalizmi 1. Serbest rekabetten kapitalistler arası anlaşmalara varış 2. Bankaların temerküzü ve mali sermaye 3. Serbest rekabetçi kapitalizm ve tekeller kapitalizmi 4. Sermaye ihraçları 5. Emperyalist ülkeler ve bağımlı ülkeler 6. Geç kapitalizm çağı VII - Dünya Emperyalist Sistemi 1. Kapitalist sanayileşme ve eşitsiz ve bileşik gelişim yasası 2. Sömürge ve yarı sömürge ülkelerin emperyalist sermayelerce sömürülmesi 3. Yarı sömürge ülkelerde iktidardaki "sınıflar bloku" 4. Ulusal kurtuluş hareketi 5. Yeni-sömürgecilik VIII - Modern İşçi Hareketinin Kökenleri 1. Proletaryanın en basit sınıf mücadelesi 2. Proletaryanın en basit sınıf bilinci 3. Ütopik sosyalizm 4. Marksist teorinin doğuşu - Komünist Manifesto 5. Birinci Enternasyonal 6. İşçi hareketinin değişik örgütlenme biçimleri 7. Paris Komünü IX - Reformlar ve Devrim 1. Tarih boyunca evrim ve devrim 2. Çağdaş kapitalizmde evrim ve devrim 3. Modern işçi hareketinin evrimi 4. Reformcu oportünizm 5. Öncü bir partinin gerekliliği 6. Reformlar için mücadele konusunda devrimcilerin tavrı X - Burjuva Demokrasisi ve Proletarya Demokrasisi 1. Ekonomik özgürlük ve politik özgürlük 2. Sermayenin sınıfsal çıkarları hizmetindeki burjuva devleti 3. Burjuva demokratik özgürlüklerin sınırları 4. Baskı ve burjuva diktatörlükleri 5. Proletarya demokrasisi XI - Birinci Dünya Savaşı ve Rus Devrimi 1. Uluslararası işçi hareketi emperyalist savaş karşısında 2. Emperyalist savaş devrimci bunalıma yol açıyor 3. Rusya'da 1917 Şubat devrimi 4. Sürekli devrim teorisi 5. 1917 Ekim devrimi 6. Rusya'da kapitalizmin yıkılışı XII - Stalinizm 1. Avrupa'da 1918-1923 devrimci yükselişin başarısızlığa uğrayışı 2. Sovyet bürokrasisinin yükselişi 3. Bürokrasinin ve SSCB'nin tabiatı 4. Stalinizm nedir? 5. Stalinizmin bunalımı 6. Ekonomik reformlar 7. Maoizm XIII - Kitlelerin Günlük Mücadelelerinden Dünya Sosyalist Devrimine 1. Sosyalist devrimin zaferinin koşulları 2. IV. Enternasyonal'in kuruluşu 3. Dolaysız talepler ve geçiş talepleri 4. Günümüzde dünya devriminin üç alanı 5. İşçi demokrasisi, kitlelerin özörgütlenmesi ve sosyalist devrim XIV - Kitlelerin Devrimciler Tarafından Kazanılması 1. Proletaryanın içindeki politik farklılaşma 2. Sınıf düşmanına karşı birleşik işçi cephesi 3. "Sınıfa karşı sınıf" cephesinin saldırı dinamiği 4. Birleşik işçi cephesi ve halk cephesi 5. Sınıfın siyasi bağımsızlığı ve sınıfın birlikçi örgütlenişi 6. Sınıf bağımsızlığı ve sınıflar arası ittifaklar 7. Anti-kapitalist mücadelelerin yükselişinde kadınların ve ezilen ulusal azınlıkların kurtuluş hareketi XV - Sınıfsız Toplumun Kurulması 1. Varılacak sosyalist hedef 2. Bu hedefe ulaşmak için gerekli ekonomik ve toplumsal koşullar 3. Bu hedefe varmak için gerekli siyasi, ideolojik, psikolojik ve kültürel şartlar 4. Sınıfsız toplumun aşamaları XVI - Materyalist Diyalektik 1. Evrensel hareket 2. Hareketin mantığı olarak diyalektik 3. Diyalektik ve formel mantık 4. Çelişkinin fonksiyonu olarak hareket 5. Bilgi diyalektiğinin birkaç ek sorunu 6. Bütünlüğünün bir fonksiyonu olarak hareket -soyut ve somut- 7. Teori ve pratik XVII - Tarihsel Materyalizm 1. İnsani üretim ve iletişim 2. Toplumsal temel ve üstyapılar 3. Maddi üretim ve manevi üretim 4. Üretici güçler, toplumsal üretim ilişkileri ve üretim tarzları 5. Tarihsel determinizm ve devrimci pratik 6. Yabancılaşma ve özgürleşme Önsöz Marksizme bu giriş son on beş yılda çeşitli zamanlarda, genç militanlara verilen kurslardan edinilen tecrübelerin ürünüdür. Bizim tespit ettiğimiz biçimiyle, ülkeden ülkeye ve ortamdan ortama değişebilen pedagojik ihtiyaçların bir işlevidir. Dolayısıyla hiç de "model" olma iddiasında değildir. Bu giriş tarihsel maddecilik teorisinin, Marksist iktisat teorisinin, işçi hareketi tarihinin, çağımız işçi hareketinin stratejik ve taktik sorunlarına ilişkinse de, ilk bakışta şaşırtıcı gelen bir "yenilik" getirmektedir: Materyalist diyalektik üzerine olan bölüm, kitabın başında değil sonunda bulunmaktadır. Elbette ki "metot açısından bir revizyon" değil, deneysel bir gözlemden çıkarılan bir derstir söz konusu olan: Marksizme giriş olarak hazırlanacak, diyalektik üzerine bir sunuş, militanlar için başlangıç kursundan çok kadroların oluşumu için verilen bir kursa uygun düşmektedir. Teori kendilerine en somut şekilde verilirse militanlar onu daha iyi özümleyebilmektedirler. O halde anında doğrulanabilecek şeylerden –toplumsal eşitsizlik, sınıf mücadelesi, kapitalist sömürü– başlayıp toplumsal hareket ve toplumun bağrını deşen çelişkiler açıklığa kavuşturulduktan sonra hareketin ve çelişkinin evrensel mantığı olan diyalektiğin daha soyut ve daha temel kavramlarına varmak tercih edilecek bir yöntemdir. Bu sadece bireysel pedagojik bir deneye dayanan bir niyetten ibarettir. Başka deneylerin farklı sonuçlara varabileceğini söylemeye bile gerek yoktur. Ama yine de, eğer, geleneksel sunuş metodunun tabandaki militanların Marksizmin özünü daha iyi özümlemelerine imkan verdiği deneylere dayanarak kanıtlanırsa, daha geleneksel bir giriş yapısına dönmeye hazırız. Bununla birlikte şimdilik bunun böyle olduğundan kuşku duymaktayız. Aralık 1975 E.M.