köpeklerde arka bacağın morfometrik ölçümleri ve eklem hareket aralığı arasındaki ilişkinin ... PDF
Preview köpeklerde arka bacağın morfometrik ölçümleri ve eklem hareket aralığı arasındaki ilişkinin ...
T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANATOMİ ANABİLİM DALI VAN–D–2015-0001 KÖPEKLERDE ARKA BACAĞIN MORFOMETRİK ÖLÇÜMLERİ VE EKLEM HAREKET ARALIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Doktora Tezi Seyyid Said SABANCI DANIŞMAN Prof. Dr. M. Kamil ÖCAL AYDIN-2015 T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ANATOMİ ANABİLİM DALI VAN–D–2015-0001 KÖPEKLERDE ARKA BACAĞIN MORFOMETRİK ÖLÇÜMLERİ VE EKLEM HAREKET ARALIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ARAŞTIRILMASI Doktora Tezi Seyyid Said SABANCI DANIŞMAN Prof. Dr. M. Kamil ÖCAL AYDIN-2015 T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE AYDIN Veteriner Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Doktora Programı öğrencisi Seyyid Said SABANCI tarafından hazırlanan “Köpeklerde arka bacağın morfometrik ölçümleri ve eklem hareket aralığı arasındaki ilişkinin araştırılması” başlıklı tez, 27.04.2015 tarihinde yapılan savunma sonucunda aşağıda isimleri bulunan jüri üyelerince kabul edilmiştir. Jüri üyeleri tarafından kabul edilen bu Doktora Tezi, Enstitü Yönetim Kurulu’nun ……………………………. sayılı kararıyla … /…/…15 tarihinde onaylanmıştır. Prof. Dr. Ahmet CEYLAN Enstitü Müdürü i ÖNSÖZ Köpekler yüzyıllar boyu insanoğlunun en yakın dostu ve koruyucusu olarak görülen evcil hayvanı olmuştur. Köpeklerin modern dünyada insanın sosyal hayatındaki yeri eskiye nazaran çok daha özel bir konuma taşınmıştır. İşte bu yüzden maddi manevi büyük değere sahip olan köpeklerin sağlığı için çok daha fazla özen gösterilmektedir. Veteriner hekimlikte de köpek hekimliğinin yeri ve ekonomik boyutu oldukça fazla olmuştur. Bu manada bakılacak olursa köpeklerdeki ortopedik bozuklukları, köpek hekimliğinin bütçesi yüksek, devamlı değişken ve gelişen yapıya sahip bir tedavi payına sahiptir. Bu ortopedik rahatsızlıkların veya yatkınlıkların sebebi olarak travmatik, genetik nedenler ve spor aktiviteleri olarak görülmektedir ancak bunların yanında; hayvanın lokal ve genel anatomik yapısı, osteometrik değerleri, biyomekaniği gibi etkenler de bu sıkıntılardaki başlıca nedenler arasında gösterilmektedir. Bu alanda en belirgin topografi arka bacaklar olarak ön plana çıkmaktadır. Köpeklerin kinetik enerjisini ortaya çıkaran ve bölgenin bu görevinden dolayı ortopedik problemlere olan hassasiyetinin bulunduğu bir gerçektir. Köpeklerde, biyomekanik açıdan arka bacağın önemi oldukça fazladır bu yüzdendir ki arka bacağa ait çeşitli ortopedik bozukluklar klinisyenlerin sıklıkla karşılaştığı durumlardır. Farklı köpek ırklarında; yere basış açıları, normal duruş pozisyonu, yapabildikleri maksimum gerilme-bükülme aralığı veya farklı kas gruplarına ait kütle ölçümleri farklılık gösterebilmektedir. Son zamanlarda yapılan çalışmalar, özellikle articulatio genu ve articulatio coxae üzerinde etkili olan bu biyomekanik düzenin, ortopedik alanda teşhise ayrıca postoperatif analizlere yardımcı olacak bir takım standardizasyonlar getireceğini göstermiştir. Bu bilgiler ışığında farklı arka bacak duruşuna sahip köpeklerde, özellikle arka bacak başta olmak üzere, vücudun farklı biyomekanik etkiye maruz kalması beklenmektedir. Sağlıklı köpeklerde eklem hareket açılarının ve kas kitlesinin ırka özgü ve objektif verileri, referans değer olarak ortopedik bozuklukların değerlendirmesine katkı sağlayacağı planlanan bu çalışma orta ve büyük farklı dokuz ırka ait detaylı morfometrik ve biyomekanik verileri içeren bir çalışmadır. ii Farklı orta ve iri ırk köpeklerde arka bacağa ait, röntgen görüntülerinden ve hayvan üzerinden elde edilen morfometrik özelliklerin değerlendirildiği ve goniometrik ölçümlerle alınan eklem hareket aralığı arasındaki ilişki araştırılarak yapılan bu çalışma, Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından (VTF- 13016) desteklenmiştir. iii İÇİNDEKİLER Sayfa KABUL ve ONAY i ÖNSÖZ ii İÇİNDEKİLER iv SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ vii RESİMLER DİZİNİ x ÇİZELGELER DİZİNİ xi ŞEKİLLER DİZİNİ xiii EKLER DİZİNİ xiv 1. GİRİŞ 1 1.1. Çalışmanın Önemi ve Amacı 1 1.2. Genel Bilgiler 2 1.2.1. Arka Bacakta Hareket Sistemindeki Anatomik Yapılar 2 1.2.2. Köpek Arka Bacağının Fonksiyonel Anatomisi ve Biyomekaniği 9 1.2.2.1. Kalça ekleminin (Art. coxae) biyomekaniği 12 1.2.2.2. Diz ekleminin (Art. genus) biyomekaniği 13 1.2.2.3. Tarsal eklemin (Art. tarsi) biyomekaniği 17 1.2.3. Köpek Irklarının Sınıflandırılması, Duruş Pozisyonlarını Etkileyen Faktörler 17 1.2.4. Orta ve İri Irk Köpeklerde Arka Bacakta Görülen Bazı Ortopedik Problemler 20 1.2.4.1. Köpeklerde kalça displazisi 21 1.2.4.2. Köpeklerde ligamentum cruciatum craniale’nin kısmi veya tam hasarı 23 1.2.4.3. Köpeklerde patellar luksasyon 26 1.2.5. Morfometrik ve Fonksiyonel Parametreler 28 1.2.5.1. Art. coxae, art. genus ve art. tarsi’deki eklem hareket aralığı 28 (Range of Motion/ROM) 1.2.5.2. M. quadriceps femoris, m. gastrocnemius ve hamstring kas grubunun 29 genişlikleri 1.2.5.3. Uyluk ve baldır çevresi 30 1.2.5.4. Tibial plato açısı (TPA) 30 1.2.5.5. Kuadriseps açısı (KA) 31 1.2.5.6. Norberg açısı (NA) 32 2. GEREÇ VE YÖNTEM 33 2.1. Gereç 33 2.2. Yöntem 35 2.2.1. Arka Bacak Duruşunun Belirlenmesi 37 2.2.1.1. Normal duruş pozisyonunda eklem açısı ölçümü 37 2.2.1.1.1. Duruş pozisyonunda kalça eklemi açısının ölçümü (DPK) 38 2.2.1.1.2. Duruş pozisyonunda diz eklemi açısının ölçümü (DPD) 39 iv 2.2.1.1.3. Duruş pozisyonunda bilek eklemi açısının ölçümü (DPB) 40 2.2.1.2. Mesafe ölçümleri 41 2.2.1.2.1. Tuber calcanei yüksekliği (TCY) 41 2.2.1.2.2. Patella yüksekliği (PY) 41 2.2.1.2.3. Trochanter major yüksekliği (TMY) 41 2.2.1.2.4. Sağrı yüksekliği (SY) 41 2.2.2. Çevre Ölçümleri 43 2.2.3.1.6. Uyluk çevresi (UÇ) 43 2.2.3.1.7. Baldır çevresi (BÇ) 44 2.2.3. Sedasyon Altında Alınan Ölçümler 45 2.2.3.1. Sedasyon protokolleri 45 2.2.3.2. Sedasyon sonrasında yapılan işlemler 45 2.2.3.2.1. Eklem hareket açılarının ölçümü 45 2.2.3.2.1.1. Kalça ekleminin gerilme pozisyonundaki açısı (GPK) 46 2.2.3.2.1.2. Kalça ekleminin bükülme pozisyonundaki açısı (BPK) 46 2.2.3.2.1.3. Diz ekleminin gerilme pozisyonundaki açısı (GPD) 47 2.2.3.2.1.4. Diz ekleminin bükülme pozisyonundaki açısı (BPD) 47 2.2.3.2.1.5. Bilek ekleminin gerilme pozisyonundaki açısı (GPB) 48 2.2.3.2.1.6. Bilek ekleminin bükülme pozisyonundaki açısı (BPB) 48 2.2.3.2.1.7. Eklem hareket aralığı elde edilmesi (ROM) 48 2.2.3.2.2. Röntgen görüntülerinin elde edilmesi 49 2.2.3.2.2.1. Kalçanın bilateral ventro-dorsal röntgen görüntüsünün elde edilmesi 49 2.2.3.2.2.2. Femur’un medio-lateral röntgen görüntüsünün elde edilmesi 49 2.2.3.2.2.3. Tibia’nın medio-lateral röntgen görüntüsünün elde edilmesi 50 2.2.3.2.3. Röntgen görüntülerinin sanal ortama aktarılması 51 2.2.3.2.4. Röntgen görüntülerinden elde edilen veriler 52 2.2.3.2.4.1. Kuadriseps genişliği (KG) 52 2.2.3.2.4.2. Hamstring genişliği (HG) 52 2.2.3.2.4.3. Gastrokinemius genişliği (GG) 53 2.2.3.2.4.4.Tibia (TU) ve femur (FU) uzunlukları 54 2.2.3.2.4.5. Tibial Plato açısı (TPA) 55 2.2.3.2.4.6. Kuadriseps açısı (KA) 56 2.2.3.2.4.7. Norberg açısı (NA) 57 2.2.3.2.4.8. Röntgen görüntüsü verilerinden alınan indeksler 57 2.2.4. İstatistiksel Yöntemler 60 3.BULGULAR 62 3.1. Ölçüm Yöntemlerinin Güvenilirliği 62 3.2. Çalışmadaki Tüm Verilerin Genel Ortalama Değerleri 64 v 3.2.1. Yükseklik ve Çevre Ölçümleri 64 3.2.2. Arka Bacak Eklemlerinin Açı Ölçümleri 66 3.2.3. Röntgen Görüntüsünden Elde Edilen Ölçümler 69 3.3. İncelenen Değişkenlerin Irklar Arasındaki Farklılıkları 72 3.4. İncelenen Değişkenlerin Korelasyon Testleri 84 3.4. Sedasyon Protokollerinin Karşılaştırılması 90 3.5. Duruş Pozisyonundaki Açılar ve Yükseklik Ölçümlerinin Kümeleme Analizleri 90 4. TARTIŞMA 93 5. SONUÇ 120 ÖZET 122 SUMMARY 124 KAYNAKLAR 126 ÖZGEÇMİŞ 158 TEŞEKKÜR 159 EKLER 161 vi SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ AKC : American Kennel Club (Amerikan Köpek Klübü) Art : Articulatio Artt : Articulationes BÇ : Baldır çevresi BPB : Bükülme pozisyonunda bilek açısı BPD : Bükülme pozisyonunda diz açısı BPK : Bükülme pozisyonunda kalça açısı BVA : British Veterinary Association (İngiliz Veteriner Birliği) CI : Güven aralığı cm : Santimetre CR : Bilgisayarlı radyografi CT : Bilgisayarlı tomografi CTT : Cranial Tibial Thrust CV : Varyasyon katsayısı DEXA : Kemik dansitometrisi DPB : Duruş pozisyonunda bilek açısı DPD : Duruş pozisyonunda diz açısı DPK : Duruş pozisyonunda kalça açısı DR : Dijital radyografi EMG : Elektromyografi FCI : International Cynologique Federation (Uluslararası Kinoloji Federasyonu) FU : Femur uzunluğu GG : Gastroknemius genişliği G.H : Gastroknemius genişliği / Hamstring genişliği G.K : Gastroknemius genişliği / Kuadriseps genişliği vii GPB : Gerilme pozisyonunda bilek açısı GPD : Gerilme pozisyonunda diz açısı GPK : Gerilme pozisyonunda kalça açısı HG : Hamstring genişliği IM : Intramuskuler IV : Intravenöz KA : Kuadriseps açısı km : Kilometre kg : Kilogram KG : Kuadriseps genişliği K.H : Kuadriseps genişliği / Hamstring genişliği KKD : Köpek kalça displazisi Lig : Ligamentum LCA : Ligamentum cruciatum anterior LCCa : Ligamentum cruciatum caudale LCCr : Ligamentum cruciatum craniale m : Musculus maks : Maksimum mg : Miligram min : Minimum ml : Mililitre mm : Milimetre NA : Norberg açısı OFA : Orthopeadic Foundation for Animals (Hayvan Ortopedi Vakfı) OR : Olasılık oranı PY : Patella yüksekliği PY % : Patella yükseklik yüzdesi viii
Description:The list of books you might like
