kuMAR & ŞANS oyuNlARı kuMAR & ŞANS oyuNlARı

100 Pages·2014·13.39 MB·Turkish

Psk. Mehmet Dinç Reşat Petek Ertem Şener
Kumar sorununun uzun Hem ahlak kuralları hem de Bilmeyen, kandırılan,
20 36 42 70
yıllar ihmal edilmesi Cemil Şahinöz hukukun temel ilkeleri elinden tutulması
mücadele için yapılacak Avrupa’da Yaşayan bağlamında yasal gereken gençler var.
her türlü çalışmayı acil Türklerde Kumar düzenlemeye alınan ve Benim ailem güvende
hale getirmiştir. Sorunu alınmayanların hepsi kumardır! ama onlar değil!
y
E
Ş
il
A
y
D
E
R
g
iS
i A
ğ 7 AğuSToS
u
S 6
to 9 2 0 1 4
S I
2 Y 89.YIL
0 A
1
4 S 5 TL
9
6
7 yesilay.org.tr Aylık SAğlık, EğitiM ve kültüR DERgiSi
46
KÜÇÜMSENEN
BÜYÜK TEHLİKE:
İnternetin sonsuz
kkuuMMAARR && ŞŞAANNSS
fırsatları, kumar ve
siber zorbalık.
ooyyuuNNllAARRıı
56
Her iki gençten biri
diğerine sözel şiddet
uyguluyor.

www.eticaret.com 0216 326 04 77
24 36
Fatih Cemil Şahinöz
Kılıçarslan
Avrupa'da Yaşayan
Türklerde Kumar Sorunu
Kumar Bağımlılığında
Ailevi ve Toplumsal
Faktörler

Psk. Yrd. Doç. Dr.
Mehmet Dinç Adnan Çoban
Eylemsel Bir Bağımlılık: Kumar hayatları ipotek
Kumar altına alan dipsiz bir kuyu!
20 30
İçindekiler
39 70
Ahmet Çubukcu Ertem Şener
Dijital oyunlar zararlı mı? Bilmeyen, kandırılan,
Faydaya nasıl dönüşür? elinden tutulması
gereken gençler var.
Benim ailem güvende
ama onlar değil!
Her iki gençten Evinizi uçurtma
biri diğerine sözel çiçeklerle
şiddet uyguluyor renklendirmeye
ne dersiniz?
56 76
18
DOSYA
Küçümsenen büyük tehlike:
Kumar ve Şans Oyunları
KURUCUSU
Ord. Prof. Dr. Mazhar Osman Uzman
Derginin Tesisi: 1925
TÜRKİYE YEŞİLAY CEMİYETİ
ADINA İMTİYAZ SAHİBİ
Genel Başkan Prof. Dr. M. İhsan Karaman
GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ
Sümeyya Olcay
[email protected]
SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ
Av. Osman Baturhan Dursun
GÖRSEL YÖNETMEN
Zeynep Demir
YAYIN KURULU
Prof. Dr. M. İhsan Karaman, Prof. Dr. Medaim Yanık,
Dr. Ahmet Özdinç, M. Pervin Tuba Durgut, Dr. M. Ata
Öztürk, Esra Albayrak, Doç. Dr. Yusuf Adıgüzel, Uz. Dr.
Havva Sula, Prof. Dr. Dilşad Türkdoğan, Prof. Dr. Sefa
Saygılı, Arif Çifci
REKLAM KOORDİNASYON
Türkiye Yeşilay Cemiyeti İktisadi İşletmesi
İDARE YERİ
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Merkezi
Sepetçiler Kasrı, Kennedy Cad. No: 3
Sarayburnu / Fatih / İstanbul
T (212) 527 16 83 – F (212) 522 84 63
GRAFİK TASARIM
Sekans Yapım
BASKI
İhlas Gazetecilik A.Ş.
T(212) 454 30 00
YAYIN TÜRÜ
Süreli ISSN 1303-3980
Yurtiçi Abonelik, Yıllık 60 TL
Yurdışı Abonelik, Yıllık 120 TL
HESAP BİLGİLERİ
Türkiye Yeşilay Cemiyeti İktisadi İşletmesi
Ziraat Bankası (Vatan Caddesi Şubesi)
Şube Kodu: 960 Hesap No: 64804574 – 5001
IBAN : TR64 0001 0009 6064 8045 7450 01
Yeşilay Dergisi’nin tüm hakları Türkiye Yeşilay Cemiyeti
İktisadi İşletmesine aittir.
Yeşilay Dergisi devletin tüm sorumlu mercilerine
muntazaman ulaştırılmaktadır. Dergide yayınlanan
makalelerin fikri sorumluluğu yazarlarına aittir.
GÖKHAN AKTOPRAK
@GkhnAktoprak: #DumansızHavaSahası için
mücadele et ve ettir. Sigara içme, içtirme…
@1920yesilay
AGORA KAHve GÖRüKle
@kafe_agora: bonzai bir uyuşturucudur, AbDuRRAHmAN DiliPAK @aDilipak: DAĞHAN IRAK@daghanirak: hayvanlar
hayatına sahip çık HAYIR de! Keşke sigarayı hiçbir yerde ve hiçbir su içsin diye konan kabı sigara
zaman kullanmasak… ilk ve sürekli söndürmek için kullanan insanların
boykotumuz sigara ve kolaya olsa olduğu ülkede her şey olur.
OSmAN elbeK @osmanelbek: Sigara FRDZDmR @frdzdmr: Peşinden
paketlerinin düz ve tek renkli olmasını koçmak isterdim ama sigara tıkıyor.
destekliyorum. Ancak arzı azaltacak TAHA eNSAR @ensargook: - ben
daha fazla önem gerekli. Yani “evet senin resmen bağımlınım. + Niye sigara
ama yetmez”ciyim mıyım ben? uyuşturucu muyum? Alkol
SelmAN mAlTAŞ @selman_maltas: müyüm?
bonzaili espiriler bu uyuşturucu eISAGOGe @eisagoge: Anam sigara
maddeyi daha fazla reklam ediyor. içmeme kızdığı için sigara icemiyom.
lütfen bu espirilerden kaçınalım, yapan Sahurda da içmediydim. Anam > yesilay
dostlarımız da uyaralım. #yeşilay
b A Ş YA Z I
Prof. Dr. M. İhsan Karaman
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı
Küçümsenen büyük tehlike: etik sayılmayan, olumlanması mümkün olmayan kumarın bu
ŞANS OYUNLARI ve KUMAR derece yaygınlık göstermesi ve bir kez oynayanın, kazansa/
kaybetse dahi bir daha oynamasına karşılık kendini kontrol
bağımlılıklar, bilhassa endüstrileşmenin de bir sonucu olarak
edememesi nasıl tehlikeli bir bağımlılık türünün var olduğunu
toplumları istila ederek ve zamanla etkisini artırarak çağı-
gözler önüne sermektedir.
mızın en önemli ve yaygın sorunları arasında yerini almıştır.
bu tehlikeyi önlemek için devlet politikaları, sivil toplum ku- esasen kumar bağımlılığı devlet tarafından da kontrol edi-
ruluşları, özel kuruluşlar kapsamında dünya genelinde ciddi lebilir bir nitelik taşıması hasebiyle Şans Oyunları adı altında
çalışmalar yapılmaktadır. Türk Ceza Kanunu ve Kabahatler Kanunu kapsamında yasal
düzenlemelere sahiptir. ülkemizde yasal olarak milli Piyango,
Gün geçtikçe bağımlılık alanları artmış, insanoğlunun daha
Sayısal Oyunlar, iddia, Spor Toto ve At Yarışları oynatıl-
çok tüketmesine sebebiyet verecek birçok bağımlılık türleri
maktadır. Anayasaya göre gençleri kumar alışkanlığından
de ortaya çıkmıştır. Doğrudan dışarıdan alınan ve beyinde
korumakla yükümlü olan devlet, kumar bağımlılığına giden
üreyen kimyevi maddeler, beynin iletişim sistemini ve sinir
yolları döşeyen şans oyunlarının pazarlayıcısı olmuştur.
hücrelerinin işlevselliğini bozmakta, kişinin karar alma, ira-
insanların para yatırarak ‘belki çıkar’ umuduyla kısa yoldan
deyi gösterme gibi aksiyonlarını bozmaktadır. Dolayısıyla
ve emek harcamadan para kazanma isteğine maalesef
bağımlılık denildiği zaman akla önce tütün ürünleri, uyarıcı
devlet de aracı olmuştur. Şans Oyunları da emek harcama-
ve uyuşturucu maddeler, alkol gelmektedir. Klasik anlayışla,
dan, gayret göstermeden kısa yoldan zengin olma ihtiyacına
bağımlılık tanımı içinde sigara, alkol ve madde gibi kimya-
binaen oynanan bir oyun değil midir?
sal bağımlılıklar algılansa da, giderek daha sinsi bir yayılma
gösteren ikinci bağımlılık türü de davranışsal/eylemsel ba- ülkemizde kumar oynama ve oynatmaya engel olmak
ğımlılıklardır. Ne yazık ki bu tür bağımlılıklar, bir tür alışkanlık, amacıyla aslında pek de caydırıcı olmayan bir takım önlemler
eğlence veya vakit geçirme etkinliği olarak görüldüğünden alınmış olmasına karşın bu yasal durum, henüz büyük bir teh-
toplumda diğerleri gibi reddedilmemekte ve gerekli olsa bile like olarak görülmeyen kumarın merdiven altı diye tabir etti-
tedavi başvurusu gecikmektedir. Kumar, alışveriş, teknoloji, ğimiz mekânlarda oynatılmasına çok da engel olmamaktadır.
yeme gibi davranışsal bağımlılıklar içinde bilhassa aileyi de- Ayrıca, iddaa, at yarışı, sayısal loto gibi oyunlar, kumarhane-
rinden etkileyen, toplum tarafından asla onaylanmasa dahi lerin yasak olduğu Türkiye gibi ülkelerde boşalan yeri gayet iyi
bir şekilde yaygınlık gösteren davranışsal/eylemsel bağım- doldurmaktadır. bu süreçte de oynanan oyunun sadece adı
lılık türü kumar bağımlılığıdır. değişip, şans oyunları adı altında kumar oynatılmaya ve boş
umutlar dağıtılmaya devam edilmektedir.
Kumar bağımlılığı kişisel, ailesel ve iş yaşamında neden oldu-
ğu tüm kayıplara rağmen kumar oynama dürtüsüne engel Gençler arasında kumarın yaygınlaşması aslında bu durumun
olamama şeklinde tanımlanabilir. Her gelir grubunda görüle- en tehlikeli boyutu. Devlet Denetleme Kurulu’nun raporunda yer
bilen bu bağımlılık türü 40-50 yaş arası erkeklerde daha da alan bir araştırmaya göre 18 yaşın altında bulunan gençler yoğun
yaygındır. Teknolojiyle birlikte gelen sanal oyunlar ile gençler bir şekilde şans oyunlarına yöneliyor. Yasal yaş sınırı (18) altın-
arasında da yaygınlaşan kumar, kadınlarda da azımsanmaya- dakilerin yüzde 28,4’ü Sayısal loto, yüzde 25,9’u Piyango, yüzde
cak derecede yaygınlık göstermiştir. Ahlaken hiçbir şekilde 25,9’u iddaa, yüzde 19,8’i de Hemen Kazan oynuyor.
6
YEŞiLAY • AĞUSTOS 2014 yesilay.org.tr
1980’lerde gençlere yöneltilen “Zengin olmanın yolu nedir?” milli Piyango özelleştirme çabasıyla ortaya çıkan durumu,
sorusuna gençler eğitim karşılığını verirken, bunu, ticaret, Yeşilay olarak “yetmez ama evet” şeklinde değerlendiri-
memurluk, miras ve şans oyunları tercihleri izlemiş. Aynı yoruz. evet, anayasal görevi gençleri kumardan korumak
soruya 1990 ve 2000’lerin gençliklerine sorulduğunda alı- olan devletin şans oyunlarından bu vesileyle çekilmesi on
nan cevap ilk sırada miras olurken, bu sırayı şans oyunları ve yıllardır süren bir büyük hatanın sona erdirilmesidir. benzer
politika izlemiş. bir tutumu tüm şans oyunları için bekliyoruz. Ancak, sigara
Gençleri bu kadar kolaycılığa yönlendiren, teknolojinin ve alkol örneklerinde olduğu gibi özel sektörün bu alanda
ilerlemesi ve imkânların artmasına rağmen hayat şartları istediği gibi at oynatmasını engelleyecek düzenlemeler de
diyebilir miyiz? Sadece zengin olmak için de değil, ergenlik beklemeden yapılmalıdır.
dönemindeki birçok genç merak ve kendini ispat etme
Yeşilay olarak mücadele ettiğimiz alanlardan birisi de kumar.
gayretiyle belki de harçlıklarını yatırıp büfelerin önün-
bu sayımızda kumar bağımlılığının ne olduğunu, sebeplerini,
de sıraya girmektedir. büfelerin 18 yaş sınırına dikkat
risk faktörlerini, hukuki boyutunu, yapılması gereken önle-
etmemesi de ayrı bir denetim zafiyeti. Tüm bunların
yici çalışmaları, tedavi ve rehabilitasyonu detaylı bir şekilde
üzerine Gençlik ve Spor Bakanlığı altında tüm spor bahis
ele almış bulunuyoruz.
faaliyetlerinin bulunması ve gençlerin her daim gözlerinin
Her yıl milyarlarca liranın döndüğü kumar gibi sektörlere
önünde bahis oyunlarının olumlanmış/onaylanmış gibi bir
görüntüsünün olması da cabası… bunun yanı sıra online karşı mücadele etmenin zorluğunu tekrar tekrar anlatma-
oyunların gelişmesi ile birlikte sanal kumarın gençlerin mıza gerek yok. burada değişik vesilelerle dile getirdiğimiz
yeni gözdesi haline gelmesi önüne geçilmesinde ciddi mü- gibi medyayı, sinema dünyasını ve eğlence sektörünü bu
cadele isteyen bir başka mesele. Tüm vaktini internet ve emelleri için kullanan yapılara karşı en büyük silahımız
televizyon başında geçiren gençlerin en çok ziyaret ettiği eğitim ve bilinçli nesiller olacaktır. ilk olarak devletin, Ana-
siteler arasında maalesef kumar siteleri en başta geliyor. yasamızın 58.maddesine göre gençleri koruma gayesi
en basitinden kredi kartı ile para yatırarak oynanan online üzerine kumar/şans oyunlarında caydırıcı ve önleyici yasal
bir okey oyunu bile kumar bağımlılığına kapı açıyor. inter- düzenlemeleri yapması şarttır! bu alanda ve kumar sektörü
netin gözde kumar sitelerinden birinin istatistiklerine göre, karşısında kazanılacak farkındalık, mücadelenin en önemli
son yıllarda 18-25 yaş arasındaki oyuncu kitlesinde büyük aşamalarından birisi olacaktır. Önleyici çalışmaların temelin-
bir artış gözlemleniyor ve dünyada oynanan sanal kumarın de ise kumar/şans oyunları(!) ile ilgili gençlerimizin tam bir
yüzde iki buçuğunu sadece Türkiye oluşturuyor! bilinç düzeyine ulaşması gerekmektedir. Daha sonra da bu
alışkanlıkların hem insana hem memleketimize verdiği za-
Kumar bağımlılığı o kadar derin ve önemli bir konu ki sivil
rarın boyutlarının gözler önüne serilmesi gerekir. imkânların
toplum kuruluşlarının gayretlerinin yanında devletin de
arttığı, ihtiyaç olan birçok şeye ulaşılabilirliğin kolaylaştığı
gayrimeşru oyun oynanmasına engel olacak bir şekilde
elini kumardan çekmesi ve önleyici politikalar geliştirmesi günümüzde çoğu zaman en ufak bir zorluğa gelemeyen
zaruridir. Zira çocuğunun rızkını, kaybettiği parayı kazanma gençler için, kumar/şans oyunlarını oynama hiç de zor ol-
umuduyla kumara yatırıp, borç batağına saplanan, aynı za- mayacaktır! buna da engel olmak mümkün! Manevi yönden
manda derdini unutmak için alkole de bağımlı olan bir baba eğitilen bir genç asla kumarı etik olarak görmeyecektir. bu
ile; boşanan çiftler, yıkılan aileler, ortada kalmış çocuklar bu anlamda eğitim şart! Gençlerin sahip olduğu enerjinin doğru
gidişle ülkemizde de kaçınılmaz olacaktır. Sadece bununla yönlendirilmesi için anne-babaların da çocuklarına karşı
da sınırlı değil kumarın sebep olduğu olaylar; cinayetler, ilgili ve dikkatli olması şart! Aksi takdirde bırakın büfeleri
intiharlar, tefecilik, uyuşturucu ticareti de kumar sonrasın- evimizin içine aldığımız makinelerin evimizi kumarhane or-
da ortaya çıkan büyük problemler arasında… Son aylarda tamına çevirmesi dahi kaçınılmaz olacaktır!
7
yesilay.org.tr YEŞiLAY • AĞUSTOS 2014
HABERLER
Başbakan Erdoğan:
"BAĞIMLILIKLARDAN UZAK
BİR GENÇLİK İÇİN
ÇALIŞIYORUZ"
Yeşilay’ın düzenlediği iftar yemeğine katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “Tüm
zararlı maddelerle olduğu gibi uyuşturucuyla da etkin mücadelemizi sürdüreceğiz.
Çıkardığımız son yargı yasasında buradaki cezai yaptırımlar çok yüksek seviyelere
getirildi. Artık bu konuda satan da, içen de hepsi bedelini ağır ödeyecek” diye konuştu.
Başbakan Erdoğan, Yeşilay’ın bu konuda düzenlediği kampanyaları gönülden
desteklediğini ifade etti.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti, bağımlılıklarla mücadele kapsamında yaygın. ehli keyifler nargile diye tutturmuş gidiyor. Nargile
94 yıldır yürüttüğü çalışmalarını hız kesmeden sürdürüyor. Sivil sigaradan daha berbat, daha zararlı ve bağımlılık yapıyor.
Toplum Kuruluşları ile devlet organlarının koordinasyonunun bütün bunlara karşı bir mücadelenin bizim milli ve manevi
önemine inanan Yeşilay, pek çok bağımlılık zincirini kıran Rama- bir meselemiz olduğuna inanıyorum bizler bağımlılıklardan
zan ayı vesilesi ile bir iftar yemeği düzenledi. Davete başbakan uzak bir gençlik için çalışıyoruz. Gelecek nesillerin çok daha
Recep Tayyip erdoğan, Yeşilay Yönetim Kurulu üyeleri, Şube temiz bir atmosferde yaşaması için mücadelemden asla
başkanlıkları, Temsilcileri ve Sosyal Paydaşları katıldı. vazgeçmeyeceğim.”
başbakan Recep Tayyip erdoğan, tütün ve alkol başta olmak
“Sigara içmek, uyuşturucu kullanmak özgürlük
üzere insan sağlığına zararlı her türlü maddenin kullanımına
değildir”
karşı yürüttüğü çalışmalarda her zaman Yeşilay’ın yanında
bağımlılıkla mücadele konusunda çok önemli ilerlemeler
olduğunu ve olmaya da devam edeceğini söyledi.
kaydettiklerini açıklayan başbakan erdoğan, “Son zaman-
2008 yılının ilk günlerinde çıkarılan bir kanunla kapalı alan- larda bonzainin yol açtığı sıkıntıları yakından takip ediyorum.
larda tütün ve tütün ürünlerinin kullanımını yasaklayarak Tüm zararlı maddelerde olduğu gibi uyuşturucuyla da etkin
bu konuda tarihi bir adım attıklarını belirten erdoğan, şöyle mücadelemizi sürdüreceğiz. Toplumumuzu, geleceğimizi
devam etti: “benim sigarayla mücadele konusundaki kişisel doğrudan etkileyen bu tehditlere en küçük taviz verme-
hassasiyetim sanırım hepimizin malumudur. Konu sadece yeceğiz. Çıkardığımız son yargı yasasında buradaki cezai
sigara değil alkol ve bonzai. bonzai daha ucuz ve çok daha yaptırımlar çok yüksek seviyelere getirildi. Artık bu konuda
8
YEŞiLAY • AĞUSTOS 2014 yesilay.org.tr