MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EDİRNE İLİ MERKEZ HASANAĞA KÖYÜ JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI PROJE TANITIM DOSYASI Edirne Merkez Hıdırağa Köyü (EMH-2 Sondajı 2015/01 Numaralı Ruhsat) Edirne Merkez Hasanağa Köyü (EMH-1 Sondajı 2015/02 Numaralı Ruhsat) ANKARA Nisan–2017 MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PROJE SAHİBİNİN ADI ÜNİVERSİTELER MAHALLE Sİ DUMLUPINAR BULVARI ADRESİ NO:139 06800 ÇAN KAYA/ANKARA TELEFON, GSM VE FAKS 0(312) 201 10 00 Santral NUMARASI 0(312) 201 2513-201 2500 0(312) 285 42 71 Faks E-POSTA [email protected] PROJENİN ADI Edirne Jeotermal Enerji Aramaları PROJE BEDELİ 850.000 TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN Edirne Merkez Hıdırağa (EMH-2 Sondajı –2015/01 Numaralı AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, Ruhsat), Edirne Merkez Hasanağa (EMH-1 Sondajı –2015/02 MEVKİİ) Numaralı Ruhsat) PROJENİN ÇED 25.11.2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak YÖNETMELİĞİ yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin KAPSAMINDAKİ YERİ EK II Madde 55’de belirtilen “Maden, petrol ve jeotermal (SEKTÖR, ALT SEKTÖR) kaynak arama projeleri, (Sismik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, jeofizik vb. yöntemle yapılan aramalar hariç)” kapsamında yer almaktadır. Madencilik ve taş ocakçılığını destekleyici test amaçlı sondaj PROJENİN NACE KODU faaliyetleri (petrol ve doğalgaz için yapılanlar hariç) MADEN TETKİK ARAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ RAPORU HAZIRLAYAN -Çevre Araştırmaları Dairesi Başkanlığı ÇALIŞMA -Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı GRUBUNUN/KURULUŞUN -Sondaj Dairesi Başkanlığı ADI ÜNİVERSİTELER MAHALLESİ DUMLUPINAR BULVARI ADRESİ NO:139 06800 ÇANKAYA/ANKARA 0(312) 201 25 00 TELEFON VE FAKS 0(312) 201 25 13 NUMARALARI 0(312) 285 42 71 PROJETANITIM DOSYASININ SUNUM 10.04.2017 TARİHİ İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ...................................................................................................................... ii TABLOLAR DİZİNİ ............................................................................................................ iii ŞEKİLLER DİZİNİ .............................................................................................................. iii EKLER DİZİNİ .................................................................................................................... iii TANIM VE KISALTMALAR ............................................................................................. iv PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ .......................................................................... 1 1) PROJENİN ÖZELLİKLERİ ............................................................................................. 5 a) Projenin ve Yerin Alternatifleri (Proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri) ........................................................................................................................... 5 b) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı .................................................................................................................................. 5 Projenin Kapasitesi ......................................................................................................... 6 c) Doğal Kaynakların Kullanımı (Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü Vb.) .................................................................................................................................. 22 ç) Atık Miktarı (Katı, Sıvı, Gaz vb.) ve Atıkların Kimyasal, Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri ........................................................................................................................ 24 d) Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski ................... 36 Şekil 6: Acil Durum Eylem Planı ........................................................................................ 37 2) PROJENİN YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ ..... 37 a) Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi (Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi vb.) ....................................................................................................................... 37 b) EK-V’deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak Korunması Gereken Alanlar .. 39 3) PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLER VE ALINACAK ÖNLEMLER ................................................................................................. 42 3.1.SIVI ATIKLAR ......................................................................................................... 42 3.2. TOZ VE GAZ ATIKLAR ......................................................................................... 45 3.3. KATI ATIKLAR ...................................................................................................... 46 3.4. GÜRÜLTÜ ............................................................................................................... 49 NOTLAR VE KAYNAKLAR ............................................................................................ 52 ii TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Projenin Maliyet Ve Gider Kalemleri. .................................................................... 4 Tablo 2. Makine Ekipmanı .................................................................................................... 4 Tablo 3- Ruhsata İlişkin Bilgiler ........................................................................................... 7 Tablo 4.Ruhsat Alanı, Sondaj Mahalli Ve Lokasyonuna Ait Koordinat Bilgileri. ............... 7 Tablo 5..Evsel Nitelikli Katı Atık Miktarı ........................................................................... 26 Tablo 6.Motorinin Özellikleri.............................................................................................. 29 Tablo 7 Dizel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri (Gr/Lt) ......................... 30 Tablo 8. Proje Kapsamında Kullanılacak Makinelerin Yakıtlarından Kaynaklı Kirletici Değerler ....................................................................................................................... 30 Tablo 9 Kütlesel Debiler...................................................................................................... 30 Tablo 10.Toz Emisyon Faktörleri ........................................................................................ 31 Tablo 11. Gürültü Kaynakları .............................................................................................. 33 Tablo 12. Proje Kapsamında Kullanılacak İş Makineleri Ses Gücü Seviyeleri .................. 33 Tablo 13. Proje Kapsamında Oluşacak Ses Gücü Seviyeleri .............................................. 35 Tablo 14. Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .................................... 35 Tablo 15 Atık Türü, Bertaraf Yöntemi Ve Alınacak Önlemler ........................................... 48 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Jeotermal Kaynak Arama Sondajı İş Akım Şeması ................................................. 5 Şekil 2 Tekniğine Uygun Yapılmış 1500 M. Derinlikte Planlanan Jeotermal Kuyu (Ölçeksiz)..................................................................................................................... 12 Şekil 3: Çalışma Alanı Ve Civarının Genelleştiriliş Dikme Kesiti (Stratigrafi) ................. 15 Şekil 4 Sondaj Çamuru Havuzu .......................................................................................... 19 Şekil 5: Acil Durum Eylem Planı ........................................................................................ 37 EKLER DİZİNİ EK 1.RUHSAT ALANI, VE SONDAJ LOKASYONU ALANLARINA AİT KOORDİNAT BİLGİLERİ ......................................................................................... 53 EK 2.TAAHHÜTNAME ..................................................................................................... 54 EK 3:EDİRNE İLİ DAHİLİNDE YAPILMASI PLANLANAN SONDAJLARA AİT YER BULDURU HARİTASI .............................................................................................. 55 EK 4:EDİRNE İLİ DAHİLİNDE MTA ADINA KAYITLI RUHSATLAR ...................... 56 iii EK 5.RUHSAT SINIRLARI VE KUYULARI GÖSTEREN 1/25000 ÖLÇEKLİ TOPOGRAFİK HARİTALAR .................................................................................... 58 EK 6.EMH-1 VE EMH-2 SONDAJLARINA AİT UYDU GÖRÜNTÜLERİ ................... 59 EK 7. ÇALIŞMA YAPILACAK RUHSATLARA AİT 1/25000 ÖLÇEKLİ JEOLOJİ HARİTASI .................................................................................................................. 61 EK 8.SONDAJ ÇAMURUNA EKLENMESİ PLANLANA KİMYASALLARA İLİŞKİN GÜVENLİK BİLGİ FORMLARI ............................................................................... 62 EK 9.FOSSEPTİK PLANI .................................................................................................. 69 EK 10.ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞININ DÖNER SERMAYE İŞLEM BEDELİNE İLİŞKİN YAZISI .................................................................................... 70 EK 11.ÇEVRE DÜZENİ PLANI, LEJANDI, NOTLARI .................................................. 71 EK 12.ACİL DURUM EYLEM PLANI ............................................................................. 74 EK 13.YETERLİK BELGESİ ............................................................................................. 75 TANIM VE KISALTMALAR ÇED : Çevresel Etki Değerlendirmesi UTM : Universal Transverse Mercator AKM : Askıda Katı Madde UVS : Uzun Vadeli Sınır KVS : Kısa Vadeli Sınır Değer PM : Partiküller Madde CBS : Coğrafi Bilgi Sistemleri RG : Resmi Gazete ÇGDYY : Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği SKHKKY : Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği HKDYY : Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği MAK : Merkez Av Komisyonu KAKY : Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ÖÇK : Özel Çevre Koruma TUİK : Türkiye İstatistik Kurumu DSİ : Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü MTA : Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü EKK : En Küçük Kareler Yöntemi M : Büyüklük MİGEM : Maden İşleri Genel Müdürlüğü TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu USEPA : Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ER : Erişim Numarası RN : Ruhsat Numarası No : Numara Ha : hektar m : metre kg/sa : kilogram/saat ms : mili saniye iv km : kilometre ton/m3 : ton/metreküp m3 : metreküp Π : Pi Sayısı r : yarıçap h : yükseklik kg/dm3 : kilogram/desimetreküp kg : kilogram dk : dakika dk/m : dakika/metre sa : saat L : litre q : atıksu debisi lt/kişi.gün : litre/kişixgün m3/saat : metreküp/saat kg/ton : kilogram/ton kg/saat : kilogram/saat kW : kilowatt MW : Megawatt C : Karbon H2 : Hidrojen O2 : Oksijen S : Kükürt Lb/beygir-saat : Libre/beygir-saat Kg/kw-saat : kilogram/kiloWatt-saat PM10 : 10 mm ve daha büyük partikül maddeler SO2 : Kükürtdioksit NOx : Azoroksitleri CO : Karbonmonoksit P : Güç Lw : Hesaplanan İş Makinesi Gürültü Değeri Lwt : Hesaplanan İş Makinesi Gürültü Değerleri Toplamı Lgag : Desibel A (dBA) olarak gündüz-akşam-gece Lgündüz : A ağırlıklı ses seviyesi enerji ortalaması gündüz zaman dilimi verisi Lakşam : A ağırlıklı ses seviyesi enerji ortalaması akşam zaman dilimi verisi Lgece : A ağırlıklı ses seviyesi enerji ortalaması gece zaman dilimi verisi Leq : Belli bir süre içinde seviyeleri değişim gösteren gürültünün enerji açısından eşdeğeri olan sabit seviyesi dB : Birbirinden mertebe farklılıkları gösteren, nicelikleri anlamlı olarak ifade etmede kullanılan logaritmik bir ölçeği, BA : İnsan işitme sisteminin düşük şiddetteki seslere karşı en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekanslara daha fazla ağırlık veren, A ağırlıklı ses seviyesi olarak tabir edilen ve gürültünün etkilenim değerlendirilmesi ve kontrolünde yaygın olarak kullanılan bir ses seviyesi ölçütünü, Hz : Hearzt-Frekans Birimi mm/s : milimetre/saniye EX : Tükenmiş LR : Az Tehdit Altında EW : Doğada Tükenmiş LR (cd) : Koruma Önlemleri rektiren CR : Çok Tehlikede v LR (nt) : Tehdit altına girebilir EN : Tehlikede LR (lc) : En Az Endişe Verici VU : Zarar Görebilir DD : Veri Yetersiz NE : Değerlendirilen vb. : Ve başkaları, ve benzerleri % : Yüzde ‰ : Binde B : Batı bkz. : Bakınız cm : Santimetre ÇDP : Çevre Düzeni Planı vi PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü 2804 sayılı kanun ile "Memleketimizde işletmeğe elverişli maden ve taşocağı sahaları bulunup bulunmadığını ve işletilen maden ve taşocaklarının daha faydalı surette işletilmelerinin nelere mütevakkıf olduğunu araştırmak ve buna muktazi veya müteferri bulunan arama ameliyatı, fenni ve jeolojik tetkikat, kimyevi tahlil ve fenni tecrübeler yapmak, harita almak, plan, mürtesem, maktalar resmetmek, proje ve fenni raporlar, rantabilite hesapları tanzim etmek gibi bütün teknik ve ilmi işleri görmek ve memleketin madenlerinde ve maden sanayiinde çalışacak Türk mühendis, fen memuru, ustabaşı ve mütehassıs işçi yetiştirmek" görevini üstlenmiş bulunmaktadır. Bu itibar ile Ülkemiz de uygulanan Kalkınma Planları çerçevesinde Türkiye' de madencilik sektörünün GSYH içerisindeki payını artırabilmek için Yatırım Programı kapsamında arama ve araştırma projeleri yürütmektedir. Proje konusu faaliyet, kurumumuz tarafından, Edirne-Merkez İlçe , Hasanağa Köyü (2015-02 Numaralı Ruhsat- 4200 hektar) ile Edirne-Merkez İlçe-Hıdırağa Köyü (2015-01 Numaralı Ruhsat -4600 hektar) alanının 5400 m2’lik kısmı kullanılarak gerçekleştirilmesi planlanan, jeotermal kaynak arama faaliyetidir. Arama faaliyeti kapsamında Edirne İli Merkez Hasanağa Köyü (2015-02 Numaralı Ruhsat) mevkiinde 1328 Ada 71 Parselde, Hıdırağa Köyü (2015-01 Numaralı Ruhsat) mevkiinde 557 Parselde jeotermal kaynak arama ruhsatlı alanda birer adet 1500 metre derinlikte sondaj çalışmasını yapılması planlanmaktadır (Ek-2). Yapılması planlanan sondaj faaliyeti şahsa ait tarım arazisinde yapılacak olup, sondaj çalışması yapılmadan önce, çalışmanın yapılabilmesi için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından ve arsa sahiplerinden gerekli izinler alınacaktır. 2 noktada yapılması planlanan jeotermal kaynak arama amaçlı sondaj projesi; 25 Kasım 2014 tarih ve 29186 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği; Ek-2 listesi Seçme Eleme Kriterleri Uygulanacak Projeler Listesi 55) Maden, petrol ve jeotermal kaynak arama projeleri (Sismik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, jeofizik vb. yöntemle yapılan aramalar hariç) kapsamında yer almaktadır. MTA Genel Müdürlüğü tarafından açılması planlanan her bir jeotermal kaynak arama sondaj çalışmalarında 3 vardiyada toplam 36 personel çalıştırılması planlanmaktadır. Sondajların planlanmasında, önceden yapılan jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal etüt çalışmalarından elde edilen veriler esas alınmıştır. Açılması planlanan arama sondajlarında karotlar alınıp jeofizik kuyu logu ölçümü ve kuyu geliştirme çalışmaları tamamlandıktan 1 sonra kuyubaşı vana ile kapatılarak 1X2 m ebatlarında çelik saç ile muhafaza altına alınmaktadır. Tüm bu işlemlerden sonra sondaj lokasyonu düzenlenerek rehabilite edilecektir. Vardiya ekipleri yakın yerleşim yerlerindeki otel ya da kiralanan evlerde ikamet edecektir. Jeotermal kaynak arama sondajında çalışacak personelin içme - kullanma ihtiyaçlarını gidermek için su kullanımı söz konusu olacaktır. Kişi başına su kullanımı ortalama 150 lt/kişi.gün alınarak; kullanılan günlük içme - kullanma suyunun toplam miktarı; 36 Kişi x 150 lt/kişi.gün = 5,40 m3/gün olarak hesaplanmıştır. Tesiste çalışacak personelin kullanım suyu tankerle temin edilecektir. İçme suyu ise özel şirketlerden damacanalar ile sağlanacaktır. Jeotermal kaynak arama sondajı açılması sırasında sondaj çalışmasının ihtiyacı olarak ve yollarda tozlanmayı önlemek için günde yaklaşık 10 m3 su kullanılacaktır. Sondaj çalışmalarında kullanılacak kullanım suyu sondaj mahalline yakın kaynak sularından ve tankerle özel şirketlerden alınacaktır. Kullanılacak kaynak suları için ilgili DSİ İl Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Sondaj çalışma alanına ulaşım için yol açılması ve sondaj makinesinin yerleştirilmesi için platform betonunun yapılması gerekecektir. Sondaj lokasyonuna ulaşım için öncelikle var olan yollar değerlendirilecek, ihtiyaç doğması halinde arsa sahibinden gerekli izinler alınarak yeni yol açımına gidilecektir. (Her iki sondaj lokasyonu da yolun hemen kenarındadır ve faaliyet esnasında halihazırda mevcut açılmış yollar kullanılacaktır.) .Arazi hazırlığı aşamasında oluşan kazı malzemesi saha içerisinde uygun bir alanda depolanacak ve sondaj sonrası arazi düzenlemede kullanılacaktır. Bu işlemlerden önce üst toprak tabakası sıyrılıp ayrıca depolanarak muhafaza edilecek ve arama çalışmalarının sonlanmasını müteakip arazi düzenlemede işleminin ardından en üste tekrar serilerek çalışma alanı rehabilite edilecektir. Edirne İli dahilinde, 2015-02 no’lu ruhsatta yapılması planlanan EMH-1 jeotermal kaynak arama sondaj alanı, en yakın yerleşim alanı olan Hasanağa Köyü’ne kuş uçuşu yaklaşık 2400 metre, en yakın meskün mahalle kuş uçuşu yaklaşık 250 metre mesafededir. Proje alanı; şahsa ait tarım arazisi içinde yer almaktadır. 2015-01 no.lu ruhsatta yapılması planlanan EMH-2 sondaj alanı ise, en yakın yerleşim alanı olan Hıdırağa Köyüne kuş uçuşu yaklaşık 400 metre, en yakın meskün mahalle kuş uçuşu yaklaşık 150 metre mesafede olup, şahsa ait tarım arazisi içindedir. (EK-5). Çalışmalar için gerekli olan izinler, tarla sahibi şahıslardan ve ilgili kurumlardan alınacaktır. Yapılması planlanan jeotermal kaynak arama sondajları yapılacakları bölgenin sosyo- ekonomik ve kültürel çevrede olumlu etkiler yapacaktır ve istihdam yaratacaktır. MTA Genel 2 Müdürlüğü sondaj çalışmaları süresince bu işlerle ile ilgili olan tüm harcamalarını öncelikle sondajların yapılacağı bölge ve civarında faaliyet gösteren firmalardan karşılayacaktır. Sondaj çalışması esnasında su bazlı sirkülasyon sıvısı olan (sondaj çamuru= su+doğal bir kil minerali olan bentonit) kullanılacaktır. Bu durum, çevreye olabilecek olumsuz etkileri en aza indirecektir. Sondaj çalışmalarında kullanılacak kullanım suyu sondaj mahalline yakın kaynak sularından ve tankerle özel şirketlerden alınacaktır. Kullanılacak kaynak suları için ilgili DSİ İl Müdürlüğünden gerekli izinler alınacaktır. Sondaj çalışması esnasında kullanılacak sondaj çamuru, yüzeyde kenarları çelik alaşımlı kalın saçtan yapılmış 3 adet çamur tankında hazırlanacak ve depolanacaktır. Sondaj çamuru dere yataklarına deşarj edilmeyecek ve taşmaların önlenmesi için yaklaşık %80 dolulukta kullanılacaktır. Sondaj çamurunun özelliğini yitirmesi durumunda depolanması için tabanı ve kenar yüzeyleri geçirimsiz örtü/membran ile kaplı atık çamur havuzu açılacaktır. Atık çamur havuzları açılırken yüzeydeki üst toprak ayrıca sıyrılacak ve üst toprak depolama alanında depolanacaktır. Sondaj çalışmaları başlamadan önce çamur tanklarının yeri hazırlanacaktır. Çamur tankları drenaj kanalları ile atık çamur havuzuna bağlanacaktır. Ayrıca, atık çamur havuzunun taşması ve yüzey sularının havuzlara girişinin engellenmesi amacıyla, havuzların hazırlanması esnasında kazılan toprak kütlesi set olarak kullanılacaktır. Sondaj çalışması sonunda, sondaj çamuru ve sondaj çamuru ile kontamine olan örtü/membran 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı R.G yayımlanarak yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri doğrultusunda en yakın “Düzenli Depolama Alanında” bertarafı sağlanacaktır. Boşaltılan atık çamur havuzu, sahada depolanan ve korunması sağlanan üst toprak tabakası ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan 04.07.2012 tarih ve 8865 sayılı 2012/15 genelgesi 8.maddeye uygun olarak kapatılacaktır. Sondaj çamuru ve atık çamur için hazırlanan havuzların geçirimsizliğini sağlamak için kullanılan kalın naylon branda sondaj çalışması tamamlandığında, sondaj çamurunun analiz sonucuna göre (sondaj çamuru tehlikeli atık çıkması durumunda ilgili yönetmelik uyarınca kontamine atık olarak bertaraf edilecek, tehlikesiz atık çıkması durumunda bazı tehlikesiz atıkların geri kazanım tebliğine bertaraf edilecek) bertaraf edilecektir. Proje sahası ve etki alanında çığ, heyelan, kaya düşmesi, vb. doğal afet olayları gözlenmemiştir. Bunun yanı sıra zeminde akma, oturma, kabarma gibi deformasyonlar 3
Description: