akıcı ayrıntılı güncel kpss konu anlatımları örnekler yorumlar uyarılar 2014 pratik bilgiler ösym tarzında özgün sorular ve açıklamaları vatandaşlık a a r l a o n u l u l a r l y e n i k n i s o r m ı ş t ı r y e n a r l z ı a h e r ö g e n m i e s i s t 0 1 3 kpss’ v 2 d n a e n i s ı 85 e y soru Komisyon KPSS VATANDAŞLIK ISBN 978-605-364-521-4 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. © Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. “Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.” 16. Baskı: Eylül 2013, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Ahmet Resul Kaymakçı Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Tuna Matbaacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş. Bahçekapı Mahallesi 2460. Sokak No: 7 Şaşmaz/ANKARA (0312-278 34 84) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 16102 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 E-ileti: [email protected] SUNU Değerli Adaylar; Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yer tutan “Temel Yurttaşlık Bilgisi ve Güncel Bilgiler” kapsamındaki 15 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup; ■ Hukukun Temel Kavramları, ■ Devlet Biçimleri Demokrasi ve Kuvvetler Ayrılığı, ■ Anayasa Hukukuna Giriş Temel Kavramlar ve Türk Anayasa Tarihi, ■ 1982 Anayasasının Temel İlkeleri, ■ Yasama, ■ Yürütme, ■ Yargı, ■ Temel Hak ve Hürriyetler, ■ İdare Hukuku ve ■ Uluslararası Kuruluşlar ve Güncel Olaylar bölümlerinden oluşmaktadır. Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınma- sına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla so- mutlaştırılmasına, kavram haritaları, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde sunul- masına özen gösterilmiştir. Kitaba ayrıca 1982 Anayasası’nın en güncel metni ve yapılan anayasa değişiklikleri eklenmiştir. Her ünitenin sonunda, ■ boşluk doldurma ve doğru/yanlış alıştırmaları, ■ bulmaca, ■ cevaplı testler ve ■ çıkmış sorulara; yer verilmiştir. Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarıma, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerime teşekkürü bir borç bilirim. Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız. Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar. Komisyon İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM Hukukun Temel Kavramları Hukukun Tanımı..............................................................................................3 Hukuk Kaynaklarıyla İlgili Kavramlar ..........................................................5 Yazısız Kaynaklar (Örf ve Adet Hukuku) ...................................................6 Yardımcı Kaynaklar ....................................................................................6 Hukuk Kurallarının Yaptırımları ..................................................................7 Hukukun Sistematiği ..................................................................................13 Kamu Hukuku Dalları......................................................................................14 1. Anayasa Hukuku ....................................................................................14 2. İdare Hukuku ..........................................................................................14 3. Ceza Hukuku .........................................................................................15 Ceza ve Ehliyet .....................................................................................16 4. Vergi Hukuku ..........................................................................................17 5. Devletler Genel (Umumi) Hukuku ..........................................................18 6. Yargılama Hukuku ..................................................................................18 7. İcra ve İflas Hukuku ...............................................................................19 Özel Hukuk Dalları..........................................................................................19 1.Medeni Hukuk .........................................................................................19 Medeni Hukukta Hak Kavramı ...................................................................19 Hakkın Tanımı ve Türleri .......................................................................19 Hakkın Kazanılması ..............................................................................19 Hakkın Türleri ........................................................................................20 Hakkın Korunması .................................................................................23 A) Kişiler Hukuku .......................................................................................23 1. Gerçek Kişiler ....................................................................................23 Gerçek Kişiliğin Başlangıcı ....................................................................23 Gerçek Kişilerde Hak Ehliyeti ................................................................24 Gerçek Kişilerde Fiil Ehliyeti ..................................................................24 Gerçek Kişiliği Sona Ermesi ..................................................................26 2. Tüzel Kişiler .......................................................................................26 Tüzel Kişiliğin Başlangıcı .......................................................................27 Tüzel Kişilerde Fiil Ehliyeti .....................................................................27 Tüzel Kişiliğin Çeşitleri ..........................................................................28 1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri ..............................................................28 2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri ..................................................................28 Türk Medeni Kanununda Tüzel Kişilikle İlgili Hükümler .........................28 Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi ...................................................................29 B) Aile Hukuku ................................................................................................29 C) Miras Hukuku .............................................................................................31 PEGEM AKADEMİ vi D) Eşya Hukuku.............................................................................................31 2. Borçlar Hukuku .....................................................................................31 Borç İlişkisinin Unsurları .......................................................................32 Edimin Konusu .....................................................................................32 Borcun Doğması ...................................................................................32 Borç İlişkisinin Özellikleri ......................................................................34 Eksik Borçlar ........................................................................................34 Borç İlişkisinde İrade Bozukluğu Yaratan Sebepler ..............................35 Borçların Sona Ermesi .........................................................................35 Takas ....................................................................................................36 Mahsup .................................................................................................36 Zamanaşımı .........................................................................................36 3. Ticaret Hukuku ......................................................................................36 4. Devletler Özel Hukuku ..........................................................................36 Boşluk Doldurma ...........................................................................................37 Doğru / Yanlış ................................................................................................39 Bulmaca.........................................................................................................40 Cevaplı Test ...................................................................................................41 Çıkmış Sorular ...............................................................................................45 2. BÖLÜM Devlet Biçimleri ve Hükümet Sistemleri Devlet ............................................................................................................53 Devlet Kavramı ........................................................................................53 Devlet Kurucu Unsurları ............................................................................53 Devlet Kavramına İlişkin Ayrımlar .............................................................53 Yapılarına Göre Devlet Şekilleri............................................................53 Egemenliğin Kaynağına Göre Devlet Şekilleri ......................................54 Hükümet Sistemleri .......................................................................................55 Kuvvetler Birliği .....................................................................................55 Kuvvetler Ayrılığı ..................................................................................55 Boşluk Doldurma ...........................................................................................58 Doğru / Yanlış ................................................................................................60 Bulmaca.........................................................................................................61 Cevaplı Test ...................................................................................................62 Çıkmış Sorular ...............................................................................................64 vii PEGEM AKADEMİ Anayasa Hukukuna Giriş, Temel Kavramlar 3. BÖLÜM ve Türk Anayasa Tarihi Anayasa.........................................................................................................69 Anayasa Kavramına İlişkin Ayrımlar .........................................................69 Yazılı Anayasa - Yazısız Anayasa Ayrımı .............................................69 Maddi Anlamda Anayasa - Şeklî Anlamda Anayasa Ayrımı .................69 Anayasacılık Hareketleri ve Anayasanın Üstünlüğü Sorunu .....................70 Kurucu İktidar .......................................................................................71 Aslî Kurucu İktidar ................................................................................71 Tâlî Kurucu İktidar ................................................................................71 Türk Anayasa Tarihi .......................................................................................72 Kanun-u Esasî (1876) ...............................................................................75 Şeklî Unsurlar .......................................................................................75 Devletin Nitelikleri .................................................................................75 Hükümet Sistemi ..................................................................................75 Temel Hak ve Hürriyetler ......................................................................76 Kanun-u Esasî’de 1909 Değişiklikleri (İkinci Meşrutiyet) ......................76 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu ................................................................76 Şeklî Unsurlar .......................................................................................76 Devletin Nitelikleri .................................................................................76 Hükümet Sistemi ..................................................................................76 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda 29 Ekim 1923 Tarihli Değişiklikler ........76 1924 Anayasası ........................................................................................77 Şeklî Unsurlar .......................................................................................77 Devletin Nitelikleri .................................................................................77 Hükümet Sistemi ..................................................................................77 Temel Hak ve Hürriyetler ......................................................................77 1924 Anayasası’nda ‘‘Çoğunlukçu Demokrasi’’ Sorunu .......................77 1961 Anayasası ........................................................................................77 Şeklî Unsurlar .......................................................................................77 Devletin Nitelikleri .................................................................................78 Hükümet Sistemi ..................................................................................78 Temel Hak ve Hürriyetler ......................................................................78 “Çoğunlukçu Demokrasi”den “Çoğulcu Demokrasi”ye .........................79 1971-1973 Anayasa Değişiklikleri ........................................................79 1982 Anayasası ........................................................................................79 1982 Anayasasının Temel Özellikleri ...................................................80 Türk Tarihindeki Referandumlar ...........................................................81 Boşluk Doldurma ...........................................................................................82 Doğru / Yanlış ................................................................................................84 Bulmaca.........................................................................................................85 Cevaplı Test ...................................................................................................86 Çıkmış Sorular ...............................................................................................89 PEGEM AKADEMİ viii 4. BÖLÜM 1982 Anayasası’nın Temel İlkeleri 1982 Anayasası’na Giriş ve Anayasanın Temel İlkeleri .................................93 Başlangıç Metni ........................................................................................93 I. Devletin şekli ..........................................................................................93 II. Cumhuriyetin nitelikleri ..........................................................................94 III. Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti ...........94 IV. Değiştirilemeyecek hükümler ...............................................................94 1982 Anayasasının Temel İlkeleri .............................................................94 1. Laik Devlet ........................................................................................94 2. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet ...................................................95 3. Demokratik Devlet ............................................................................95 Siyasi Partiler Hukuku ..........................................................................97 Siyasi Partilerin Amaçlarına İlişkin Yasaklar .........................................97 Siyasi Partilerin Örgütlenme ve Çalışmalarına İlişkin Yasaklar ............97 Siyasi Partilerin Mali Denetimi ..............................................................98 Siyasi Partilerin Kapatılması .................................................................98 4. İnsan Haklarına Saygılı Devlet .........................................................98 Normlar Hiyerarşisi ...............................................................................99 5. Hukuk Devleti ...................................................................................99 Kanunî Hakim Güvencesi .....................................................................100 Ceza Sorumluluğu İlkeleri ....................................................................100 6. Sosyal Devlet ...................................................................................101 Sosyal Devletin Uygulama Yöntemleri .................................................101 Eşitlik İlkesi ...........................................................................................101 Boşluk Doldurma ...........................................................................................102 Doğru / Yanlış ................................................................................................104 Bulmaca.........................................................................................................105 Cevaplı Test ...................................................................................................106 Çıkmış Sorular ...............................................................................................112 5. BÖLÜM Yasama Yasama Organı ...............................................................................................121 Yasama Fonksiyonu ...................................................................................121 Yasama Fonksiyonunun Genelliği ve Asli (İlk-El) liği .................................121 Yasama İşlemleri ........................................................................................121 a) Kanunlar ............................................................................................121 Özel Usullere Tabi Kanunlar ..................................................................122 b) Parlamento Kararları .........................................................................124 İçtüzük ...................................................................................................125 ix PEGEM AKADEMİ TBMM Kuruluş ve Seçimler ......................................................................125 TBMM Üyelerinin Hukuki Statüsü ............................................................126 Yasama Sorumsuzluğu (Mutlak Dokunulmazlık) ..................................126 Yasama Dokunulmazlığı (Nisbi Dokunulmazlık) ...................................127 TBMM Üyeliği’nin Düşürülmesi ................................................................128 TBMM İç Yapı ve Çalışma Düzeni ............................................................128 Başkanlık Divanı ...................................................................................128 Siyasi Parti Grupları .............................................................................129 Meclisin Toplanması ve Tatili ................................................................130 Toplantı ve Karar Yeter Sayısı ..............................................................130 TBMM Görev ve Yetkileri ..........................................................................132 TBMM Bilgi Edinme ve Denetim Yolları ....................................................133 1. Soru ..................................................................................................133 2. Genel Görüşme ................................................................................133 3. Meclis Araştırması ............................................................................133 4. Meclis Soruşturması .........................................................................133 5. Gensoru ............................................................................................133 Boşluk Doldurma ...........................................................................................134 Doğru / Yanlış ................................................................................................136 Bulmaca .....................................................................................................................137 Cevaplı Test ...................................................................................................138 Çıkmış Sorular ...............................................................................................144 6. BÖLÜM Yürütme Yürütme ........................................................................................................155 Yürütme Fonksiyonunun Niteliği ..............................................................155 Kanun Hükmünde Kararnameler .............................................................155 Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ..............................................................156 Tüzük .......................................................................................................157 Yönetmelik ...............................................................................................157 Cumhurbaşkanı ............................................................................................157 Cumhurbaşkanı Seçimi ............................................................................157 Cumhurbaşkanı’nın Tarafsızlığı ...............................................................158 Cumhurbaşkanı’nın Sorumsuzluğu ..........................................................158 Cumhurbaşkanı’nın Görev ve Yetkileri .....................................................159 Yasama ile İlgili Olanlar .......................................................................159 Yürütme İle İlgili Olanlar ......................................................................159 Yargı İle İlgili Olanlar............................................................................159 Cumhurbaşkanlığı Örgütü ........................................................................159 Bakanlar Kurulu ............................................................................................160 Bakanlar Kurulu’nun Yapısı ......................................................................160 Bakanların Sorumluluğu ............................................................................160 Geçici Bakanlar Kurulu .............................................................................161
Description: