Laboratuvar Test Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Tıbbi Karar Düzeyleri

32 Pages·2010·3.15 MB·Turkish

Laboratuvar Test Sonuçlarının 
Değerlendirilmesi ve 
Tıbbi Karar Düzeyleri 
Dr. Yahya R. Laleli 
Düzen Laboratuvarlar Grubu
Laboratuvar Test Sonuçlarının 
Değerlendirilmesi ve Tıbbi Karar 
Düzeyleri: Sunu Kapsamı 

Laboratuvar Sonuçlarının Değerlendirilmesi 

Referans Aralığı Tanımı, Artıları‐Eksileri 

Tanısal Karar “Cut‐Off ” ROC/LoRe 

(Frank H. Wians Jr, 2009 & DeBari VA, 2006) 
Tıbbi Karar Düzeyi Tanımı, Statland BE, 1987 

Tıbbi Karar Düzeyi Üzerine Örneklemeler 

Laboratuvar Sonuçlarını Nasıl Yorumlarız? 
1. Referans aralığı olarak kabul ettiğimiz değer 
kümesinin içinde olup olmadığına, 
2. Farklı test sonuçlarının birbiriyle ilişkisine, 
3. Testlerden elde edilen ardışık sonuçlardaki 
farkın düzeyine, 
4. Sonuçların şahsın kliniğiyle uyumuna, 
5. Zamana bağlı değişikliğin biyolojik değişiklikten 
farklı olup olmadığına 
  göre yorumlarız. 

Öneri: T‐Değeri = (Test Sonucu – Ortalama ) / SD

hast. ref ref

RA değerinin ferde bağlı değişikliği belirlemedeki rolü;
a. analitik kalitesine (Kesinlik %CV ve Yanlılık/Bias)
b. “ii” fert içi ve fertler arası biyolojik varyasyonun oranına
Sağlıklı  Hastalıklı 
ARD  ÜRD  ARD  ÜRD 
Kişiye Özelliği Yüksek Analiz  
ARD  ÜRD  ARD  ÜRD 
Kişiye Özelliği Düşük Analiz  
Fert içi biyolojik varyasyon, fertler arası biyolojik varyasyondan
ne kadar küçükse (ii<1,4) RA ferde bağlı değişimi belirlemede o
kadar yetersizdir. ii<0,6 olanlarda ise kullanılamaz.
Bir çok hekim karar vermede Referans Aralığı 
Kavramına güveniyor ve kolayda kullanıyorsa da; 
 Referans aralığı (RA) içindeki değer, aranan parametreyle 
ilgili hastalığı dışlamaz, fakat olasılık ihtimalini de arttırmaz. 
 Sonucun RA dışında olması da hastalığı belirlemez, sonuç 
referans aralığından ne kadar uzaksa hastalık ihtimali o 
kadar yüksektir.  
 Referans aralığının ferde bağlı değişimi göstermede 
kullanılıp kullanılamayacağı fert içi ve fertler arası biyolojik 
varyasyonun oranına bağlıdır. Buna bağlı olarak: 
a. Referans aralığı ne kadar darsa yanlış pozitiflik o kadar yüksektir 
(düşük özgüllük) 
b. Referans aralığı ne kadar geniş ise yanlış negatiflik o kadar 
yüksektir (düşük hassasiyet) 
 Semptomatik bireyler için ayrı bir referans aralığı mı olmalı?
Karar Seviyeleri 
 Referans aralıkları klinik karar için yeterli değildir. Bir 
sonucun referans aralığı içinde veya dışında olmasına 
bağlı olarak klinik bir karara varılmamalıdır. 
 Karar seviyesi: altında ya da üstünde kalan değerlerde 
belirli bir işlemin yapılması gereken eşik değerdir. 
 Karar seviyeleri: genellikle, bireyi belirli bir klinik gruba 
dahil etme ya da etmemeye yönelik limit değerlerdir. 
 Ya da, belirli bir analit karar seviyesindeki değere 
ulaştığında anlamlı muhtemel fizyolojik etkilerin 
olacağına dair uyarı sağlamaktadır. 
 Yani RA’dan farklı bir kavramdır.
Learning Needs in Clinical Biochemistry, Ann of Clin, 2008)
Tanısal kesinlik yönünden en sık rastlanan 
hata sebebi? 
Barkodlama? 
Örnek toplama? 
Örnek analizi? 
Sonuç raporlama? 
M Laposata MD PhD, 2004