Laury,togi,pastorały.Szkice o kulturze literackiej renesansowego Śląska PDF
Preview Laury,togi,pastorały.Szkice o kulturze literackiej renesansowego Śląska
• tJan Alalicki L a u r y , t o g i , p a s t o r a ł y Wydawnictwo ..Śląsk" Laury, togi, pastorały Córeczce mej Joannie książkę tę poświęcam a u lor elan lYlalickirqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Laury, togi, Pastorały Szkice ulturze rackiej sowego Śląska vo „Śląsk” Córeczce mej Joannie książkę tę poświęcam autor 3Jan AlalickirqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA Laury, togi, • pastorały Szkice o kulturze literackiej renesansowego Śląska Wydawnictwo „Śląsk” Projekt obwoluty i okładki AbnadZrYzeXj WKaVcpUerTekSRQPONMLKJIHGFEDCBA © Copyright by Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1983 ISBN 83-216-0309-2 Zamiast wstępu rqponmlkjihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA „Jedną ze znamienitszych części państwa jest Śląsk. Należą do Śląska również Łużyce, ziemia tak piękna, że według pradawnych wierzeń pogańskich tam miały być Pola Elizejskie, czyli miejsce, gdzie dusze tych, co dobrze żyli weselą się, oddają się przechadz kom i zabawom, wszystko to w wiekuistej czyniąc radości. ...Ma Śląsk gdzieniegdzie ziemie piaszczyste, a w wielu miejscach po siada sporo owoców i lasów oraz pola pełne bujnego zboża. Lud jest tu łagodnego usposobienia, spokojny, umiarkowany i cichy, skory do wielkich czynów. Ubiory po części takie’jak u Niemców, po części jak u Polaków. Ślązacy, podobnie jak Węgrzy słyną sze roko z wyrabianych przez siebie powozów i wozów. Kupcy jeżdżą przez Śląsk do Polski, Prus, Niemiec, Czech, Moraw i Austrii... Ważniejszymi miastami są: 1. Wrocław, sławny z pięknych bu dowli, schludnych ulic, bogactw kupieckich i kamiennych murów obronnych okolonych fosą pełną wody. 2. Nysa — siedziba bisku pia. 3. Brzeg, znany dzięki soli. Tu również teraz zawiaduje bracią scholarską Melchior Laubanus, sławetny filolog, człowiek wielkiej wiedzy, bardzo mi życzliwy i miły, niegdyś konrektor w gdańskim gimnazjum. 4. Smogorzów, gdzie jest również dobra szkoła. 5. Legnica, siedziba książąt, mająca ponadto piękną ofi cynę drukarską. Prócz tych są na Śląsku inne miasta: Opole, Oła wa, Głogówek, Struga, Srebrna Góra, Zielona Góra, Bardo. Położenie krainy tak wygląda: od zachodu jest ona zamknięta przez Czechy i Łużyce, od wschodu i północy graniczy z Polską, 5 od południa zaś z wielkimi górami morawskimi i węgierskimi. Nie jest to mała dzielnica, zważywszy, że długości ma 49 mil, ciągnąc się z południa na północ od Cieszyna do dużego miasta Krosna. Szerokość zaś od wschodu na zachód, od Gorzowa Śląskiego po Chrastawę (?) sięga 36 mil niemieckich. W.iara panuje tam głów nie luterska. W wielu jednakowoż miejscach mieszkają kalwiniści i papiści”. Taką charakterystykę ziemi śląskiej spotykamy w dzienniku podróży po Polsce Martona Csombora, nauczyciela z Szepsi, węd rującego do Gdańska w 1616 roku. W zasadzie informuje on po tencjalnego czytelnika o sprawach znanych, a więc o położeniu Śląska, jego mieszkańcach i utrzymywanych przez nich kontak tach handlowych z krajami ościennymi. Ale jest to zaledwie jedna warstwa Csomborowego opisu. Oprócz niej bowiem lakoniczne często uwagi zawierają fakty rzutujące na inną jeszcze sferę życia ludności tej, wciąż jeszcze piastowskiej dziedziny. Tak więc w wypowiedzi węgierskiego peregrynanta dostrzec można co naj mniej trzy kręgi tematyczne: ideologiczny — ujawniający się między .innymi w nawiązaniu do panującej wszechwładnie w całym niemal renesansowym piśmiennictwie topografii mitolo gicznej; cywilizacyjny — w takim sensie, jakim posługuje się tym pojęciem Norbert Elias, krąg spraw charakterystycznych dla kultur kresowych, gdzie silnie akcentowane są wszelkie „wpływy i zależności”, ale też i „odmienności” między zamiesz kującymi te obszary nacjami; wreszcie religijny. Zagadnie nia te nie są odkryciem naszej generacji badaczy, były podejmowa ne już wcześniej. Stawały nieraz w centrum zainteresowania uczo nych podejmujących problematykę śląskoznawczą. Nieobca też będzie ona i nam. Spróbujemy zatem podjąć się rekonstrukcji sporów o prapolskość lub praniemieckość Śląska, ukazania szes- nastowiecznych niby-naukowych prób udowadniania autonomicz- ności, czy wręcz pragermańskości tej krainy, rekonstrukcji proce su wypierania tkwiących od średniowiecza w literaturze śląskiej tradycji lechickich. Spróbujemy też ukazać naukowe kariery Ślązaków w Krakowie, gdzie przecież przebywało wielu rodaków Michała z Wrocławia czy Jana z Głogowa. Przyjrzymy się też „sekcie filozofów”, braciom polskim, ich przeróżnym kontaktom ze Śląskiem i Ślązakami. Trudno też sobie wyobrazić rozprawę QPONMLKJIHGFEDCBA 6
The list of books you might like
