Table Of Content

TE TTZAJLEN JU' U'J (Genesis) JunTalChikVaVl Aju' yol Genesis a tz'elpuna'ju' "Ttzajlen" mujqa "Ttzyetlen". Atzu' in yolina' ti'ju' ttzajlentwitztx'otx',kyi'ju'xjalexju' tu'me'lkyanq'ib'l,exti'ju'ttzajle'ntnamIsrael,aju'tnam kyaj b'enttyolOman Dyos tuk'i'l. Aju' u'j teTtzajlen inyolin ti'j jun Dyos tejumajx exch'isal tkyaqil, kyoju' tq'ijlalil b'a'mpun toq txqan kdyos xjal, ex oksla'n kyu'n qa kkyaqilju' ti'xti' b'incha'nkyu'nju'kdyoslu. Exinyolinti'ju'mujb'ab'latitoqtu'nOmanDyostuk'i'lu'wnaqju' xitq'o'ntoklentwitztx'otx', extunttenb'a'nextzalajb'ilqatoqmanimanexqatoqmajapun tyol Oman Dyos tu'n. Ex in yolin ti'j ttzajlen qeju' il exju' yajb'il in tzaj ti'ju' xjal kse'n qain tb'incha'nti'xti' tu'nxtnab'l exmyaju' tajb'il Oman Dyos. Exin tchik'b'a'n ti'ju' intb'incha'n OmanDyosnaqxtuntkletju' xjalteju' tb'inchb'enmyab'a'nexteju' til. Aju' u'j lu aq'pu'n toj kab'e' nirhaq tnej ikja'lu: Aju' tnejel (aye' tnej 1-11) inyolin ti'ju' tb'inchettx'otx' exju' xjal, ti'ju'ttzajlenqeilexju' k'ixk'ojintzajtuntpaj. Inyolinkyi'ju'tnejel okslal ojtxi' tzajni qex ti'j Ad£n ex pomni ti'j Noe, ti'j q'eqjab', ex tqanil ti'ju' ja nim twe' te b'a'mpun kol te B'ab'el. Atzu'n tkab' (aye' tnej 12-50) atzu' inyolina' ti'ju' ttzajlen qe tyajajil israel, tzajni qex ti'j Ab'raham, IsaakexJakob'; kyi'j tk'walJakob', ti'j Jos£ ex qe'ju' titz'in ex ttzik; ex in yolin ti'ju' tej tponJakob' Egipt kyuk'i'lju' e' toj tja, ex ikx ti'ju' tej ttzajlen qeju' tnam Israeltoju' tx'otx' lu. Toj tkyaqilju' tqanillu, aOman Dyosju' nim toklenincheokxjal tojxjeltu'nexinkub' ttz'e'ysa'nkwitzju'b'inchaltaq'wix, atzu'nkyeju'inchek'u'jlanteexin chenimante,inchetxaqlu'nexinchetoni'n. Iktzu'n, ajttzyetju'u'jluinyolinqaaku'Oman Dyosb'inchanteju' twitz tx'otx', exin b'aj kyuk'i'lju' yolkyaj ttziya'n qamlaykyej tkolb'i'nju' ttanam. Aju" Tch'isb'en Dyos T-xe Tnejel "q'ijtl", atzunju' qxopin ok tq'o'n tb'i "qonik'an". Aye' ja'lu e' b'enti toj tnejel 1Tej ttzajku' qe t-xe tnejel, kub' I q'ij. 2Atzutnbj'ui'ncthxa''ontxD'ymoisxtjou'qtkiy'a'tjtxe'ox'ltaxj'ilo;tx'. 6Tb'entlenxi'tzun ja'lu tma Dyos: tkyaqil maryiletoq nim t-xe, extzunju' "Kutb'ent jun aq'pub'lteju' a' tu'ntzun kkyejten toj kab'e' tnej", chij. tOimb'aajnileDmyaojsxitnotqoqqxyoupkicnh,iattizbu'anjjiul'ejut'-xa'e.w Ex b'entikju'. 7Tb'incha Dyos jun 3Ex tma Dyos "jKutjaw b'entju' aq'pub'lkyeju' a': jun tnej kyejten tjaq'xi'ju' aq'pub'l, atzunju' jun tnejtel spik'Euxn!b"',encthjiuj'/,spik'un. 4Tetzunj kyejten tib'aj. 8Atzunju' aq'pub'l ok tq'o'n tb'i "kya'j". Aju' lu b'enti toj tkab' tka'yinte Dyos qa b'a'nju' spik'un, el tpa'n ti'ju' qxopin 5ex ok tq'o'n tb'i q'ij. 1 Genesis 1 2 9Tb'entlenxi'tzun ja'lu tma Oman Ex b'ent ikju'. 21 E' tch'isa Dyos ju Dyos: "Aju' a' ma kyejten tjaq'xi' kya'j nimaq txkup toj mar, kkyaqilu' kyajajil b'uyinktib' junx, tu'ntzun tkyaj tpa'n txkup e'b'jaw b'enti toj a'. E' tch'isa tib'u' tzqij", chij. tkyaqil kyajajil pich'. Ex b'ent ikju'. *°Tkyejlenxi'tzun Tetzunj tka'yinte Dyos tkyaqil ja'lu tpa'ntib'u' tzqij, ok tq'o'n Oman Dyos b'a'nile, 22ekub' tky'i'wla'n kkyaqilu* tb'i "tx'otx'", atzunju' a' tb'jo'klenxi' txkup e' kub' tb'incha'n, tma ik ja'lu: tb'uyi'n tib' junx ok tq'o'n tb'i "mar". "che' chmet-xu' kyal tu'ntzun knoju' Tetzunj tka'yuinte Oman Dyos qa mar kyu'n, ex tun kten nim pich' toj b'a'nile tkyaqil, tma: "Kuktzaj ch'iy tkyaqil twitz tx'otx'", chij. tkyaqil awal twitz tx'otx': e' k'ul tun 23Aye' ja'lu e' b'enti toj tjwe'yi'n kq'onte kyijajil ex qe' tze tun kwitzan q'ij. tu'ntzun kq'onte kyijajil kse'nx tyajajil 24Ex tmatl Oman Dyos te tx'otx' ik junjun", chij. ja'lu: "ch'isama tkyaqil kyajil txkup: e' Ex b'ent ikju'. *2Ex tzaj ch'iy txkup tun kyalumanjtz, e' txkup tun tkyaqil awal twitz tx'otx': e' k'ul ju' in kten toj k'ul, ex e' txkup tun kqititinje' kq'o'n kyijajil, ex e' tze tun kwitzan. twitz tx'otx'", chij. Tetzunj tka'yinte Oman Dyos ja'lu b'a'n Ex b'ent ikju'. 25Ekub' tb'incha'n ela' toj twitz. 13Aye' ja'lu e' b'enti toj Dyos ju' txkup lu, ex tkyaqil b'a'nile ela' toxi'n q'ij. 14Tmatzun Dyostzu': toj twitz. "Kukb'entu' spik'untwitzkya'j, tu'ntzun 26Tmatzun Dyostzu': "Atzu'n ja'lo tpa'ntetib'u' q'ijtl ti'ju' qonik'an; ex tun qb'inchaku'ju' wnaq ik tilb'ilalu' kyajb'en te echb'il kyeju' tajlal q'ij, ex kse'nqe. Ex ate ok temb'il toklen kyib'aj tajlal ab'q'i, ex tun kyajb'en te yek'b'il kyix, kyib'aj pich', kyib'aj txkup kyeju' tq'ijlalil jb'alil ex q'ijal. aluma'nqe', kyib'aj tojk'ul txkup, ex 15Ex tun kqoptz'aj twitz kya'j kyib'aju' txkup qititin kyel twitz tu'ntzun t-spik'e'ju' twitz tx'otx'", chij. tx'otx'", chij. Exb'entikju'. 16Ekub' tb'incha'n Oman Dyos kab'e' spik'un, jun nimin 27 Tej tkub' tb'incha'n Oman Dyos tun tk'anttwitz tx'otx' te q'ijtl, atzun ju' wnaq, jun b'o's tun tk'antte qonik'an. Ex ikx e kub' tb'incha'n kse'nxu' tilb'ilal; kub' tb'incha'nju' che'w. 17E' kub' kub' tb'incha'n jchan ex qya, 28 tq'o'n Dyos ju' spik'un twitz kya'j tun e' kub' tky'i'wla'ntzuntz kyu'nju' kk'anti twitz tx'otx' 18te q'ijtl ex te yol lu: qonik'an, extun tel tpa'ntib'u' spik'un "che chmet-xu' kk'wale' tun tnoj ti'ju' qxopin. Exb'a'n ela' toj twitz. twitz tx'otx' kyu'ne, 19Aye' ja'lu e' b'enti toj tkyaji'n q'ij. ex che' kawinqe'ye' twitz. 20Ex tmatl Dyos ikja'lu: "Kukjaw Toj kq'ob'e' che' kjela'ju' kyix, e' b'ent tkyaqil kyajajil txkup toj a', ex ikx pich', kukjaw b'ent pich' tun klipan tib'ajile ex kkyaqilu' txkup in che qititinje tx'otx'", chij. twitz tx'otx'", chij. Genesis 1, 2 29Ex xitma'ntl Oman Dyos kye: tq'o'n Qman Dyos ju' tze te chwinqlal "Kb'intzpeye', tkyaqilu' awal twitz exju' tze tun tel tniky'tzilju' b'a'n exju' tx'otx' aye' in kq'o'n kyijajil, ex kkyaqil mya b'a'n. tqan lob'j ok che' kxe'l nq'o'ne' te 10Atitoqtzun jun nin a' in jatz k'a'chb'ilkyeye'. 30Atzu'n kyeju' tojk'ul anq'in toj Ed6n te a'lil teju' awal, aju' txkup, ex qe'ju' in che' qititinje twitz nin a' lu in taq'pu'n tib' te kyaje'. tx'otx' ex e' pich', aju' cha'x k'ul ok 1] Aju' tnejel Pison tb'i, in b'et toj kxe'l nq'o'ne' te k'a'chb'ilkye", chij. tkyaqilju' tx'otx' Havila, jaju' ta' Iktzun b'ajiju'. 31 Tkyaqiltzu'n q'anpwaq. 12Tb'anilxi'x te' q'anpwaq matxi'toq b'aj tb'incha'n Oman Dyos ati atzu', ex ikx ati resina naku'j q'ol majx b'a'n ela' tojtwitz. Aye'tzun e' b'aj majx tb'anilxi'x, ex ab'j 6nise tb'i. b'entiju' toj twaqaqi'n q'ij. 13Atzunju' tkab' a' Gih6n tb'i, in b'et 2 1 Iktzun tu'me'lu' tej kb'aj b'entiju' toj tkyaqilu' tx'otx' Kus. 14Atzunju' kya'j ex tx'otx', ex tkyaqilju' ati toxi'n a' Tigris tb'i, in ik' toj tjawitz q'ij kwitz. 2Tojtzu'n twuqi'n q'ij ojlan teju' tx'otx' Asirya. Atzunju' tkyaji'n a' Oman Dyos, qu'n tkyaqilju' taq'un Ewfrates tb'i. matxi'toq b'aj b'enti. 3 Kub'tzun l5Tetzunj tkub' q'o'nju' ichan tu'n tky'i'wla'n Dyos ju' twuqi'n q'ij ex tma Dyos Mamb'aj toju' awal ati toj Eden qa aju' q'ij lu nim toklen ex xjan, qu'n tun taq'unan twitz ex tun t-xq'uqinte, atzun q'iju' tojlan tej tb'aj b'enti 16xitq'o'n jun chaq'b'il te ik ja'lu: tkyaqilju' tch'isb'en. 4A ja'lu a tqanilju' "B'a'n tlo'nteya kwitz kkyaqilju' tqan ti'ju' ch'isb'ente kya'j ex tx'otx'. lob'j ate' toju' awal. 17Atzunju' tze in Tej Atitoqju' Ichan Toj Ed6n yek'unte b'a'n ex mya b'a'n, mlalun txi tlo'nju'ya twitz. Qu'n qatzun ma txi Tej tkub' tb'incha'n Oman Dyos kya'j tlo'na, axxi'x ok kyimela", chi Dyos te. extx'otx', 5mixtoqti' awal ex na'mxtoq 18Ex tma Dyos Mamb'aj ik ja'lu: ttzaj puqli k'ul twitz, qu'n na'mxtoq ttzaj "Mya b'a'nte' tun ttenju' ichan tjunal. jb'al tu'n Dyos Mamb'aj, ex mix-a'lo'toq Okkb'el nb'incha'ne' jun t-xq'lab' tun jun xjal tun taq'unante twitz tx'otx'. tonin ti'j kse'nxju' in ojqelan te", chij. 6Atitoqtzun a' in jatz toj tx'otx', atoqtzun 19-20Ti'jtzunju' tx'otx' e' kub' in ak'sante tx'otx'ju'. 7Kub' b'incha'ntzun tb'incha'n Qman Dyos kkyaqil txkup ex ichantz tu'n Dyos Mamb'aj ex axu' tx'otx' kkyaqil pich', e' b'aj tzaj tiq'i'ntzuntz ajb'entu'n te ttx'otx'al, xi'tzun t-xupi'n twitzju' ichan tun tok tjyo'n kb'i. Aju' t-xewtzu' toj ttxa'n te tchwinqlal. Iktzu'n ichan ok q'onte kb'i kkyaqilju' txkup tzyeta' tanq'in tnejel wnaqju'. b'a'n kyalumet, kb'i kkyaqil pich' ex kb'i 8Ex kub' tawa'n Qman Dyos jun kkyaqil toj k'ul txkup, atzunju' kb'i ok tnej awal toju' jun tnej tx'otx' Ed£n, ju' tq'o'n axtzun kb'iju' atok. Kxoltzu'n ati toj tjawitz q'ij, atzuntzu' kub'a' kkyaqilju' txkup lu, mix-a'lo'x te' jun tq'o'na'ju' ichan matxitoq kub' tun tonin ti'j kse'nxju' inojqelan te. tb'incha'n. 9Ex tch'isa Dyos tkyaqil 21 Kub'tzun twat-sa'n Qman Dyos ju' kyajil tze tb'anilxi'xju' kwitz te lob'j. ichan, tetzunj b'a'n watltoq, jatz tiq'i'n Atzu'n toj tnky'ejchaqilju' awal, kub' junju' tchil ex kyej tmujb'a'ntlu' tchib'jil Genesis 2, 3 4 22 kse'nxju' tten. Atzunju' tchil kub' xitlo'ntzuntz, xitq'o'n te tchmil ex tb'incha'n Qman Dyos te jun qya. ikxju' tchmil xitlo'n. 7Textzunju' kmuj Xitq'o'ntzuntz teju' ichan, 23tmatzun lu spik'e' kyuky'i'l kka'b'il, eltzun ichantz tej toktka'yi'n: knik'tzu' qa xb'iqliqe'toq. E' "jAte' lu nb'aqilku'xi'xe' ex oktentzuntz tz'solteju' t-xaq higo te nchib'jilku'xi'xe'! Ex a tb'iju' okk'okyel kutxb'ilkye. qya, qu'n ti'ju' ichan sela' iq'i'n tu'n 8Tojtzunju' kmuj aj ttzaj kq'iq' te Qman Dyos", chij. qale intoq b'et Dyos Mamb'aj toj awal. 24Qu'mtzun ok kjel tq'o'n te ichan Tetzunj t-xi kb'i'nju' ichan tuk'i'lju' tman ex ttxu tun tmje tuk'i'l t-xu'jil, t-xu'jil e' b'aj kub' ewan twitz Qman che' okyeltzuntz naq junwnaqqe'. Dyos, okx kyewa'ntzun kyib'tz kxolju' 25xb'iqlqe'toqtzunju' ichan exju' tze toju' awal. ^Txkonjtztzun ichantzu' qya, ex mixtoqti' kch'ixaw tu'nju' tu'n Dyos Mamb'aj: — xb'iqliqe'. <jja tu'me'l ta'ya?, chij. Minti' Xiknima'n Adan Ex Eva —10Atzunju' ichan xittzaq'we'n: Tchaq'b'il Qman Dyos Ma chin xob'e' tej xinb'i'ne' in b'eta toj awal, qu'mtzun ma chin kub' 3 1 Kxol kkyaqilju' toj k'ul txkup e' ewane' twitza qu'n xb'iqliqine', chij. kub' tb'incha'n Dyos Mamb'aj, a 11 Atzunte Dyos xitqani'n te: — kan—ju' mas pi's, xitqani'ntzuntzteju' qya: iAlkyetzun xiq'mante teya qa ^Ojepe'lo txi tma'n Dyos kyeye' xb'iqliya? ^Mujqa matxi' txi tlo'na qa taq'wix tun t-xi klo'nju'ye' tkyaqil twitzju' tze xini nma'ne' teya tun lob'j kwitzju' tze ate' toj awal?, chij. mlalun txi tlo'na?, chij. —2Atzunju' qya xittzaq'we'n te: —12Atzunju' ichan xittzaq'we'n: B'a'nte' tun qlo'nteye' kwitz Anate' qya ju' tzaj tq'o'na te alchaqxkyeku' tze, 3noq o'kx min wuk'i'le' saj q'onteju' lob'j weye', q'o'nju' tun qlo'nteye' a twitzju' tze ati qu'mtzun ma txi nlo'ne', chij. toj nky'ejchaq awal. Qu'n tzaj tma'n 13Atzunte Dyos Mamb'aj xitqani'n Dyos qeye' tun mlalun t-xi qlo'ne', ex teju'—qya: tun mi tz'oka' qmko'ne' tze lu, tu'ntzun ^Tiqu'n xtb'inchaju'ya lu?, chij. mi qo' kyima'ye', chij. Atzunju' qya xittzaq'we'n: — 4Atzunju' kan xitma'n teju' qya: Ma txi nlo'ne' qu'n ma chin kub' — Naq tak'a'nte'. Mlayna' che' t-sb'u'nju'ye' kp, chij. kyimkye'. 5Ojtzqi'na' tu'nte' Dyos qama 14Xitma'ntzun Qman Dyostzu' teju' txi klo'ne' twitzju' tze lu ok k'elel kan: — knik'e' ti'ju' b'a'n ex ti'ju' myab'a'n, ok Tu'ntzunte' xtb'inchaya lu, o'kx che' okyeltzuntze' kse'nxte Dyos, chiju' tib'aja kjelten taq'wixil kxol kkyaqilju' kan. txkup. Ex texju' kmuj ja'lo noq ok tjqu' 6Majxtzun achb'ajilxi'x ela'ju' lob'j tib'a twitz tx'tox' tun tb'eta ex noq quq toj twitzju' qya, qu'mtzun pon tk'u'j ti'j twaya toj tkyaqilju' tchwinqlala. 15 Ex tun t-xi tlo'n ex tun ttenxi'xtl tnab'l. ja'lo ok kjelten q'oj kxole' tuk'i'lju' qya, Qu'mtzun xi' t'uxilte jun lob'j, ex ikx kyuk'i'lju' tyajajila ex tyajajilju' 5 Genesis 3 qya. Okkb'el pch'u'nju' twi'ya tu'n tzajna'ya. Qu'n tx'otx'naya, ex tyajajilju' qya. Atzunta ok k'okyel kb'enteljumajtla te tx'otx', chij. ttx'a'nju'ya txe tqan, chij. 20Oktzun tq'o'n Ad£n^ tb'iju' 16Atzu'n teju' qya xitma'n: t-xu'jil, Eva, qu'n ate Eva okte txub'aj —Atzunta aj toka ch'on wi', ok kye kkyaqil xjal. 21 Atzunte Dyos kyajtela ex toj k'ixk'oj ok che' itz'jela' Mamb'aj kub' tb'incha'nju' ktz'umal tala. Atzunju' ttzalajb'ila o'kxtzu' ok txkup tun tajb'en te kutxb'ilteju' ichan knetela' tuk'i'l tchmila, ex ate okkawil tuk'i'lju' t-xu'jil, 22ex tma Dyos: "Aju' tib'aja, chi Dyos te. wnaq ikxju' kse'n ayo' ja'lo, qu'n matxi' 17Atzu'n teju' ichan xitma'n: tz'el tnik' ti'ju' b'a'n ex ti'ju' myab'a'n. — Atzunta mana' txi tb'i'nju'ya' Ex jaku'pe' tzaq'pontl tq'ob' ti'j twitzju' t-xu'jila ex ma txi tlo'na twitzju' tze xini tze te chwinqlal tun t-xi tlo'n, jaku'tzun nma'ne' teya tun mlalun txi tlo'na, tz'anq'intzu' te jumajx", chi Dyos. qu'mtzun ok kyajtelju' tx'o'tx' tun tpaja. 23Qu'mtzun etz t-xla'ja'n Oman Okk'aq'unala kuw tun tkamb'etju' Dyos ju' wnaq toj awal ju' ati toj Eden. k'a'chb'ilteya twitz toj tkyaqil Oktq'o'ntzuntz aq'unal twitzju' tx'otx' 24 tchwinqlala. 180k tzajel puqli cfti'x ex jaxju' tzajna' ttx'otx'al. Texlenxi'tzun taq'wix k'ul twitzju' tx'o'tx' noqx tun t-xla'ja'nju' wnaq e' kub' tq'o'n jte' anjl tyajtiya, ex a ktwaju'ya awal in che' tzaj kyerub'in kb'i toj tjawitz q'ij teju' awal, ch'iytoj kojb'il. 19Ok k'elel a' tplaja tun tuk'i'l jun spad inxi'xtoq jayon ex in b'et twana twitz ja' tx'otx' tzmaxi'j aj tanj toj tkyaqil plaj, tu'ntzun mix-a'lo' jun jumatl ti'ja toj tx'otx', qu'n anatzu' tun tpon lq'e tk'etzju' tze te chwinqlal. 1Aju' b'iyj Adantojyol heb'rey, axintma'nju' wnaqex ichan. Majxtzunmakyajtl tetb'i ju' tnejel ichan. GENESIS ex EXODO Toj Qyol Porci6nGenesisyExodoenMamdeOstuncalco MOS550P © Texto SociedadesBiblicasUnidas 1996 IlustracionesHoraceKnowles M ImpresoenGuatemala 1996 1.5