Table Of Content

И 9 ----------------------- РROEКT— к. I. TURКIN % % ъ ------------------------------------ КOМI OВISРOLКOМ ВERӘSА vьe АLРАVIT КOМITET К O М I T E R М I N O L O G I J А S L O V А R (РELӘVӘJ GI2ӘӦ КU?А) i LEЗӘМА RUКOРI$ РRАVАӘN КOМI GI2 SЬКTЬVКАR 1934 Ь j И РROEКT 3> • КOнМI OВISРOLКOМ ВERӘSА VЫ, АLРАVIT КOМITET Кoми-3 Л - я з o К O М I Х E R М IN O L O G IJА S L O V А R (РELӘVӘJ GI2ӘБ КU2А) Г.П.5. s ЛнгрС Ц. 1934 г. Лкт N0*1 LEЗӘМА RUКOР/$ РRАVАӘN Кoшi GI2 Sькtьvкаr 1934 Прoeкт КOМИTET НOВOГO АЛФЛВИГА ПРИ КOМИ OВИСПOЛКOМE КOМИ TEРМИНOЛOГИЧEСКИЙ СЛOВАРЬ (пo дeлoвoй рeчи) ПEЧАTАETСЯ НА ПРАВАХ РУКOПИСИ Рeдактoр Г. Teрeнтьeв. Tсх. рeд. Н. Қuсeлeв Ӧблит № 128І Заказ № 1046 Кoми ГИЗ № 47. Tирак 200 экз. Сданo в набoр 27-VII-34 г. Пoдпиoанo к пeчати 20- VIII-34 r. . Tяпoграфия Кoми ГЙЗ-а, Сыктывкар, К«мяyнистичeская, 2 VЬL, АLРАVIT OВКOМ§АN Tаjэ slovаrьs leзsә кьз рroeкt, ruкoрi? рrаvаәn. Leзsә sь vәsnа, шeӧьш voзvьv viсllаvnь да цeluскijаssә ves- кәӧlьnь. Vij аltаvit Oвкorn кutә nаЦejа, шьj раitijnәj, кorn- !soтojsкәj ӧа рrotsojuгnәj oвsєestvennost tаjә рroeкtsэ viсtlа- lаsnь riа ?etаsnь к o l а n а с i onj аl әт. Вurа viӧlаlәт сiа сlonjаlапi шьsti tsjэ slovаr рroeкtsә loэ leзәта soӧtа- lәтjаsәn ot i с i а i nә j sрrаvoсдiкрьсtсti. Tаjә slovаrьs siз-гә loэ rnаteriаlәn nаu^nәj terтlno- ortogrаtiсesкәj кonterenсijа кeгlә. Рroeкtsә viсilаligәn кolә кutпь tәсivьlьn: 1. Jonаә gәgәrvoаnа tаjә terтinjаsьs veгәrtаs вoкsадьs. 2. Jonаә lәsаlэ veгәrtаs рetкәсllәтnаs кoтi terтinьs rog terтinsә рetкәӧligаs. 3. Jonаә кoкцiӧа susәnь <tа giгjэnь кoтi кьvjә vьl вos- tәт terтinjаsьs, oг-ә рo? veгnь тәсt, вurзьк terтinәn. 4. Jonаә sootvetstvujtәnь кoтi grаттаtiка yакonjаsьslь si- jә terтinjаsьs, кoсljаsәs lәsәсlәта кьvvәgаn suttiкsjаs soсitә- тәn. (Inаәсi,- vїсllәg, tujсiәсl <tа s. v.). Stаv in(lә<tjаssә тә<lә<tnь Кoтi Oвisрolкoт зertlsа Vьl Аl- tаvit Кoтitetlь, Sькtьvкаr. Кoтi OIК вertlsа V. А. Кoтitetьn otvetstvennәj seкretаr Iv. Tаrавuкin. Jul 31 lun, 1934 vo. з vь кr tа jә ӘTКЬМЬN INӦЭЭJАS SLOVАR OINЭ iс (VOЗКЬV РЬРРI) vа tә1 „Vьl SGСiаlisti?esкәj кulturа tegәrnьn grаnrtioгnәj rnogjаs- ^ кәJ eәє шijаn voзьn suvtәӧәrnа i кьv orgаniгujtәш сtа раrа-i vс ?,itivnәj хlашь? sijәs vesаlаn rnog... Sәstәrn кьv vәsnа, veгәr- ^ tаs вoкsаn toсnәj, leсьсl кьv vәsnа verшаsәш ern кujturа әru- jа: сjijә vәsnа verша$әш“ (М. Gorкij) *). Цiterаturnәj кorni кьv гev joп әrшtijo кonii uзаlьsjаslаn nа soсiаtiгш strәitәrnьn, кlаssjаs кost verшаsәшiin, nасionаlnэj torшаа, рrotetаrsкәj рьєкәsа кul.turа teсәrnьn. Uterаturnәj кoшi кьv guгi сiа sәvtnis Oкtавrsа revotuсijа вәrьn, jonа oгьr-j шis, jonшis (lа sьtаlis әnijа касloз. ^а No sәvinәш сiа oгьrшәrnьsкәtl єәє кoшi [iterаturnәj кьvjьn 30 eш әnәз-nа вь(Jsапiа рәlәs „раrз7.itivnәj хlагаьs". Vәlinь сiаj no eшәs Пterаturа кьv lәsәrlәшьn гасionаtisti?esкэj сiа шuкәсi- Sаша рoЩiсesкi vierlnәj nарrаvjenдәjаslәn кolаsjаsьs. jьl Әnijа каrlә, рrotetаriаt сtiкtаturа сlьrji, кoпiтuцЬt раrtijаi vь! vesкәсllәт ulьn nасionаlnәj кulturаjаs roгjаlаn каrlә, literаturJ §Ә( nәj кoтi кьv sьlәtiәтсiа „раrа?itivnәj хlатjьs" vesаlәт—г ev tәr ь з ь ӧ к u l t u r n o-р o t i t i С e s к ә j т o g. vu: Мeйsа-дln jo$а sulаlә tаjә тogьs кoтi terrninologijа lә§ә- кu! сiәт ӧа вьtәilәт вoкsац. дәi Uterаturаьn (кдigа-gа?,etкьvjьn) <Jаj ugreгrteддәjаs ӧа orgа^ tru дiгасijаjаs кost giгаsәnrьn, torjа дin jonа (lelәvoj §orдiьn (Jo- кlасtjаs сlьrji, vьstuраjtigjаs) гev tvэсiсаnа terтinologiсesкәi rагnoвoj, а тuкәд (tыjiьs i vesкыtа кoтi кьv єькәШәт **)] nь аslьs рәlә?, uзаlьs jәгlь gәgorvotдт кьv lәsәrilәт сiа s. v. кь\ Мeсlьзьсi тogьs u?reгсleддәjаslьs сlа orgадiгасijаjаslьs gi- рәr гаsэтsә кoтi кьv vьlә vuзәrloшьn, кдigз, gаг;et кoтi кьv ve: кlа *) Правда” oт 18-111-34 r. ст. „O язuкe". **) Viзәсi tа jьlь§ 1934 vo?а „Vәrleзь?" gагetь? stаЦлjаs 1) М. Ваtrак lь§ „Кorni кьv eькәtllәш jьlьs* шаrt 20 lunjа gагetьп. 2) К. Turкinlь?, арre1 Oкс 26 lun?а gагetьn. 3) V. Teтnojevlьj та) 29 lun$а gаг;etьn сlа s. v. 4 vьlьn leзәtnьn sььn i eт, тeсi таtьstnь sәvet арраrаtsә <Jа кцigа-gаsetsә, Щerаturаsә uзаlьs Jәг <ilnә <iа sijәn otsаvnь nәs- tа раsкьда кьsкьnь nаjәs soсiа[iгт teсәтә, otзаvпь uзаlьs jәгәs soсiаUstiсesкәjа рerevosрitаjtnь. Цterаturnәj кьv lәsәсlәтьn, terтinologijа вoкsац sijәs sь- tэсlәтьn рoUuvпаs кolә вostnь soсiаliгт strәitь§, voзтәst^ьs кoтi uзаlьs jәгlьs әnijа lovjа кьvsә, тe<j Uterаturnәj кьvjьs vәli gәgэrvoапазьк uзаlьs jэгьslь. Oкtавrsа revoluсijаәn сuг- tәт vьl veгәrtаsjаslь кolәnь vьl terтinjаs, кotijаs авnә§ кoтi эgJ35- кьvjаs. Seєәт terтinjаs кovтаs вostnь тuкәtJ кьvjаsьs i тeU- раrа- yoз рoвeсionosnэj roс рroletаriаt кьvjьs, revojuсГа вәrsа rog eгәr- i{ЬVjЬ^ Мeсisаsә-цin таrкsiгт-leцiцiгтlьs osnovnәj terтin- 1 әru' jаssә, кoUjаs рьrәтаәs авu sәтзn ro? roв )?эj кlаss olәтэ, no i тeгсIunаroUnәj roвoсәj сiviгeццэә, кovтаs вostnь зoц- аsiэn nаs r0(- кьvjьs. Siз: вolseviгт, leцiцiгт, таrкsiгт, рruletаrlаt, iа>nэ revoluсijа, sәvet Uа s. v. urnәj 1 02ЬrJ Internасionаlnәj—nаu?nәj Uа teхцiсesкәj terтinjаs, suат:teхцi- ка, eleкtriсestvo, Uгiка, trакtor, telegrаi, rасjio йа s. v. siз-гэ ьvjьn зoцnаs рьrаsnь Uterаturnәj кoтi кьvjэ internасionаlnәj terтi- ь Uаj nologijаьs. uкәU- Кoтi кьvjьn internасionаlnәj <Jа roс terтinjаs isрolгujtәт jьlьs кovтаs inсlьnь рoЩiсesкi vre<Jnәj кьк nарrаvleццә аrtijаj vьlә: әtiьs nасionаl-soviцiгтlәn кolаsjаs, вvа кoтi“ кьv lә- rаtur- sэUәтlац гilәт, ro? ӧа internасionаjnәj terтinjаsәn ignoriruj- -г ev tәт, nаjәs кoтl кьv vьlә „vuзәUәт". Suат, рroletаriаt кьv vuзәӧәnь „тuvьv кoцәrjаs*, Uрogrаtijа—„цigа Uскаlаn in“, lэsә' кulак—„toрьсlа olьs“ йа s. v. Кolә sunь, тьj tаєәт veг- цәӧlәтьs кьssә әnәз. Кoтi Uterаturnәj кьvjьn рьr-nа eт orgа^ trurlo4eц—lunuз, Ueцgа—sәт (кәt lovjа sorцiаs i авu-цinрәsti ((lo- вsәт“ terтinьs). esкәi МәUьs—veliкotlerгаvnәj soviцiгтlәn кolаsjаsьь, гilәт suj- 1 **). nь кoтi кьvjә seєәт terтinjаs, кoсljазәs рo?э vuзәсlnь кoтi v. кьv vьlә, veгәrtаssә torкtәg. Tаjә v^ьs Uterаturnәj кьvsә gi- рәrtә аslьs рәlәs, цeкoсllь gәgәrvotәт гаrgonә. Siз: „v goroсle кьv Veцe 2 Uца-цin тunә кos“, liвә „рreгӧ.e сeт рristuрitnь <lo- кlаUә, rагresitә гаenьт vistаvnь цesкolкo slov“ Uа s. v. iаtrак Terтinologijа lәsэUәтьn кustаrsєinаьs—giгnь кoUi, тьj , арre oкotitаs Uа tәrlvьlаs usә—раsкәUә terтinologijа вoкsацьs rаг- 5 noвojsә, Цeгorijentirujtа lьсtЦьsьssә сlа nьгтәсiә кoтi кьvlьs кlаssзvәj legьсllunsэ. Мeti вьrәсlnь sijos кustаrsєinаsә (За кoтi terтinologijа lәsәrioт vesкәtinь кolаn tuj vьlә, тeЗ esкo terтinjаsьs vәiinь рrojetаrsкәj iсteologijа вoкsаn vыterгаnnojәs сlа gәgәrvo- аnаәs soсiбti2т;'strәitьs кoтi uзаlьs jәгlь, кolo вurа кotьrtnь terтinologijа lәsәсioт uз, таrк^istsкo-leдinsкәj тetoсiologijа рoсlvьlьn gorьӧ рrinсiрjаs serti. Sijәs, рrinсiрjаssә, кonкretiщujtәт ӧа кoтi кьv (linә рri- тeдitәт jьlьs sorцi тШаs тunnь nаugnәj terтino-oriogrа- iiсesкәj кonierenсijа vьiьn. Sь тogьs, тeӧ setnь iакtiсesкәj таteriаl кonierenсijа кeг- lә кoгаi terтinolэgijа кu?а, i leз$ә tаjo slovаrьs * ruкoрis рrаvаәn, кьз рroeкt, кьз oрьt voзә vьlә terтlnologijа lәsә- (lәт uз кotьrtәтьn, tаjә slovаrsьs цejugкijаssә inсiәт рoӧvьlьn тe(i рo?is invtьnь tuj кьз йа кuєәт nogәn, кu- єәт sisteтаәn сlа кuєәт рrinсiрjаs serti lәsәсlаvnь terтinologi- jа sрrаvo?niкjаs. Lәsәrlәта tаjә рroeкtsә tаeәт рrlnсiрjаs serti. 1. Seєәт terтinjаs, кьз: кlаss, рroletаriаt, (Jiаleкtiка, soсi- аiiгт, кoттuniгт, revotuсijа <3а s. v., кoӧjаslәn veгәrtаsьs vuзәtlnь рoгtәт, кoӧjаslәn рьєкәsьs (soсierйацnәьs) тә(l no- gәn вuәтәn, тәtl кьv vьlә vuзәriәтәn verтаs veгsьnь, а siз-кә i iсteologijа вoкsаnьs, кlаssәvәj vыterгзnnost вoкsацьs кutәӧьs (гnасeццәьs) verтаs veгsьnь, кoтi кьvjә рьrәnь зonnаs i slovаrьn nаjә авu vuзәӧәта, sәтьn тuкәrlьs- iьs кьvjьvjаssә кoтiәtlәта, кoтi grаттаtiка гакonjаs рo(l- vьlьn, siз: рeализация—reа t i г u j t ә т,тeханизация—тeхацi- ?ir u J t ә т (lа s. v. Кoloта roс кьv iorтаьn seєәт terтinjаs, кьз: oрvдиe—oruЦije (а авu oruсЩә), занятиe—гацаtije (а авu гацаttә), прeдприятиe—рreriрrijа t i j e (а авu рreсlрrl- jаt t ә) sь рonЗа, тьj tаєзт кьvjаsьslьs jьvjаssә кoтiәriәтьs sәтьn єькәЗlә ro? кьv torтаsә, а 02 кoкцәri цi suәтsә кo- тinаs, цi giгәтsә. 2. Вostәта seєәт vi?, isрoUujtnь stаv sreЗstvosә кo.тi кьvjьslьs vьl veгәrtаsа кьvjаs vәсәтьn i roс (tа inostrаnnәj !ь§ terтinjаs вostәта sәтьn seк, кor кӧ.ni кьvjаs кolаn veгәrtаs- Гijа sә раsjьnь terтinьs 02 §ur, кor terтinsә vuзәӧәтәn torк$ә sьs veгәrtаsьs, sьlәn кlаssәvәj sәstәтlunьs. vo- tnь Кoтi кьvjьn eт гev ьзьсi рoгаnlun кьvvә?аn кьvjьvjаsәn ;ijа vә?nь vьl veгәrtаsа кьvjаs tәӧsа кьvvuгjаssьs. Siз: vьi—нoвый, vьjtor—-нoвoсть, oгьr—бorатый, oгьrlun—• бoгатствo. Siз-кә: вur—дoбрый, вurluп—дoбрoта. Мьг—ви- )ri- на, rnьга—винoвный, тьгаlun—винoвнoсть. Рejк—лoвкий, rа- рelкlun—лoвкoсть. Vәlәта—былo, vәlәтtor—быль. Vәvlь- tәт—нeбызалый, vәvlьvtәтtor—нeбылица. Цiвә: olаn§ат — ; 2- быт, olаsnog—бытoвыe yслoвия. Grаӧvчvрuкtаs—oвoщи, )i§ рoӧuvtаs—oснoваниe ӧа s. v. ;ә- Tаjә рroeкtsә lәsәӧәта tаєэт $i?teтаәn: т 1) Мuкәӧ terтinьslь inriәта кьк кujiт terтin. Sijә sь :u- ; vәsnа, тьj кoтl sorцiкuгааs әti roс кьvjьs verтаs sujьnь ?!- unа nogәn. Siз: .прeдлoжeниe*—єәкtәт, vәгjәт, sorцiкuга. .Прeдлoжeниe" кьvjьs rog jorцiаs unа veгәrtаsа, suат: „no- лyчил п р e д л o ж e н и e o выeздe“, tаni „прeдлoжeниe“ :i- ьs є ә к t ә т, „спрo-и п р e д л o ж e н и e тoварoв", tаni „прeд- o- I лoжeниe“ vәгjәт, „прeдлoжeниe сo:toиt из слoв“, tаni „sor- а дiкuга“ цirn сlа s. v. Әtрьrjә-кә sunь, tаni „прeдлoжeниe“ ьs кьvjьslәn veгәrtаs unа рәlәs, а sijә torjа рәlәз veгәrtазjаsьslь IЬ кorni кьvjьn eт torjа кьvjаs. Sь vәзnа i „прeдлoжeниe" s- terтinьslь loә inӧьnь unа terтin. Tаjә-гә аrtrnә i тәӧаrәsә, сl- тьj roс terтinьs verтаs vәv?ьnь цeкьтьn, а кoтi кьvjаs li- sijә stаv terтinьslь әti terтin, кoсllәn veгәrtаsьs torjаlә-цin S, sәтьu sorцi рьєкаs, suат: „заoднo“, „сooбща“—әtvьv, „мы- 'а сли“, „дyмы“—тәvрjаs сiа s. v. ■i- 2) Sкoвкаьn раsjәт terтlnjаsьs рetкәӧlәnь, тьj тuкәӧ >s ӧьrjiьs рo?ә вo?trь i tаjә terтinsә. э- Siз,автoр—„аvtor“ (no giгьs—„писатeль“),авария—„аvаri- jа“ (гugаlэт)(Iа s. v. іi Seєэт terтlnjаs, кoJjаsәs oг рo? liвә oг кov вo?tnь, раs- >J jэта sкoвка рiьn, рriтer:„п р o л e т а р и а i “—„р r o | e t а- r i а t“ (а авu rnuvьv кoцэrjаs) ӧа s. v. Giг:gаs loi isрolгujtәта slovаrjаs: G. 5. Lьtкinlь? (gerno- sutennoj йа кавinetnәj яvа кoтi“ viгsә tәӧvьlә вo$tәтәn), N. 8ахovlь§, А. Сeтвerlьs, ЦelәvәJ sorцi <iа giгәсi sрrаvogniк- jаs N. Рoрovlьs, sь vьlьs-гә lәsәtiәт sрrаvo^цiк Каroаsа кoтijаslьs (рerтjакjаslьs). Roс ӧа in+eтасionаlnәj terтinjаssә тeсisаsә вostәта loi nogаjsкәj кьv vьlьn Цelәvәj giгә<i ӧа sorцi terтinologijа sрrаvogцiкьs. дб; Roс За internасionаlnәj terтinjаs кuга кoтi terтinjаs дgi Ьorsnь кolә rog аliаvit serti: а, б, в, r, д, e, ж, з, и, к, л, м, д б( н, o, п, р, с, т, y, ф, х. ц, ч, ш, щ, э, ю, я. Дб, Кoтi terтlnjаs кuга roс terтinjаs кorsnь кoтi аliаvit§erti: дg( з, в, с, С, e, ӧ, 4, є, ә, i, g, i, j, к, 1,1, т, n, п, o, р, r, s, s, Дв; 8, t, t, U, V, X, 2, 2, 2, 3, 3, Ь. Ав; К. Turкin. Авi Ав< Авi Ав Ав- Ав- Ав' Ав' Ав \п Агi Аг] Аr| Аrj Аrj Аrj Ад Адi 8