Köy-Koop Haber Gazetesi 45. Sayı

24 Pages·2015·5.72 MB·Turkish

Türkiye’nin Tarım Gazetesi
AĞUSTOS 2015
Yıl:4 Sayı:45 TÜRKİYE KÖY KALKINMA VE DİĞER TARIMSAL AMAÇLI KOOPERATİF BİRLİKLERİ MERKEZ BİRLİĞİ GAZETESİ
Köy-Koop 17. Olağan
Genel Kurulu Yapıldı
Toprağımız Ayağımızın
» Köy-Koop 2014 yılı faaliyet dönemine ilişkin 17. Olağan Genel Kurulu, 25 Temmuz 2015
Altından Kayıyor!
Cumartesi günü Ankara’da gerçekleşti. Genel Kurul’da yapılan seçimlerde genel başkanlığa
Yakup Yıldız yeniden seçildi.
» Heinrich Böll Vakfı tarafından hazırlanan
Genel Kurul’a; Merkez Birliğine bağlı birlik
temsilcileri, Türkiye Milli Kooperatifler Toprak Atlası'nda Türkiye'de toprağı tehdit
Genel Başkanı Muammer Niksarlı, Köy-
eden ana unsurlara, 7 Bölge ve 7 Ana Sorun
Koop geçmiş dönem Genel Başkanların-
başlığı ile dikkat çekildi.
dan Hadi İlbaş, Ahmet Altun ve Cevdet
Kocaman, GTB Kooperatifçilik Genel Mü-
dürü Arif Sami Seymenoğlu, Türkiye Or- Birleşmiş Milletler tarafın-
man Kooperatifleri Merkez Birliği Genel dan 2015'in Toprak Yılı ilan
Başkanı Cafer Yüksel, GTHB Kontroler edilmesi nedeniyle bir ça-
Başkan Yardımcısı Ercan Aktaş, Tarım lışma yapan Heinrich Böll
Reformu Genel Müdürlüğü Teşkilatlan- Vakfı kapsamlı bir Top-
ma Daire Başkanlığı’ndan Ziya Okumu- rak Atlası yayınladı. Top-
şoğlu, Dr. Erhan Ekmen, DGRV Türkiye rak Atlası'nda, Türkiye'de lış kullanımı; 7 Bölge 7 Ana
Temsilciliği Koordinatörü İfakat Gürkan toprağın durumuyla ilgili Sorun!' başlığı ile 7 bölgede
ve Atakan Gülsoy, Ahi Evran Üniversitesi çarpıcı verilere yer verildi. toprağı tehdit eden ana un-
Öğretim Görevlisi S. Sedat Akgöz, Trakya 'Türkiye topraklarının yan- surlar sıralandı. » Syf 6’da
Üniversitesi’nden Yrd. Doç.Dr. Nilüfer Se-
rinilkli, Gazeteci Tuncer Beybağ, sivil top- Tarım İşçilerinin ‘Ölüme
lum kuruluşlarının temsilcileri ve basın
mensupları katıldı. » Syf 8’de Yolculuğu’: 5 Ayda 190 Ölüm
Çiğ Sütte Sözleşmeli Alım 600 Bin Çiftçi
» Manisa’nın Gölmarmara ilçesine bağlı
Hacıveliler Köyü yakınlarında, tarım
Satım Dönemi Başladı!
Üretimden Çekildi!
işçilerini açık kasasında taşıyan kamyonetle,
süt tankerinin çarpışması sonucu 13’ü kadın
» Çiğ sütte sözleşmeli alım dönemi, 1 Temmuz » ZMO İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık,
15 kişi yaşamını yitirdi.
2015 tarihi itibarıyla başladı. Türkiye'de tarımın geldiği noktayla ilgili
Manisa’da 15 kişinin hayatını Prof. Dr. Bülent Gülçubuk,
çarpıcı açıklamalar yaptı.
Teslim edilecek ve alınacak çiğ kaybetmesiyle yeniden gün- “Çığlıkları duyulmayan, ses-
sütün dönemler itibariyle as- deme gelen mevsimlik tarım sizlerin sessizi diyebileceğimiz
gari ve azami miktarı, fiyatı, TÜİK verilerinden yola çıkarak daraldı. Son 3 yılda ise pa- işçileri zor şartlarda yaşıyor, gezici ve geçici tarım işçileri
soğutma ve hizmet bedelinin değerlendirmede bulunan tates ekim alanları 600 bin çalışıyor, ciddi geçim sıkıntı- için sorumluluk, doğrudan
yer alacağı, üretici örgütleri Atalık, Türkiye’nin son 10 dönüm azaldı. » Syf 7’de sı çeken tarım işçilerinin üçte veya dolaylı olarak herkese
aracılığıyla satılan çiğ süt kar- yıllık tarım karnesi karam- biri temel ihtiyaçlarını karşı- düşüyor” dedi. » Syf 10’da
şılığı alınan avansın, üretim sar bir tablo ortaya koyuyor. layamıyor. Haftanın 7 günü 11
oranlarına göre üyelere/orta- Son 10 yılda Türkiye’de çiftçi saat çalışan tarım işçilerinin
ğa dağıtılacağı, yükümlülükle- Temmuz 2015 tarihi itibarıyla 27 milyon dekar tarım arazi- yüzde 97’sinin sigortası yok.
rini yerine getirmeyenler için başladı. İlk kez uygulanacak sini ekmekten vazgeçti. 600 Yüzde 80’i çadırlarda sağlık-
de, Borçlar Kanunu hüküm- yeni düzenleme ile sözleşme- bin çiftçi üretimden çekildi. sız ortamlarda ikamet ediyor,
lerinin uygulanacağı, çiğ süt- ler en az 6 ay, en fazla 1 yıl sü- Aynı dönemde 14 milyon yüzde 65’i ise borçlu. Yaşanan-
te sözleşmeli alım dönemi, 1 reli yapılacak. » Syf 6’da hektar buğday ekim alanı larla ilgili açıklamada bulunan
"İnsan ve hayvan
Hadi İlbaş Prof.Dr. Mustafa KAYMAKÇI Erol AKAR
beslenmesinde probiyotiklerin Dünden Bugüne Gıda Sektörü ve Organize Kooperatif
önemi hazlıa artmaktadır.” Kooperatifçilik -44- Gıda Perakendeciliğinde Kredilendirmeleri
» Syf 2’de Kooperatifler Nerede? » Syf 4’te » Syf 10’da
Probiyotik nedir, ne işe yarar, bu
Mehmet SEVER Prof.Dr. Tayfun ÖZKAYA Ünal ÖRNEK
konuda yeterli bilgiye sahip miyiz?
Yerli probiyotik üretme çalışmalarına Gıdalardaki Zehirlerin 2015 Yılı Uluslararası
Mahmut Türkmenoğlu
başlayan Süleyman Demirel Üniversitesi
Kanıtları Ortaya Çıkıyor Kooperatifler Günü ve
(SDÜ)’nde projenin danışmanlığı yapan
» Syf 7’de » Syf 5’te Teması » Syf 14’te
Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği
Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aynur Tevfik Fikret CENGİZ Dr. Erhan EKMEN Dr. Nezaket CÖMERT
Gül Karahan ile konu hakkında konuştuk.
Tarımda
“Tüm Dünya Bir Sahnedir” Birleşmek, Birleşebilmek
Üretim Planlaması
» Syf 12’de
» Syf 20’de » Syf 16’da » Syf 15’te
Ağustos 2015 Köy-Koop Haber
2
KOOPERATİFÇİLİK
MUHASEBEDE BU AY
Dünden Bugüne Kooperatifçilik -44-
Değerli Kooperatif Ortakları,
Ağustos-2015 Dönemi muhasebe işleri ile
» Bu sayımızda sizlere yine Köy-Koop Manisa Birliği’ne bağlı kooperatiflerin yaptığı
ilgili yapılması gerekenleri madde madde
çalışmaları incelemeye devam ediyoruz. S.S. Manisa Merkez Tarımsal Kalkınma
aşağıda sıralamış bulunmaktayız. her za-
Kooperatifi; Manisa’nın ilk Kadın kooperatifi olarak, kadın ortaklardan kurulmuş bir man belirttiğimiz gibi zamanlar konusunda
kooperatif olma özelliğindedir. çok dikkat etmemiz gerekiyor.
01.08.2015 16-31 Temmuz 2015 Dönemine Ait Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin
10.08.2015 Özel Tüketim Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
Yarattığı Eserler • Şu anda 250 metre karelik 2
01.08.2015 16-31 Temmuz 2015 Dönemine Ait Noterlerce Yapılan Makbuz Karşılığı
dairede (Tariş Mağazası üstü)
11.08.2015 Ödemelere Ait Beyannamenin Verilmesi ve Ödenmesi
Manisa Birlik bünyesinde 10 Temmuz Tariş’in desteğiyle hizmet
01.08.2015 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-Mayıs- Haziran) Ait Gelir Geçici
2008 yılında kurulan SS. Manisa Mer- vermekteyiz. Halk Eğitim 14.08.2015 Vergisinin Beyanı
kez Tarımsal Kalkınmma Kooperatifi,
Merkezimizle yaptığımız
01.08.2015 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-Mayıs- Haziran) Ait Kurum Geçici
kadınların bir araya gelmesiyle ortaya
protokoller doğrultusunda 14.08.2015 Vergisinin Beyanı
çıkmış bir kooperatiftir. Türkiye’de ku-
Hadi İLBAŞ hem kooperatif ortaklarımızı 01.08.2015 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-Mayıs- Haziran) Ait Gelir Geçici
rulan tarımsal kalkınma kooperatifleri
Köy-Koop Eski Genel Başkanı hem de merkezimize 17.08.2015 Vergisinin Ödemesi
genellikle erkeklerin egemen olduğu
yakın olan mahallelerde 01.08.2015 2015 II. Geçici Vergi Dönemine (Nisan-Mayıs- Haziran) Ait Kurum Geçici
kooperatiflerdir. Buralarda kadınların 17.08.2015 Vergisinin Ödemesi
yaşayan kadınlarımıza Halk
esamesi okunmaz.
Eğitim Belgeli ücretsiz El 01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin Özel Tüketim
Kadınlara kendi yeteneklerini 17.08.2015 Vergisinin (Tescile Tabi Olmayanlar) Beyanı ve Ödemesi
Sanatları Kursu açarak hem
ispat fırsatı veren ve bu
üretmeye, hem de kooperatif 01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin
amaçla onlara kooperatif 17.08.2015 Beyanı ve Ödemesi
örgütümüze yakınlaştırmaya
kurduran Manisa Birliği’ni çalışmaktayız. 01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesin-
bu örnek hareketinden dolayı 17.08.2015 tisi Bildirimi ve Ödemesi
kutlamak gerekir. 01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait İlan ve Reklam Vergisinin Beyanı ve Öde-
20.08.2015 mesi
10 Temmuz 2008’de kurulan kadın
01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Yangın Sigortası Vergisinin Beyanı ve Öde-
kooperatifi ortakları, bir araya geldik- 20.08.2015 mesi
lerinde, önemli bir takım işler yapmak
01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait GVK 94. Madde ile KVK 15. ve 30. Maddele-
zorunda olduklarının, oraya sohbet et- İstanbul, Denizli gibi birçok 24.08.2015 rine Göre Yapılan Tevkifatların Muhtasar Beyanname ile Beyanı
mek için gelmediklerinin bilinciyle işe fuara katılarak sergiledik ve 01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait GVK 94. Madde ile KVK 15. ve 30. Maddele-
başlamışlardır. Kadınlar, bir araya gel- kadın kooperatifimizi tanıttık. 26.08.2015 rine Göre Yapılan Tevkifatların Ödemesi
diklerinde el emekleriyle örnek eserler 01.08.2015
Temmuz 2015 Dönemine Ait Katma Değer Vergisinin Beyanı
ortaya koyabilecekleri gerçeğini görür- • Bunun yanı sıra sivil toplum kuruluş- 26.08.2015
lerse, Türkiye’nin çeşitli yerlerinde Ma- ları ile birçok çalışma yaptık. “kadına Temmuz 2015 Dönemine Ait İstihkaktan Kesinti Suretiyle Tahsil Edilen
01.08.2015
nisa örneği KADINLAR KOOPERATİF- şiddete hayır” kampanyaları doğrultu- 26.08.2015 Damga Vergisi ile Sürekli Mükellefiyeti Bulunanlar İçin Makbuz Karşılığı
Ödenmesi Gereken Damga Vergisinin Beyanı
LERİ birer birer ortay çıkacaktır. sunda Diyarbakır Kamer Vakfı ile şid-
01.08.2015
detin farkındalık eğitimlerine katılarak Diğer Ücretlerin Gelir Vergisi 2. Taksit Ödemesi
31.08.2015
Manisa Kadınlar eğitimciler eğitimi aldık. Bu yönde bir-
01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim
Kooperatifi Başkanı Nilgün çok sivil toplum kuruluşu ile bu “kadı-
31.08.2015 Formu (Form Ba)
Beşirik amaçlarını şöyle na şiddete hayır” kapsamında çalışma-
01.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim
sıralamaktadır: lar yapmaya başladık. Daha sonra bu 31.08.2015 Formu (Form Bs)
• Şu anda 64 kooperatif ortağına sahip
olguyu “HAKLI ŞİDDET YOKTUR” 01.08.2015
• Manisa’nın yöresel hediyelik eşyaları- diyerek sürdürdük. bulunmaktayız. 31.08.2015 Temmuz 2015 Dönemine Ait Haberleşme Vergisinin Beyanı ve Ödemesi
nı oluşturmak. • El Sanatları ve Yöresel Ürünler olarak
01.08.2015 6552 sayılı Kanunun 73. maddesi hükmü uyarınca ödenmesi gereken 5.
• El sanatlarına sahip çıkmak, kaybol- 2 alanda üretim yapmak için çalışmalar 31.08.2015 Taksit ödemesi
maya yüz tutmuş el sanatlarımıza sahip yapmaktayız:
çıkarak gelenek değerlerimizi korumak, 1. El SANATLARI (Folklorik Bebek-kit- KÖY-KOOP MERKEZ BİRLİĞİ
• Kadına destek olmak, kadının refahı re bebek, keçe, yöresel takı, el dokuma 1971 yılından bu yana faaliyet gösteren Türkiye Köy Kalkınma ve
düzeyini artırmak, böylece, ekonomik vb. gibi Diğer Tarımsal Amaçlı Kooperatif Birlikleri, 1163 Sayılı Kooperatif-
girdi sağlamak, 2. YÖRESEL ÜRÜNLER (Yöre gıda- ler Kanunu’nun geçiçi 2. maddesi gereği, intibak dışı kalarak tüzel
kişiliklerini korumuş ve Merkez Birliği düzeyinde KÖY-KOOP adı al-
• Kırsal alandan göç etmiş kadının kent- larından oluşan tarhana, erişte, salça,
tında üst örgütlenmelerini tamamlamışlardır.
sel yaşama ayak uydurmasına yardımcı zeytinyağı, salamura yanında kuru pat-
olmak amaçlar doğrultusunda çalışma- lıcan, kuru biber, reçel gibi ürünler. Köy-Koop Merkez Birliği; Tarıma ait farklı çalışma alanlarında
lar yapmaktayız, (Hayvancılık, Süt üretimi ve işlenmesi, seracılık, halı–kilim üretimi,
• Kadın ortaklarımız bu iki alanda üre-
• 2011 yılında Marka Kent Manisa kap- zeytin ve zeytinyağı işlenmesi, bal, çeltik üretimi ve işlenmesi,
• 2008’den bu yana kadın ve el sanatla- tim çalışmaları yapmaktadırlar. Şu an
samında Kültür ve Turizm Müdürlüğü- çiçekçilik, fidan, salça, reçel, konserve üretimi v.b.) etkinlik gösterir.
rıyla ilgili birçok çalışmalar yürütmek- çalışmalarımız kadın ve el sanatları
nün Zafer Kalkınma Ajansı ile birlikte
teyiz. alanında yapılmaktadır.
çalışarak birçok alanda folklorik bebek,
YAYIN KURULU
• 2009’da KEDV (Kadını yöresel dokumadan küçük ev eşyaları,
Emeğini Değerlendirme Vakfı keçe hediyelik eşyalardan oluşan ko- • Prof.Dr. Mustafa KAYMAKÇI • Dr. Özdal KÖKSAL
tarafından proje yarışmasına leksiyonlar oluşturarak çalışmalarımı- • Prof.Dr. Tayfun ÖZKAYA • Dr. Neşe N. TOPRAK
katılarak 7500TL ile 30000 za devam ettik. • Prof.Dr. Ayhan ÇIKIN • Dr. Selen Deviren SAYGIN
TL’’nin paylaşıldığı bu proje • Ziraat Odasının desteği ile Ziraat Oda- • Prof.Dr. Cem ÖZKAN • Yrd.Doç.Dr. Caner KOÇ
yarışmasında Manisa’dan sı Binasında bize ayrılan dükkânda 2 yıl • Prof.Dr. Bülent GÜLÇUBUK
• Uzm. Dr. Esra GÜNERİ
çalışmalarımıza devam ettik. • Yrd. Doç.Dr. Tuba ŞANLI
katılarak kazandık. 7500
• Ünal ÖRNEK
• Yrd. Doç.Dr. Hilal TUNCA
lira ile ilk kendimize öz • Bu arada İl Özel İdaresine sunduğu-
• Yrd.Doç.Dr. Levent DOĞANKAYA • Erol AKAR
yerimizi oluşturduk. İki muz 87 000 TL’lik proje ile El Sanatları
Üretim Atölyesi oluşturma ve “50 Kadı- • Dr. Yener ATASEVEN • Tevfik Fikret CENGİZ
dokuma tezgâhı ile yöresel
Gazetemizin Yayın Kurulu Üyeleri Fahri Olarak Görev Yapmaktadırlar.
nı İstihdam Etme” projemize
dokuma bezi üreterek
küçük hediyelik eşyalar 10 000 TL’lik bir destek almayı başar-
oolrutaşktularrmımayıazı bna üşrlaüdnılke.r Kinaid ın dğiılk, .E Fl aSkaanta btlua rpı rMojeermkeizziinm itzaim oalumştıunrı mdea- •m Yaökr eissteeln geınd ag ıçdaalı şümreatliamrıi iilçein o löunş tçuarluışl-- Dİ ĞEEV RA MTANRIIKMLASAKL YAÖMKAÇ•L İIĞ KİOLORİPBE RZAETKİFR EBMİ RİLRİEKL
yönünde oldu. malar yapılmaktadır. Hem gıda, hem
Ankara, Antalya, Bursa,
eğitim, hem de el sanatları alanlarında İmtiyaz Sahibi ve Yayınlayan:
çalışmalar yaparak kadınlarımızın güç- S.S. Köy Kalkınma ve Diğer Tarımsal Amaçlı
lü üreticiler olmaları amaçlanmaktadır. Kooperatifler Birliği KÖY-KOOP Adına
• Aldığımız siparişleri yerine getirebil- Yakup YILDIZ
mek için sipariş kapasitemizi artırma- Sorumlu Yazıişleri Müdürü:
mız gerekmektedir. Finansal yetersiz- Mehmet SEVER
lik yüzünden bunu gerçekleştiremedik Genel Yayın Yönetmeni: Emel TUĞRUL
Mücadeleye devam ediyoruz. En büyük Haber Müdürü: Turgay SOLMAZ
sorunumuz kadınların kooperatifçiliğe Haber Koordinatörü: Ayhan ELMALIPINAR
dernek gözüyle bakmaları ve ürettiğimi- Merkez Adres: Paris Cad. 24/7 Kavaklıdere-Ankara
zi pazarlamakta yaşadığımız sıkıntılar. Tel: [phone] Faks: 0312. 419 63 96
Biz, kadınlarımızın bu güçlüklerin üs- Web: www.koykoop.org E-posta: [email protected]
tesinden geleceklerine inanıyoruz. Ka- Yayın Türü: Yaygın Süreli Yayın
dınlarımızı ilk kooperatif şeklinde ör- Ağustos 2015 ANKARA
gütleyen Manisa Kooperatifler Birliği Baskı:
Yönetimini kutluyor , bu konuda başa- Matus Basımevi Reklam ve Yayıncılık Tic. Ltd. Şti.
Matbaacılar Sitesi 1514. Sk. No:2 İvedik Organize Sanayi - ANKARA
rılarının artarak süreceğine inanıyoruz.
Tel: [phone]
-Sürecek- Yazıların Sorumluluğu yazarlara, ilanların sorumluluğu ilan sahiplerine aittir.

Ağustos 2015 Köy-Koop Haber
4
KOOPERATİFÇİLİK
Gıda Sektörü ve Organize Türkiye Koop 24. Olağan Genel Kurulu
Gıda Perakendeciliğinde Gerçekleşti
Kooperatifler Nerede? -I- » Türkiye Milli Kooperatifleri Birliği’ nin 2014 yılı 24. Olağan Genel Kurul
toplantısı 20 Temmuz 2015 Pazartesi günü Ankara King Hotel’de düzenlendi.
» Türkiye’de, 1980 yılların başından itibaren Divan Kurulu Başkanlığını Türk-
Kent Genel Başkanı Hacı Mehmet
uygulanagelen dışa bağımlı yeni-liberal politikalar,
AKSOY, , Başkan vekilliğini Ecza-
gıda sektörü ve organize gıda perakendeciliğinde de
Koop’un temsilcisi Ali Ünal ve Yaz-
tekelleşme ve yabancılaşmayı ortaya çıkarmış durumda. man Üyeliğini Köy-Koop Bursa
Birlik Başkanı Erdoğan Yıldız’ın
Ancak kooperatifler ve özellikle tarım- yaptığı Genel Kurulda, Türkiye
sal amaçlı kooperatifler bu durumun Koop Genel Başkanı Muammer
neresindeler? Anılan kooperatifler Niksarlı, Türkiye’nin yeni bir dö-
salt üretim mi yapacaklar ya da üret- nem girdiğini, bu girilen dönemde
tiklerini yine kendileri mi tüketicilere kooperatifçilerin en önemli öncelikli
ulaştıracaklar? Bu sorunun yanıtını beklentilerinin mevcut 1163 Sayılı dış ilişkilerden edinilen konularda Türkiye’yi ziyaret edecek ve çeşitli
kooperatifler aramak zorunda. Bu Kooperatifler Yasası’nda yıllardır görüşlerini paylaşan Niksarlı, “Geç- kooperatiflerde incelemelerde bu-
amaçla kaleme alınan yazı iki bölüm- tartışılan, konuşulan değişikliğin, tiğimiz yıl yoğun bir şekilde koo- lunacaktır. Bu ziyaret ile Türk ve
den oluşacak. Birinci yazıda “Gıda Prof.Dr. Mustafa KAYMAKÇI yeniliğin yapılmasıdır diye konuştu. peratiflerimiz arasına ticari faaliyet Çin kooperatifleri arasında ticari
Sektörü ve Organize Gıda Pera- İzmir Çiftçi Örgütleri kurma konusunda girişimlerde bu- ilişkilerin başlayacağını düşünü-
Niksarlı, “Nasıl bir değişiklik ya-
kendeciliğinde Tekelleşme ve Güçbirliği Platformu lunduk. Köy-Koop Merkez Birliği yoruz. İhracat potansiyeli olan ko-
pılması gerektiği, dört yıllık bir ça-
Yabancılaşma” irdelenecek, izleyen [email protected] lışmanın sonucunda ortaya çıkan yöneticileri ve Tüketim Kooperatif- operatiflerimizin bu uluslararası
yazıda ise “Gıda Sektörü ve Orga- leri yöneticilerini bu anlamda Eski- ticaret olayına özen göstermelerini
Kooperatifçilik Strateji ve Eylem
nize Gıda Perakendeciliğinde büyük işletmeler de eklenebilir. Kü- şehir ve İzmit’te iki defa bir araya bekliyoruz” dedi.
Planı’nında yer almakta. Bu eylem
Kooperatif Sektörü’nün İşlevi” çük ve orta ölçekli tarım işletmeleri, getirdik. Ulusal Birlik olarak 2015
planında, kamu yönetimi ve siya- 10-13 Kasım 2015 tarihleri arasın-
konusunda önermeler yapılacaktır. gıda firmaları karşısında örgütsüz.
si otoriteyle temel konularda çok da Antalya’da ICA ve Genel Kurulu
Bu durumda ürünlerini yok pahası-
Gıda Sanayi ve Organize önemli bir oranda mutabıkız. An- ve Küresel Konferansı düzenlene-
na gıda firmalarına satma zorunda
Gıda Perakendeciliğinde cak geçen zaman içerisinde, Strateji ceğini, 100’e yakın ülkeden 1.500
kalıyorlar. Üstelik son dönemlerde
Küreselleştirme hızlanan sözleşmeli tarım mode- Belgesi’deki bazı konularda kamu ile delegenin katılımı beklenmekte
aramızda yorum farklılığı ortaya çık- olduğunu, ayrıca Türkiye-Koop’a
liyle gıda firmalarına tek yanlı ba-
Sermayeyi ellerinde tutan merkez maya başladı. Ama biz inanıyoruz ki tahsis edilen 10 Expo standında
ğımlılık egemen olmuş. Kimi gıda
ülkelerin (Genellikle ABD/AB kö- iyi bir diayolgla bu farklılıklar da or- kooperatiflerimizin ürünleri sergi-
firması yetkilileri, “Çiftçiler, bizim
kenli) çokuluslu şirketleri, piyasayı nikâhlılarımızdır” diyebiliyorlar. tan kalkacaktır. Bizim isteğimiz ya- yılında da kooperatiler arası işbirli- leneceği belirten Niksarlı, “Bu etkin-
ellerine geçirmek ya da denetim al- sanın bir çerçeve yasa olması, detay- ğini geliştirmeyi amaçlayan bu giri- liğe destek sağlamak, Türkiye’nin ve
tına almak için pazar liberalizasyo- • Tüketiciler: Kimileri gıda ve pe- lar Anasözleşme’lerde düzenlenmesi şimlerimize devam edeceğiz.” dedi. Türkiye kooperatifçilerinin ulusal
nu denilen politikalar uyguladılar. rakende sektöründe yaşanan tekel- şeklindeydi. Yeni kurulacak hükü- sorumluğu olacaktır, olmalıdır.” de-
Bu kapsamda yürütülen politikalar leşme ve yabancılaşmadan tüketici- metle, kooperatifçi milletvekilleri- Niksarlı, “2014 yılı Aralık ayında ğerlendirmesinde bulundu.
özetle şunlar oldu; lerin karlı çıktığını söyleyebiliyorlar. Çin Tedarik ve Pazarlama Koope-
Gerçekten durum böyle mi? İki örnek mizin de katkıları ve çalışmalarıyla ratifleri Ulusal Birliği China Coop Genel Kurul’da; Türkiye Tarım
• Gelişmekte olan ülkelere uygulanan verelim. Birisi et olsun. Et krizini te- bu yasanın yeni dönemde yürürlüğü yetkileri ile imzalanan anlaşma Kredi Kooperatifleri Yönetim Ku-
politikalar, ticaretin serbestleştiril- tikleyen öğelerden birisi de gıda ve gireceğini düşünüyoruz.” dedi. çerçevesinde Ulusal Birlik Başkanı rulu Başkanı Murat Kumaş Türkiye
mesi, kamusal düzenlemelerin azal-
perakende sektörünün yapısal özel- Sürdürülen çalışmalardan, uygu- Bayan Wang Xia’nın başkanlığın- Milli Kooperatifler Birliği Yönetim
tılması ve kaldırılması (özelleştirme
liğidir. Et krizinden hayvan yetişti- lanmakta olan bazı projelerden ve da 8 kişilik bir heyet Eylül ayında Kurulu üyeliğine seçildi.
vb), yabancı sermayeye eşit muamele
ricileri değil, hipermarketler karlı
hatta avantajlar, ekonomik istikrar
çıkmışlardır. Bunlar baskülde oluşan OR-KOOP 18. Olağan Genel Kurulunu
programları (özünde emek ücretleri-
fiyat artışını daha büyük ölçüde tü-
nin düşürülmesi) şeklinde özetlene-
keticilere yansıtmışlardır. İkincisi de
bilir. Kısaca anılan politikalarla çoku-
domates olsun. Firmalar, salça yap-
luslu firmalar için yeni bir ticaret ve Gerçekleştirdi
mak ya da taze olarak pazarlamak
yatırım ortamı oluşturuldu.
için tarladan domatesi yok pahasına
• Böylece, özelleştirilen kamu şir-
topluyorlar. Siz salça fiyatlarının düş-
ketleri ile yerli firmalar, çokuluslu » Türkiye Ormancılık Kooperatifleri Merkez Birliğinin 18. Genel Kurulu 29 Temmuz
tüğünü ya da ucuz taze domates aldı-
şirketlerce satın alınmaya başlandı. 2015 tarihinde Ankara Park Otel’de gerçekleştirildi.
ğınızı hatırlıyor musunuz?
Buna rekabete yenik düşme diyenler
• Küçük ve orta ölçekli gıda fir-
var. (?) Genel Kurula Merkez Birliğine bağlı Böl- de bu sorunlarımızı yargıya taşıdık.
maları: Bunlar çokuluslu şirket-
• Küçük üretici, tarım ve gıda sek- ge Birlikleri ve birim kooperatiflerden Kitapçıkta, davalardan olumlu sonuç
lerce satın alınıyor ya da kapanmak
töründe devre dışı ya da daha ucuza delegeler, yönetim kurulu üyeleri ve olarak çıkan karar ve karar örnekle-
zorunda kalıyorlar. Bundan yerli bü-
mal satmak durumunda kaldı. temsilcileri, siyasi parti temsilcileri, ri ile devam eden davaların ortak bir
yük gıda firmaları da etkilenecek gibi
sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve özelliği var reddedilen davamız yok.
• Gıda sanayinde yeni üretim ve pa- gözüküyor. Ya taşeron firma olacak-
basın mensupları katıldı. Arkadaşlarımızın da ifade ettiği gibi
zarlama teknikleri ortaya çıkarıldı. lar ya da firmalarını satarak belki de
Tekelleşen ve yabancılaşan gıda sa- kendi işletmelerinde işletme müdü- Sabah 11.00’da Merkez Birliği hizmet en büyük dayanağımız Anayasa’dır.
Olması gereken de Anayasa’ya göre
nayi, ürünlerini daha yüksek oranda rü olarak görevlerini sürdürecekler. binasının açılış töreni gerçekleşti.
Orman idaresiyle işbirliği içerisinde
süpermarket / hipermarket zincir- Törenin açılışında konuşan Or-Koop
• Çevre sağlığı: Gıda sektöründe Or-Koop Genel Başkanı Cafer Yüksel olunmasıdır. İşbirliği ne demektir?
leri ile pazarlamaya başladı. Bu şe- Genel Başkan Yardımcısı Sabri Öz-
tekelleşme ve yabancılaşma, tarım- yaptığı konuşmasında, “Biliyorum Ortaklık demektir. Ben elli yıldır bu
kilde kar payları yüksek oldu.Aynı gün, “Türkiye Ormancılık Koopera-
da endüstriyel tarımla ortaya çıkmış ki yaptığımız çalışmaları ve faaliyet- işin içerisindeyim, bir defa kendimi
zamanda kar transferlerine olanak tifleri Merkez Birliği 1997 yılında ta-
bulunuyor. Bu durum ise çevre sağ- lerimizi anlatan, sorunlarımızı ve ortak gibi hissedemedim. Bunun ne-
sağlandı. Gelişmekte olan ülkelerin bandan 7 birliğimizle yola çıktığımız
lığını olumsuz etkiliyor. dile getirmemiz gerekenleri tanıtım deni olarak şu bürokrat, bu bürokrat
dış ödemeler dengesi bu yolla da gi- bir organizasyondur. Bu güne kadar
• Gıda güvenirliliği ve yarayışlı- filminde hep beraber izledik. Bizleri demiyorum; bunun nedeni siyasi ira-
derek bozuldu. yapılan çalışmalarımızla, 5 yıl önce
lığı: Gıda sektöründe tekelleşme ve üzen bazı sorunlar oldu, olacaktır. dedir.” dedi.
• Şehirleşme ve gelir dağılımının arsasını aldığımız ve temelini atarak
bozulmasıyla yaratılan ve zenginleş- yabancılaşma, kıtalararası ve bölge- hizmete açtığımız binamız tamamen Ancak bunlar bizleri yıldırmayacak, Son günlerde ülkemizde yaşanan
tirilen katmanlar için yeni arayışlar sel ticareti de gündeme getiriyor. Bu orman köylüsünün öz malıdır. Bu- duraklatmayacaktır. Bu sorular ve terör olaylarında yaşamını yitiren
ve özentiler ortaya çıkartıldı. Bunlar, durumda kullanılan katkı maddele- gün burada bu sevincimizi sizlerle zorluklar karşısında elimizden gelen herkese rahmet, başsağlığı ve sabır
çağdaşlaşma diye tüketim toplumu- ri, gıdaların besleme açısından güve- paylaşmanın onurunu yaşıyoruz. çabalarımızı tüm olgunluğumuzla dileyen Yüksel, “Ülkemizin bu kaos
na ve yabancı ürünlere yönelmeye nirliliğini ve yarayışlılığını azaltıyor. Tüm katılımcılara orman köylüsü ve ve demokrasiye olan saygımız çerçe- ortamından kurtulması için Türkiye
başladılar. • Küresel ısınma: Gıdaların işlen- yönetim kurulu arkadaşlarımız adına vesinde yapacağız. Cumhuriyeti sınırları içerisindeki
mek üzere ya da işlendikten sonra, teşekkür ederim.” dedi. Sizlere dağıtmış olan üç önemli ki- insanların, bizimde içinde bulun-
• Gelişmekte olan ülkelerde, pazar-
bölgeler, ülkeler, hatta kıtalararası tapçık var. Bunların bir tanesi stan- duğumuz 7,5 milyon orman köylüsü
lama zincirinde kimi sorunların; Genel Kurul’da Or-Koop’un kuru-
taşınması, çok büyük bir enerji ge- dart her genel kurulda olması gere- dahil, zengini, fakiri ile hüküme-
örneğin kalite ve gıda güvenliği gibi luşundan bu güne değin yaptığı ça-
reksinmesini de ortaya çıkartıyor. ken bilgi ve belgeler. “İdari Yönden tin kurulmasında aciliyetin altını
sorunların çözümünün yabancı fir- lışmaları anlatan bir kısa film gös-
Küresel ısınmanın yeryüzünü tehdit Çözülemeyen Sorunlarla İlgili Hu- çizmek istiyorum. Bir sivil toplum
malar ile olası olabileceği beyinlere terimi gerçekleşti.
ettiği günümüzde, bu konunun öne- kuki Sürecin Durumu” başlıklı İkinci kuruluşunun temsilcisi olarak bu
aktarıldı ve benimsetildi.
mi de dikkate alınmak zorunda. kitapçıkta ise son yıllarda diyaloglar- kargaşa ve kaosun en kısa zamanda
Gıda Sektöründe • Beslenme açısından tek tip in- la görüşülerek, yazışmalar yaparak bitmesini diliyorum.” Diye konuştu.
Tekelleşme ve san oluşturma ve farklı kültür- çözemediğimiz sorunlarımızı, açılan, Cafer Yüksel, törenle açılışı gerçek-
Yabancılaşmadan Kimler lerin yok edilmesi: Gıda firmaları, devam eden ve sonuçlanan davalar leşen Or-Koop Merkez Birliği hiz-
Kaybediyor? reklamlarla hazır-hızlı yiyeceklerin hakkında detaylı bilgileri göreceksi- met binasının, ülkemize, orman-
tüketimini özendiriyor. Bu şekilde, niz. Mutlaka çözüme kavuşturmamız cılığımıza, orman köylümüze, tüm
Başlıcalarını sıralayalım; hamburger yiyen, kola ve bira içen, gereken sorunlar var. Bürokratlarla dünya ve ülkemiz kooperatifçilik
• Küçük ve orta ölçekli tarım çağdaşlaşmayı böyle sanan tek tip yaptığımız görüşmelerimizde ‘biz hareketine hayırlı olması arzusu ve
işletmeleri: Bunlara Türkiye’de insan tipi yaratılıyor, yaratılmak is- çözemiyoruz’ diyenler oldu. ‘Yargıya temennisiyle konuşmasını sonlan-
yaşanan süt krizinde olduğu gibi teniyor. Farklı kültürler yok ediliyor. gidin’ tavsiyelerinde bulundular. Biz dırdı. Şaziye Bingöl/T. Selin Yılmaz
Köy-Koop Haber Ağustos 2015
5
TARIM
Çiftçinin Borçları ve Faizi Gıdalardaki Zehirlerin Kanıtları Ortaya Çıkıyor
İle İlgili Kanun Teklifi » Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezinde
yapılan bir araştırma yediğimiz tarım ürünlerinde ciddi düzeylerde tarım ilacı
kalıntısı olduğunu ortaya çıkardı.
Meclise Verildi
Ekipten araştırmacı Bülent Şık bu ürünlere ait analiz sonuçlarını yur-
haberi kaleme almış. tiçi pestisit denetimi çalışmalarına
» CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Malatya Milletvekili Araştırmada 2013 ve 2014 yılla- dâhil ettikleri yazılmaktadır. İhraç
rında Ocak-Nisan arasında semt ürünlerindeki 10 000 analiz, yurti-
Veli Ağbaba, çiftçilerin Ziraat Bankası, kamu
pazarlarından tesadüfen toplan- çi denetimdeki 1000 analiz ile bir-
bankaları, elektrik dağıtım şirketleri ve Tarım Kredi mış 709 domates, biber, hıyar, ka- likte değerlendiriliyormuş. Ayrıca
Kooperatiflerine olan borçlarının faizinin silinmesini bak, çilek, patlıcan ve portakalda Rusya’ya ihraç edilen ürünlerde
335 pestisit (tarım ilacı) kalıntısı 335 pestisit değil, 107 pestisit ba-
ve kalan borcun yapılandırılmasını da öngören kanun Prof.Dr. Tayfun ÖZKAYA
aranmış. Bu ürünler kış dönemi- kılıyormuş.
teklifini TBMM'ye sundu. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi
ne denk geldiğinden sebze olanlar Bu konunun çok iyi değerlendiril-
[email protected]
büyük ölçüde sera ürünleri. Yaz mesi gerekiyor. Biz de Antalya’dan
Teklif kabul edilirse borç faizinin ta- çiftçilerin vadesi geldiği halde öde- döneminde de araştırmanın yeni- gelen bir domates örneğini analize
mamı silinecek olan çiftçiler kalan yemediği borçlarının faizleri silin- lenmesini bekleriz. düzeyde olsa bile zarar verebiliyor. göndermiştik. Beş ayrı ilaç çıktı,
anapara borcunu 18 eşit taksitle öde- mekte, anaparası, faizsiz ve gecikme Dünyada bir ürünün kesinlikle ye- Neyse biz gene de genel kabul gö- ancak hepsi de limit altı idi. Yani
yebilecek. zammı olmadan 18 eşit taksite bö- nilemeyeceğini belirleyen bir değer ren MKL değerlerini esas alarak satılmasında yasal bir engel yok.
Ürünlerini maliyetinin bile altında lünmektedir. var. Buna Maksimum Kalıntı Limi- araştırma sonuçlarına bakarsak, Danışmanlar çiftçilere değişik et-
satmak zorunda kalan çiftçilerin Zi- 2-Üreticilerin tarımsal sulama için ti (MKL) (İngilizce kısaltmasında bir genelleme olarak örneklerin ken maddeli ilaçları kullanarak hiç
raat Bankası ve diğer bankalara, Ta- kullandıkları elektrik borçlarının fa- MRL değerleri) deniyor. Bu, ör- ilk yıl %21’i, ikinci yıl ise %25’i bu birinde limit üstü çıkmama yönün-
rım Kredi Kooperatiflerine, tarımsal izleri silinerek anapara 18 eşit taksi- neğin 100 gram üründe ne kadar değerlerden yüksek. Bu şu anlama de bazı taktikler veriyorlar. İyi de
sulamadan dolayı elektrik dağıtım ilaç kalıntısı olursa bu ürünün tü- geliyor. Elimizde adeta bir gözünde bu beş ayrı zehirin birlikte insan
te bölünmektedir.
şirketlerine borçlarını ödeyemez du- ketilemeyeceğini gösteriyor. Kabul mermi olan dört gözlü bir Rus rule- üzerinde nasıl bir etki yaptığına
ruma geldiğini ifade eden Veli Ağba- 3-Dava konusu edilmiş veya icra edilmiş bazı eşikler var. Bunun üze- ti var. Domates’de 2013’de %6’sı, dair araştırmalar çok kısıtlı. Ne
ba teklifle birlikte çiftçinin rahat bir takibi başlatılmış alacaklar için, rinde çıkarsa bu ürünün kesinlikle 2014’de %12’si; kabakta sırasıyla yapacağız? Bu araştırmada analiz
nefes alacağını kaydetti. borçlunun bu madde hükümlerin- satılamayacağı ve yenilemeyeceği %40 ve %36’sı limit üstü zehir içe- edilen örneklerin %85’inden fazla-
den yararlanmak üzere başvuruda konusunda genel bir anlayış var. riyor. Hâlbuki Gıda Tarım ve Hay- sında birden fazla pestisit çıkmış.
Kanun Maddesi İçeriği; bulunması halinde, asıl borçlular ve Gerçi ülkeler arasında da bu ko- vancılık Bakanlığı son on yılda sür- %1 örnekte ise 8-13 arasında pes-
1-Kamu bankaları ile Tarım Kredi kefiller hakkında sürdürülen davalar nuda farklılıklar var. Peşinen söy- dürülen bazı çalışmalarla limit üstü tisit varmış. Düşünün bir domates
Kooperatiflerine vadesi geçmiş zirai sonlandırılmakta, icra ve takip iş- leyelim ki bu araştırmayı yapanlar ürün oranının %1’lerin altına düşü- yiyorsunuz içinde 13 ayrı zehir var.
kredi borçlarının ödeyememiş olan lemleri durdurulmaktadır. da dahil olmak üzere bir çok araş- rüldüğünü söylüyordu. Kamu tanı- Hepsi de limit altı olabilir. Güven-
tırmacı bu eşiklerin altında da bazı tım videolarında “merak etmeyin, de misiniz? Çok, çok şüpheli.
her şey kontrol altında” demekte-
tarım ilaçlarının (aslında bunlara “Yıkarız gider” derseniz çok yanı-
ler. Haberde Bakanlığın
zehir demek daha doğru) zarar- lırsınız. Bu ürünleri zehirsiz üret-
ihraç edilen
lı olabileceğini ortaya koyuyorlar. menin yolları var. Niye bu yollar
Örneğin endokrin sistem bozucu aranmaz?
olarak tanımlanan bazı
Haberi daha geniş oku-
maddeler hormon yapı-
mak isteyenler şu adresi
mızı bozuyor. Bunların
tıklasın: bianet.org/bia-
çok azı bile MKL de-
net/tarim/165871-gidada-
ğerlerinden daha düşük
pestisit-kalintisi-ve-saglik)
Ağustos 2015 Köy-Koop Haber
6
GÜNDEM
Toprağımız Ayağımızın Altından Kayıyor! “Belediyelerin Yaptığı
» Heinrich Böll Vakfı tarafından hazırlanan Toprak Atlası'nda Türkiye'de toprağı
İthalat Zarar Veriyor”
tehdit eden ana unsurlara, 7 Bölge ve 7 Ana Sorun başlığı ile dikkat çekildi.
Birleşmiş Milletler tarafından Türkiye Topraklarının Yanlış Kullanımı: 7 Bölge 7 Ana Sorun
» Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği (SÜSBİR) Başkanı
2015'in Toprak Yılı ilan edilmesi
nedeniyle bir çalışma yapan Hein- Selahattin Altun Seçim dönemlerinde belediyelerin
rich Böll Vakfı kapsamlı bir Toprak Marmara Bölgesi görselliği ön plana çıkarmak için yaptığı ithalatların
Atlası yayınladı. Toprak Atlası'nda, Karadeniz Bölgesi
yerli üretime zarar verdiğini belirtti.
Türkiye'de toprağın durumuyla il-
gili çarpıcı verilere yer verildi. 'Tür-
Selahattin Altun, "Her bölgeye uygun
kiye topraklarının yanlış kullanımı; Doğu Anadolu
İç Anadolu Bölgesi
Bölgesi bitki yetiştirebilecek durumdayken
7 Bölge 7 Ana Sorun!' başlığı ile 7
Ege Bölgesi milyonlarca doların Avrupa üreti-
bölgede toprağı tehdit eden ana un-
cisine aktarılmasının çok da doğru
surlar şöyle sıralandı.
Güneydoğu Anadolu olmadığı kanaatinde olduklarını,
Şehirleşme ve Endüstriyel Bölgesi süs bitkileri üretim alanlarının son
Akdeniz Bölgesi
Büyüme Marmara'yı Tehdit 12 yılda iki buçuk kat artarak 49 bin
Ediyor! dekara çıkmasına karşın ithalat dur-
zamanda tarımsal ilaç ve gübrenin men arazi işlemeye yönelik tarımın durulamadığını belirtti.
Şehirlerimizi İthal
Marmara Bölgesi: İklim ve top-
yoğun kullanılmasıyla toprak ve yer yaygınlaşması genetik zenginliği Altun, süs bitkileri üretim değeri-
Ağaçlarla Donatıyoruz!
rak yapısı özellikleri ile özellikle
altı sularının risk altında olmasıyla tehdit etmektedir. Ayrıca bölge to- nin geçen yıl yaklaşık 3 milyar lirayı
bahçe sebze ve yağ bitkileri için ide- dikkat çekmektedir. poğrafyasının eğimli olması ve aşırı bulduğunu belirterek, "Süs bitki- Bu yılın ilk dört ayında ise canlı bitki-
al koşullara sahiptir. Bölgede top- otlatma sonucu azalan bitki örtüsü leri gelişmeye paralel olarak her yıl ler faslındaki ithalatın 30 milyon do-
rakları tehdit eden en büyük sorun İç Anadolu'da Aşırı ve toprakların erozyona karşı daya- dış ticaret hacmini de genişleten bir lar olarak gerçekleştiğini ve rakamın
şehirleşme ve endüstriyel büyüme- Kontrolsüz Yer Altı Suyu nımlarını azaltmaktadır. sektör. 2014'te yaklaşık 170 milyon 2014'ün aynı dönemine göre yüzde 30
nin tarım alanlarına yayılması so- Kullanılıyor! dolarlık bir dış ticaret hacmi yarat- daha az olduğunu vurgulayan Altun
nucunda toprakların geri dönülmez Aşırı Su Kullanımı tı. Dış ticaret açığı ise 10 milyon do- sözlerini şöyle sürdürdü: “İthalatta
biçimde kaybedilmesidir. Diğer bir İç Anadolu Bölgesi: Tahıl ve kuru Tuzluluk Oranını Artırıyor! lar. Ancak sektör ihracatında artış üretim materyali dışında (fide, fidan)
sorun da tam olarak kontrol edil- tarımın yoğun yapıldığı geleneğe Güneydoğu Anadolu Bölgesi: hızı ithalat artışından fazla olduğu özellikle sektörün en büyük alıcısı ko-
meyen evsel ve endüstri atıkları- sahip olmasına karşın 1980'lerden Fıstık, bağ, tahıl, mercimek ve no- için bu dengenin bu yıl ihracat lehi- numundaki belediyeler büyük ağaç-
nın çevre kirliliğine yol açmasıdır. sonra aşırı ve kontrolsüz yer altı hut tarımını yüksek verimle yapılan ne döneceği düşünülüyor. 2023'te ları tercih ediyor. Yurtiçinde bu ağaç-
Özellikle Ergene ve Tekirdağ bu so- suyu kullanımı ile artan sulu tarı- bir bölge olmasına karşın aşırı su Türkiye'nin ihracat hedefine yaklaş- ların yetiştirilmesi elbette mümkün.
runların yoğun yaşandığı yerlerdir. mın getirdiği aşırı gübre ve arazi kullanımı nedeniyle tuzluluk oranı- ması için sektörün kendi hesabına Ancak bu ağaçların yetişmesi üretim-
işleme sorunları ortaya çıkmıştır.
Ege'de Ülke Ortalamasının nın artması toprak için olumsuz bir belirlediği hedef 500 milyon dolar. de en az 10 yıl sermaye dayanma gücü
Aşırı arazi işleme toprak yapısını
gelişmedir. Yıl içerisinde ikinci hat- Özellikle son iki yıldır ihracattaki ar- ve büyük araziler istiyor. Sektöre hiç-
Üzerinde Tarımsal İlaç bozarak rüzgar erozyonun potansi-
ta üçüncü ürün yetiştirilmesi gübre tış memnun edici görünse de hedefe bir destek olmadığı düşünüldüğünde,
Kullanılıyor! yel etkisi arttırmaktadır.
kullanımını önemli ölçüde arttıra- ulaşmak için yıllık ortalama artışın belediyelerin de görselliği ön planda
Ege Bölgesi: Zeytin, bağ ve bah- En Büyük Problem Tek rak yer altı sularında azot kirlenme yüzde 20 olması gerekli. Türk Cum- tutarak tercihlerini daha küçük fidan-
çe bitkilerinin verimine rağmen Ürün Yoğunluğu! potansiyelini arttırmıştır. Ayrıca huriyetleri ve Kuzey Afrika ülkeleri lardan yana kullanmadıkları süre-
topraktaki başlıca sorun, eğimli artan gelir sonrası şehirleşme ve hedef pazarlar." dedi. ce, büyüyen ve gelişen şehirleri ithal
arazilerde yer alan halihazırda sığ Karadeniz Bölgesi: Yağış yönün- endüstriyel yatırımlar tarım alanla- ağaçlarla bezenmeye devam edeceğiz.
Süs Bitkilerine 2014'te 93
incir ve bağ toprakların erozyonla den Türkiye'nin en zengin bölgesi rını tehdit edici boyuta ulaşmıştır. İklim kuşağı yönünden her bölgeye
Milyon Dolar İthalat Yapıldı
kaybedilmesi ve ülke ortalamasının olmasına karşın eğimli araziler, uygun bitki yetiştirebilecek durum-
üzerinde tarımsal ilaç kullanımıdır. tek tür ürün yoğunluğu ve asitli Süs bitkilerinde 2014 yılında yakla- dayken milyonlarca doların Avrupa
topraklardaki besin noksanlıkları şık 93 milyon dolar civarında ithalat üreticisine aktarılmasının çok da doğ-

Turizm Yatırımları İle sorunlar arasındadır. Ayrıca genç gerçekleştirildiğini aktaran Altun, ru olmadığı kanaatindeyiz."
Akdeniz'i Kaybediyoruz! nüfusun tarımdan uzaklaşması terk "En fazla ithalat canlı bitkiler fas- Altun, sektörde doğrudan istihdamın
edilen arazilerin bakımsız kalması- lında. Bu fasıldaki ithalat artışının 75 bin, dolaylı istihdamın ise 700 bin
Akdeniz Bölgesi: Zeytin, sebze
na yol açmaktadır. en önemli sebeplerinden birisi bü- civarında olduğunu söyledi. Süs bit-
ösbrldaıaröe,rht nlıüyg igabaveezilenyt l iııiknb,k ati terasru hmsortbdruiauökintcnl ıgçaeyuegldl a iateln ounilülkra mimirrznedamectasiir mı mnyehiaaviendt riıdr knroeoıaşm lcarosaşaljökıaitnkz--- aGEDladoenğnilyuaeor tırinAk!ınn Z açdeonoklg uzi ennBlgiöğinlig Tebsietikh:i dMöirtet üra- anayi Amaçlı onut Amaçlı adencilik Amaçlı yçmtpıaüryeloyoıkbşeramn,l eny ma uşsleraülethrsirıiç . rb il Tityetaraükldşriesaekbinki iyü iık yeraço'edrerteşvi. mı rlöae2iz m 0hev1laeel3kri k' ttpyaleeeı lb y dabzaarzıişr-ıj krvtkaieiallre meyanrenui ta i sAşlaetmll ktsımuteişönk lrata,ü öğr“nrıaBnüdçudn ei ta aühd çyraıışeelğ atrıtit limiıkc oaaü mlprrdeaeauttt tiğmaemuçranıy kğtaueı l i rlavçeckierin---i
S K M önceki yıla göre yüzde 37'lik artışla hi, tüketicilerin daha genç ağaçlardan
larının işletilmesidir. Bölge aynı süne sahip bir bölge olmasına rağ-
92.5 milyon dolar olan ithalat, yerel yana tercih kullanmaları, Ar- Ge ya-
seçimlere hazırlık aşamasında bele- tırımlarının desteklenmesi, sektörün
Çiğ Sütte Alım Satım Dönemi Başladı!
diyelerin kullandığı ithal ağaçlardan tüketim ihtiyaçlarını karşılayabile-
kaynaklanıyor. 2013'ün son ayları ve cek üretimleri gerçekleştirmesi için,
2014'ün ilk dört ayındaki ithalattaki üretimden pazarlamaya bir dizi yeni
» Çiğ sütte sözleşmeli alım dönemi, 1 Temmuz 2015 tarihi itibarıyla başladı.
artış bu durumu net olarak gösteri- düzenleme ve desteklere ihtiyaç var"
yor" dedi. açıklamasında bulundu.
Teslim edilecek ve alınacak çiğ sütün hükümleri uygulanacak.
dönemler itibariyle asgari ve azami
FAO Poster Yarışması
miktarı, fiyatı, soğutma ve hizmet Yeni düzenleme neler
bedelinin yer alacağı, üretici örgüt- getiriyor?
leri aracılığıyla satılan çiğ süt karşı-
lığı alınan avansın, üretim oranları- Türkiye’de ilk uygulamaya geçen » Kazanan posterler Milano’daki Expo 2015’te
na göre üyelere/ortağa dağıtılacağı, “Çiğ Sütün Sözleşmeli Usulde Alım sergilenecek.
yükümlülüklerini yerine getirme- Satımına İlişkin Yönetmelik”,çok
yenler için de, Borçlar Kanunu hü- Yine yeni yönetmelik, çiğ süt üre- ciddi yeni düzenleme ve yaptırımlar FAO’nun Dünya Gıda Günü tek sağlayacak programlar
kümlerinin uygulanacağı, çiğ sütte timi yapan üreticiler veya bunların getiriyor. Özellikle alıcılar açısın- poster yarışmasının bu olarak tanımlanıyor. Sos-
sözleşmeli alım dönemi, 1 Temmuz üyesi/ortağı üretici örgütleri ile dan sözleşme yapılmasını zorunlu seneki ana fikri “sosyal yal koruma tek başına bir
2015 tarihi itibarıyla başladı. alıcılar arasında akdedilen çiğ süt kılınıyor.Çiğ süt üretimi yapan çift- koruma” temasıyla bu te- faaliyet alanı olarak değil,
alım satım sözleşmesi ile ilgili usul likler ve sütü işleyen endüstriyel mel üzerinde yükseliyor. tarım, kırsal kalkınma,
Amaç Arz talep dengesi ve esasları kapsıyor. tesisler, çevresel kaynakların ko- Her yıl düzenlenen yarış- halk sağlığı, eğitim ve gıda
oluşturmak, çiğ süt runmasını sağlıyor ve çevre sağlığı ma 5 ve 17 yaş arasındaki sistemlerini de içine alan
üretiminde izlenebilirliği Sözleşmeler, en az 6 ay, en korunuyor. tüm çocuk ve gençlere açık. bir programlar bütünü
sağlamak fazla 1 yıl süreli olacak Sosyal koruma ne anlama geliyor? olarak tanımlanıyor.
Gıda mevzuatına uygun çiğ
16.4.2015 tarihli Resmi Gazetede İlk kez uygulanacak yeni düzenleme süt üretimi teşvik ediliyor Dünyadaki birçok insan iklim de- Başvurular 30 Eylül’e kadar pos-
yayınlanarak yürürlüğe giren “Çiğ ile sözleşmeler en az 6 ay, en fazla 1 ğişikliği, doğal felaketler ve silahlı ter yarışmasını web sayfası http://
Sütün Sözleşmeli Usulde Alım Sa- yıl süreli yapılacak. Tarafların anla- Çiğ sütün uygun işletme ve sağlıklı çatışmalar gibi nedenlerden dolayı www.fao.org/world-food-day/con-
tımına İlişkin Yönetmelik”, sana- şarak sözleşmeden dönmesi halinde, hayvanlardan elde edilmesi için, alıcı yıkımlara maruz kalıyor. Bu durum- test/2015/enter-the-contest/en/
yiye arz edilen çiğ sütün alım ve 6 aylık asgari süre hükmü uygulan- ve üretici veya bunların üyesi/ortağı dan en çok etkilenenler ise çoğun- ’den yapılabilir. Kazananlar 16 Ekim
satımının sözleşmeli usulde yapıl- mayacak.Sözleşmede teslim edilecek bulunduğu üretici örgütü tarafından, lukla kırsalda yaşayan, yoksul ve Dünya Gıda Günü’nde duyurulacak.
masını, üretici/üretici örgütü ve ve alınacak çiğ sütün, dönemler iti- gerekli tedbirlerin alınması sağlanı- dışlanmış gruplar. “Sosyal koruma” Seçilen en iyiler ise BM Genel Sek-
alıcı arasında uyulması gereken bariyle asgari ve azami miktarı, fiyatı, yor.Türk gıda mevzuatına uygun çiğ tedbirleri, en dayanıksız gruplara reteri Ban Ki-moon’un Dünya Gıda
kuralların belirlenmesini, üretim soğutma ve hizmet bedeli yer alacak. süt üretimini teşvik ediyor. bir koruma kalkanı oluşturararak bu Günü’nü kutlamak için katılacağı
ve pazarlamada sürdürülebilirliğin Üretici örgütleri aracılığıyla satılan çiğ Sözleşme yapmadan çiğ süt alan- grupların daha kolay ayağa kalkma- Expo Milano 2015’te sergilenecek.
sağlanmasını, arz talep dengesinin süt karşılığı alınan nakit avans, üretim lara 5996 sayılı Veteriner Hizmet- larını ve toparlanmalarını sağlıyor. 2015 FAO’nun 70. kuruluş yıldö-
oluşturulmasını ve çiğ süt üreti- oranlarına göre üyeleri dağıtılacak. leri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Sosyal koruma yoksul ve dayanıksız nümü olduğundan dolayı tüm ödül
minde izlenebilirliğin sağlanmasını Sözleşme yükümlülüklerini yerine ge- Kanunu’nda yer alan ilgili cezai grupların gelirlerini, yeteneklerini kazananlar aynı zamanda bir hatıra
amaçlıyor. tirmeyenler için, Borçlar Kanunu’nun yaptırımlar getiriliyor. Halim Utlu ve haklarını iyileştirerek onlara des- madalyası alacak.
Köy-Koop Haber Ağustos 2015
7
TARIM
Mahmut Türkmenoğlu 600 Bin Çiftçi Üretimden Çekildi!
» Mahmut TÜRKMENOĞLU 1932 yılında Bademler » Türkiye'nin son 10 yıllık tarım karnesi karamsar bir tablo ortaya koyuyor. Son 10
Köyü’nde doğdu. Deniz Bayramı’ndan üç gün önce; 16 yılda Türkiye'de çiftçi 27 milyon dekar tarım arazisini ekmekten vazgeçti. 600 bin
Ağustos 1932. çiftçi üretimden çekildi. Aynı dönemde 14 milyon hektar buğday ekim alanı daraldı.
Son 3 yılda ise patates ekim alanları 600 bin dönüm azaldı.
İlkokulu köyde okudu. Ortaokul için 2
arkadaşı ile birlikte İzmir’e gitti. Ha-
Ziraat Mühendisleri Odası İstan- aracılar denen bir sistem doğmuş
lil Yakıcıoğlu ve Mehmet Yavaş. Çok
bul Şube Başkanı Ahmet Atalık, vaziyette. Bunun en büyük etkisini
zor koşullarda tek odada kalıyorlar-
Türkiye'de tarımın geldiği noktay- yaşayacak olan fiyat yüksekliği şek-
dı. Babasının ölümü, yoksulluk, sa-
la ilgili çarpıcı açıklamalar yaptı. linde yine tüketicidir."
vaşın olumsuz etkileri (İkinci Dünya
TÜİK verilerinden yola çıkarak de-
Savaşı) ve sağlık sorunları okulu bı- ğerlendirmede bulunan Atalık, şu Bütçenin yüzde 2'si
rakmasına neden oldu. Anasının ve
vurguyu yaptı:
kardeşlerinin yaşam mücadelesine İstanbul Şube Başkanı Atalık, AB
Resmi verilere göre son 10 yılda
katkı sunmak için pek çok iş yap- ülkelerinde bütçenin yüzde 45'inin
Türkiye'de, çiftçi 27 milyon dekar
maya çalıştı. Ancak yaşam gereksi- tarım desteklerine ayrıldığını belirt-
tarım arazisini ekmekten vazgeçti.
nimlerini yeterince karşılayamadığı ti. “Çünkü onlar dünya savaşlarında
için çok ciddi sağlık sorunları yaşadı. Arnavutluk kadar arazi açlığın ne demek olduğunu gördü-
Ateşli hastalıklar ve sağ ayak bileğin- “Örgütlenme ülkemizde yüzde ler" diyen Atalık, Türkiye'de bu ora-
Bu Ermenistan veya Arnavutluk'un
deki Mafsal Veremi nedeni ile koltuk 13'lerde. Bu oran Avrupa Birliği'nin nın yüzde 2 olduğunu öne sürdü.
yüzölçümlerine eşit. Aynı süreçte te-
değnekleri ile yürümek zorunda idi.
tarımla uğraşan ülkelerinde yüzde
mel besinimiz 14 milyon hektar buğ- Tarıma verilen destek
Bu nedenlerle emek yoğun işlerden 90'ın üzerinde" dedi. Örgütlenme-
day ekim alanı daraldı. Son 3 yılda mazotun vergisine gitti
daha çok ticari işlere yönelmek zo- nin sonuçlarını daha ucuz girdi,
ve kazandı. 5 yıl sonra Makine Yük- patates ekim alanları 1 milyon 800
runda kaldı. Yılmak bilmeyen mü- daha düşük maliyet olarak ifade Resmi verilere göre 2014 yılında
sek Mühendisi olarak mezun oldu. bin dönümden 1 milyon 200 bine
cadele hırsı ile büyük güçlükler aşıp, düştü. Üretim de 1 milyon ton düş- eden Atalık, şunları anlattı; tarıma verilen desteğin 9,1 milyar
köye bir bakkal dükkânı açtı. Yok- İzmir’de Ege Bölgesi Sanayi Odasın lira olduğuna dikkat çeken Atalık,
tü. Yine çiftçi sayısı 2 milyon 800
sulluktan kısmen kurtulmuşlardı. da çalışmaya başlaması ve güzeller Fiyatlar aracılıkla artıyor “Ancak verilen bu destek çiftçinin
binden 2 milyon 200 bine düştü.
Bu zorlu mücadele süreçlerini Zey- güzeli Filiz ANDIÇ ile evlenmesi 1962 kullandığı mazotun vergisiyle geri
nel Kozanoğlu’ nun “Mahmut Türk- yılında oldu. Aynı yıl 27 Mayıs Devri- Örgütlenme sorunu var “Böylece üretici refah düzeyinde alındı. 2014'te sadece buğday, ay-
menoğlu ve Bademler Kooperatifi” minin o günün koşullarında getirdiği tatmin edici bir ücret alırken tüke- çiçeği, pamuk ve soyanın ithalatına
kitabından okumanızı öneririm. huzur ortamında “ne ezilen, ne ezen, Bu durumun en önemli nedeninin, tici de çok daha ucuza bu ürünlere ödenen miktar tarıma verilen des-
insanca ve hakça bir düzen” anlayışı-
çiftçinin yeteri kadar örgütlenme- ulaşıyor. Yani ülkemizde kooperatif teğin üzerindedir" dedi. Nesrullah
nın ışığında Bademler Köyü’nde bir
mesi olduğunu kaydeden Atalık, yapılanma olmadığından kaynaklı Sonay - Sezen Ünüvar
grup arkadaşı ile birlikte Kooperatif
kuruldu. 28 Aralık 1962.
Mahmut Türkmenoğlu, Murat Ba-
ran, Halil Hilmi Oral, Hasan Balyan,
Mustafa Or, Hamza Eryılmaz, Halil
Yakıcıoğlu ve toplam 74 ortak ile Ba-
demler Köyü Zirai İstihsal ve Satış
Kooperatifi.
O günlerden aramızdan ayrıldığı 26
Temmuz 1992 gününe kadar bütün
yaşamı büyük bir mücadele içinde
geçmiştir. Yılmadan, bıkmadan her
aşama da emek, bilgi, birikim ve eylem
süreci ile önemli başarılar kazanmış ve
geleceğe önemli bir miras bırakmıştır.
Bugün büyük bir onurla taşıdığımız
Bir taraftan bakkal dükkânı çalıştı- bu görevi bizden sonrakilere teslim
rırken bir taraftan da ayağının teda- edinceye kadar daha iyiye ve daha gü-
visi ile uğraşıyordu. zele ulaşma azim ve mücadelemizi bu
Mahmut Türkmenoğlu’ nun bir özel- önemli mirastan almaktayız.
liği daha vardı. Bana göre en önemli Kendisini saygı, sevgi ve minnetle
ikinci özelliği. anarken köy halkımıza yazdığı bir
Birinci özelliği hiçbir zaman azalma- mektubundan bir bölümü sizlere ak-
yan mücadele azmi, ikincisi de oku- tarmak istiyorum.
ma isteği. Her koşulda bulduğu her- “Atatürkçü, ilerici ve çalışkan aydın-
şeyi okuyordu. Yaşı 23 lere gelmişti. ların yönetiminde ki Bademler Köyü
Büyük bir azimle çalıştı ve 14 ay içe- bugünkü olumlu yolunda başarıya
risinde dışarıdan sınavlarına girerek yürüyecek, köy kalkınmasında ve do-
ortaokul ve lise diplomalarını aldı. layısıyla Türkiye’nin kalkınmasında
1956 yılının Ekim ayında da İstanbul üstüne düşen tarihi görevi yerine ge-
Teknik Üniversitesi sınavlarına girdi tirmenin mutluluğuna ulaşacaktır.”
Okul Sütü Programı Uygulama
Esasları Hakkında Karar
Yayınlandı
» “Okul Sütü Programı Uygulama Esasları Hakkında
Karar”( 2015/7837 ) 10 Temmuz 2015 tarih ve 29412
sayılı Resmî Gazete’de yayınlandı.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlı- kanlığınca belirlenecek okullardaki
ğı, Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık öğrencilere bu maddede belirtilen
bakanlığı tarafından ortaklaşa yü- esaslar çerçevesinde ve veli izni doğ-
rütülecek Okul Sütü Programı kap- rultusunda 200 ml ambalajlı, yağlı,
samında bağımsız anaokulu, uygula- sade UHT içme sütü dağıtılacak.
ma sınıfı ve ilkokul öğrencilerine süt
içme alışkanlığının kazandırılması
ile yeterli ve dengeli beslenmeleri-
ne katkıda bulunarak sağlıklı bü-
yüme ve gelişmelerinin sağlanması
amacıyla 2015-2016 eğitim öğretim
yılından başlamak üzere 3 öğretim
yılı süresince UHT içme sütü dağıtıl-
masına ilişkin esasların belirlenmesi
amaçlanan karar ile Milli Eğitim Ba-
Ağustos 2015 Köy-Koop Haber
8
GÜNDEM
Köy-Koop 17. Olağan Genel Kurulu Yapıldı
Ankara Plaza Otel Toplantı Salonun- de, partilerin kooperatiflerin üzerin- tarımsal sorunları olduğu için gitti-
da gerçekleşen 17. Genel Kurul’da de baskı kurmalı sonucu kendileri ğimiz ülkelerde de aynı konulara de-
Köy-Koop Genel Başkan Yardımcı- tarımsal ürünlerini başka ülkelerden ğindik, aynı araştırmaları yaptık.
sı M. Barış Aydın, Divan Kurulu’nu ithal etmek zorunda kaldılar. Bu tu-
oluşturarak toplantıyı açtı. Genel tum bu ülkelerde kooperatiçiliğin bit-
Kurul’da; Divan Başkanlığını Tür- mesine neden olmuştur.
kiye Milli Kooperatifler Birliği Yö-
ICA, Köy-Koop’u en genç
netim Kurulu Başkanı Muammer
ve en dinamik kooperatif
Niksarlı, Divan Başkan Vekilliğini,
seçmişti. Köy-Koop üretim
Köy-Koop Kastamonu Birlik Baş-
kanı Erol Akar, Katip Üyeliklerini; açısından ve yapısından
Köy-Koop Denizli Birlik Başkanı dolayı devlet içinde güçlü ve
Mehmet Varol, Köy-Koop İzmir söz sahibiyidi.
Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Nef-
tun Soyer, Oy tasnifçiliğini, Köy-
Koop Zonguldak Birliği Yönetim
Kurulu Üyesi Dursun Öztürk ve
Köy-Koop Aksaray Birlik Başkanı alınarak dengeli bir süt fiyatı belir- 40 bin ton ihracat yapıyorduk. Kars
Kadir Yayar yaptı. lenir.” diye konuştu. Birliğimiz 18-25 bin ton canlı hayvan
ihracatı gerçekleştiriyordu. Kurban
Merkez Birliğimiz, İthalat çözüm mü? Bayramı’da Güneydoğu’dan Suu-
kurulduğu 1971 yılından Et fiyatlarının yükselmesiyle hay- di Arabistan’a 500 bin ile 1 milyon Ekonomik olarak dünya kooperatif-
bu güne kadar tarımın vanların kesime verildiğini, bunun canlı hayvan ihrac ediyorduk. Bu- çiliğine baktığımızda Türkiye koope-
kalkınmasında her zaman peşinden de hayvan ithalatının ya- gün kurbanlıklarımızı dışardan ithal ratifçiliğini çok başarısız ve bu an-
ön planda yer almıştır. pıldığını, 2008 yılında yaşanan kri- eder hale geldik. lamda çok çok gerilediğimiz, yönetici
zin de çiğ sütle başladığına dikkat Yaş meyve ve sebzeye gelince, sade- ve ideolojik anlamda siyasal anlam-
Köy-Koop’un kuruluşundan bugüne
çeken Yakup Yıldız, “Çiğ süt fiyatının ce Sovyetler Birliği’ne 80 bin ton na- da katılımcı açısından baktığımızda
kadar, tüm baskılara rağmen pren-
düşürülmesiyle yaşanan kriz 1 mil- renciye ihraç ediyorduk. da gerideyiz. Şimdi bütün bunların
siplerinden ödün vermediğini vur-
yonun üzerinde hayvanımızın kesil- bir nedeni olması gerekiyor. Neden-
Tüm bunlar kooperatifçiliğin güç-
gulayan Köy-Koop Genel Başkanı
mesine neden oldu. Bu da kasaplık, lerin bilindikten sonra çözüm yolla-
Yakup Yıldız, “Ülkemizdeki koope- lendiği ölçüde üretimin artığının Türkiye’de Merkez Birliğinden ayrı-
besilik ve kurbanlık hayvan hatta rını ortaya kaymamız lazım. Ben 80
ratif örgütlerinin genel durumuna göstergesidir. Bugün geldiğimiz lan il birliklerinin bir araya gelerek,
karkas et ithalatının önünü açtı. sonrası arkadaşlarımızla çalıştığımız
bakıldığında, Merkez Birliğimize noktada pancar üretimi yüzde 90 yeni başka bir merkez birliği oluştur-
Hayvancılığa verilen desteklemeler dönemde, adım atar gibi olduk ama
ortak olan birliklerin ve bağlı koope- lara varan düşüş yaşamaktadır. Çün- maları, bölünme ve parçalanmalara
ve krediler ithalata gitti. Bugün çiğ bir adım iki adım gerilere düştük.
ratiflerin ülkemiz kooperatifçiliğini kü 100 dekar tarlası olan bir çiftçi, sebep olmaktadır. Devlet de buna
süt fiyatında yine büyük sorunlar Şimdi bu geleneği inançla tabi bir
bugüne taşıyan kuruluşlar olduğu sadece 30 dönümünün bedelini to- müsade ediyor. Bu durum ülkemiz-
var ve bu da önümüzdeki dönemde yaşamın bir parçasına uygun düştü-
görülecektir. Merkez birliğimiz, ül- huma ödemek zorunda kalmıştır. deki kooperatifçiliğin bitmesi ve
yaşayabileceğimiz bir krize yol aça- ğü ölçüde devam ettiren kooperatifçi
kemizdeki en köklü kooperatif ör- Türkiye’de bugün üretici köylülerin çökmesi demektir.” diye konuştu.
bilir. İthalat çözüm mü? Yaşananlar arkadaşlarımıza, bizim eski yaptık-
gütlerinden birisidir.” dedi. ithalatın çözüm olmadığı gerçeğini üretmiş oldukları ürünler, üretici ile Köy-Koop önceki dönem genel baş- larımızın hiçbir faydası yok. Ama
Tarımın kalkınması ortaya çıkartmıştır.” değerlendirme- tüketici arasında 1980 öncesi gibi kanlarından Cevdet Kocaman ise, gerçekte bir yaşam var. Kooperatif
sinde bulundu. bağ kurulamadığı için, tüketicinin “Ne yazık ki, 12 Eylül adımları yak- aracını nasıl kullanıyoruz, yaşamı-
kooperatifler sayesinde
ödediği her 100 krş tan, 32 krş’u üre- laştığında Köy-Koop başarılı gitmi-
Yıldız, Genel Kurul’da, 2014 yılı fa- mıza ne katması gerekiyor. Başarılı
olacaktır. ticiye, 68 krş’u aracıya gitmektedir. yordu. Çok ileriye giden bir kuruluş
aliyetleri konusunda, örgütlenmede bulduğum Köy-Koop’un dergilerini
Yaş meyve ve sebzede bu oran yüzde
yaşanılan sıkınıtlardan ve önümüz-
85’lere kadar çıkmaktadır.
deki süreçte yapılacak olan çalışma-
lar hakkında bilgi aktardı. Dünya fındık üretiminin yüzde 70’i
Türkiye’de üretilmesine karşı, bugün
Kooperatifçiliğimiz fındık borsası 1 kg dahi fındık üret-
Güçlenirse Üretimiz de Artar meyen Almanya Hamburg’da dır.
Tüm bu sorunların üstesinden ge-
Köy-Koop’un 1980 yılı öncesinde
lebilmek için kooperatifçiliği geliş-
Türkiye’nin en etkili kuruluşları ara-
tirip, yaygınlaştırmalıyız. Eğer bu
sında yer aldığını belirten, Köy-Koop
hareketi geliştiremezsek, sıkıntılı
eski genel başkanlarından Ahmet
Altun, tarımda kendi dönemlerini dönemleri yaşayacağımızı unutma-
ve bugün gelinen noktayı ifade eder- yalım. Bugün Türkiye’de üreticinin
ken, “Dönemimizde Antalya ve Ege girdi maliyetleri çok yüksek, bundan
Bölgesi hariç, sadece Çukurova’da 1 dolay binlerce çiftçi tarımdan uzak-
milyon 340 bin ton pamuk üretili- laşmaktadır. Sadece kooperatifler içerisinde görev yapmadım. Elimiz-
devam ettirmeleri düşünce planın-
yordu. GAP Projesi devreye girdiği çatısı altında örgütlenerek tarımımı- de bir banka, gümrüklerden çekil-
da, biz ve akademik çevreleri bilgi-
zaman da bu rakam 4,5-5 milyon zın geliştirebiliriz.” diye konuştu. mesi gereken bir sürü traktör, trak-
Yıldız, “2006 yılında çıkan 5488 Sa- lendirme imkanı oluyor. Ama sadece
ton pamuk üretilecekti. Fakat bugün Kooperatifçiliği bir elin nesi var, iki tör paralarını yatırmış, traktörünü
yılı Tarım Yasası’nda, GSMH’dan ta- bilgilendirme yetmiyor. Hayata sı-
geldiğimiz nokta da pamuk üretimi, elin sesi var olarak değerlendiren alamamış bir sürü insan ve 185 tane
rıma ayrılan pay yüzde 1 olması ge- cak bir dokunuş da gerekiyor.
Çukurova’da üretilen 1,320 milyon Köy-Koop kurucularından eski Genel Türkiye’nin en yüksek sözleşmesini
rekirden, bugüne kadar ne yazık ki, Siz ne düşünüyorsunuz dediğinizde;
ton pamuğun da altındadır. Başkan Hadi İlbaş, “Dünyada koo- yapmış sendikalı çalışan vardı. On-
bu oran yüzde 0.5’i geçmedi. Dileği- hakikaten bu işin bir reçetesi yok.
Ayçiçeği üretimine baktığımız za- peratifler din, dil, parti gözetmeksi- lar Türkiye’nin önde gelen akade-
miz bundan sonraki gelecek hükü- Bütün bu olumsuzluklara rağmen,
man 1980 yılında 2 milyon 300 bin zin biraraya geldikleri için başarılı misleri, önde gelen kooperatifçileri
metlerde, hangi siyasi görüş iktidar burada mücadelesini veren hala da
ton üretim varken, bugün 700 bin olmuşlardır. Fakat bugün ülkemizde idi. Hiçbirinin kıdem tazminatını
olursa olsun, GSMH’dan tarım ve fiilen devam eden arkadaşlarımız da
ton civarında üretimimiz var. gelinen nokta da kooperatifin başın- ödemedik. Bu yaşananlardan ders
hayvancılığa ayrılan pay en az yüzde var. Ve onları gerçekten çok taktirle
da bulunan yöneticilerin tarım ve almamız gerekiyordu. Fakat yete-
1 olmalıdır.” dedi. karşılıyorum.
kooperatifçilikle ilgisi olmayan kişi- rince alamadık. 80 sonrası, kuruluş
Sütte Dengeli Fiyat lerin olması durumda, o kooperatifin yöneticisi olduğumuz için hepimiz “Türkiye’de kooperatifçiliğin eko-
Belirlenmeli ayakta kalıp, başarıya ulaşması müm- tutuklandık, sürgünde yaşadık, on- nomiye katkısının azalması, Tür-
kün değildir. Bu bana şunu hatırlattı, lardan biri de benim. 10 yıl sürgün kiye’ de refah seviyesinin azalma-
Türkiye’de uzun süredir kırmızı et uçsuz bucaksız ve verimli toprakları yaşamım oldu. Çıktığımız nokta ko- sının nedenlerinden biridir. Ama
fiyatını ve besilik hayvan ithalatı- olan Ukrayna ve Rusya gibi ülkeler- operatifçilik hareketi ve Türkiye’nin bu olaya sadece ideolojik bakan
nı konuştuğunu oysa asıl sorunun Köy-Koop’un isminden dahi kor-
çiğ sütte yaşandığını, 2014 Haziran kan, çok geri düşünceli insanlar
ayından bugüne kadar köylünün hala idrak edemiyorlar. Çünkü biz
üretmiş olduğu süt ve ürünlerinde sadece insanların, daha iyi yaşaya-
herhangi bir fiyat artışının söz konu- bilmesi, daha mutlu olabilmesi ve
su olmadığını belirten Yıldız, “Sütü küçük üreticinin bulunduğu yerde
üretenler olarak fiyatı belirleyemi- yaşama şansını artırabilmesi iç göç-
yoruz. Bu nedenle çiğ sütün fiyatı 1 lerin ortadan kalkması konusunda
yıldır aynı. Kooperatif ortaklarımız, kooperatifçilik hareketinde kendi
üreticilerimiz zor koşullara rağmen mesleklerimiz, kendi gelecekleri-
üretmeye devam ediyorlar. Peki, miz olmasına rağmen yaşamımızı
sanayici bir yıldır ürünlerine zam verdik. Ancak bu kadar sonuç ala-
2002 yılında kırmızı mercimek 440
yapmıyorlar mı? Fiyat ayarı yapmı- bildik. Eski iki değerli başkan ilk
bin ton üretilirken, bugün 81 bin tona
yorlar mı? Yakın tarihte Ulusal Süt sıçrama noktasında çok büyük kat-
gerilemiştir. Yeşil mercimek 112 bin
Konseyi toplantısı olacak, dileğim bu kıları oldu. Biz de çok iyi günlerini
ton’dan, 20 bin tona gerilemiştir.
toplantıda kooperatif ortaklarımıza, gördük, söyediğim gibi zorluklarını
Köy-Koop olarak 1980 öncesi sade-
üreticilerimize hem de sanayicimize, da gördük. Umarım bundan sonra
ce Hindistan Kooperatifler Birliğine
girdi maliyetlerimiz de göz önüne daha gerçek, sizin yaşamınızı daha
Köy-Koop Haber Ağustos 2015
9
GÜNDEM
güzelleştirecek bir kooperatif yaşa- sayarken, dünya görüşlerimiz, siyasi
3 Yıl Önce “Zararlı”
mını temenni ederim.” dedi. görüşlerimiz ne olursa olsun, özünde
Türkiye’de bugün kooperatifçiliğin bir kooperatifin çatısı altında, farklı
dağınıklılığının, parçalanmışlığın siyasal görüşleri barındıramadığımız
3 Yıl Sonra “Zararlı Değil”
ve bir araya gelememenin sebebi ölçüde bizim başarılı olma şansımız
devlet değil, ağırlıklı olarak biziz di- yoktur. Asıl meselenin özünde bence
yen Türkiye Orman Kooperatifleri birbirine katlanma, birbirini kabul
» Biyogüvenlik Kurulu, tartışma yaratan bir karara
Merkez Birliği Genel Başkanı Cafer etme vardır. Eğer farklılıklarımızı
Yüksel, “1980’de lağv edilen, faali- kabul edemiyorsak, ortak doğruları imza atarak Genetiği Değiştirilmiş 3 Mısır türüne
yetleri men edilen o koskoca örgü- nasıl bulacağız. Bu yüzden ben değil, tekrar ithalat izni verdi.
ratifçilik sektörü olarak bu eylemleri
tümüzün, sahipsizlik içerisindetica- biz demeliyiz. Zaten demokraside bu
gerçek manasıyla yerine getirebilir-
ret sicilden kaydını sildiler, iflasını değil midir?” şeklinde konuştu.
sek bir nebze de olsa sorunlara çö- Biyogüvenlik Kurulu’nun kararı 16
istediler. Sendikalar ve siyasi parti-
züm getirebileceğiz. “Çok amaçlı kooperatifçiliği Temmuz 2015 Tarihli ve 29418 Sa-
lerin mal varlıkları tekrar iade edil-
yılı Resmî Gazete’de yayınlanarak
mesine rağmen, sahipsiz bırakılan Hepimizin Taşın altına çok önemsiyorum ve yürürlüğe girdi.
Köy-Koop’un bütün mal varlıklarına elimizi koymamız gerekiyor destekliyorum”
Biyogüvenlik Kurulu, 26 Mart
el konulumuştu. Köy-Koop’un 1998
Konuşmasında örgütlenme sorun- 2012 tarihinde yaptığı toplantıda
yılına kadar hiçbir şekilde yeniden Seymenoğlu, “Milli Kooperatifler
larına değinen Seymenoğlu, “Aynı T25, MIR604, MON863 mısır gen-
örgütlenmesine müsade edilmedi. Birliği ve Bakanlık olarak hepimi-
Ama bu arada birçok kooperatif ku- zin TÜKOSEP faaliyetlerini gerçek- kooperatif çatısı altında, çocuk ba- lerine “zararlı” diye izin vermemiş-
ruluşu oldu. Merkez birliği oluştu- leştirmek için taşın altına elimizi kım hizmeti, yaşlı bakım hizmeti ve ti. Büyük tartışmalara neden olan
ramadık. Burada parçalanmışlık en koymamız gerekiyor. TÜKOSEP’in, tarımsal ürün alma hizmeti verebil- ve özellikle soya ithalatını çıkma-
büyük sorun olarak ortaya kondu. benim çok önem verdiğim Kamu meliyiz. Dünyada bunun örnekleri de za sürükleyen bu durumu aşmak
Or-Koop 1997 yılında kuruldu. Köy- teşkilatlandırılması, yeniden yapı- var. Eğer bizler bir araya gelemez isek, üzere Beyaz Et Sanayicileri ve Da-
Koop ise 1998 yılında kuruldu. Eğer landırılacaktır, başlıklı bir maddesi bu parçalı yapı önümüzde hep engel mızlıkçıları Birliği Derneği İktisa-
Köy-Koop daha önce kurulmuş ol- var. Teşkilatlanma derken sadece 3 olarak kalacaktır. Bu yapıyı sonlan- di İşletmesi (BESD-BİR) genetiği tüketime sunulduğuna dikkat çekti.
değiştirilmiş 14 mısır,9 soya,10
saydı. Şuanda Or-Koop olmayacak- Bakanlığımızı mı kastediyor? Hayır. dırmak sizlerin elindedir. Çok amaçlı
GDO konusunda toplumun bilinç-
pamuk ve 4 kolza (kanola) geninin
tı.” diye konuştu. Kooperatif üst örgütlerinin de bu kooperatifçiği çok önemsiyor ve des-
lendirilmediğini söyleyen Milletve-
ithalatı için 11 Mayıs 2015’te Biyo-
teşkilatlanmaya dahil ediyor. Hala tekliyorum. 1163 Sayılı Kooperatifler
Cafer Yüksel, kooperatiflerin yapı- güvenlik Kurulu’na başvurdu. Baş- kili Sarıbal, “GDO, yemler yoluyla
çatı örgütlenmesini tamamlamamış Kanunu’nde değişiklikler için birçok
lanmasına değinerek, geçmiş yıllar- vuru yapılan genler arasında daha hayvan dokusuna geçer ve araştır-
bir ülkeyiz. Milli Kooperatifler Bir- sektör temsilcileriyle bir araya gele-
da 4 Merkez Birliği’nin bir araya ge- önce red edilen, olumsuz karar ve- malarla da tespit edildiği gibi hay-
liği ortağı olmayan birçok birlik ve rek kırka yakın toplantı yaptık. Ortaya
lerek, tek bir çatı altında toplanması rilen T25, MIR604, MON863 mısır van bundan zarar görür. GDO’ların
kooperatifler var. Neden hala çatı bir taslak çıkardık. Kimimiz bundan
için karar aldığını, ama tüm çalışma- genleri de yer aldı. insan sağlığına alarjiler, antibiyotiğe
örgütlenmeyi tamamlamadık? Bura- memnun olabilir ya da olmayabilir.
lara rağmen birleşmenin gerçekleşe- direnç ve benzeri konularda zarar
da TÜKOSEP bize yol gösteriyor. Bu 1163’ü yasa olarak çıkarma yetkisi Yayınlanan yeni karara tepkiler
mediğini belirterek, şuan dahil eğer verdiği bilimsel olarak ortaya çık-
böyle bir birleşmenin söz konusu genel kurulda sevinerek görüyorum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nda dır. geldi. Kararı ‘skandal’ olarak ni- mıştır. GDO’lu ürünler ithal etmek
olması halinde, birleşmek için elle- ki, Köy-Koop ile Or-Koop’un birleş- Karşınızda tek siyasi otorite olarak, bu telendiren Greenpeace Tarım ve yerine ülkemizde GDO’suz ürünle-
rinden ne gerekiyorsa yapacaklarını me, bir araya gelme iradesi oluştu. konuda sizden gerçek anlamda des- Gıda Kampanyası Sorumlusu Tarık rin üretimi teşvik edilmelidir. Ülke-
Nejat Dinç ise şunları söyledi: “Bu
vurguladı. Güzel bir gelişme, umarım iyi bir so- teklerinizi bekliyorum.” dedi. mizin kaynakları yabancı tarım şir-
3 çeşit ile ilgili belki de en skandal
nuca ulaşır. Belki diğer kooperatifle-
Gümürük ve Ticaret Bakanlığı Koo- Genel Kurul’da gündem madde- ketlerine değil, kendi çiftçilerimize
karar MON863 kodlu GD mısır çe-
rimize de örnek teşkil eder.” dedi.
peratifçilik Genel Müdürü Arif Sami lerinin görüşülmesinin ardından aktarılmalıdır” dedi.
şidinin onaylanmasıdır. MON863
Seymenoğlu, Gıda Tarım ve Hayvan- Bu parçalı yapıyı gidermek gerçekleşen seçimlerde, Yönetim içerisinde antibiyotik direnç geni Ziraat Mühendisleri Odası İstan-
cılık Bakanlığı’na bağlı kooperatifle- adına ne yapıyoruz? Kurulu: Yakup Yıldız, M. Barış Ay- taşıyan bir GDO çeşididir. Bilindiği bul Şubesi Başkanı Ahmet Atalık
rimizin genel kurullarında olmaktan dın, Recai Paçin, Bayram Cura ve gibi Danıştay İdari Dava Daireleri da, “Kurul kararında çelişki çok. Bu
memnuniyetin duyduğunu, fırsat Seymenoğlu, “Dünyada Almanya, Mehmet Sever, Denetim Kurulu: Kurulu 2011 tarihinde antibiyotik ürünlerin hayvan yemi olarak itha-
buldukça bu etkinliklere katlacakla- Hollanda, Japonya, Güney Kore gibi Mahmut Tümay, Ahmet Köseoğlu ve direnç geni içeren GDO’ların yasak- latına izin veriyorlar ancak gıda tü-
rını ifade etti. başarılı olmuş ülke kooperatiflerini Hüseyin Simav’dan oluştu. lanması gerektiğine hükmetmişti. ketim olarak ithalat izni yok. GDO
Kooperatifçilikle ilgili 3 Bakanlık ve Biyogüvenlik Kurulu da, 2012 yı- zararsız deniliyor. Öyleyse küçük
diğer ilgili temsilcilerle hep birlikte lında İDDK’nın bu kararına paralel çocukların mamalarında neden
2008 yılında bir çalışma başlattık. olarak MON863 ile ilgili başvuru- kullanılmıyor? Türkiye’nin GDO’ya
2008 yılında bir komisyon kurduk. yu reddetmişti. Sormamız gereken ihtiyacı yok. Alınan yanlış kararlar-
İlgili tüm bakanlıklar bu komisyon- soru şudur; Şimdi ne değişmiştir dan dönülmeli” diye konuştu.
da yer aldı. Ayrıca merkez birlikleri de, Biyogüvenlik Kurulu’nun kendi
‘İthalatı destekleme
de katkı sağladılar. komite raporlarında dalak, immün
girişimi’
Hepimiz bir araya geldik. Türkiye sistem, çoklu organ sistemi zede-
Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem lenmesi riski taşıdığı ifade edilen Biyogüvenlik Kurulu’nun GD’li 3
Planı’nı (TÜKOSEP) 2008-2012 bu GDO, birden bire ‘temiz’ ve ithal mısır ve 2 soya ürününe izin ver-
yani 4 yıllık bir çalışma yapılarak 7 edilebilir hal almıştır? Kanamisin diğini belirten Atalık, “GDO öy-
ana stratejik hedefi belirledik. Onun ve Neomisin antibiyotikleri birden ledir, böyledir kısmını bir kenara
altında 36 eylem oluşturduk. Koope- bire Dünya sağlık Örgütü’nün ‘kri- koyalım. TÜİK rakamlarına göre
tik antibiyotik’ listesinden mi çıkar- son 10 yıllık süreçte çiftçi 27 mil-
Yanlış Tarım Politikaları Öldürüyor! tılmıştır da Biyogüvenlik Kurulu bu yon dönüm tarım arazisini ekmek-
antibiyotiklere direnç taşıyan bir ten vazgeçti. Çiftçi kazanamadığı
GDO’ya izin vermiştir? Üstelik de için ekim yapmaz oldu. 2014’de
» Çiftçi-Sen Genel Başkanı Abdullah Aysu, “Çiftçiler üretmek, ürettiğiyle sağlıklı bunu İDDK’nın bağlayıcı hukuki 2 milyon ton soya, 1.5 milyon ton
kararına muhalefet etmek suretiyle mısır ithal ettik. Bunların ne ka-
yaşamak/yaşatmak ve geçinmek istiyor. Ancak hükümetlerin tarımda uyguladığı yapmıştır.” darı GDO’lu bilmiyoruz. 27 milyon
serbest piyasa politikaları çiftçilerin geçinmelerini engelliyor.” dedi. Genetiği değiştirilmiş Mısır ve soya dönüm arazinin sadece 5.5 milyon
çeşitlerinin hayvan yemlerinde kul- dönümünü soya ve mısır tarımı-
Abdullah Aysu yaptığı değerlendir- Üstelik topladıkları bu asmaların süreci çok uzun olduğu için gıda ile lanılmasına tepki gösteren CHP na ayırmış olsak yurtdışından it-
mesinde şu bilgilere yer verdi: “Son üzerinde azoxystrobin, kloroprofis, birlikte insanlara geçiyor. Bu neden- Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, hal etmemize gerek kalmayacak.
tarım işçisi katliamının yaşandı- penconazole, acetamiprid, improdi- le yasaklanıyor. Türkiye’den İsveç’e GDO’lu yemle beslenen hayvanların GDO’ya verilen her izin soya ve
ğı Manisa’nın Salihli ilçesine bağlı one, boscalid, emamectin, esfenva- ihraç edilen asma yapraklarında, et, süt ve yumurtasının hiçbir eti- mısır ithalatını destekleyici politi-
Çökelek Köyü sulu tarım yapılan, lerate, kresoxim-mtehyl, diameto- yukarıda saydığım 16 adet limiti ketlemeye dahi gerek duyulmadan kadır” ifadelerini kullandı.
verimli topraklara sahip bir köydü. morf, tetraconazole, difenokonazol, aşmış tarım ilacı ve bu 3 adet ya-
Toprakları, “taş eksen biter” denile- tebubuconazole, pyraclostrobin gibi saklı madde bulunmuş. Belçika’da HAL VE GİDİŞ Sait MUNZUR
cek cinstendi. Çökelekliler, bu top- zararlı kalıntılar bulunuyor. Bu da benzer örnekler yaşanınca AB, 1
raklarda daha önce pamuk üretip kalıntıların tamamı ihraç edilen Temmuz’dan itibaren Türkiye’den
geçiniyorlardı. Hükümetlerin uygu- asma yapraklarında bulunduğu için gelen asma yaprağına gümrüklerde
ladığı yanlış tarım politikaları nede- AB’den iade de edildi. yüzde 50 fiziki kontrol şartı getirdi.
niyle bu güzel topraklarında geçim- Tarım işçileri ayrıca tarımsal ürün- 1 Ocak’tan bu yana Türkiye’den ge-
lerini sağlayamaz oldular. lerde kullanılan tarım ilaçları hatta len 157 parti gıda ürünü standartla-
Çiftçi Katliamı! yasak olduğu halde kullanılan birçok ra aykırı olduğu için AB ülkelerince
ilaçla temas ettiğinden dolayı has- iade edilmiş.
Geçimini sahip olduğu topraktan üre-
talanıyor. Bu ilaçlara birkaç örnek;
terek sağlayamayan Çökelek Köyü’nde Tarım Bakanlığı’nın yerine getir-
carbendaizm, carbarly, fenbutatin-
yaşayan köylülerden 13’ü kadın, top- mediği görev ve uyguladığı yanlış
dir. Peki, bu ilaçlar neden yasaklan-
lam 15 köylü bağını ayıklayan bir çift- tarım politikalarının sonucunda bu
mış? Bakalım.
çinin yanına kilo başına 1 lira 50 ku- kalıntılar oluşuyor. Sorun tek başı-
Carbendazim: Mantar ilacı, AB, 1
ruştan asma yaprağı toplamaya gitti. na AB’nin ürünleri iade etmesiyle
Aralık 2014’de araştırmalarda erkek
Daha önce Soma ve civarında tütün bitmiyor. İhraç edilen bu ürünleri
üreme sistemini olumsuz etkilediği
ekimi yapamayan/yaptırılmayan çift- biz ülke içinde tüketiyoruz. Bizde-
sonuçları çıkınca yasaklamış.
çilerin ölüme gittiği gibi, onlar da ölü- ki denetimin “saldım çayıra Mevlâ
me gönderildiler. O nedenle yaşanılan Carbaryl: Böcek ilacı, arıları öldür- kayıra” cinsinden olduğunu Bülent
kaza değil, hükümetlerin uyguladığı düğüne inanılıyor. 5 AB ülkesinde Şık’ın analiz sonuçları çok somut bir
yanlış tarım politikalarının sebep ol- yasak. biçimde ortaya koydu. Bize kimyasal
duğu bir çiftçi katliamıdır! Fenbutatin Oksit: Suda çözülme ilaç kalıntılı ürün tükettiriliyor!”
Ağustos 2015 Köy-Koop Haber
10
GÜNDEM
Tarım İşçilerinin ‘Ölüme Kooperatif Kredilendirmeleri
» Kooperatiflerin uzun yıllardan bu tarafa
Yolculuğu’: 5 Ayda 190 Ölüm desteklendiğini ve kredilendirildiğini her siyasi
dönemde görüyoruz. Ancak, bu güne kadar, yapılan bu
uygulamaların, gerçekten doğru olup olmadığı veya
» Manisa’nın Gölmarmara ilçesine bağlı Hacıveliler Köyü yakınlarında, tarım
amaçlanan hedefe ulaşılıp ulaşılmadığı ise hep tartışma
işçilerini açık kasasında taşıyan kamyonetle, süt tankerinin çarpışması sonucu 13’ü
konusu olmuştur.
kadın 15 kişi yaşamını yitirdi. Ölenler arasında 15 yaşında Burak Kaya da var. İşçiler
Seydi Aydın’ın kullandığı kamyonetle, bağdan yaprak toplamaya gidiyorlardı. 1960’lı yıllarda yurt dışına işçi gönderil-
mesinde kooperatiflere sağlanan ön-
celik hakları ile kooperatifçilik adına
Türkiye’de ilkbaharın gelişiyle bir-
önemli ve olumlu bir kırılma noktası
likte 3 milyon mevsimlik tarım iş-
yakalanmıştır.
çisinin aylarca sürecek hareketliliği
Yurt dışına işçi gönderilmesinde, ser-
de başlıyor. Çoğunlukla Doğu’dan
maye birikiminin sağlanması ve sağ-
Batı’ya, Karadeniz’e doğru yol alı-
lanan birikimle proje uygulanarak
yorlar. Kimi zaman da doğup bü-
yerel sanayinin teşvik edilmesi amaç- Erol AKAR
yüdükleri köylerinin çevresindeki
lanmıştır. Bu uygulamanın sonucu Köy-Koop Kastamonu
tarım alanlarında çalışıyorlar.
nedense yeterince irdelenmemiştir. Birlik Başkanı
Manisa’da 15 kişinin hayatını kay-
Orman kanununda yapılan değişik-
betmesiyle yeniden gündeme ge- mak sadece merkezde görev yapan
likle orman köylüsü tarafından kuru-
len mevsimlik tarım işçileri zor elemanların yapabileceği bir şey mi-
lan kooperatiflere sağlanan öncelik
şartlarda yaşıyor, zor şartlar altın- dir? Mühendisi ile veterineri ile yüz-
hakları ve bazı ek maddi destekler bir
da çalışıyor, ciddi geçim sıkıntısı lerce personeli istihdam eden Tarım
anda orman köylerinde ciddi anlamda
çeken tarım işçilerinin üçte biri ye- İl Müdürlükleri proje hazırlamaktan
kooperatifleşmeyi sağlamış ve devletin
mek ve kira gibi temel ihtiyaçlarını aciz midir?
hizmet alabileceği ve yöresel kalkın-
karşılayamıyor. de 3’ü sigortalı. Türkiye’de sayıları ‘Herkes 3 Maymunu 1995 yılında kooperatiflere belli sayı-
maya katkı sağlayabilecek tüzel kişilik-
5 milyonu aşan tarım iş gücünün
Haftanın 7 günü 11 saat çalışan Oynuyor’ lerin oluşturulması sağlanmıştır. da ortak için belli miktarda besi ve süt
önemli bir kısmını mevsimlik ge-
tarım işçilerinin yüzde 97’sinin si- hayvancılığı kredi uygulaması başla-
zici ve geçici işçiler oluşturuyor. Orman üretimi yapan kooperatifle-
gortası yok. Yüzde 80’i çadırlarda Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim tılmış ve o dönemde yüzlerce koope-
sağlıksız ortamlarda ikamet ediyor, Büyük çoğunluğu kayıt dışı çalışan Kurulu Üyesi, Ankara Üniversite- ridea, ryeaspi ttıakrlaarfıın üdraent imişl eknamrşeıklı ğkı aoyrdmı ailne ratif kurulmuştur. Bu kooperatiflerin
yüzde 65’i ise borçlu. bu işçilerin sayısı net olarak belli si Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent düşük bedelle tomruk verilmesi nede- önemli bir kısmı proje kriterlerine
değil. Ancak 15 yaş üzeri 485 bin uyum sağlayamamış veya kredi ala-
Gülçubuk ise, bir dizi faktörün var- niyle, köylerde önceliklerle ilgili yasa
İş kazalarında değişmeyen mevsimlik tarım işçisi olduğu tah- madığı için tasfiye noktasına gelmiş
lığına dikkat çekiyor. Bunların ka- gereği atölyeler oluşturulmuştur. Bu
min ediliyor. Aileleriyle birlikte bu ve çoğu kapanmış, borçlarını ödeye-
sektör tarım sayı 1 milyonu buluyor. Topraksız, yıt dışılık, örgütsüzlük, kamunun atölyeler, marangozluk ve doğramacı- mez duruma düşmüştür. Öyle destek
lık alanında birçok kooperatif ortağı-
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği istihdam imkânları kısıtlı olma- ilgisizliği, iş kaybı endişesi, yasa- ve kredi argümanları kullanılmıştır ki
nın meslek edinmesine imkân sağla-
Meclisi’ne göre, işçi ölümlerinin sı sebebiyle farklı bir meslek icra ların uygulanmayışı ve sahipsizlik bir anda yüzlerce kooperatifin kurul-
mıştır. Örneğin, Kastamonu ilimizin
edemeyen mevsimlik tarım işçileri olduğunu belirten Gülçubuk, “Çığ- masına neden olunmuştur.
yoğunlaştığı dört sektör arasında Tosya İlçesinde doğrama sektörünün
“değişmeyen” sektör tarım. güvenli ulaşım, barınma, altyapı, iş lıkları duyulmayan, sessizlerin ses- gelişiminde kooperatiflere sağlanan Uluslararası fonlardan değişik amaçlı
güvenliği, gelir güvencesi gibi hak sizi diyebileceğimiz gezici ve geçici projeler geliştirilerek ciddi kaynaklar
İş kazası ve işçi ölümlerinin en bu desteğin önemli rolü olduğu bir
ve ihtiyaçlardan mahrum olarak tarım işçileri için sorumluluk, doğ- kullanılmıştır. Bu projelerden arzu-
yoğun olduğu diğer sektörler ise, gerçektir.
çalışıyor. Herhangi bir resmî kuru- rudan veya dolaylı olarak herkese lanan çıktılar alınamamış yapılan fa-
inşaat, taşımacılık ve ticaret/büro Yine Gümüşhane ilinde kuşburnu iş-
mun düzenlemesine tabi olmayan düşüyor” diyor. aliyetlerin sürdürülebilirliği sağlana-
işkolları olarak sıralanıyor2015 yı- leyen tesisin kurulması, kuşburnun-
mevsimlik tarım işçileri hayatlarını mamıştır. Bu kapsamda IRFO projesi
lında tarım iş kolunda yaşamını yi- dan birçok ürün elde edilebileceğini
sözleşmesiz, sigortasız, güvencesiz yeterince olumlu sonuç alınamayan
tiren işçi sayısı ise 190 oldu. göstermiş ve bölgede önemli bir sek-
bir şekilde Türkiye’nin bir ucundan ve bu olumsuz sonuca rağmen önem-
törün oluşmasına neden olmuştur.
diğer ucuna, yılın ortalama 6 ila 9 li kaynak kullanılan bir proje olarak
Taşeronlaştırma ve
ayını tarımsal ürünlerin ekimi, ça- Benzeri örnekleri çoğaltmak müm- anılacaktır.
güvencesiz çalıştırma
kündür. Kooperatiflerin süt pazar-
pası, ilaçlaması, sulaması, hasadını Kooperatiflerin kredilendirilmesin-
yasaklansın lanmasındaki örgütlü yapısı, fiyat
gerçekleştirerek kazanıyor. de başarısızlıkların nedenleri üze-
oluşumundaki etki ve katkıları, soğuk
rinde tartışmak, başarısızlığın ger-
İş Güvenliği Meclisi, işyerlerinde Olanakları Kısıtlı zincirin oluşturulmasında ve kalite
çek nedenlerini belirlemek önemli
işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemle- artışındaki katkıları halen devam et-
rinin alınmasını ve taşeronlaştırma İşçi aileler naylon, bez, branda tar- mektedir. bir yaklaşım olacaktır. Çünkü diğer
başta olmak üzere her türlü güven- zı iptidai barınaklarda, çamur ve olumsuz nedenler üzerinde yeterince
Farklı kredi kaynakları ile bir ölçüde durmadan alışılagelmiş kolaycılıkla
cesiz çalıştırmanın yasaklanmasını uygun olmayan alanlarda yaşıyor.
de olsa yerel tarımsal işletmelerin ve bu olumsuzlukların tek sorumlusu
istiyor. Son 10 yıl dikkate alındığın- İçme/kullanma suyu, tuvalet/ban-
sanayisinin oluşumu teşvik edilmiş- sanki kooperatiflermiş gibi bir algı
da bu yılın Mayıs ayı sonuna kadar yo, çamaşır olanakları kısıtlı.
tir. Süt işleme tesisleri, soğuk hava yaratılmasını doğru bulmak mümkün
tüm iş kazalarında ölen işçilerin sa- Atıklar açık alana gelişigüzel bıra- depoları, ürünlerin işlenmesi ve pa- değildir. Kaldı ki, kredilendirilen veya
yısı ise kayıtlara 13 bin 569 olarak kılıyor. Gülçubuk “Bu sesi ketlenmesi, Orman üretimi yapan ko- desteklenen diğer üretici örgütlerinde
geçti. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Mevsimlik işçilere sağlık hizmeti duymak her şeyden önce operatiflere orman ürünlerini işleme de tablo farklı değildir.
Bakanlığı son olarak 2014 yılında verme yükümlülüğü Toplum Sağ- tesisleri gibi yüzlerce kooperatif de-
dünyada tarım ekonomisi Kooperatif kredilendirilmelerinde
1009 iş kazasını mercek altına ala- lığı Merkezleri’nde olmasına karşın ğişik Bakanlıklarca değişik fonlardan
yaşanan sorunların temel nedeni,
rak bu kazaların bedeline ışık tut- yetersiz hizmet veriliyor. açısından ön sıralarda kredilendirilmiştir. gerçekçi fizibilite çalışmalarına da-
maya çalıştı. Bakanlığın incelediği 1 geldiğimizi belirten
Mevsimlik tarım işçileri yeterli bes- Kooperatiflerin finansman ihtiyacı yandırılmamasıdır. Diğer taraftan
yılda gerçekleşen kazalarda, işçiler- lenemiyor. Beslenme bozukluğuna kamu otoritelerine, karar proje desteğinin verilmesi hiç şüphe- örgütlerin krediyi verimli bir şekilde
den yüzde 47,9’u yaralanmış, yüz-
bağlı gelişimsel bozukluk ve hasta- vericilere düşmektedir.” siz kaçınılmazdır. Ancak kredi sağlan- kullanacak ve onun sürdürülebilirli-
de 45,7’si yaşamını yitirmiş, yüzde lıklar ortaya çıkıyor. diye ekliyor. ması ve desteklenmesi gerçekçi fizibi- ğini sağlayacak kurumsal kimlikten
6,4’ü ise uzuv kaybına uğramış. lite çalışmaları ile ortaya çıkartılmalı yoksun olmasıdır. Öz kaynak sorunu
Mevsimlik tarım işçilerinin çoğu İş
Acıtan Rapor! Kanunu kapsamında değil. Tarım ekonomisinde dünyada 7. ve reel projeler haline getirilmelidir. da kooperatifler için önemli bir sorun
Ancak bu güne kadarki çalışmalarda olarak görülmüştür.
sırada olan Türkiye’nin on yıllardır
Hayata Destek Derneği’nin Mev- Tarım alanlarında minimum sağlık uygulamaların bu şekilde olduğu ve Gelinen bu günkü noktada, koopera-
simlik Tarım İşçiliği Yaşama, Ça- ve güvenlik standartlarını belirle- tarımda insani sorunları çözeme- yürütüldüğünü söylemek mümkün tiflerin ciddi projelerine kaynak bul-
lışma Koşulları Araştırması’na yen ILO’nun 184 sayılı ‘Tarımda mesini eleştiren Gülçubuk, “Her- değildir. mak neredeyse imkânsız hale gelmiş-
göre geliri 1.000 liranın altında İş Sağlığı ve Güvenliği Sözleşmesi’ kes 3 maymunu oynuyor” diye ko- Yıllardan bu tarafa kooperatifler siya- tir. Kooperatifleri doğrudan banka
olan tarım işçilerinin hanelerinde Türkiye tarafından henüz onaylan- nuştu. Tarımda çalışanların yüzde si yatırımın bir aracı olarak görülmüş, kredilerine yönlendirmek koopera-
borçluluk oranı ise yüzde 65. Ay- madı. 85’inin kayıt dışı olduğu bilgisini siyasi iradenin etkisi, bürokrasinin tiflerin yatırımlarında ciddi sıkıntılar
rıca bu işçiler, sosyal güvenceden Yıl içindeki mevsimlik gezici tarım de veren Gülçubuk, mevsimlik ta- yandaş tavrı başarılı olunmasının oluşturacaktır.
de yoksun durumda. Araştırmaya işgücünün ulaşım güzergahı tanım- rım işçilerinde bu oranın neredeyse önündeki en büyük engeli teşkil et- Yöresel ve bölgesel kalkınmanın ger-
göre tarım işçilerinin sadece yüz- lanmamış durumda. yüzde 100 olduğuna dikkat çekti. miştir. Örneğin süt olmayan yerde süt çekleşmesinde hatta örgütsel yapıla-
işleme tesisi projesi uygulamasına rın düzenlenmesinde kredi ve destek
destek vermek, devlet kaynaklarını argümanlarının kullanılması son de-
Türkiye’de 2012 Yılı Türkiye’de Dünyada Mevsimlik hovardaca kullanmaktan başka bir rece önemli olup mutlaka uygulan-
Verilerine Göre Tarım Tarım İşçilerinin şey olabilir mi? ması gereklidir.
1,25
Tüm bu olumsuz uygulamaların Ancak belirlenen amacın gerçek-
Sektöründe Çalışanların
sonucu kooperatiflere mal edil- leşmesi için siyasi mülahazalardan
%60’ından miş, başarısızlık kooperatiflere uzak, bölgesel gerçekleri ve kaynakla-
%83,3’ yaftalanmıştır. Hâlbuki başarı- rı da dikkate alarak fizibil projelerin
Milyon
sızlık, yanlış projeleri uygula- desteklenmesi ve kurumsal kimlik
ü
yan bürokrasinin ve buna sebep oluşturulmasına özen gösterilmesi
Fazlası Yoksulluk
olan siyasetçinin değilmi? öncelikli unsurlar olarak dikkate alın-
Mevsimlik
Sınırının Altında Yaşıyor Bölgesel gerçeklerle örtüşmeyen tip malıdır. Aksine bir mülahaza ile ya-
Kayıt Dışı
Gezici Tarım İşçisi Var projeler, uygulamada ciddi sorun- pılacak bir uygulama kooperatiflere
lar oluşturmuştur. Proje hazırla- fayda yerine zarar verecektir.