Marks i Engels PDF
Preview Marks i Engels
Džepna knjiga MARKSIZAM David Borisovič Rjazanov i m a r k s ENGELS Džepna knjiga Beogradskog izdavačko-grafičkog zavoda PUBLICISTIKA B3 * NAUČNA fantastika KRIMINALNI ROMAN PRAKTIČNA KNJIGA DŽEPNA KNJIGA Marksizam (9) Urednik PETAR ŽTVADINOV1Ć Korice BOGDAN KRŠIĆ David Borisovič Rjazanov MARKS I ENGELS Uvodna napomena i prevod: Dr ZVONKO TKALEC Naslov originala: J\. PH3AHOB: MAPKC h 3HTEJlbC Ova knjiga sadrži devet predavanja Davida B. Rjazanova o Marksu i Engelsu, održanih 1922. godine na jednom kratkom kursu pri tadašnjoj Socijalističkoj akademiji u Moskvi. Delatnost te Akademije, osnovane 1918. i preimenovane u Komunističku akademiju 1924. godine, imala je u početku uglavnom političko- -obrazovni i nastavni karakter, pa je Rjazanov, koji je 1919. godine intenzivno radio na njenom organizovanju, kasnije često na njoj predavao o temama iz oblasti marksizma. Kako se na pomenutom kursu u isto vreme održavao ciklus predavanja o dijalektičkom materijalizmu, a bio predviđen i ciklus o istorij- skom materijalizmu i o Marksovom ekonomskom učenju, Rjaza nov je hteo da uz to dade zaokruženu sliku života i rada Marksa i Engelsa, njihovu biografiju, primenjujuči pri tom, kako sam kaže, njihov naučni metod — materijalističko shvatanje istorije. Rjazanovljevu knjigu ,,Marks i Engels'1 izdala je u srpsko- -hrvatskom prevodu beogradska ,,Kultura" 1952. godine pre nego što će izdati obimno delo Franca Meringa ,,Karl Marks, Istorija njegovog životaTreba reći da su Mering (1846—1919) i Rjazanov, dva vrlo istaknuta poznavaoca i istraživača Markso- vog i Engelsovog života i dela, da su oba posle Engelsove smrti (1895) izdali i prokomentarisali značajan deo književne ostavšti ne i Marksa i Engelsa, ali da su se, kao njihovi biografi, i razilazili u ocenama određenih istorijskih situacija i na njihovoj bazi nastalih političkih, partijskih i ličnih odnosa, naročito u ocenama Marksovog odnosa prema Lasalu i prema Bakunjinu. Ipak, ma koliko se, čitajući Rjazanova, priklanjali njegovim argumentima i uveravali u neopravdanost Meringovih prigovora Marksu, ne treba da isključujemo neke manjkavQsti, odnosno omaške i u Rjazanovljevu izlaganju, bilo zbog ograničenog vremena preda vanja, bilo zbog nepoznavanja onih činjenica koje su tek posle bile utvrđene pronalaženjem novih dokumenata. Tako, na primer, kod Rjazanova je uloga Engelsa u razvoju ideja naučnog socijalizma ostala nedovoljno naglašena. Engelsovo delo „Polo žaj radničke klase u Engleskoj", pisano 1844—45, samo je uzgred pomenuto na str. 95; nema ni reči o tome da je Engels upravo u tom del u form ul išao ideju da proletarijat nije samo klasa koja pati, nego da ga njegov ekonomski položaj nezadrživo gura napred i primorava na borbu-za konačno oslobođenje, da će proletarijat koji se bori sam sebi pomoći, da će politički pokret 5 radničke klase neizbežno dovesti radnike do saznanja da je za njih jedini izlaz — socijalizam, a da će socijalizam postati snaga tek onda kad postane cilj političke borbe radničke klase. Mada se ideja o istorijskoj misiji proletarijata, o oslobodilačkoj ulozi koju je pozvan da odigra, o proletarijatu kao najrevolucionarni joj klasi savremenog društva nalazi podjednako rano, pa čak i ranije kod Marksa nego kod Engelsa, jednostranost je govoriti o njoj ne pominjući hi put kojim je do nje došao Engels ni formu u kojoj ju je izneo, preći preko toga sa jednom ili dve rečenice. Na izvesnim mestima Rjazanov u crtanju Engelsovog lika ide i mnogo dalje od te jednostranosti. Na primer, on na str. 167. govori da je Engels pred smrt oštro kritikovao francuske socijaliste za odstupanje s pozicija naučnog socijalizma u seljačkom pitanju, dok je u isto vreme učinio ustupak nemačkim drugovima i ublažio svoj ,,Uvod“ Marksovim „Klasnim borbama u FrancuskojMeđutim, danas je nepobitno utvrđeno da nije reč ni o kakvim Engelsovim ublažavanjima, nego o samovoljnim skraćivanjim Engelsovog teksta. Ta skraćivanja izvršila je redak cija ,,Vorwarts“-a, centralnog organa nemačke sodjaldemokrati- je, i to tako da je Engelsove misli potpuno unakazila. Engels se energično ogradio od toga u pismu Lafargu (od 3. aprila 1895) i u pismu Kauckom (od 1. aprila 1895), no potpun tekst Engelsov ostao je neobjavljen i nepoznat još gotovo tri decenije posle toga. Neodrživo je i Rjazanovljevo tvrđenje da je Engels, po preseljenju iz Mančestera u London 1870. god., izvesnim svojim ličnim osobinama potencirao razmimoilaženja u Generalnom veću Intemacionale i udaljio od Marksa neke njegove dugogodiš nje saradnike. Rascep u I intemacionali bio je, razume se, istorijski neizbežan, a dubina rascepa nije se ni mogla ni smela smanjivati nikakvim taktičkim obzirima. U borbi protiv anarhi stičke fraze i oportunističkih kolebanja Marks i Engels su bili jednako principijelni, jednako neumoljivi i oštri. Biografski materijali ne daju nam u tom pogledu nikakvog oslonca za povlačenje ma kakve bitnije razlike u postupcima Marksa na jednoj, a Engelsa na drugoj strani. Oslanjati se u toj stvari na ono što su o Engelsu napisali ljudi koji su ga poznavali 40-ih godina prošlog veka i još tada se s njime idejno i politički zauvek razišli, znači isto što i uzeti zdravo za gotovo ono što je o Marksu napisao, na primer, njegov poznanik iz 40-ih godina Anjenkov ili recimo Hercen u svojoj knjizi „Prošlost i razmišljanja“. Na kraju nekoliko reči o piscu. David Borisovič Rjazanov rodio se 1870. u Odesi. Vrlo rano postaje od narodnjaka marksista i počinje da aktivno radi u revolucionarnom radničkom pokretu. Vreme od 1891—1899. proveo je u zatvoru i progon stvu baveći se, ukoliko je to bilo moguće, studiranjem političke ekonomije, istorije i filozofije. Godine 1900. odlazi u inostran- 6 stvo, gde stvara socijaldemokratsku grupu „Borbamalo uticaj- nu, i sarađuje u nemačkoj socijalističkoj štampi. Za vreme revolucije od 1905. vrača se u Rusiju gde ostaje do 1907. Živeći od 1907. ponovo u emigraciji, bavi se temeljnim izučavanjem istorije I internacionale, sarađuje u časopisu „Neue Zeit“ („Novo vreme“), teoretskom organu nemačke socijaldemokrati- je, i u ruskim socijaldemokratskim časopisima. Nemačka socijal demokratska partija poverava mu izdavanje „Sabranih dela Marksa i Engelsaod kojih su 1917. godine mogla izaći dva toma. Za vreme prvog svetskog rata zauzima antiodbranašku poziciju, posle pobede februarske revolucije 1917. vraća se iz emigracije u Rusiju, priključuje se socijalistima-internacionalisti- ma i s njima jula 1917. ulazi u boljševičku partiju. Posle oktobarske revolucije postavljen je za prvog narodnog komesara saobraćaja, a 1918. za upravitelja Centralnog arhiva i člana kolegija Narodnog komeserijata prosvete. Osnivač je Instituta K. Marksa i F. Engelsa i njegov direktor od 1920, pokrenuo je u njemu izdavanje celokupnih dela Marksa i Engelsa na ruskom i nemačkom jeziku, zatim časopis „Arhiv Marksa i Engelsa“ (na ruskom i nemačkom), „Letopise marksizma“ i dr. Godine 1929. bio je izabran za člana Akademije nauka, ali već 1931. uklonjen je sa svih dužnosti, udaljen sa rada u Institutu i isključen iz Partije pod lažnom optužbom da je u njemu išao na ruku kontrarevolucionarnoj delatnosti menjševika. Umro je 1938, no okolnosti njegove smrti ostale su nepoznate. 7
The list of books you might like
