ebook img

KITJIB AL-TAYSfR. Introducción KiUib al-Taysir, Avenzoar: vida y obra PDF

18 Pages·2014·0.78 MB·Spanish
by  
Save to my drive
Quick download
Download
Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.

Preview KITJIB AL-TAYSfR. Introducción KiUib al-Taysir, Avenzoar: vida y obra

ASPECTOSI NEDITOESN LA OBRA MEDICAD E AVENZOAR: EL PROLOGDOE L KITJIB AL-TAYSfR. EDICION, TRADUCCICOONM ENTARIOS Y POR y CARMENP EÑAM UÑOZ FERNANDGOI RÓNl RUESTE Introducción EL objetdoe e staer tícuelsdo a ra conocearl gunoass pectos inéditeons l ao brad e Avenzoaarp,a recidaoles d itayr traduceilrp rólogdoe unad ee llaesl,K iUiba l-Taysdiern,t ro de un ambiciopsroo gramdae trabajeon, p artree alizaydao, tendenat eo frecleors d iverseossc ritaovse nzoariatnroasd,u ­ ciéndodleolsá rabye comentándodleobsi damente. Avenzoavri:dy a o bra 'AbüM arwanc Abda l-Maliibkn Z uhrc,o nocitdaom bién porA venzoapre,r teneac iuón af amildieam édicoass entados ena l-Andalyu qsu ea lcanzargorna nf amae ntrleo ss iglXoIs y XII.L osm ásd estacafduoesr oAnb ü1 �0Ala' sZuuh hirj,o Abü Marwan° Abda l-Malyi ke lh ijod e estúel timAob ü Bakri bn ZuhrL.o st relsl egarao sne rm édicodse c ámarad e loss obe­ ranorse inantleosc ,u ald icem uchod e laa lturpar ofesional -quael canzaron. CARMENP EÑ'A MUÑ'OZ Y FERNANDOG IRÓNI RUESTE Avenzoanra cee nS evilallar ededdoerla ño1 090. Apren­ dem edicinjau ntao s up adree inclulsoos ustitueyneo ,c asio­ nesc,o nm otivdoe a lgúvni ajeen, e lc uidaddoe losj efeasl ­ moráviddeesS evilla. Porm otivoasú nn o suficientemeanctlea radeossd este­ rraddoe l aP enínsuyl par eseon M arrakupiío re la lmoravciAdII ibnT aiíufiTna.l c osas ucedeen trleo sa ños1 120y 1140a pro­ ximadamente. Con elt riundfeo losa lmohadesv uelvae a l-Andalyu s sirvael s obera"nAob da l-Mu'mailnq ,u ed edicaurnáa d es us obras. Tienec omo alumneonst,r oet rosa, s up ropihoi joA bíi Bakrq,u el os ustituciormáom édicroe aly, ai bnG alindEos.t e últimloo a compañean lap risidóenM arrakuys a prendmee ­ dicinsao bre ootbrraaa venzoariana. Escrinbuem erosloisb rodse,l osq ues ólmou y pocohsa n llegahdaos tnao sotrsoisr,v ienndoo o,b stantpea,r aq uep oda­ mosa precilaarp rofundiddeas du sc onocimientos. Mueree nS evilyl eas e nterraednoe lc ementerqiuoee xis­ tíae nl asa fuerdaesl aP uertdae l aV ictoreinae ,l a ño1 162. Su famah a prevalecsiodbor lea d ec ualquioetrr om é­ dicod e al-Andalruesp,u tándoseleu ncoo dmeo l osm ayores clínicdoes l am edicináar abem edievaal l,a a lturdae Razes y Avicena'. Granp artdee s up restisgeid oe bea queu nad es uso bras, precisameanqtueé lcluay op róloguot ilizaemno ess tter abajo, fuee n primelru gatrr aduciadlha ebreeon fechdae sconocida. Mást ardae ,p artidre e stvae rsihóenb refau,e v ertiadlad ia­ lectvoe neciayn doe a quía ll atíCno.n l aa paricidóenl ai m­ prentcao nocioón cee dicioneens m enosd e noventaañ os', 1 Puedoeb teneurnsaem ayoprr ofundiednae dla cercamiae nltavo i dYa obrad eA venzocaorn sultaGn.dC oo:l iAnv,e nzosaarv ,i ee ts eso euvr(ePsa rís, 1911)M;. UllmanDni,eM ediziimnI sla(mL eide1n9,7 0p)p,. 1 62-1y6 235 3;R . Arnáldeenz E,n cyclopdéedl i'el sl2aªme ,d .I,I I( 1971p)p,.1 001-10s0.3vI,.b n Zuhr. 2 L.C houlaonftr ecneu eveed iciodneel sa obNroas.o trhoesm ose ncon­ traddoo sm ás:V enetipiesriG, r egoriduemG regor1i5i1s3,y, V enetiOicst,a vianum ASPECTOISN ÉDITOESN LA OBRAM ÉDICAD E AVENZOAR. [3] ros sienduot ilizcaodmoo t extpoo rn umerosomsé dicorse nacen­ tistas, Produccciióenn tifica De suso brasse c onoceanc tualmenltaess iguientes: Kitiiabl -iqti/§2iii §dW (l,a l-ªnfwuas- l-Wfi(s"íiLdi bdreol justmoe dioa cercdae lar eparacidóen l osc uerpoys l asa l­ mas"3)• Kitaabl -agdwiay-al -adw(i"yLai brdoe losa limentyo s losm edicamentos"). KiNfüa l-tay/s2'' ilr- mudawa wa+t(a"dLbiibrrd oe la simplificadceil óant erapéutyi lcaa die't.a ") Kitaabl -amyi'f il -asrwiab-al -ma'í(iLjji2bnrd oe lac o­ leccidóen j arabye se lectuarios")'. El historiaddeo lra medicináar abei bnA biU $aybica (muerteon 1 223m)e nciontaa mbiécno moo bradse A venzoa'r : Scotu1m5,4 2l,ap rimedreae lleasnl aR ealA cademdieaM edicidneaB arcelona y las egunednal aB iblioUtneicvae rsidtéaS reivai lClfa.L. . C houlaHnatn, dbuch derB ücherkufnüdrde i eii lteMreed iz..i., n 2 ªe d.( Leipz1i8g4,1 [)R.e impresión: Graz1,9 56]p,p .3 75-376. 3 Sobreel K itCi.ab[ .Jqthia$r aeda lizsaudt oe sdios ctorRaols aK uhneB ra. bantE.l r esumeens tpáu bliceandM oa dried,n 1 971p,o rl aU niversiCdoardo � plutense. 4 ElM. i.taabl ·agdwiay-al madpweirymaa neicneé diI-Iteom.o sm anejaedlo ms.O r.n º2 96d0e l a:B ibliothNCaqtuieo ndaelP ea rífsf,l. v a 37rE.s teán c urso un estuddieol ao brap,o rn uestpraar ttee,n denat oef recceorm,o a portaciinó­n mediata,e pílgorsa dfeel so sd istinatpoasr taddeol sa o bra. 5 Inédietnol aa ctualiednal de nguoac cidenLtaap la.r tceo rrespondai ente lasE nfermeddaedlep su lmóhna c onstitluaim deo1 nordieal icencidaetC uarra­ menP eñaM uñoze,d itanyd tor aduciecnodnoc ,o mentarlioosms s,s H. untington 355f,f 6.5 ra 73r( BodleLaiibnr adreyO xforyd )O r.n º2 96(0B ibliotNhae­que tionadlee P arisff)., l Olar 109rS.u tesidso ctoreanl c,u rssoe,o cupdae l as Enfermeddaedlep se chyo d ela bdomesne gúlna m ismao bra. 6 Lae dicitórna,d uccyi cóonm entardieolKs i tO.abl -YO.mhiacc o nstituido . lat es<lioste oradleF ernanGdior óInr uesEtlet .r abahjaos idroe alizuatdiol izan­ dol osm ssd.e G othaL,a ndesbibln°i 7o2t8eff,k. ,5 2ra 67rH,u ntign3t5o5nf, f . 181ar 20lyr Or.n º2 96d0e l aB ibliothNCaqtuieo ndaelP ea rífsf,. 1a8 2"90rl r. 7 Cf.I bnA biU 9aybiccaU,y üna l-anf'biQt '· abaaqla-ta tibSboQu'r:c es d'informastui1lo·en cssl asdseem sé deciXnIsI.CI h apitMréed.e cidnesl 'Occident CARMENP EÑA MUÑOZ Y FERNANDOG IRÓNI RUESTE f4] IOÓ Kitaabl -zi(n"aL ibdreol ac osmética"). M aqlilfia 'ilaall- ku(l"aT ratasdoob rlea se nfermedades de losr iñones"). M aqliflial -bar(a"$O púscusloob rlea l eprbal anca"). Kitliabz -tagk(i"rLai bdreol m emorándum"). Hemosl ocalizaaddeom,á sv,a rioabsr aast ribuiad Aavse n­ zoa8r: Kitliabl -qlinailln- muqta(rJ,"aLbi bdreol an ormai mpro­ visada"). Mujta$kairf !liIJb, ilayla-tb luir-'Y lil'!n(il"sR esumedne ll i­ brod el aa lhajdae l ac uracidóenG aleno"). Risliltaatf rJ,a'i(l- 'a'saallla - sukk(a"rO púscualcoe rcdae las uperiordieda dlm ai els obreel a zúcar"). Ta<J,kirfai l -dawaül'- mush(i"lM emorándusmo brleo s medicamentpousr gantes"). Veamosa horqau és abemodse a quelloabsr aqsu en o han llegaad on osotros: Kitüabl -z'iSneag.ú ni bnA bIU �aybif'uae d irigiad Aob ü Bakre n ocasiódne un viajdee Avenzoadru,r anteel c uall o sustiteunye ól c uidaddoe ls oberano. Maqmaf i" ilaall- kuPloas.i blemesnett er atdae u n frag­ mentod elK itüba l-TaysEinr d.i chao brae ncontramuonsa partqeu el leva ctoímtou gleon ériJ)ciok r amraalrJ,- ku(l"aR e­ lacióqne l ase nfermedaddeel so sr iñonesS"e) e.x tienddees de elf .1 35ral 1 43vd elm s.O r.n º de laB ibliothéNqautei o­ naled eP aris. 2960 Risalfa'il -barPae$n.s amoqsu es ucedleo m ismoq uec on lao braa nteriEosrt.av ezs et ratdae u n fragmendteol K itab al-Iqti!jielildd e,n ominacdaoz la- baraal$- aby(a"rJ,S obrleal epra blancoa f arinos'a." ) Kitaabl -tagkSiern ao.si ndicqau ee staba dedai csaud a MusulmaPnub.l itér,a dueitat n notpéa rH .J ahieetrA .N oureddi(nAel.g e1r9,5 8), pp.9 6-97. 8 Cf.S alaahl -Dianl -Muna}iyMiad�,· a.dYiariti. dac ant artajl -ticbibn da· l-careanb "M,a )Talmlaacth aadl �majtaült-"ciiatr abeidyiytaa"pd oar l aL igdae tadoAsr abevso,l V., F ase. Cair1o9,5 9p).,2 60. Es­ 9 No disponedmeolsm anuscrdietlKo i tClabl -lqtita$níis dó;lp oo seemos. II( El lam enciódne l so capítulos rpeoarCl oilziaJndb.ai dp..6, 9 . . ASPECTOISN ÉDITOESN LA OBRAM ÉDICAD E 'AVENZOAR [5] 107. hijoH.a stan osotrhoas l legaudnoa o brad elm ismon ombre, cuyoa utoers A bü 1-"AlZau'h rt,a mbiédne dicaad as u hijo; no serieax trañqou es et ratadseel m ismoe scri10t• o Elr estdoe l aso bramse ncionadeaxsi stíhaans thaa cep oco ena l-Maktaba al-"AdbedT aúlnieyzsy,ea g úlno a testiegluc aa ­ tálogdoe 1959R.e cientemesnitnee ,m bargoh,a desaparecido· elc ódicqeu el asc ontenía"· La Ris'atla<Mft<j7 aill- 'a'saalla l-su(k"kOaprú scualcoe rca del as uperiordiedl aadm ieslo breel a zúcaru"n)a,d el aso bras perdidapsa,r ecees tacro nteniedna e lK itliabl -Agdiwyaa- l­ adwiyfa.,1 8v dmesl.O r.n ' de laB ibliothéNqautei onale· deP aris. 2960 Sobrlea T.a gkifrfal -dawlli-'m ushpiodle moisn dicqaure sut ítugluoa rduan ae strecrheal acicóonn e lc onteniddeo l a. [Tagkiarnat emse nciona.dG ar]anp artdee l ao bras ed edicaa losm edicamentpousr gantesP"o.s iblemesnet ter atdee un fragmendteol e scrictiot ado. Edicidóenl p ról-Odgeol " Kitliabl -Taysir" Paral ae dicicórni tidcea l.a i ntroduccdieólKn i f.liabl ­ taysfiirl -mudaww:aa- l-tahdebmfors u tilizladoosm anuscri­ toss iguientMeasn:u scriOtro.N '2 960d e laB ibliothéNqau­e tionadleeP aríqsu,e s eñalareamborse viadamePn,yt ee lm a­ nuscriHtuon tingtNoºn3 55d e laB odleiLainb raxdye O xford,. ques erián dicaednon uestersot udcioon l aa breviatOu.r a Paríys O xforpde rteneac elnam ismaf amildieam anus­ critoHse.m ost omadoP comob asep or seelrd e mayora nti­ güedady,,a unquneo esa utógratfioe,n uen granv alodro cu­ mentalp,u ese stfáe chadsoó lcou atraoñ osd espuédsel am uer­ den uestarou tor. te xo VéasIea e diciyó tnr aduccdieól nac itaodbar aG:. C oliLna,T adkira dA'M u-/.cA(lPáa'rí 1s9,1 1). u Nuestirnaf ormaceisóo nr ayl proceddee u n estudidoeslot emaq ue· intenhtaóc,ee s casaoñso su,t iliezlca ór dicqeu ec ontenlíaaso bradse A venzoar. En lac itabdiab liosteel ceai ndiqcuó ee lej emplaern c uestión d"ehsaabpíaar e­ cido". 12 Cf.C oliLna,T adkira. I80 CARMENP EÑA MUÑOZ Y FERNANDOG IRÓNI RUESTE [6] Finalmenhteem,o s utilliazv aedros ilóant inoab,r ad eP a­ raviciiom,p respao rG regoriduesG regoreini V enecieal a ño 1553. Aunque su tersaa dvuecccemisuó yn l ibrseo,n i nteresan­ tesl osm aticeqsu ee n ellsae p uedeanp reciNaor .i ncluimos traduccciaósnt elldaenlat extloa tinpou,e sn osp ar,ece innece­ sariyaa,q uen uestirnat enceisóu nn av ersiúónni can;o o bstan" tes,e r eflejareánn n otalsa sv ariantqeusea porteanl gúdna to digndoe r eseñar. ManuscriOtro.N " de ZaB ibliothNéaqtuieo nadlee PariEsl.m anuscristeoc 2 o9m6p0o ndee 201f oliodse,l osq ue1 52, conu n totadle 3 02p áginapse,r tenecaelnT ays"ir. En elf oli5o0 rd elm anuscrietno q,u ec omienzealK itiib al-tayfisg"iurr,ae nd osl íneaeslt ítuyl oe la utodre ll ibrcoo,n lass iguienptaelsa bras: Kitiiba l-tayfs"i"i r l-mudwiiaw-iil -tadtba"i'rla "ilf- waifir al-a'f)Aabl"ilM arwiin' Abda l-MalikZ uIhbrnr, a l],imaA-lhluii h ("Libqruoe f acilliatt ae rapéutyi lcada i etoab,r ad elm uy ilus­ trev isiArb ilM arwanc Abda l-Maliibkn Z uhrD,i ost engmai ­ sericorddeié al "). Elc olofócno,m úna lK itiiabl -tayys a1lrK itiiabl -yiimi', esteán e lf oli2o0 1re, i ndicqau el ao braf uec oncluiednaB ar­ celoneal a ño1 165s,i endpoo,r t antoc,a sic ontemporádnee a AvenzoaNro. fi guradna todse lc opista. Los• caacrteredse lae scritpuerrat enecaeltn i pcou rsivo occidenltlaalm adnoa sjg"ia rbp"rio,c edednetu en am isma:m ano. Estáv ocalizdaedm oa neran o siemprceo nstanLtae o.r ­ tografeísla a p ropidae l ae scritmuargar ebdíe s ué poca. ManuscrHiutnot ingtNoºn del aB odleiLainb radrey OxforAdp.a recjeu ntcoo ne lK i3t5a5ab l -'f)iimein' u,n soltoo mo encuaderneandp oi elen,c uyol omos el ee":I bnZ oharH.u nt. 355". No conocemeolsl uganri l af echean q uep udos ere scrito, nit ampoceol n ombrdee lc opisdtaa,t oess toqsu en ofi guraenn elm anuscrito. A juzgapro re lt ipdoe l etrdae,e scritcuurras iovrai ental ruq"cio,n i nfluencdiea l an asjs"ia rqe"is,u nac opimao derna hechap orm anod eu n oriental. [7] ASPECTOISN ÉDITOESN LA OBRAM ÉDICAD E ·AYENZOAR 109 Elm anuscriptoos epeu ntodsi.a crítpiecrocosa ,r ecdee v o­ calizacyi ótni,e nuen ac uidadoar togTafía. TEXTO ARABE • 0\ �1 J :;-JJ1 y.; jy \J )l; -"' J.:1l ¡;\ 1.. \JJ <.) .J*"'"*;j 1 t5y ' ' j .r ' j j ..ili l _; ./' j <Y. <!.lWI � <1...> ' 4, �I ¿t¡_,., lF'")I\ ..'.i (>-i�..\ .> ) Y_; :..'.i.¡i_._ :>\.) j j.. <Y. 8.ll.1 2J l9 � )�JJI \;·) .>..\_,y l.'.:Cl'}l1 1.b& ir1 • liJ.i,.\L:; J\�_,I 3 7..::-� ' <.Sl\6 ¡_r.;l;l.a .rl'iJJ l5,¡_,y¿; l..l; ,, <!.lb C:'-' '�, .. , jl¡.,a \.J ,h '\ J.1e;,.J ... ,,..l \ <,?"'"' L'.:C, l1 " 1\- 1· .¡,_\,,..:'.> " l""'., 1 l JII> <Y' <1.....,1lJ" • ' l\<.) '-" 9r-�-""-"'; 1 ,<.7'<.S, .J> ' 1.8 .J r. )..... \, , : ' l ' .L\I <$""' ":-""' .),�' ' � _,,...," • • 1 O Add. r'f4. J �'" y.) 2 O Add. 0,1.r ', J :;-'\'Y ·I_,J i o e"":' ,, fl,_; 4' o �) \ EnP aparec¡e J.\.,J percoo rregailmd aor genij J · ·-\1 ' o ir.' 1 o ..::.-.::-j..9 8 o � <\Je p ' c..J" <$"" es' ..r � <.:J CARMENP EÑA MUÑOZ Y FERNANDOG IRÓNI RUESTE [8] no .. .. .. .,, f. e�\ J;LAJ')'\ .u!\ ;(,,...LJ._Ll\\ .• . ¡'!. .·...:·:.1..b.[I, .ili r-1' . � 1. .. ..r . . e)..) .,a;:;\� l.•s'..b. R.9 .4i .9.rW'\Y� I: ii.. 4Je � t ..;:, e). yl::ÚI<! l�l,j ..:;...,��, ()<? es-;.> ut, �ji,j \t- l::í .r"' ' ..:k:. ..· 'r. ;. • J;l.<J·Í• '-Y'- '�I :, � · \ Í . <1.9 ,, ,¡ . \..Í'<\) e <!lb 0º 1 �O fa ':Lo d\ '.;J.J ..:> ,j : e.y.:> ..;:, y...a9' .,_..L 11_b, _,;:!\ ..:;...""�'..:;. ..A.,..'1 J i.Jh\l j:1l l1.9.. .;l y ;;ó1 u ... ,j <,l';j ..:;.... 0L,,,ai ;u,1� tJ e tr � ..::.. ..!..)"''l .J..:0 :.K:Y...1.<J i .. ..,....�,,., .J..iil ' r.l9 4 Je, jí,.J\í0 l5'0- �' J� jJe J>.> """Ji. <\l • Jl�' c0\- � "'-:':_.,,, 14 ... r ().J <lo tl A.;:;Yú· \ IJ l>,dl; • l' ,, <d,;.i.9 L.• .d> ..r ¡,JJeJ. .Y�:¡� 15<\ � �1 l Je. 0"'o<1l.,;,1 ,.). ..,� .,""" .......hl\ . '.).,.J .'. . r . ,, " o c)c " o ..b.�IW,y::7-, 12 o � '\ 13 o . \W..'J hll,. 14 o " o Y' .)'.Y""I'� \l. {9] ASPECTOS INÉDEINT LOAS OBRAM ÉDICAD E AVENZOAR 1 l 1 "= .) . . 17 '· � ::t.� ....... Traducción Librqou ef acilliatt ae rapéutyi lcaad ietoab,r a delm uy ilustre mAibnüi Msatrrwoa n° Abda l-Malik ibnZ uhr- Diost engmai sericodred iéal -. En nombred eD iosC,l ementye M isericordioso. ¡Tua yudaD,i osm io,S eñor! Dijoe lm uy ilustmrien istArboü Marwan° Abd al-Maliibkn Z uhr- Diost engmai sericodredé ila- : Diose st estidgeoq uey on o hec ompuesto este librsoi ncou andmoe hev istoob ligapdoor J an ecesi­ dad,p oru n firmep ropósiyt poo ru n fuertiem pera­ tiv,oq umee ha impulsaad coo mponerPloor.e llhoe, rectfüclaodq ou ee rad eficienetne e lr eprobambél­e todod ec uaderniqlluoes ,e xistían eensttrudei oJsooss de lasc iencicaosn,o tromsé todocsi entífiyc ocso n fundamentdoes l am edicinraa cionaLla.sp alabras propidaesJ ocsu adernihlalnoa sl teratdoot almelnotse 16 o c·Il:oJ • ' 17 o 1 4; " o J,> y Om. 0· 19 O Add. <.S¡.. l; II2 CARMENP EÑAM Ur:íoz y -:FERNANDOG IRÓNI RUESTE [ro] tratadcoise ntífidceossd aen tig1u3•o N o me hel imita­ do ene stlei brao e xpreslaori mprescindeinbc laed a casos ólamenctoem,o h iceen m iK iliiib l-fim nasi,e n­ do you n muchachcou andloo c ompusep,u esm e ex­ preseén e sel ibreon términtoasn p obreys v ulgares quea horam e avergüendzeol asp alabrqause e n él empleé cuando hdaelb alcsaa buas adse l osm aloosl o­ resd,e t odolo c uahle s entido vergyü leohn ez a.d ese­ chado. Peroe,n e stlei brmoe he ceñidaol m étodqou e he enunciadyo h,e seguiudno términmoe dioe,n la medidpao sibleen ,lo q ue· hee scriPtoor.e soh,e p ro­ curadnoo incurrirl oesm ni smos errsoirgeusi,e ndo ambosm étodoys s imultanéandolos. Mientrqause e stabcao mponienedsotl ei brvoi no a vermea lguiqeune e rac omoe le ncargardeos pecat o mi ene staes unto. No lea gradmói pland el ao braa,r guyenqduoe lau tiliddaedll ibrpoa raq uienno dominnea dad el a práctidceal am edicineas r emotay, q uen o estaba de acuerdcoo nl oq ues em e habíao rdena"d o yn o sea justaab al o queq uéelr íEan.t oncyeso l ea ñadí una partdee categoriínaf eriao rl,aq uel lamaé l­ Y·iimir'ed,a ctánddoelm aa lg radoa,p artándommuey, a pesamri o,d elm étodpoa ram i ideayl ,l oc ompuse dem aneraq uen os el eo cultnea daa le nfermnoi a .quiheany aa sua lrededor. Ell ibraolq uem e her eferivdooya comenzarlo, Diosm ediante. 13 La versilóant idniac e":. .C.u m hoct emperaeutri e ctificiadqu uio d eratd e difficuilntq autaet ernis coqrurie urpatniatsp udp luresst udenitne s scienettii invs i aa lisac ienteitai lnri e,b umse dicirnaatei onEatlo imsn.i ndoi mitto compilatisocnieesn tianatlieqsu orvume rborquuma terna.l..i' uf'm.,1 43. 14 La versilóant idniac e": .E.t. q uodn one rats ecundupmr aeceptum miramamo.l."i ,nf i.1. 4 3.

Description:
por Avenzoar, perteneció a una familia de médicos asentados en al-Andalus y que .. f7' " ill jJK ui id .quod era: de d:'fli:uirntc í qua. ' -- ·.
See more

The list of books you might like

Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.