Kepler Gesammelte Werke Bd. 4: Kleinere Schriften 1602-1611: Dioptrice

498 Pages·48.187 MB·German

by  Max Caspar (editor), Franz Hammer (editor)

JOHANNES KEPLER
'GESAMMELTE WERKE
HERAUSGEGEBEN 1M AUFTRAG
DER DEUTSCHEN FORSCHU GSGEMEI SCHAFT
UND DER
BAYERISCHEN AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN
UNTER DER LE1TUNG VON
t
WALTHER VON DYCK UNO MAX CASPAR
C. H. BECK'SCHE VERLAGSBUCHHANDLUNG
MUNCHEN
JOHANNES KEPLER
G ESAMMEL TE WERKE
BAND IV
KLEINERE SCHRIFTEN
1602/1611
DIOPTRICE
HERAUSGEGEBEN VON
MAX CASPAR UND FRANZ HAMMER
C.H.BECK'SCHE VERLAGSBUCHHANDLUNG
MUNCHEN MCMXXXXI
DE FVNDAMENTIS ASTROLOGIAE
CERTIORIBVS -
DE FVNDAM EN.
CfIS ASTROLOGlk. CEReriORIBI7S
diffirtatiuncula, ad (ofmoth(oriam je8ans
N07JtI,
CVM PROGNOSI PHTSICA .ANNI
incuntu à nato Chriflo 16o:z •
.AD ·"PHILOSO'PHOS
Jeripttl
il
~ IDANNE KEPLERO
Matbcmatico.
Vim cre/ire((rtde -viri: rvenit dgnita aduJùs:
19not~'l.,ideM t'ommoda nuUa
T~f,.
Sitlabor in damno: faeret 7JiBorzaIU(fum:
Ntlt!lrd.ing~njo'7Jim rcftratc'Viri.
, "PlrAGlE BOEMORPM
" ••
erTPIS SCHYM.ANl.dNIS~
[Av] ILLVSTRISSIMO DOMINO, DOMINO PETRO WOK DE
ROSENBERGK, IN BOHEMORVM KRVMLOVIO, NEC NON
INCLYTAE DOMVS ROSENBERGICAE DOMINO, SACRAE-
QVE CAES. MAIEST. CONSILIARIO, DOMINO MEO
CLEMENTI
praeclare CrcERo libro primo Officiorum monet; essemagni animi,
t
et fuisse multos, etiam in vita ociosa, qui aut investigarent, aut
conarentur magna quaedam, seseque suarum rerum finibus continerent.
Quam sententiam REINHOLDVnSoster peculiariter ad Astronomiae stu-
t
dium accommodans, hortatur, ne deterreri se ab his studijs recta in-
10
genia sinant indoctorum judicijs, qui tantùm quaestuosas artes mirentur.
Nam cum haec sint virtutis studia, fortitudinem etiam in eis colendis
requiri: quae animos adversùs stultas vulgi opiniones obfirmet, et per-
versa judicia contemnat. Quod de utraque Astrologiae parte dixit op~
timus vir, id hoc tempore potissimùm in altera judicatrice, quae Phy-
sicespars est, mihi dictum esse putavi. Etenim qui Prognostica officij
ratione scribit: duas potissimùm vulgi opiniones inter se contrarias
alto animo contemnere, seque contra duos humilis et abjecti animi af-
fectus munire debet, cupiditatem gloriae, et metum. Cùm enim magna
sit vulgi curiositas, animo contaminato est, qui in vulgi gratiam, et
20
propter vanissimam gloriam, ve! ea profitetur, quae natura non mon-
strat, ve! etiam naturae genuina miracula propalat, si causas graviores
non respicit. Contra sunt qui negant gravem virum et Philosophum
decere, ut in materia tot nugaCissimis et vanissimis ariolationibus quo-
tannis conspurcata, famam ingenij, et honorem eruditionis prostituat:
curiositatemque vulgi, et superstitiones imbecillium ingeniorum, sub-
ministrato hoc, quasi fomite, alatoFateor haec magna verisimilitucline
objici, et idonea esse, quae honestum virum, si graviores causas non
habeat, ab hoc genere scriptionis deterreant. At si cui rationes instituti
sui tales suppetant, quae per sese cordatis viris approbentur: profectò
30
non potest nisi timidus haberi: ubi se alienis hisce et extrinsecus ad-
venientibus obstaculis à proposito deterreri passus fuerit, rumores cu-
rans, et falsam metuens infamiamoNam etsi magna pars praeceptorum
in hac arte Arabum nugis consumitur: at non ideò, quae in ea sunt ar-
cana naturae, ve! nugae sunt, ve! cum nugis abjici debent: sed gemmae
[A ijr] è lIuto colligendae, honor Dei, proposita Naturae contemplatione, il-
lustrandus, invitandi exemplo alij, et opera danda est, ut quae olim ad
insignem aliquam humani generis utilitatem servire possent, omni
2 Kepler IV
DEFVNDAMENTAISSTROLOGIACEERTIORIBVS
10
conatu è tenebris ignorantiae in apertum proferantur. Ac etsi sanè non
statim respondet eventus, magnaque praedictionum incertitudo est,
in tot causarum confusione: annitendum tamen tantò magis: cùm in
solo labore virtus spectetur. Quod verò multi hisce ad curiositatem
suam abutuntur, superstitionesque suas confirmant: id nihilo magis
me absterret, quam bonum imperatorem (ut innumerabilia exempla
omittam) ab oppugnatione urbis deterret, paucorum militum jactura,
quos, si posset, equidem et ipsos servatos velit. Vulgo verò quod haec
proponuntur, in quo minor spes fructus: id si quispiam reprehendit:
eum velim perpendere, quod alia via ad literatos hinc inde latitantes
lO
non perveniamus, nisi via publica. Adde, quòd hic idem in curanda
vulgi curiositate observari potest, quod in aegro à medicis observatur,
ut inordinatis et perniciosis vulgi desiderijs abutamur, ad ingerendas
(ceu medicamenta aliqua), commonitiones ejusmodi, specie progno-
sticorum velatas, quae ad hunc animi morbum tollendum faciunt, quae-
que alia via ingerere vix possemus. Quemadmodunl igitur non ideò
cum aegro delirat medicus, quòd ingerendi medicamenti causa deli-
ranti aegro verbis et specie simulata obsecundat: ita et de me spero
rectè sentientes nihil sinistri suspicaturos, quòd optimo animo cum
vulgo rerum futurarum et novarum cupido, publicè de futuris loquor.
20
Iniqua judicia, quae nullum vel maximae dignitatis culmen non per-
vadunt, et cavillantur: ne dum ut haec humiliora vitae munia, et
ludibrijs obvia intacta relinquant, occipite, ut ille praecipit, caeco
t
exclplam.
Hasce verò meas, lliustriss. Domine, de anno futuro meditationes
cum disputatione pulcherrima de siderum influxibus, Tuae potissimum
Celsitudini dicare, strenulae loco, volui: quod persuasum habeam, C.T.
et literatis omnibus, et imprimis harum artium cultoribus impensè fa-
vere: quod etverbis luculenter estestatus, primùm recepto in amicitiam
celebratissimo illo etgenerosi stemmatis viro TYCHONEBRAHAEOP,hae- 30
nice astronomorum: dein eo mortuo, mihi quoque declaratione doloris
et desiderij tui, edita: et re ipsa quotidie testaris; dum in aula tua habes
Clarissimum virum D. HERMANNVBMVLDERVMM,edicinae Doctorem,
t
Mathematum amantissimum, et in hoc studiorum genere Polyhistorem:
quo cum, his de rebus quotidiana agites colloquia. Accipe igitur lllu-
strissime Dolmine, conjecturas hasce Physicas, et cum politicis con- [Aijv]
jecturis, quas tibi et ordinis dignitas, et Reip. contemplatio suppeditat,
quas creberrimè appello, confer. Soli namque qui publica cum ratione
tractant, de prognoseos hujus fortuna rectissimè judicabunt: Philoso-
phica et paradoxa physica, Philosophiae professores sibi sanè, suaeque
40
23) relinquat 33) Fulderum
DE FVNDAMENTIS ASTROLOGIAE CERTIORIBVS 11
eensurae vindieent. Vale, longaeva et facili seneeta usus, et hunc in-
euntem annum foe1ieissimè transigas: meque C. T. commendatum
.habeas.
C. T.
subjeetè colens
M. ]OH. KEPLER
Mathematieus.
Thesis I Br
Mathematici officium vulgò putatur, annua scribere Prognostica.
Cum ergò adinstantem annum ànato Christo Salvatore statu-
1602.
erim, non tam publicae curiositati, quàm officiophilosophi, inillarepri-
menda, satisfacere: ab eo potissimum exordiar, quod tutissimè dici
potest; prognosticorum hoc anno proventum futurum uberem; cum,
crescentevulgi curiositate, plures in dies adnumerum accedantauthores.
II
In illis libellis aliqua dicentur, quae probaturus est eventus: plurima
verò, quae tempus et experientia ut vana et irrita refutabit: quorum ista
lO
ventis, illa memoriae penitissimè inscribentur, ut vulgi mos est.
III
Etenim qualis causa,talis effectus.Astrologi verò causasvaticiniorum
suorum respiciunt partim quidem physicas, partim politicas, parte verò
potiore non sufficientes, et ut plurimum imaginarias, vanas et falsas,
partim denique omninò nullas, Enthusiasmo calamum permittentes;
quo abrepti, si verum interdum dicant, fortunae tribuendum est, sin
saepius et ut plurimùm, ab altiori et occulto aliquo instinctu id profi-
cisciputandum est.
IV
20
Physicae causae aliquae ab omnibus agnoscuntur, aliquae à paucissi-
mis: multa quoque existunt naturaliter quidem, sed ex causis nulli ad-
huc hominum cognitis. Et causarum quas notas habemus, aliae sunt,
quarum modum et rationem communiter omnes intelligimus; aliae,
quarum modum, seu causas mediantes ve! paucissimi intelligunt, ve!
nemo.
v
Generalissima, fortissima et certissima causa, nota omnibus homini-
bus, est Solis accessus et recessus. Is itaque circa Natalitia Christi bru-
mam conficit, dievidelicet Decembris, paulò antè sextampomeridia-
21. 30
nam: solstitium verò die Junij dimidia undecimà noctis. Illic itaque
21.
frigus hyemale, hic fervor aestivus erit.
VI
Modus causae patet ex sequentibus. Pragae Bohemorum est altitudo
poli 50G. 5'.45". Declinatio verò Eclipticae hoc saeculo 23 G. 31'.3°".
DEFVNDAMENTAISSTROLOGIACEERTIORIBVS
ut eam deprehendit Phaenix ille Astronomorum TYCHOBRAHE;quem
t
nuper amisimus. Itaque Sol, qui nobis author caloris est, hyeme non
plures guam 7. horas, et 49. scrupula, supra horizontem lucet; et sic
brevi tempore nostrum aerem calfacit, duplo verò diutiùs et amplius
Bv infra hairizontem latens à calfactione cessato Contrà verò aestate 16.in-
tegras horas et scrupula suprà horizontem in calfactione persistit,
22.
minusgue dimidio tempore ab operatione cessato
VII
Aer autem noster, ut et aqua et terra (quatenus elementum est) nisi
continuò calfiant; statim ad naturam suam redeunt et frigescunt. Fal-
lO
sum enim est illud ARISTOTELISA; eris naturam per se esse calidam.
VIII
Quicquid enim materia participat, quatenus ea participat, sua natura
frigidum est. Quicquid verò potestate calidum est, idhabet eam naturam
à vi animali, aut insita, aut ea, quae se progenuit.
IX
Altera et potior causa, cur Sol altus plus calfaciat, quam humilis, est
haec, quod Sol humilis obliquè et debiliter horizontem nostrum ferit,
altus verò angulo magis recto, et fortius. Causam cur Solis radius im-
materiatus hic idem praestet, quod solent corpora densa materiataque,
20
dum sibi mutuò impinguntur, nemo hactenus explicare potuit.
x
Itaque cum Sol aestate quadruplo ferè altiùs Pragae pervadat, quàm
hyeme: et hujus et superioris causae conjunctione sequitur, ejus caloris
qui à Sole ad elementa die aestivo longissimo descendit, die brevissimo
partem octavam non plus superesse.
XI
Sed neque haec octava pars caloris quae hyeme superest, nobis pro-
dest omnis. Nam Sol hyeme parum supra horizontem nostrum elevatus
crassum nostrum aerem magis ex obliquo habet oppositum. Posito
30
enim, guod superficies vapidi aeris, qui refringit Solarem radium, absit
à nobis in perpendiculo, uno milliari germanico (altior autem esse vix
potest; non enim eadem est altitudo materiae, quae crepuscula facit, et
quae stellarum radios refringit). Solari igitur radio aestate objicietur
crassities unius milliaris et nonae partis, hyeme trium et tertiae. Ita
triplo debilior est hyeme radius Solis propter hanc causam: et conjunctis
his tribus causis, vix pars vicesima quarta hyeme caloris aestivi superest.
DE FVNDAMENTIS ASTROLOGIAE CERTIORIBVS
XII
Etsi verò hae tres causae ipsis brumae et solstitij diebus sunt eviden-
tissimae, non tamen de necessitate illic frigus, hic calor erit omnium
maximus: Sed accedit alia causa quae quantum in sese,hyemem à prin-
cipio Februarij, aestatem à principio Augusti, vel circiter, faciet ma-
jorem. Terra enim et aqua sunt crassa corpora, nec possunt uno mo-
mento calfìeri, et calfacta circa mensem Junium, Sole altissimo, reti-
nent aliquan1diu calorem sibi penitus impressum (etsi superfìcietenus
Bij r
illum singulis noctibus nonnihil remittant) propter densitatem materiae
et magnitudinem corporum, atque ita Junij calorem de praeterito, cum
lO
calore Julij et Augusti cumulant. Idem in contrarium dicendum de
frigore hyemis.
XIII
Idem judicium esto et de hora secundà diei, quae calidior est, quàm
duodecima, etsi Sol jam cadit. Idem enim hic praestat aer, quod illic
terra praestitit. Nam' aer, ut tenuis admodum, celeriùs quidem quàm
terra alteratur, non tamen omninò subitò. Accedit tamen huc, si non
tota terrae corpulentia, at saltem superfìcies.
• XIV
Ex eodem fundamento praedici potest, Septembrem et Octobrem,
20
propter hanc quidem causam, calidiores futuros, quam Martium 'et
Februarium: etsi utrinque futura est eadem diei longitudo.
XV
Altera causa physica praedictionum, est Luna. Nam experientià pro-
batum est, omnia humore constantia, crescente Lunà turgescere; de-
crescente subsidere. Quae una res plurimarum electionum et praedic-
tionum in Oeconomia, rerustica, Medicinà,Nauticà, causaest.Rationem
hujus Sympathias nondum perfectè cognitam habent Physici.
XVI
Est autem duplex Lunae virtus, altera menstrua, de quà jam dixi, a
30
mutabili Lunae facie dependens; altera semimenstrua, et ob id etiam
semidiurna, quae in Medicorum Crisibus, inque maris aestu reciproco
potissimam vim habet, de qua infra.
XVII
Quibuscunque itaque diebus in Calendario Novilunium invenitur,
humores, quantum à Luna pendent, erunt imminuti, quibus verò pleni-