liderlik tarzları ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir alan araştırması

154 Pages·2012·1.62 MB·Turkish

1
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANABİLİM DALI
YÖNETİM VE ORGANİZASYON BİLİM DALI

LİDERLİK TARZLARI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİNE
YÖNELİK BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Kemalettin ERYEŞİL

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman
Doç. Dr. Rifat İRAZ

Konya – 2012
2
3
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANABİLİM DALI
YÖNETİM VE ORGANİZASYON BİLİM DALI

LİDERLİK TARZLARI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIK
ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİNE
YÖNELİK BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Kemalettin ERYEŞİL

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman
Doç. Dr. Rifat İRAZ

Konya – 2012
i
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

BİLİMSEL ETİK SAYFASI

Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel
etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik
davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez
yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden
yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.

Kemalettin ERYEŞİL
ii
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

TEZ KABUL FORMU

Kemalettin ERYEŞİL tarafından hazırlanan “Liderlik Tarzları İle Örgütsel
Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması” başlıklı
bu çalışma 14/09/2012 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda
oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunarak, jürimiz tarafından yüksek lisans tezi
olarak kabul edilmiştir.

Doç. Dr. Rifat İRAZ Danışman

Prof. Dr. Adnan ÇELİK Üye

Prof. Dr. Orhan ÇOBAN Üye
iii
ÖNSÖZ

Bu tezin hazırlanış sürecinin başından sonuna kadar yardımlarını esirgemeyen
değerli danışman hocam Sayın Doç. Dr. Rifat İRAZ’a, verdiği destek ve katkılardan
dolayı değerli Bilim Dalı Başkanımız Sayın Prof. Dr. Adnan ÇELİK ve Sayın Prof.
Dr. Orhan ÇOBAN’a;
Tez çalışmamın başlangıcından bu yana karşılaştığım sıkıntıları aşmamda
yardımcı olan değerli hocam Sayın Doç. Dr. Aykut BEDÜK’e;
Bu çalışmada katkılarıyla ve önerileriyle yanımda olan arkadaşlarım Arş. Gör.
Mehtap FINDIK ve Arş. Gör. Yasin TAŞPINAR’ a;
Ve en önemlisi verdikleri manevi destek ve gösterdikleri fedakârlıkla
bugünlere gelmemde büyük pay sahibi olan aileme;
Özveriyle sağladıkları düşünme ve çalışma ortamı, yüksek anlayış için eşim
Hatice Kübra ve biricik kızım Elifsu’ya teşekkür etmeyi borç bilirim.

Kemalettin Eryeşil
Konya, 2012
iv
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

Adı Soyadı Kemalettin ERYEŞİL Numarası 094227012001
n
i
n
i Ana Bilim /
c İşletme / Yönetim ve Organizasyon
n
Bilim Dalı
e
r
ğ
Ö Danışman Doç. Dr. Rifat İRAZ
Liderlik Tarzları İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki
Tezin Adı
İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması

ÖZET

Bu çalışmanın amacı, banka çalışanlarının liderlik tarzları algıları ile
örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda
Konya il merkezindeki 140 banka çalışanı üzerinde anket uygulanmıştır. Anket
yöntemi ile elde edilen veriler analiz edilmiştir. Yapılan korelasyon analizi
sonuçlarına göre genel olarak çalışanların örgütsel bağlılık ile dönüşümcü
liderlik ve yönetsel liderlik algıları arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki
olduğu gözlemlenirken, serbest bırakıcı liderlik algısı ile örgütsel bağlılık düzeyi
ve örgütsel bağlılığın duygusal bağlılık ve normatif bağlılık boyutları açısından
negatif yönlü ve istatistiksel bakımdan anlamlı olmayan bir ilişki tespit
edilmiştir. Ayrıca araştırma kapsamında söz konusu değişkenler ile belirli
demografik değişkenler arasındaki ilişkilere bakılmıştır. Yapılan farklılık
analizi sonuçlarına göre çalışanların cinsiyet değişkeni açısından duygusal
bağlılık düzeylerinde anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Ancak dönüşümcü
liderlik, yönetsel liderlik ve serbest bırakıcı liderlik boyutları ile normatif
bağlılık, devam bağlılığı ve örgütsel bağlılık açısından demografik değişkenler
arasında anlamlı farklılıklar tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler: Lider, Liderlik, Liderlik Tarzları, Örgütsel Bağlılık.
v
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

Adı Soyadı Kemalettin ERYEŞİL Numarası 094227012001
n
i
n
i Ana Bilim /
c İşletme / Yönetim ve Organizasyon
n
Bilim Dalı
e
r
ğ
Ö Danışman Doç. Dr. Rifat İRAZ
Investigation of the Relationship Between Leadership
Tezin İngilizce Adı Styles and Organizational Commitment A Field
Study

SUMMARY
The aim of this study is to investigate the relationship between bank
employees’ perceptions of leadership styles and organizational commitment. For
this purpose, a survey was conducted among 140 bank employees in the city
center of Konya. The data which was obtained by survey method was analyzed.
According to the correlation analysis, while it is observed that there is generally
a positive and significant relationship between organizational commitment of
employees and transformational and managerial leadership; negative and
statistically insignificant relationship is found in terms of laissez-faire leadership
perception and level of organizational commitment, and emotional commitment
and normative commitment dimensions of organizational commitment. In
addition, within the scope of this study, the relationship between these variables
and particular demographic variables is examined. According to the results of
the gap analysis, statistically significant difference is found in the levels of
emotional commitment in terms of sex variable. However, in terms of the
dimensions of transformative leadership, managerial leadership and laissez-
faire leadership, and normative commitment, attendance commitment and
organizational commitment no statistically significant difference can be found
among the demographic variables.
Key Words: Leader, Leadership, Leadership Styles, Organizational
Commitment.
vi

TABLOLAR LİSTESİ
Sayfa No
Tablo 3.1. Kullanılan Ölçeklerin Güvenilirlik Analizi Sonuçları ............................. 95
Tablo 3.2. Örneklemin Demografik Özellikleri ....................................................... 97
Tablo 3.3. Liderlik Tarzları Algılarına İlişkin Bulguların Tanımlayıcı İstatistikleri . 98
Tablo 3.4. Örgütsel Bağlılığa İlişkin Bulguların Tanımlayıcı İstatistikleri ............... 99
Tablo 3.5. Katılımcıların Cinsiyet Değişkenine Göre Liderlik Tarzları Algılarındaki
Farklılıklara İlişkin Bulgular ................................................................................ 100
Tablo 3.6. Katılımcıların Yaş Değişkenine Göre Liderlik Tarzları Algılarındaki
Farklılıklara İlişkin Bulgular ................................................................................ 100
Tablo 3.7. Katılımcıların Eğitim Durumu Değişkenine Göre Liderlik Tarzları
Algılarındaki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................... 101
Tablo 3.8. Katılımcıların Unvan Değişkenine Göre Liderlik Tarzları Algılarındaki
Farklılıklara İlişkin Bulgular ................................................................................ 102
Tablo 3.9. Katılımcıların Çalıştıkları Birim Değişkenine Göre Liderlik Tarzları
Algılarındaki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................... 103
Tablo 3.10. Katılımcıların Çalışma Süresi Değişkenine Göre Liderlik Tarzları
Algılarındaki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................... 104
Tablo 3.11. Katılımcıların Cinsiyet Değişkenine Göre Örgütsel Bağlılık
Düzeylerindeki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................ 105
Tablo 3.12. Katılımcıların Yaş Değişkenine Göre Örgütsel Bağlılık Düzeylerindeki
Farklılıklara İlişkin Bulgular ................................................................................ 106
Tablo 3.13. Katılımcıların Eğitim Durumu Değişkenine Göre Örgütsel Bağlılık
Düzeylerindeki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................ 107
Tablo 3.14. Katılımcıların Unvan Değişkenine Göre Örgütsel Bağlılık
Düzeylerindeki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................ 108
Tablo 3.15. Katılımcıların Çalıştıkları Birim Değişkenine Göre Örgütsel Bağlılık
Düzeylerindeki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................ 109
Tablo 3.16. Katılımcıların Çalışma Süresi Değişkenine Göre Örgütsel Bağlılık
Düzeylerindeki Farklılıklara İlişkin Bulgular ........................................................ 110
Tablo 3.17. Liderlik Tarzları Algıları İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ........ 111
Tablo 3.18. Araştırma Bulgularının Özeti ............................................................. 111
vii
ŞEKİLLER LİSTESİ
Sayfa No
Şekil 1.1. Yapıyı Kurma ve Anlayış Gösterme Boyutlarına Dayalı Olarak Gösterilen
Dört İşlevsel Liderlik Biçimi .................................................................................. 16
Şekil 1.2. Liderlik Izgarası ...................................................................................... 20
Şekil 1.3. Likert’in Sistem–1 Sistem–4 Modeli ....................................................... 26
Şekil 2.1. Meyer ve Allen’in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Modeli ........................ 65
Şekil 2.2. Örgütsel Bağlılığı Etkileyen Faktörler ve Sonuçları ................................ 70