Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye

584 Pages·2012·19.73 MB·Turkish

1. CİLT
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

2
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

İçindekiler
Önsöz ........................................................................................................... 5
Danışma Kurulu ......................................................................................... 7
Düzenleme Kurulu .................................................................................... 10
Yürütme Kurulu ....................................................................................... 11
Sonuç Bildirgesi ....................................................................................... 12
Açılış Konuşmaları
Gazi İpek / Düzenleme Kurulu Başkanı ......................................... 20
Durmuş Dündar / Kültür Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler
Fakültesi Dekanı ............................................................................... 24
Marwan Abdelhamid / Dünya Mühendislik Örgütleri Federasyonu
İkinci Başkanı ................................................................................... 29
Cengiz Göltaş / EMO Yönetim Kurulu Başkanı .............................. 33
Mehmet Soğancı / TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı ................... 40
Açılış Bildirisi: Küresel Enerji Politikaları Ve Türkiye
Kemal Ulusaler ................................................................................ 49
Özel Oturum: Dünya Enerji Dinamiğindeki Değişimler Ve Türkiye
Mehmet Öğütçü ................................................................................ 75
Birinci Oturum: Küresel Aktörlerin Enerji Politikaları Oturumu ... 103
Amerika’nın Enerji Politikası / Prof. Dr. Nejat Veziroğlu ............. 107
Enerji Politikaları; Ab / John Roberts ........................................... 127
Küresel Enerji Arenasında Rusya: Aktöre Özel Bir Analiz / Evrim
Eken ............................................................................................... 137
Birinci Panel: Küresel Ve Bölgesel Gelişmelerin Enerji Politikalarına
Etkileri ..................................................................................................... 168
Son Paylaşımın Tarihsel Kökenleri Ve Ekonomik Nedenleri / Hikmet
Uluğbay ......................................................................................... 170
3
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

İşgal Edilmiş Filistin Toprakları Ve Vaat Edilen Filistin Devletindeki
İsrail Tedbirleri / Saleh Rabi .......................................................... 216
Kafkasya Ve Ortadoğu’da Enerji Ve Su Savaşları / Faik Bulut ..... 232
İkinci Panel: Ekonomide Küresel Ve Bölgesel Gelişmeler; Enerji
Politikaları Ve Stratejileri ..................................................................... 264
Dr. Tuncay Babalı .......................................................................... 266
Prof. Dr.Ferruh Demirmen ............................................................. 283
Dr. Gaye Yılmaz ............................................................................ 302
Mustafa Sönmez ............................................................................. 318
Özel Oturum: Dünya Enerji Görünümü
Dr. Fatih Birol ................................................................................ 347
İkinci Oturum Birinci Bölüm: Dünyada Ve Türkiye’de Enerji
Özelleştirmeleri ..................................................................................... 364
Elektrik Özelleştirme Politikaları Başarısız Mı Oldu? / Prof. Steve
Thomas ........................................................................................... 366
Özelleştirme Ve Enerji Yoksulluğu / Doç. Dr. Seyhan Erdoğdu . 380
Dağıtım Özelleştirmeleri Ve Elektrik Piyasası / Olgun Sakarya .... 392
Türkiye Enerji Sektöründe Tekelleşme / Oğuz Türkyılmaz .......... 417
İkinci Oturum İkinci Bölüm: Dünyada Ve Türkiye’de Enerji
Özelleştirmeleri ...................................................................................... 440
Gats Kapsamında Enerji Hizmet Müzakerelerinin Türkiye’ye Etkileri /
Dr. Şirin Gülcen Eren .................................................................... 452
Türkiye Enerji Sektöründe Yeni Yapılanma Önerileri / H. Caner
Özdemir .......................................................................................... 473
Özelleştirme Ve Özerkleştirme, Türkiye’deki Petrol Sektörünün
Konumu Ve Geleceği / Uğur Gönülalan ....................................... 505
Elektrik Piyasası Reformu: Politika Yapıcıları İçin Ekonomik Ve
Hukuki Analizler / Dr. Refik Tiryaki ............................................ 548
4
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

ÖNSÖZ

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) adına Elektrik
Mühendisleri Odası (EMO) tarafından düzenlenen “Küresel Enerji
Politikaları ve Türkiye” konulu TMMOB 8. Enerji Sempozyumu,
17-19 Kasım 2011 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi.

TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, 2008 yılı sonlarında patlak veren ve
bütün dünya ile birlikte ülkemizi de sarsarak “neo-liberal
politikaların” taşlarını yerinden oynatan, uluslararası büyük sermaye
grupları ve siyasi temsilcilerinin “dünyada artık hiçbir şey eskisi gibi
olmayacak” şeklinde değerlendirdikleri büyük ekonomik krizin
etkilerinin sürdüğü bir ortamda düzenlendi.

Son 30 yılda yapılan özelleştirmelerin onlarca katı büyüklüğünde
kamulaştırma ve kamu kaynağı kullanımına yol açan bu krizin; dünya,
bölge ve ülkemiz iktisadi ve toplumsal hayatındaki ve meslek
alanımızdaki etkilerini Sempozyumumuzda irdelemek zorunlu hale
gelmişti. Sempozyumun amacı, dünyadaki gelişmelerle birlikte enerji
alanını küresel bir perspektiften değerlendirerek, Türkiye’yi de içeren
uluslararası enerji politikalarını; bölgesel, ekonomik, jeopolitik,
stratejik, kamusal ve hukuki açılardan masaya yatırmak olarak
belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda 1996’dan beri iki yılda bir
düzenlenmekte olan TMMOB Enerji Sempozyumu bu yıl uluslararası
bir nitelikte düzenlenmiştir.

Enerji alanında var olan sorunların ve çözüm önerilerinin tartışılacağı,
yaşanmakta olan gelişmelerin olası sonuçlarının değerlendirileceği ve
ülkemiz enerji politikalarının; kamusal planlama, verimlilik, çevre,
bilim-teknoloji vb. tüm bileşenleriyle irdeleneceği bir platform olmak,
bugüne dek TMMOB Enerji Sempozyumlarının temel hedefi
olmuştur.

5
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

Bu Sempozyumda; Küresel-Bölgesel Enerji Politika ve Stratejileri,
Dünya Enerji Görünümü, Dünyada ve Türkiye’de Enerji
Özelleştirmeleri, Ekonomide Küresel-Bölgesel Gelişmeler ve Enerji
Politikalarına Etkileri, Yenilenebilir Enerji Kaynakları ve Enerji
Verimliliği, Jeopolitik Açıdan Fosil Kaynaklar ve Nükleer Enerji ana
başlıklar olarak saptanmıştır. Bu başlıklar çerçevesinde 3 gün
boyunca, yurt içi ve yurt dışından konusunda uzman kişi,
akademisyen ve ilgili kurum temsilcileri tarafından bildiriler
sunulmuş, düzenlenen panellerle konu başlıkları derinlemesine
irdelenmiştir. Bu kitabın Sempozyumda irdelenen tüm bu konuları ve
yapılan tartışmaları yansıtabilmesi ve kalıcı hale getirmesi umut
edilmektedir.

Sempozyum Düzenleme Kurulu

6
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

TMMOB 8. ENERJİ SEMPOZYUMU DANIŞMA KURULU

Metin Canbakan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı
İşleri Genel Müdürlüğü
Ayşegül Tereci Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı
İşleri Genel Müdürlüğü
Mustafa Sert Devlet Meteoroloji İşleri Genel
Müdürlüğü
R. Serkan Karakuş Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
Nazmi Kağnıcıoğlu Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
Saim Güzel Enerji Sanayi ve Maden Kamu
Emekçileri Sendikası
Kemal Bulut Enerji Sanayi ve Maden Kamu
Emekçileri Sendikası
Safiye Yalçın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,
Prof. Dr. Can Fuat Delale Işık Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
Doç Dr. Belgin E. Türkay İstanbul Teknik Üniversitesi
Pınar Işın Küçük ve Orta Ölçekli İşlet. Geliştirme
ve Destekleme Dairesi
Oktay Çelmen Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü
Seral Ergün Milli Prodüktivite Merkezi
C. Ökmen Yücel Rekabet Kurumu
Harun Gündüz Rekabet Kurumu
Hakan Kavruk Tarım ve Köy İşleri Bak. Tarımsal
Üretim ve Geliş. Gen. Müd.
Nuri Doğan Tüketici Dernekleri Federasyonu
Nihat Şenaylı Tüketici Hakları Derneği
7
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, “Küresel Enerji Politikaları ve Türkiye” Bildiriler Kitabı - 1. Cilt

Tuhan Çakar Tüketici Hakları Derneği
Ömer Faruk Altunsoy Türk Patent Enstitüsü
Atacan Gülbay Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim
Şirketi
Ayten Sümer Türkiye Elektrik Sanayicileri Birliği
Metin Demirci Türkiye Taşkömürü Kurumu
Alaeddin Aras TMMOB
Berna Vatan TMMOB
Hüseyin Yeşil TMMOB
Dr. Abdullah Zararsız Fizik Mühendisleri Odası
Recep Kızılkoca Jeofizik Mühendisleri Odası
Nejat Tamzok Maden Mühendisleri Odası
Niyazi Karadeniz Maden Mühendisleri Odası
Oğuz Türkyılmaz Makina Mühendisleri Odası
Şayende Yılmaz Makina Mühendisleri Odası
İsmail Küçük Meteoroloji Mühendisleri Odası
Selahattin Baysal Orman Mühendisleri Odası
Necdet Pamir Petrol Mühendisleri Odası
Menşure Işık Şehir Plancıları Odası
Fatma Topal Şehir Plancıları Odası
Bahadır Acar Elektrik Mühendisleri Odası
Hulki Artut Elektrik Mühendisleri Odası
Mehmet Atay Elektrik Mühendisleri Odası
Tuncay Atman Elektrik Mühendisleri Odası
Aydın Aydın Elektrik Mühendisleri Odası
8