Kırsal Kalkınma Önderlerinden Dr. Ahmet Saltık’a Armağan Kırsal Kalkınma Önderlerinden Dr. Ahmet Saltık’a Armağan Derleyen SÜRKAL - Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği Yayın Hakları SÜRKAL - Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği© 1.Basım Nisan 2008, 2000 Adet ISBN 978-9944-0580-0-1 Tasarım Perim Davudoğlu Baskı Hazırlık Evren Çağlayan Baskı ve Cilt Ümit Ofset Form Matbaacılık A.Ş. Kitap Temini SÜRKAL - Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği Cevizlidere Caddesi 35/5 06520 Balgat / ANKARA (312) 472 68 60 [email protected] www.surkal.org.tr Kırsal Kalkınma Önderlerinden Dr. Ahmet Saltık’a Armağan SÜRKAL Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği Nisan 2008 Kırsal Kalkınma Önderlerinden Dr. Ahmet Saltık’a Armağan TEŞEKKÜR Yaşamını kırsal kalkınma çalışmalarına adayan hocamız, Dr. Ahmet Saltık’ın anısına yayımlanan bu kitap ile saha deneyimlerini, kırsal kalkınma ile ilgili yayınlarını ve anıları bir araya getirmeye çalıştık. Kitabın kırsal kalkınma ala- nında çalışan tüm kişi, kurum ve kuruluşlar için bilgi ve deneyimlerin aktarıl- dığı önemli bir kaynak olacağını umuyoruz. Yaşamının otuz yılını kırsal kalkınma uğraşısı ile geçiren Dr. Ahmet Saltık, bizle- re bu yolda emek sarf etmenin ne kadar sabır, özveri ve cesaret gerektirdiğini göstermiştir. Öncelikle kırsal kalkınma çalışmalarında farklı zaman ve mekanlarda onunla birlik- te çalışan ve bu çalışmalar esnasında edindikleri izlenimleri ve anıları bizlerle pay- laşan tüm kalkınma sevdalılarına minnet ve şükranlarımızı sunarız. Diğer yandan, değişik dönemlerde beraber hazırlayıp sundukları makale, araştırma ve seminer yayınlarını bizlere ulaştıran tüm akademisyenlere, çalışma arkadaşlarına ve kita- bın hazırlanmasında yoğun emek gösteren yayın komitesi üyeleri Birsen Gökçe, Bülent Gülçubuk, Zeynep Baç, Ali Kapucu, Duygu Soyer’e, gelen yazı, anı, fotoğrafları derleyen, düzenleyen sekreterimiz İclal Kamsız’a , kitap ve kapak tasarımını yapan Perim Davudoğlu’na ve baskıya hazırlayan Evren Çağlayan’a gönülden teşekkür ederiz. Anısı önünde saygıyla… SÜRKAL Yönetim Kurulu 5 Kırsal Kalkınma Önderlerinden Dr. Ahmet Saltık’a Armağan İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ __________________________________________________________ 9 AHMET SALTIK… ________________________________________________ 11 AHMET SALTIK’IN KATILDIĞI TOPLANTILAR VE KONFERANSLAR __ 13 BİRİNCİ BÖLÜM: Yayınlar Kırsal Gelişmenin ve Kırsal Yerleşmelerin Değişen Koşullarda Yeniden Örgütlenmesi Üzerine Düşünce ve Öneriler __________________________ 19 GAP Bölgesi’nde Sürdürülebilir Kalkınma Programlarının Katılım ve Örgütlenme Boyutu ___________________________________________________ 29 Çağdaş Toplumlarda Gönüllü Kuruluşların Sosyo-Ekonomik Temelleri __________ 37 Kalkınmada Katılımcı Kırsal Değerlendirme __________________________________ 49 Gönüllü Kuruluşların Rolü ve Güçlendirilmesi ________________________________ 59 Kalkınma Sürecinde Sosyal Bilimcinin Rolü _________________________________ 67 Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Kullanımı Süreçlerinde Sivil Toplum Örgütlerinin Konumu ve Rolleri _________________________________ 71 Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi: Kavramsal Bir Yaklaşım ____________ 77 Güneydoğu Anadolu Bölge Kalkınmasında Sosyal Boyut Üzerine Görüşler ______ 83 Dünya’da ve Türkiye’de Kırsal Kalkınmanın Gelişen Dinamiği: Gönüllü Kuruluşlar _______________________________________________________ 93 Kalkınma Projelerinde Etki Ölçme ve Değerlendirme Araştırmaları: Erzurum-Uzundere ve Sinop-Durağan Köylerinde Uygulanan Seracılık ve Yem Bitkileri Üretimi Projelerinden Örnekler ______________________________103 Sivil Toplum Kuruluşları ve Her Yönüyle GAP _______________________________125 Köykent Projelerinin Sürdürülebilirliği için Katılımcı Planlama, İzleme ve Değerlendirme Konularında Bazı Öneriler _________________________129 Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği ve Yoksullukla Mücadele Yaklaşımı ________________________________________137 Türkiye’de Sivil Hayat ___________________________________________________143 Kalkınmada Yeni Kavram ve Stratejiler _____________________________________149 İKİNCİ BÖLÜM Anılar ve Düşüncelerde Ahmet Saltık ______________________________________167 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Fotoğraflarla Ahmet Saltık ________________________________________________259 7 Kırsal Kalkınma Önderlerinden Dr. Ahmet Saltık’a Armağan Ö N S Ö Z Yaşam, doğum ile ölüm arasında bir süreçtir. Önemli olan insanoğlunun bu süreçte nasıl yaşadığıdır. Çünkü insan sosyal bir yaratık olup çevresiyle etkile- şim halindedir. Nasıl yaşanacağını yaşarken öğreniyorsunuz. İnsan yaşamak istediğiyle, yaşadığı ve de kendisine yaşatılmak istenilenlerle bütünleşen bir karmaşa ile karşı karşıyadır. Bu karmaşadan kendi çabalarıyla kendisine bir öykü yaratmaktadır. İşte elinizdeki bu kitap 20 Nisan 2007’de son yolculuğu- na uğurlanan Ahmet Saltık’ın yaşam öyküsüdür. Saltık, bu öyküyü yazarken çevresindeki birçok insanı geride bırakarak kendi yaşamını olduğu kadar, baş- kalarının da yaşamını daha iyiye götürecek çabalar sergilemiştir. Başka bir deyişle cam tavanını yükselterek yapabileceklerinin azamisini hedeflemiştir. Bunu gerçekleştirenler, başaranlar, ölümü yenen ölüme karşı koyan insanlar- dır. Çünkü yaptıkları sınırlı bir süre içinde olsa unutulmalarını engeller. SÜRKAL’ın kuruluşundan önce 1997 yılında Van’da katıldığı bir sempozyumda Saltık “Sürdürülebilir kalkınmanın nihai hedefi insandır, kalkınma veya gelişme insan içindir. İnsan unsuruna gereken önemi vermeyen her türden plan, prog- ram ve projeden istenen sonucu almak mümkün değildir. Bölgesel kalkınma açısından geliştirilecek öneriler, eylem planları, projeler, kamu destekleri yöre insanını; küçük üreticileri, topraksız köylüleri, esnaf ve zanaatkar kesimini, po- tansiyel girişimcileri, aile birliğinin sağlanması ve sürdürülmesinde iş yükü- nün büyük kısmını omzunda taşıyan kadınları, istihdam ve göç sorunundan en fazla etkilenen genç nüfusu dikkate almak zorundadır.” sözleriyle yaşam felsefesini apaçık belirtmiştir. Bölgesel kalkınma, katılımcı bir planlama çerçevesinde oluşturulan uzun so- luklu bir toplumsal ve siyasal çabayı gerektirir. Ve bu çabada sosyal bilimci- lere düşen sadece akademisyenlik değil toplum sorunlarını çözmeye yönelik araştırıcı ve uygulayıcı olarak sorumluluk yüklenen saha elemanı olarak da çalışmaktır. Saltık, akademisyenlik birikimini sahaya taşıyan ender öncülerden biridir. Sosyolog olarak ülke sorunlarına yardımcı olacak araştırma projelerine ve eylem planlarına imza attı. Yakın disiplin ve bilim dalı mensuplarıyla ilişkiler kurarak, bölgesel kalkınma projelerinde sorumluluk alarak sosyoloji camiasına bir teknisyen olarak da görev yapılabileceğini kanıtladı. Yapmayı planladıkları yaptıklarından daha fazla idi. Ancak treni erken kalktı, arkada kalanlar el salla- mak yerine bıraktığı noktadan kalkınma bayrağını ele alarak gösterdiği yoldan daha ileriye götürmek için uğraş vermeliler. Aklım bunu öngörüyor, gönlümde bunu istiyor. Böyle bir yazı için ne kadar objektif olmaya çaba gösterseniz de sonunda duy- gusallığınız kaleminize egemen oluyor. Ahmet’in gidişini kabullenmek zorken, sevgili arkadaşı Güven Etkin’i de yanına uğurlamakla bir kez daha sarsıldık. İkisine de içim yanıyor. Daha yapacakları şeyler varken gidişleri erken oldu di- yorum ama Anadolu’da ‘ağlanırken gitmeli’ derler. Doğru bir sözmüş. Yediden yetmişe arayanları, ağlayanları o kadar çok ki bu da her bireye nasip olmaz, diye düşünerek teselli buluyorum. Uğurlar ola… 9 Bu kitapta Saltık’ın yazılarını ve onun hakkında içten gelerek yazılanları bula- caksınız. Amaç; Saltık’ın kalkınma alanına yaptıklarını ölümsüzleştirerek, ge- lecek kuşaklara aktarmaktır. Bu kitap, bilimsel içeriğinin yanı sıra dostlarının, sevenlerinin anılarını, düşünlerini de yansıtan bir niteliktedir. Katkısı olan her- kese gönülden teşekkür... Birsen GÖKÇE Sosyoloji Derneği Başkanı 10
Description: