Küresel Rekabette Etkin Devlet PDF
Preview Küresel Rekabette Etkin Devlet
KÜRESEL REKABETTE ETKİN DEVLET TÜRKİYE İÇİN ETKİN BİR DEVLET# OLUŞTURMA İMKANI / f e f e f c p - - KÜRESEL REKABETTE ETKİN DEVLET TÜRKİYE İÇN ETKİN BİR DEVLET OLUŞTURMA İMKANI ÖMER DEMİR *<»• şubac , / nobel % YAYIN DAGITIU e m Nobel Yayın No: 464 KÜRESEL REKABETTE Güncel Dizisi: 20 u ETKİN DEVLET * 1. Baskı, 2003 C Doç.Dr. ÖMER DEMİR >> v fC >» ISBN: 975-591-443-9 O) s -O Bütün haklan O GENEL YAYIN DANIŞMANI NOBEL YAYIN DAĞITIM LTD. ŞTİ’ne Prof.Dr. Hasan BACANLI c aittir. Yayıncının yazılı izni olmaksızın, kitabın tümünün veya © bir kısmının elektronik, mekanik ya da fotokopi yoluyla basımı, <L> yayımı, çoğaltılması ve dağıtımı yapılamaz O c £ o Ömer Demir: 1963 yılında doğdu. SAYFA TASARIMI___züleyha korkmaz u 1988'de ODTÜ'den Lisans, 1990 da da yüksek KAPAK TASARIMI__mehtap bayraktar lisans derecesi aldı. 1996 da da Doçent oldu, ilk kitabı Bilim Felsefesidir (İstanbul: Ağaç Yayıncılık, 1992, ilaveli üçüncü Baskı Ankara: Vadi Yayınları 2000). Bunu diğer telif, derleme ve tercüme kitapları izledi: Sosyal Bilimler Sözlüğü, (İstanbul: Ağaç Yayıncılık, 1992, ilaveli Beşinci Baskı, Ankara: Vadi Yayınlan 2002, Mustafa Acar ile beraber); Sosyal Bilim Düşüncesi ve Felsefe, (Peter V/inch'den çeviri, Ankara: Vadi Yayınları, 1994) ; İktisat ve Yöntem, (İstanbul: iz yayıncılık, BASKI-CİLT_ .nobel basımevi 1995) ; Kurumcu İktisat, (Ankara: Vadi Yayınları, 1996); İktisatta Yöntem Tartışmaları, (Ankara: Gersan Sanayi Sitesi Vadi Yayınları, 1996); İslam, Sivil Toplum ve 654.sok.no.25 Piyasa Ekonomisi, (derleme, Ankara: Liberte Ergazi/Ankara Yayınları, 1999); Devlet, Piyasa ve Rekabet: 0312 2569740 0312 2569762 İktisatta Seçme Yazılar,(derleme, Sakarya: Değişim Kitabevi Yayınları. 2000) ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi: Serbest Piyasa Devriminin Serüveni, (Metin Toprak vd. beraber Ankara Siyasal yayınevi, 2001). [email protected] TAYIN 0 DAĞITIM GENEL D A Ğ I T I M Adakale Sokak No: 16/2 Kızılayy Molla Fenari Sokak No: 3 8 Cağaioğlu Tel: 0212 511 61 44 - Fax: 0212 511 61 49 Tel: 0312 434 38 97 - Fax: 0312 434 4 48 32 İ S T A N B U L ANKARA SUNUŞ Bu eserin yazılma fikri, “etkin devlet” konulu bir yarışma ilanı ile belirginleşti. Yarışmanın zaman kısıtı, dağınık bilgilerin kısa sürede derlenmesinde olumlu bir motivasyon sağladı. Bu vesile ile uzun süreden beri üzerinde düşünülegelen konuları, piyasa ve devlet etkinliği ilişkisi bağlamında bir araya getirme imkanı doğdu. Eserin temel tezi, etkin piyasa ile etkin devletin birbirine rağmen oluşamayacağıdır. Çünkü, her ikisinin etkinlik düzeyi, özel ve kamusal beşeri sermaye birikimi taralından belirlenmektedir. Çok ana hatlarıyla ifade etmek gerekirse buradaki, özel beşeri sermaye, bireylerin piyasada üretime katılabilmesi için gerekli, bilgi, yetenek, deneyim ve piyasa davranış kodu donanımlarını; kamusal beşeri sermaye de, bireylerin tek başına değil, birlikte iş görmek için gerekli kurallara uyma, birlikte yaşamayı daha etkin hale getirecek anlayışları benimseme ve bunların bir gereği olarak üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirme potansiyellerini ifade etmektedir. Bu bağlamda denebilir ki, sahip olduğu kamusal beşeri sermaye düzeyi, etkin bir devlet kurmaya imkan sağlamayan bir toplumun özel beşeri sermayesini artırarak etkin bir piyasa sistemi tesis etmesi mümkün değildir. Çünkü, etkin işleyen bir piyasa sisteminin bizzat kendisi, oluşturulması, korunması ve devamlılığının sağlanması belirli bir kamusal beşeri sermaye gerektiren bir kamusal mal niteliği taşımaktadır. Eserde ayrıca, etkin devlet ile etkin piyasa arasındaki bu çevrimsel ilişkinin, küresel rekabet sürecinde çok daha belirgin bir biçimde ortaya çıktığı savunulmaktadır. Ancak eser, bir yandan da, küresel rekabetin ekonomik etkinliği temel kriter haline getirmesinin bir etkinlik determinizmine yol açma riskine de işaret etmektedir. Kuşkusuz eserde Türkiye’de etkin devletin tesisi için geliştirilen önerilerin her birinin detaylandırılması için yeni çalışmaların yapılması gerekir. Bu bağlamdaki görüş ve öneriler, daha çok sorunu ortaya koymak ve çözüm ararken yol gösterici olabilecek temel ilkeleri belirginleştirmek amacına yöneliktir. Kitabın yazılması sırasında, böyle bir kitaba konu olacağını bilmeden, görüşlerini benimle paylaşan Metin Toprak’ın önemli katkıları olmuştur. Ayrıca ortaya çıkan metinlerin tashihi sırasındaki görüş ve önerileriyle, Mehmet Aktaş ve Fuat Özdinç’in katkıları da teşekküre değer niteliktedir. Ömer DEMİR Ankara 2003 İÇİNDEKİLER GİRİŞ................................... ...1 BİRİNCİ BÖLÜM EKONOMİ VE SİYASETTE KÜRESEL DEĞİŞİM...............................7 Küresel Ekonomîk Değİşİmîn Anlami......................................................7 DEĞİŞİMİN İÇSEL VE DIŞSAL DİNAMİKLERİ....................................................10 Küresel İşbîrlîğİ, Egemenlîk ve Bağimlilik......................................13 Antİ-Küreselcîlİğİn Ortaya Çikiş Nedenlerİ..................................18 Küreselleşmeye Karşi Etkîlİ Dîrenç Gösterebîlme STRATEJİLERİ...........................................................................................................22 İKİNCİ BÖLÜM DEVLET VE EKONOMİ..............................................................................27 Devlet Kurumunun İktîsadî Varlik Gerekçelerİ ........................27 Birlikte Yaşamayı Mümkün ve Sürekli Kılma............................................29 Ortak İşleri Piyasadan Daha Düşük Maliyetle Yerine Getirme..............37 Piyasalaştınlamayan Mal ve Hizmetleri Üretme.......................................39 Devlet ve Pîyasa...............................................................................................41 Devlet Piyasa Sarmalı......................................................................................41 Servet ve Sermaye İlişkisi...............................................................................43 Maddi Sermaye ile Beşeri Sermaye İlişkisi.................................................45 Kamusal Beşeri Sermaye / Özel Beşeri Sermaye İlişkisi.........................46 PİYASA VE DEMOKRASİ........................................................................................52 Piyasa Ekonomik Etkinliği Demokrasi Siyasal Meşruiyeti Sağlar.......55 Demokratik Kültür Piyasanın İşlem Maliyetlerini Düşürür.....................58 Piyasa Ekonomisi Demokratik Kültürü Geliştirir......................................59 Hem Piyasa Hem de Demokrasi Ayrımcılığın Azalmasını Sağlar........60 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TOPLUMSAL SİSTEMLERİN BAŞARI KRİTERLERİ....................65 Yeni Olanin Dayanilmaz Çekîcİlîğİ.......................................................65 YENİ EKONOMİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ......................................................68 Ürün ve Üretim Organizasyonunun Niteliğindeki Değişimler................69 Enformasyon Devrimi......................................................................................71 Finans Devrimi..................................................................................................72 Dijital Ekonomi ve Elektronik Ticaret..........................................................74 İhtiyaç ve Talep Yapısındaki Değişmeler...................................................75 Bireyler ve Toplumlararası Etkileşim..........................................................76 Küresel maliyetler........................................................................................77 Tüm Toplumları Etkileyen Küresel Tehditler............................................77 Küresel Kirlenme..............................................................................................82 Küresel Kıtlık ve Açlık...................................................................................84 Küresel Göç.......................................................................................................85 Toplumsal Sİstemlerİn Başari Krîterlerİ........................................86 Kişi Başına Düşen Milli Gelir.......................................................................87 Ekonomik büyüme.........................................................................................88 İşsizlik Oranı....................................................................................................92 Ekonomik Özgürlük Düzeyi..........................................................................93 Sürdürülebilir Kalkınma.................................................................................94 • Gelir Dağılımı...................................................................................................94 Ekonominin Dışa Açıklık Derecesi..............................................................95 Yeni Teknoloji Yaratma Kapasitesi ve Rekabet Düzeyi..........................96 Beşeri Kalkınma Düzeyi.................................................................................98 Fiyat İstikrarı....................................................................................................99 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ETKİN DEVLETİN TEMEL ÖZELLİKLERİ....................................101 Ortak Kimliğin Saygın Temsili....................................................................102 Sınırlı Egemenlik Kullanımı.........................................................................109 Dışa Karşı Yüksek İtibar Sağlama..............................................................110 Çok Yönlü Güvenliği Temin Etme.............................................................111 Güveni Oluşturup Kurumlaştırabilme.........................................................112 Toplumsal Taleplere Hızlı Cevap Verebilme...........................................114 Kurumlar Arasında İyi Eşgüdüm Kurabilme............................................115 Ekonomik Özgürlükleri En Geniş Biçimiyle Tesis Edebilme...............116 Etkin Bir Bölüşüm Sağlayabilme...............................................................118 Ülke Parasının Değerini Koruyabilme.......................................................121 Siyasal İstikrarı Sağlayabilme.....................................................................124 Mevzuattaki Değişimleri Önceden Öngörülebilir Biçimde Yapabilme........................................................................................................125 Nesillerarası Yükümlülükleri Gözetme.....................................................126 Tercih Çarpıtmasını Asgariye İndirebilme................................................128 BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE İÇİN ETKİN BİR DEVLET OLUŞTURULABİLME İMKANI...........................................................................................................133 DEVLETİN ETKİN OLUP OLMADIĞINA NİHAİ KARARI KİMLER VERİR?...................................................................................................133 K urum lar ve aktö rlerîn sorum luluğu.................................135 D evlette Y enîden yapila n m a ..................................................137 Siyasal Sistemde Yeniden Yapılanma........................................................137 Yönetim Sisteminde Yeniden Yapılanma..................................................143 ...................................................... Bürokrasinin Etkinleştirilmesi 144 Bürokratik Etkinsizliğin Nedenleri..............................................................145 .............................................. Etkin Bürokrasi İçin Temel Strateji 148 E-Devlet............................................................................................................151 Yönetimin Yerelleşmesi................................................................................154 Güçlü Savunma ve Güvenlik........................................................................155 Etkin Bir Hukuk Sistemi................................................................................156 Etkin Ekonomi Yönetimi...............................................................................160 Etkin Sağlık Sistemi.......................................................................................164 Çağdaş Bir Eğitim Sistemi............................................................................166 SONUÇ............................................................................................................175 Kaynakça......................................................................................................179
The list of books you might like
