kitâbe-i gam ahmet rasim

16 Pages·2017·0.12 MB·Turkish

kitâbe-i gam
ahmet rasim
sunuş: özgür ildeş
ayrıntı: 1131 / türkçe klasik dizisi: 4
kitâbe-i gam / ahmet rasim
yayıma hazırlayan / özgür ildeş
sunuş / özgür ildeş
son okuma / barış özdemir
bu kitabın türkçe yayım hakları
ayrıntı yayınları’na aittir.
kapak illüstrasyonu / berat pekmezci
kapak ve görsel tasarım / gökçe alper
dizgi / hediye gümen
baskı: kayhan matbaacılık san. ve tic. ltd. şti.
merkez efendi mah. fazılpaşa cad. no: 8/2
tel: [phone]
topkapı / istanbul / sertifika no: 12156
birinci basım: aralık 2017 / baskı adedi 2000
isbn 978-605-314-172-3 / sertifika no: 10704
ayrıntı yayınları basım dağıtım san. ve tic. a.ş.
hobyar mah. cemal nadir sok. no: 3 cağaloğlu – istanbul
tel: [phone] faks: (0212) 512 15 11
www.ayrintiyayinlari.com.tr
[email protected]
twitter.com/ayrintiyayinevi
facebook.com/ayrintiyayinevi
instagram.com/ayrintiyayinlari
ahmet rasim
1865’te İstanbul’da doğdu. Babasının annesini terk etmesi
üzerine annesinin yanında büyüdü. Edebiyata merakı, 1876’da
kaydedildiği Dârüşşafaka’da uyandı. Dârüşşafaka’dan birin-
cilikle mezun olduktan sonra, Posta ve Telgraf Nezareti Fen
Kalemi’ne kâtip oldu. Aynı zamanda dergilere yazılar yazmaya
başladı. 1884’te, Cerîde-i Havâdis gazetesine mütercim olarak
girdi. Memuriyetten istifa ederek 1885’te Tercümân-ı Hakîkat’in
yazı heyetine katıldı. Bu arada, dönemin pek çok dergisinde
edebiyat dışı konularda tercüme yazıları yayımlandı. Bir süre,
Mekteb-i Behramî’de ve Kamanto Musevî Okulu’nda öğretmen-
lik yaptı. 1894’te İkdam gazetesinde yazmaya başladı, 1895’te
Malûmat dergisine katılarak burada Servet-i Fünûn yazarlarıyla
kalem kavgasına girişti. Ahmet Rasim, II. Meşrutiyet’in ilânına
kadar polemik yazıları ile kurmaca eserler yanında, tedrisat
için dilbilgisi, imlâ, aritmetik gibi konularda da eserler kaleme
aldı. II. Meşrutiyet’in ilânından sonra, Sabâh, Musavver Muhit,
Şurâ-yı Ümmet, Donanma, Resimli Kitap gibi süreli yayınlarda
yazılar yazdı ve Hüseyin Rahmi ile Boşboğaz adlı mizah gazetesi
çıkardı. I. Dünya Savaşı sıralarında, Tasvîr-i Efkâr’da; Mütareke
yıllarında, Yenigün, Zamân, Vakit; Cumhuriyet yıllarında da
Cumhuriyet, Akşam gibi gazetelerde çalıştı. Kısa bir memuriyet
deneyiminden sonra hayâtını tamamen basın dünyasında sür-
düren Rasim, 1927-1932 tarihleri arasında İstanbul Milletvekili
olarak TBMM’de görev aldı. 21.09.1932 tarihinde İstanbul’da
vefat etti. Yazı dünyasının hemen her türünde eserler veren
Ahmet Rasim’in kitaplarından bazıları şunlardır:
Hikâye ve Kısa Roman: İlk Sevgi (1890), Güzel Eleni (1891), Tec-
rübesiz Aşk (1894), Ülfet (1899), Belki Ben Aldanıyorum (1909),
İki Güzel Günahkâr (1922), İki Günahsız Sevda (1923)
Hatıra: Gecelerim (1894), Fuhş-i Atik (1922), Falaka (1927)
Gezi: Romanya Mektupları (1916);
Monografi: İlk Büyük Muharrirlerden: Şinasi (1927);
Fıkra ve Makale: Tarih ve Muharrir (1910), Şehir Mektupları
(1910), Eşkâl-i Zamân (1918), Gülüp Ağladıklarım (1926),
Muharrir Bu Ya (1927);
Araştırma ve İnceleme: Tarih-i Muhtasar-ı Beşer (1887), Eski
Romalılar (1887), Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi (1910),
İstibdat’tan Hakimiyyet-i Milliyye’ye (1924).
özgür ildeş
1976 yılında Ankara-Şereflikoçhisar’da doğdu. İlk ve ortaöğre-
nimini Şereflikoçhisar’da tamamladı. Boğaziçi Üniversitesi’nde
yabancı dil eğitimi aldıktan sonra, 1999’da Gazi Üniversitesi
Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitir-
di. 2003’te “Kemal Tahir’in Köy Romanlarında Mekân” adlı
teziyle Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili
ve Edebiyatı (Yeni Türk Edebiyatı) Anabilim Dalı’nda yüksek
lisansını tamamladı. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Türk Dili ve Edebiyatı (Yeni Türk Edebiyatı) Anabilim Dalı’nda
doktora yaptı. 2009’da “Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın 1919’a
Kadar Olan Romanlarında Yapı, Tema, Anlatım (1889-1919)”
adlı teziyle doktor unvanını aldı. 2000-2013 yılları arasında
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı liselerde Türk Dili ve Edebiyatı
Öğretmeni olarak görev yaptı. 2013-2016 yılları arasında
Gazi Üniversitesi Polatlı Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve
Edebiyatı Bölümü’nde Yardımcı Doçent (Yrd. Doç. Dr.) unva-
nıyla öğretim üyesi olarak çalıştı. Halen yazarlık faaliyetini
sürdürmektedir.
içindekiler
sunuş: ahmet rasim üzerine / özgür ildeş ..................................9
kitâbe-i gam
bir-elli iki .......................................................................................21-254

Özgür İldeş
Sunuş: Ahmet Rasim Üzerine
Bir kendime, bir hâl-i perişânıma baktım;
Zâlim, seni yâd eyleye, âh eyleye çaktım.
Sen yoksun, o yok, ben yalnız çıldıracaktım,
Zâlim, seni yâd eyleye, âh eyleye çaktım.
Ahmet Rasim
hmet Rasim (1865-1932), Türk edebiyatında ve
A basın dünyasında önemi herkes tarafından kabul
edilen fakat isminin büyüklüğü nispetinde üze-
rinde yeterince durulmayan talihsizlerdendir. Muharrir
Bu Ya adlı hatırat türündeki eserinin, Bir Monolog olarak
kaleme aldığı, “Yaz!” başlıklı ilk yazısından bu durumu
şu sözlerle ifade eder:
“Lâf değil, muharrirlik bu!... Yaz! Hem çalakalem yaz!
Durma yaz! (Hariçten sesler: Yaz!) Bütün tarih, tabiat,
içtimaiyat, iktisadiyat, siyâsiyât, riyâziyât, sınâ’î sana müs-
taharrındır,1 daha ne istersin, a şaşkın, budala durma yaz
(Hâriçten sesler: Durma yaz!) Hem kalemin ucuna nasıl
gelirse öyle yaz! Çekinme, kelime, kaide hatalarından kork-
ma; fikir yanlışlıklarına aldırma, prensip şaşkınlıklarına
1. müstaharr: boyun eğmek.
—1.0—
kulak verme; bir makaledeki mevzuatı diğer makalede nakz
et2 (Hariçten sesler: yaz, ama!) çekinme, meydan senindir;
yaşa muharrir! (...) Tahsilin ister tam, yahut nâ-tamam
olsun, bunun yazı yazmak babında zerre kadar tesiri, me-
dhali3 yoktur. (...) Yolda yaz, tramvayda yaz, otomobilde,
şimendiferde, vapurda, arabada, kayıkta, dur, otur, hopla,
zıpla yaz!”4
Rasim’in 1908’den beri değişik konularda kaleme al-
dığı yazılarını kitaplaştırdığı bu eser, onun külliyatının
sondan bir önceki eseridir. Rasim’in kitabında ilk yazı
olarak yer verdiği bu metinden özetleyerek alıntıladığımız
kısımlar, aslında onun yazarlık hayatının da bir özeti
niteliğindedir. Rasim, “hangi sahada eksik gördümse
orada çalıştım” sözüyle yazı dünyasının her alanında
çekinmeden kalem oynatmış ender şahsiyetlerden biridir.
Onun bu cesareti, maişetini yazı yazmakla sağlamayı
tercih etmesinin yanı sıra, belki de bu zaruretin bir so-
nucu olarak yazma eylemini hayatındaki her şeyin önüne
almasından kaynaklanmaktadır, diyebiliriz. Rasim, bu
vesileyle elli yıla yaklaşan yazarlık hayatında gazetecilik
etrafında pek çok türde sayısız eser verir.
Yazı dünyasının hemen her türünde eser kaleme alan
Ahmet Rasim’in Kitâbe-i Gam adlı eseri, onun henüz
20-22 yaşlarında kaleme aldığı bir gençlik eseridir. Eser,
Ağah Sırrı Levend’e göre “mektup”,5 Şerif Aktaş ve Suat
Hizarcı’ya göre “mensure”,6 Nurullah Ataç’a göre “mensur
2. nakz: bozma.
3. medhal: ilişki.
4. Ahmet Rasim, “Yaz”, Muharrir Bu Ya!, Hamîd Matbaası, 1926, s. 3-4.
5. Ağah Sırrı Levend, Ahmet Rasim, Türk Dil Kurumu Yay., Ankara
Üniversitesi Basımevi, 1965, s. 99.
6. Suat Hizarcı [Cevdet Kudret], Ahmet Rasim, Hayâtı, Sanatı, Eseri,
Varlık Yay., İst., 1973, s. 19. Şerif Aktaş, Ahmet Rasim, Kültür ve Turizm
Bakanlığı Yay., Ank., 1987, s. 178.