Klasik Latincenin Sesleri-26.03.2016.key

18 Pages·2016·0.32 MB·Turkish

LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 7. yy. - MÖ 4. yy. : 21 harf (Arkaik Latin Alfabesi)
I
𐌀 𐌁 𐌂 𐌃 𐌄 𐌅 𐌇 𐌉 𐌊 𐌋 𐌌 𐌍 𐌏 𐌐 𐌒 𐌓 𐌔 𐌕 𐌖 𐌗
[g]* [w][z][h]
[u] [w]
[i] [j]
MÖ 4. yy. sonu - MÖ 2. yy. : 21 harf
A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X
[k] [f][g]
MÖ 2. yy. sonundan itibaren : 23 harf (Klasik Latin Alfabesi)
A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y Z
[y][z]
* Harflerin altındaki bu ses karşılıkları (Uluslararası Fonetik Alfabesine göre) Latin alfabesinin gelişimini
göstermek ve Türk alfabesinden farkını vurgulamak için gösterilmiştir; klasik Latin alfabesindeki tüm
harflerin ses karşılığı ileride toplu olarak verilecektir.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 7. yy. - MÖ 4. yy. (Arkaik Latin Alfabesi)
Yazım yönü bazen sağdan sola doğru bazen boustrophēdon şeklindeydi.
𐌀 𐌁 𐌂 𐌃 𐌄 𐌅 𐌇 𐌉 𐌊 𐌋 𐌌 𐌍 𐌏 𐌐 𐌒 𐌓 𐌔 𐌕 𐌖 𐌗
[g]
Geleneksel Romalı adları olan Gaius ve Gnaeus’un yazımında
kullanılan kısaltmalar (C ve CN),
Yunan alfabesindeki gamma harfinin ⟨Γ⟩
biraz yuvarlatılmış bir biçimi olan ⟨C⟩ harfinin Arkaik Dönemde
[g] sesini göstermek için kullanıldığına işaret eder.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 7. yy. - MÖ 4. yy. (Arkaik Latin Alfabesi)
Yazım yönü bazen sağdan sola doğru bazen boustrophēdon şeklindeydi.
𐌀 𐌁 𐌂 𐌃 𐌄 𐌅 𐌇 𐌉 𐌊 𐌋 𐌌 𐌍 𐌏 𐌐 𐌒 𐌓 𐌔 𐌕 𐌖 𐌗
[w]
Arkaik Yunan alfabesinin 6. harfi olan digamma harfi
Γ
( )
üst üste konulmuş iki gamma harfi gibi olduğundan bu adla anılır
Γ
[w] sesini veriyordu. Aynı ses karşılığıyla Latin alfabesine geçen bu
harf, MÖ 4. yüzyıl sonlarına gelindiğinde kullanımdan kalkar.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 7. yy. - MÖ 4. yy. (Arkaik Latin Alfabesi)
Yazım yönü bazen sağdan sola doğru bazen boustrophēdon şeklindeydi.
𐌀 𐌁 𐌂 𐌃 𐌄 𐌅 𐌇 𐌉 𐌊 𐌋 𐌌 𐌍 𐌏 𐌐 𐌒 𐌓 𐌔 𐌕 𐌖 𐌗
[h]
Antik dönem gramercileri ⟨H⟩ harfini genellikle gerçek bir harf olarak
değil bir nefes işareti ( ) olarak tanımlamışlardır. ⟨H⟩ harfi
nota aspirationis
klasik Latincede belli belirsiz bir nefes sesini gösteriyordu.
Yunancadaki nefes i ş aretleri ⟨H⟩ harfinden türemiştir:
H
⇢ ⇢ ⇢ ῾
├ └
H
⇢ ⇢ ⇢ ᾿
┤ ┘
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 4. yy. sonu - MÖ 2. yy.

Yazım yönü soldan soğa doğruydu.
A B C D E F H I K L M N O P Q R S T V X
[k]
MÖ 4. Yüzyılda Latin alfabesindeki ⟨C⟩ harfi artık [g] değil [k] sesini
temsil ediyordu.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 4. yy. sonu - MÖ 2. yy.

Yazım yönü soldan soğa doğruydu.
A B C D E F H I K L M N O P Q R S T V X
[kw]
[k]
Böylece aynı ünsüz için üç farklı işaret ⟨C, K, Q⟩ kullanılır olmuştu.
Bunlardan nadiren kullanılan ⟨K⟩ her zaman ⟨A⟩ harfinden önce
geliyor, ⟨Q⟩ harfini de her zaman ⟨U⟩ izliyordu.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 4. yy. sonu - MÖ 2. yy.

Yazım yönü soldan soğa doğruydu.
A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X
[k] [g]
⟨C⟩ harfi artık [g] sesini karşılamadığından bu sesi yazmak için yeni bir
harfe ihtiyaç duyuldu, ⟨C⟩ harfinin orta kısmına yatay bir çizgi
eklenerek ⟨G⟩ harfi oluşturuldu.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 4. yy. sonu - MÖ 2. yy.

Yazım yönü soldan soğa doğruydu.
A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X
[f]
Yunancadaki digamma harfinin Latin alfabesindeki karşılığı olan
⟨F⟩ harfi, MÖ 4. yüzyıldan itibaren [w] değil [f] sesini
yazmak için kullanılmıştır.
LATİN ALFABESİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
MÖ 2. yy. sonundan itibaren (Klasik Latin Alfabesi)

Yazım yönü soldan soğa doğruydu.
A B C D E F G H I K L M N O P Q R S T V X Y Z
[y][z]
Yunancadan geçen lyra ve zelus gibi sözcüklerin
yazımı için ⟨Y⟩ ve ⟨Z⟩ harfleri eklenmiştir. Bir ünlü olan [y] sesinin
tıpkı Yunancadaki gibi hem uzun hem de kısa biçimi vardır.
KLASİK LATİNCENİN SESLERİ
Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. Ekin Öyken
dudak- dudak-
ÜNSÜZLER
çiftdudak dilucu-diş damak artdamak gırtlak
diş artdamak
p t k kw
ötümsüz
patlayıcı
b d g gw
ötümlü
ötümsüz
geniz
m n ᶇ
ötümlü
f s h
ötümsüz
sürtünmeli
r l ɫ
ötümlü
ötümsüz
yarı ünlü
j w
ötümlü
Kaynak: Ch. Touratier, Introduction linguistique à la langue latine, 2008: 16’dan uyarlanmıştır.