Kur’ân ve Sünnete Göre TEMEL İNSAN HAKLARI ENSAR NEŞRİYAT TİC. A.Ş. ISBN : 978-605- Sertifika No: 17576 İSLÂMÎ İLİMLER ARAŞTIRMA VAKFI Tartışmalı İlmî Toplantılar Dizisi: 75 Kitabın Adı Kur’ân ve Sünnete Göre Temel İnsan Hakları Yayın Hazırlığı Dr. İsmail KURT – Seyit Ali TÜZ Organizatör – Editör Prof. Dr. Muhsin DEMİRCİ Marmara Ü. İlahiyat Fakültesi Kapak Tasarım Halil YILMAZ Baskı: Pasifik Ofset Cihangir Mh. Güvercin Cd. Baha İş Merkezi Haramidere - Avcılar / İstanbul, 0212 412 17 00 Sertifika No: 12027 1. Basım Eylül 2014 / 1000 adet basılmıştır. İletişim Adresi: Ensar Neşriyat Tic. A.Ş. Oruçreis Mah. 12. Sokak No: 40-42 Esenler/İstanbul Tel: (0212) 491 19 03-04 Faks: (0212) 438 42 04 www.ensarnesriyat.com.tr [email protected] KUR’ÂN ve TEFSİR ARAŞTIRMALARI0–XV Kur’ân ve Sünnete Göre TEMEL İNSAN HAKLARI Tartışmalı İlmî Toplantı 21-22 Aralık 2013 Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi Bağlarbaşı - Üsküdar/İstanbul İstanbul 2014 ©Bu kitap İslâmî İlimler Araştırma Vakfı tarafından yayına hazırlanmış olup tebliğlerin ilmî ve fikrî muhteva ile dil bakımından sorumluluğu tebliğ sahiple- rine, te’lîf hakları İSAV’a, basım organizasyonu ise anlaşmalı olarak Ensar Neş- riyat’a aittir. TOPLANTIYI TERTİPLEYENLER: MARMARA Ü. İLAHİYAT FAKÜLTESİ 1. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Mahir İz Cd. No.: 2 Bağlarbaşı, Üsküdar/İst. Tel: (0 216) 651 43 75 (pbx) Faks: 651 43 83 İSLÂMÎ İLİMLER ARAŞTIRMA VAKFI(İSAV) 2. Kıztaşı, Kâmil Paşa Sokak, No. 5; Fatih–34080/İstanbul Tel: +90 (0212) 523 54 57 – 523 74 36 Faks: 523 65 37 Web Site: http://www.isavvakfi.org–isav.org.tr e-posta: [email protected] – [email protected] Bibliyografik Bilgiler: “Kur’ân ve Sünnete Göre Temel İnsan Hakları ” / Editör: Muhsin Demirci, 1. bs.— İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014 ???? s.; 19x23,5 cm. ISBN 978-605-5623-90-6 l. İnsan Hakları, 2. Hak-Hukuk, 3. Sosyal Hayat, 4. Temel Haklar 200.9 DC20 Bibliyografik niteleme Anglo-American Rules 2 (AACR2)’ye göre yapılmıştır. İÇİNDEKİLER TAKDİM ........................................................................................................ 9 AÇILIŞ KONUŞMALARI 1. Prof. Dr. Muhsin DEMİRCİ 11 M. Ü. İlahiyat Fakültesi Tefsir ABD Başkanı 2. Prof. Dr. Ali KÖSE 12 M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dekanı 3. Prof. Dr. Ali ÖZEK 15 İSAV Başkanı 4. Mustafa GÜLER 16 Üsküdar Kaymakamı TEBLİĞ, TEBLİĞCİ ve MÜZAKERECİLER 1. Tebliğ: : Doğu ve Batı Medeniyetlerinde İnsan Hakları Prof. Dr. Recep ŞENTÜRK ...................................................................... 21 Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Müzakere: Prof. Dr. Ali COŞKUN ............................................................................. 53 M. Ü. İlahiyat Fakültesi * * * 2. Tebliğ: Kelâmî Açıdan İnsan Haklarının Temellendirilmesi Doç. Dr. Recep ARDOĞAN .................................................................... 57 Sütçü İmam Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Mehmet ERDOĞAN .............................................................. 119 M. Ü. İlahiyat Fakültesi * * * 3. Tebliğ: Kur’ân’da Kadın ve Kadın Hakları Prof. Dr. Ali ÖZEK .................................................................................. 125 İslâmî İlimler Araştırma Vakfı Başkanı Müzakere: Prof. Dr. Bekir TOPALOĞLU ............................................................... 173 TDV. İSAM * * * 4. Tebliğ: Kur’ân ve Sünnette Azınlık Hakları Prof. Dr. Abdülaziz HATİP ................................................................... 179 M. Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Abdullah KAHRAMAN ........................................................ 213 M. Ü. İlahiyat Fakültesi * * * 5. Tebliğ: Kur’ân'da Karı-Koca Hakları Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK .................................................................. 221 Çukurova Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Murat SÜLÜN ......................................................................... 269 M. Ü. İlahiyat Fakültesi * * * 6. Tebliğ: Kur’ân ve Sünnette Ebeveyn ve Çocuk Hakları Prof. Dr. Vecdi AKYÜZ .......................................................................... 275 M. Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Ömer ÇELİK ............................................................................ 347 M. Ü. İlahiyat Fakültesi 7. Tebiğ: Kur’ân ve Sünnette Hayat Hakkı ve Özel Hayatın Gizliliği Prof. Dr. Sadık KILIÇ ............................................................................. 351 Atatürk Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Hasan ELİK .............................................................................. 375 M. Ü. İlahiyat Fakültesi * * * 8. Tebliğ: Kur’ân ve Sünnette İnanç ve Düşünce Özgürlüğü Prof. Dr. İsmail YAKIT ........................................................................... 385 Akdeniz Ü. Edebiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Yunus Vehbi YAVUZ ............................................................. 399 Emekli Öğretim Üyesi * * * 9. Tebliğ: Kur’ân ve Sünnette Esir Hakları Prof. Dr. Ahmet ÖZEL ............................................................................ 407 M. Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Prof. Dr. Nasi ASLAN ............................................................................ 427 Çukurova Ü. İlahiyat Fakültesi * * * 10. Tebliğ: İnsan Hakları Olarak Mülkiyet Hakkı Prof. Dr. Rahmi YARAN ........................................................................ 431 İstanbul Müftüsü Müzakere: Prof. Dr. Hasan HACAK ........................................................................ 445 M. Ü. İlahiyat Fakültesi 11. Tebliğ: Kur’ân ve Sünnette İşçi ve İşveren Hakları Tahsin SINAV .......................................................................................... 455 Araştırmacı - Yazar Müzakere: Prof. Dr. Hacı Mehmet GÜNAY ........................................................... 523 Sakarya Ü. İlahiyat Fakültesi Dekanı 12. Tebliğ: Kur’ân ve Sünnete Göre Sanık ve Mahkûm Hakları Prof. Dr. Nasi ASLAN ............................................................................ 531 Çukurova Ü. İlahiyat Fakültesi Müzakere: Doç. Dr. İsmail TAŞPINAR................................................................... 559 M. Ü. İlahiyat Fakültesi ÖZETLER (Türkçe, İngilizce, Arapça) ................................................... 567 Konu Fihristi ............................................................................................. 571 TAKDİM İslâmî İlimler Araştırma Vakfı, 1970 yılında bir grup iş adamı ve ilim adamı-akademisyen tarafından kurulmuştur. Bu vakıf, birinci derecede Müs- lüman milletimizi, ikinci derecede bütün Müslümanları ilgilendiren konu- larda ortaya çıkan problemlere çözümler üretebilmek ve muhtaç olduğumuz değerli âlim, mütefekkir ve araştırımacıların Allah'ın inayetiyle yetişmesini temin etmek, hassaten bunlara çalışma imkân ve vasıtalarını sağlamak, bil- hassa İslâmî sahalarda gerekli ilmî araştırmalar yapmak, yaptırmak, yapılan araştırmaları halka arz etmek gayesiyle atılmış bir adımdır. Vakfımız, yukarıda ifade edilen bu gayelerini gerçekleştirmek üzere millî ve milletlerarası tartışmalı ilmî toplantılar düzenlemiş, bu toplantılarda sunulan tebliğ ve müzâkereleri kitap hâlinde yayınlayarak toplumumuzun istifadesine sunmaktadır. Vakfımız, millî ve milletlerarası tartışmalı ilmî toplantılar yanında bir de İslâmî İlimlerde Metodoloji Problemi’nin araştırıldığı bir dizi Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantıları düzenlemektedir. Prof. Dr. Muhsin Demirci’nin yöneticiliğinde “Kur’ân ve Sünnete Göre Temel İnsan Hakları” konulu onbeşinci Kur’ân ve Tefsir Araştırma- ları tartışmalı ilmî toplantısı 21-22 Aralık 2013 tarihlerinde Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilmiş olup 12 tebliğ sunulmuş; “Hak Kavramı ve İnsan Haklarının Temellendirilmesi; Hayat Hakkı ve Özel Hayatın Gizliliği, İnanç ve Düşünce Özgürlüğü; Mülkiyet Hakkı; Azınlık Hakları; Kadın Hakları; Ebeveyn ve Çocuk Hakları; Karı-Koca Hakları; İşçi- İşveren Hakları; Esir, Mahkûm ve Sanık Hakları” ana başlıklar altında konu ele alınmış; toplantıya katılan ilim adamları, sunulan tebliğleri müzakere ederek değerlendirmiştir. Bu toplantı metinleri bir araya getirilerek “Kur’ân ve Sünnete Göre Temel İnsan Hakları ” adı ile bu eserde neşredilmiştir. Bu vesileyle çalışmada emeği geçen, maddî-mânevî desteklerini esir- gemeyen bütün kişi, kurum ve kuruluşlara minnet ve şükranlarımızı sunu- yoruz. Prof. Dr. Muhsin DEMİRCİ Prof. Dr. Ali ÖZEK Marmara Ü. İlahiyat Fakültesi İSAV Mütevelli Heyet Başkanı Toplantı açılışında Prof. Dr. Nihat TEMEL Hocamız tarafından okunan Kur’ân-ı Kerim ayetlerinin mealleri: Bakara Suresi: 2/256 كا سا مْ تاسْ ا دِ قافا هِ ـَلّلاِب نمِ ؤْ ُيوا تِ وغُ اطَّ لاِب رْفُ كْ اي نما فا ۚغَِّا ْلا نا مِ دُ شْ رُ لا يَّا َابَتّ دقا ۖنِ يلدِّ ا فِِ اهارا كْ ِإ لَا ﴾٦٥٢﴿ مٌ يِلّعا عٌ يمِ سا هُ ـَلّلاوا ۗاهاال ما اصا فِ نا لَا قَٰ اثْوُْلا ِةوا رْعُ ْلاِب Dinde zorlama yoktur. Artık doğrulukla eğrilik birbirinden ayrılmış- tır. O halde kim tağutu reddedip Allah'a inanırsa, kopmayan sağlam kulpa yapışmıştır. Allah işitir ve bilir. İsrâ Suresi: 31-38 ا ا ً ا ً ْ ا ا ْ ُ ا ْ ا َ ْۚ ُ َ ا ْ ُ ُ ُ ْا ُ َْ ۖ ا ْ ا ا ْ ا ْ ُ ا ا ْ ا ُ ُ ْ ا ا ا لَو ﴾١٣﴿ ايرِبك ائطّخِ نّكَ مهلّتق نِّإ مكايِإو مهقزرن ننَّ قٍ لَمِإ ةيشخ مكدلَوأ اولّتقت لَو لاِتُق نما وا ۗقِّ لْاْ اِب لََِإ هُ ـَلّلا مارَ حا تَِِلا سا فَْلنّا اوُلّتُقْ تا لَاوا ﴾١٦﴿ لًَ يِبسا ءا اسا وا ةً شا حِ ااف نّا كَا هُ َنِإ ۖنَٰا زِّلا اوبُرا قْتا َ اْ ا ا ُ ا ْ ا ا ا ً ُ ا ا ا ُ َ ۖ ْ ا ْ ّ ُْ ا ا ً ا ْ ُ ّ ا اْ ا ا ْ ا ا ً ُ ْ ا لَِإ مِيِتلِا لام اوبرقت لَو ﴾١١﴿ اروصنم نّكَ هنِإ لِ تقلا فِِ فسِْ ي لَف اناطّلّس هِ ِلِِوِل انلّعج دقف امولّظم اوُنِزوا مْ تُْكِِ اذاِإ لا يْكا ْلا اوُفوْ أاوا ﴾١٣﴿ لًَوئُسْ ما نّا كَا دا هْ عا ْلا نَّ ِإ ۖدِ هْ عا ْلاِب اوُفوْ أاوا ُۚهدَ شُ أا غا ُلّبْيا تََّٰ حا نُ سا حْ أا هِا ِ تَِِلاِب ا ا اْ ا ا ْ َ َ ٌۚ ْ ا ا ا ْا ا ُ ْ ا ا ا ً ْا ُ ا ْ اا ٌْ ا ا ٰا ۚ ا ْ ُْ ا ْ ْ صَلْاو عمسلا نِّإ ملّعِ هِِب كل سيل ام فقت لَو ﴾١٥﴿ لَيِوأتّ نسحأو يرخ كِلذ مِيقِ تسملا سِ اطّسقِ لاِب غا ُلّبْتا نالوا ضا رْالْْا قا رِ تَْا نال كا َنِإ ۖاحً را ما ضِ رْالْْا فِِ شِ مْ تا لَاوا ﴾١٢﴿ لًَوئُسْ ما هُ نْعا نّا كَا كا ِئـٰالوأُ كُلُُ دا اؤا فُ ْلاوا ﴾١٣﴿ اهً ورُ كْ ما كا ِبّرا دا نعِ هُ ئُِّيسا نّا كَا كا ِلذٰا كُلُُ ﴾١٣﴿ لًَوطُ لاابالِْْ ا Geçim endişesi ile çocuklarınızın canına kıymayın. Biz, onların da si- zin de rızkınızı veririz. Onları öldürmek gerçekten büyük bir suçtur. (31) Zinaya yaklaşmayın. Zira o, bir hayâsızlıktır ve çok kötü bir yoldur. (32) Haklı bir sebep olmadıkça Allah'ın muhterem kıldığı cana kıymayın. Bir kimse zulmen öldürülürse, onun velisine (hakkını alması için) yetki verdik. Ancak bu veli de kısasta ileri gitmesin. Zaten (kendisine bu yetki verilmekle) o, alacağını almıştır. (33) Yetimin malına, rüşdüne erinceye kadar, ancak en güzel bir niyetle yaklaşın. Verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir. (34) Ölçtüğünüz zaman tastamam ölçün ve doğru terazi ile tartın. Bu, hem daha iyidir hem de neticesi bakımından daha güzeldir. (35) Hakkında bilgin bulunmayan şeyin ardına düşme. Çünkü kulak, göz ve gönül, bunların hepsi ondan sorumludur. (36) Yeryüzünde böbürlenerek dolaşma. Çünkü sen (ağırlık ve azametinle) ne yeri yarabilir ne de dağlarla ululuk yarışına girebilirsin. (37) Bütün bu sayılanların kötü olanları, Rabbinin nezdinde sevimsizdir. (38)
Description: