Management van het patiëntenproces PDF
Preview Management van het patiëntenproces
Management van het patiëntenproces 1 Reeks Medicus en Management Redactie: Drs. C.C. van Beek MCM Verschenen of in voorbereiding: Basics medisch management Management van het patiëntenproces Financieel management Management van communicatie Opleidingsmanagement Sturen van patiëntenstromen Onderzoeksmanagement Kwaliteitsmanagement Management van mensen en talenten, patiënten, collegae en personeel Management van planning, werklast en storingen Informatiemanagement Project- en netwerkmanagement Management van de maatschap, vakgroep, patiëntenzorgeenheid of cluster medisch management versus integraal management Management van veranderingen Management van juridische en ethische kwesties Management van strategische vraagstukken 2 Management van het patiëntenproces mr. P.G. de Vries en drs. R.J.W. Beijers Medicus en Management 2 Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem 1999 © 1999 Bohn Stafleu Van Loghum, Houten Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek- tronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j0het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloem- lezingen, readers en andere compilatiewer- ken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Een co-productie van Ernst & Young Consulting en De Ziekenhuisketen ISBN 90 313 2780 8 NUGI 741 D/1999/3407/128 Ontwerp omslag en lay-out: Bottenheft Eerste druk, 1999 Bohn Stafleu Van Loghum De Molen 77 3995 AW Houten Kouterveld 2 1831 Diegem inhoud Woord vooraf 9 deel i inleiding en casuïstiek 13 1 Casuïstiek 15 2 Inleiding over procesbesturing 19 2.1 Zorgprocessen centraal 19 2.2 Inhoud en opbouw 21 deel ii theoretische reflectie over procesgericht organiseren 25 3 Wat is procesgericht organiseren? 27 3.1 Veranderende omgevingseisen 27 3.2 Doelstellingen procesbesturing 30 4 Aanleidingen procesgericht organiseren 33 5 Samenwerking op strategisch, tactisch en operationeel niveau 39 5.1 Besturingsfilosofie 39 5.2 Beleids- en managementparticipatie van medisch specialisten 41 5.3 Samenwerking op strategisch niveau 42 5.4 Samenwerking op tactisch en operationeel niveau 44 5.5 Stijl van leidinggeven 46 6 Gewijzigde positie medische staf 49 6.1 Professionalisering medische staf 49 6.2 Plaatsbepaling en structurering vms 50 6.3 De verhouding tussen de vmsen de lijnorganisatie 52 7 De organisatie-inrichting en positionering van medici 55 7.1 Basismodellen 55 7.2 Ondersteunende organisatie 58 7.3 ‘Medisch maatwerk’ 60 8 Positie- en rolverandering van medici 63 8.1 Domein medisch specialisten 63 8.2 De zorgketenbenadering 64 8.3 Dubbel integratieproces 65 8.4 Gevolgen voor medisch specialisten 66 deel iii veranderingsmanagement en managementinstrumenten 69 9 Aanpak veranderingstraject naar procesbesturing 71 9.1 Veranderingsaspecten 71 9.2 Succesfactoren 73 10 Benodigde managementinstrumenten 81 10.1 Omgaan met resultaatverplichtingen 81 10.2 Medische inbreng bij de beleidscyclus 83 10.3 Contractmanagement 84 10.4 Budgettering en managementinformatie 87 11 Wat is Business Proces Redesign (bpr)? 91 11.1 Samenhang tussen procesbesturing en bpr 91 11.2 Ontstaan en kenmerken bpr 92 11.3 Essentie en randvoorwaarden 94 11.4 bpren kwaliteitsmanagement 96 deel iv herontwerp van zorgprocessen in de praktijk 99 12 Het landelijk project verkorting van doorstroomtijden 101 12.1 Introductie van het project 101 12.2 Projectdoelstellingen en evaluatiepunten 102 12.3 Projectopzet en -organisatie 103 12.4 Korte beschrijving acht herontworpen zorgprocessen 105 13 Resultaten uit de verschillende deelprojecten 109 13.1 Enkele uitkomsten 109 13.2 Succes- en faalfactoren in de praktijk 111 14 Vooronderzoek herontwerp zorgprocessen 117 14.1 Overzicht fasen en stappen 117 14.2 Het selecteren van zorgprocessen 118 14.3 Selectie van projectleden 120 14.4 Belang van training 121 15 Procesherontwerp fase 1: beschrijven huidige situatie 125 15.1 De subfasering in vijftien stappen 125 15.2 Stap 1 Beschrijven van het huidige proces 126 15.3 Stap 2 Benoemen van knelpunten 131 15.4 Stap 3 Meten van de huidige prestaties (nulmeting) 132 15.5 Stap 4 Benoemen en invoeren van kortetermijn-verbeterpunten 138 15.6 Stap 5 Bepalen van voorlopige doelen voor toekomstig proces 138 16 Procesherontwerp fase 2: ontwerpen van toekomstig proces 141 16.1 Stap 6 Inventariseren wat wel en niet wenselijk is 141 16.2 Stap 7 Discussie over uitgangspunten en veronderstellingen zorgproces 142 16.3 Stap 8 Vaststellen van principiële interventies 144 16.4 Stap 9 Vaststellen concrete doelen voor toekomstig proces 145 16.5 Stap 10 Modelleren van toekomstige zorgproces 146 17 Procesherontwerp fase 3: voorbereiden invoering 147 17.1 Stap 11 Benoemen kritische succesfactoren en belemmeringen 147 17.2 Stap 12 Formuleren van prestatie- indicatoren 148 17.3 Stap 13 In kaart brengen van p&o-consequenties 149 17.4 Stap 14 Analyseren van kosten, baten en risico’s 150 17.5 Stap 15 Opstellen van invoeringsplan 151 17.6 De daadwerkelijke invoering en evaluatie 151 18 Slotbeschouwing 153 Literatuur 157 Verklarende woordenlijst 159 Register 163 woord vooraf Wachttijden extern en intern, wachtlijsten, (door)verwijzingen en indicatiestellingen als nieuwe maar omslachtige verbindingsschakels in de zorgketens, trage RIO’s (Regionaal Indicatie Orgaan), falende patiëntenplanning, slechte com- municatie tussen zorgaanbieders uit dezelfde en gelieerde zorginstellingen, patiënten ontevreden over de service, vertraagde herintreding van patiënten in het arbeidsproces door slechte toegankelijkheid en doorstroomprocessen in de zorginstellingen; kortom, verstarde instituties en een ondoorzichtig verloop van zorgprocessen. Over deze items horen en lezen we regelmatig: via negatief getinte berichten uit de samenleving, klachtenbrieven van patiënten, verhalen van artsen en andere zorgverleners en inmiddels ook van zorgverzekeraars en overheid die zich sinds kort serieus buigen over de wachtlijsten. Veel van de bovenstaande probleemsituaties zijn te herleiden tot een absoluut tekort aan capaciteit. Het streven naar verbetering in onderlinge afstem- ming, inter- en intraprofessioneel, sorteert vaak een marginaal effect dat elders in het proces of in de volgende schakel van de zorgketen weer nieuwe problemen veroorzaakt. Het vervroegde ontslag van patiënten uit het ziekenhuis bijvoorbeeld leidt tot grote problemen in de eerste lijn, zowel bij huisartsen die te maken hebben met een slechte overdracht als bij de thuiszorg die de patiënten eerder en dus vaak met een hogere zorglast moet opvangen. Er moet iets aan het systeem verande- ren: de interne zorgaanbieders moeten naar elkaar en samen met collegae over de muren van de zorg- instellingen/instituties heen leren kijken naar het 9 totale zorgproces om te beoordelen of het goed is, beter kan of dat er een totaal nieuw ontwerp moet komen (Business Proces Redesign). Dit boekje geeft de medicus die zich (mede) verantwoordelijk voelt voor de patiëntengroep (diagnosegroep/DBC/product-marktcombinatie) of clusters daarvan, richtlijnen voor de besturing van het patiëntenproces. Eerst in een theoretische context, geïllustreerd met praktijksituaties, vervolgens in een kader van managementbegrip- pen. Ook worden tips en richtlijnen geboden voor het proces van herontwerp dat in een aantal situ- aties geïndiceerd is. De medicus raakt betrokken bij dit soort ingrijpende veranderingen omdat hij het totale zorgproces moet (kunnen) overzien c.q. tijdens het proces moet verwijzen naar andere disciplines die onder zijn verantwoordelijkheid hun zorg of behandeling aan patiënten verlenen of naar medebehandelaars die op zijn gerichte vra- gen een advies moeten geven dan wel een deel van de behandeling moeten overnemen. Ook dit onderdeel moet in het ontwerp van het patiënten- proces voorkomen zodat de patiëntendoelgroep die het doorloopt een goed geolied en gestroom- lijnd proces ervaart. Dit boekje geeft de medicus practicus de nodige ondersteuning bij het mee- denken over het herontwerp. Of hij nu als arts- assistent participeert in een werkgroep om de problemen op de werkvloer te inventariseren of als medisch manager die geacht wordt iets van dit soort zaken af te weten om zo tijdens alle fasen van het ontwerpproces een goede sparringpartner te zijn voor collegae, managers, medewerkers, pro- jectgroepleden, directie en overige betrokkenen 10
The list of books you might like
