Katιlιm ve Mevduat Bankalarιnιn Piyasa Etkinliğinin Karşιlaştιrmalι Analizi ve Bir Uygulama

288 Pages·2017·3.08 MB·Turkish

(cid:46)(cid:68)(cid:87)(cid:213)(cid:79)(cid:213)(cid:80)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:48)(cid:72)(cid:89)(cid:71)(cid:88)(cid:68)(cid:87)(cid:3)
(cid:37)(cid:68)(cid:81)(cid:78)(cid:68)(cid:79)(cid:68)(cid:85)(cid:213)(cid:81)(cid:213)(cid:81)(cid:3)(cid:51)(cid:76)(cid:92)(cid:68)(cid:86)(cid:68)(cid:3)
(cid:40)(cid:87)(cid:78)(cid:76)(cid:81)(cid:79)(cid:76)(cid:247)(cid:76)(cid:81)(cid:76)(cid:81)(cid:3)(cid:46)(cid:68)(cid:85)(cid:250)(cid:213)(cid:79)(cid:68)(cid:250)(cid:87)(cid:213)(cid:85)(cid:80)(cid:68)(cid:79)(cid:213)(cid:3)
(cid:36)(cid:81)(cid:68)(cid:79)(cid:76)(cid:93)(cid:76)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:37)(cid:76)(cid:85)(cid:3)(cid:56)(cid:92)(cid:74)(cid:88)(cid:79)(cid:68)(cid:80)(cid:68)
Dr. Abdurrahman Çetin
Yay›n No: 329
(cid:248)(cid:86)(cid:87)(cid:68)(cid:81)(cid:69)(cid:88)(cid:79)(cid:15)(cid:3)(cid:21)(cid:19)(cid:20)8
Türkiye Bankalar Birliği
Nispetiye Caddesi
Akmerkez B3 Blok Kat:13
34340 Etiler-İSTANBUL
Tel. : [phone]
Faks : [phone]
İnternet sitesi: www.tbb.org.tr
Baskı-Yapım
G.M. Matbaacılık ve Ticaret A.Ş.
100. Yıl Mah. MAS-SİT 1.Cadde No:88
34204 Bağcılar - İSTANBUL
Tel. : [phone] (pbx)
Fax : [phone]
e-mail: [email protected]
İnternet sitesi: www.goldenmedya.com.tr
© Kitapta yer alan görüşler eser sahiplerine aittir.
Türkiye Bankalar Birlği’nin görüşlerini yans›tmaz.
Türkiye Bankalar Birliği bu kitab›n hatas›z olarak
bas›lmas›nda gerekli özeni göstermekle birlikte
kitaptaki olabilecek hatalardan dolay› herhangi
bir hukuki sorumluluk üstlenmemektedir.
ISBN 978-605-5327-95-8 (Basılı)
ISBN 978-605-5327-94-1 (Elektronik)
Sertifika No: 17188
2018.34.Y.5327.329
Bask› Tarihi: Kasım 2018
Kat(cid:213)l(cid:213)m ve Mevduat Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Piyasa Etkinli(cid:247)inin Kar(cid:250)(cid:213)la(cid:250)t(cid:213)rmal(cid:213) Analizi

Te(cid:250)ekkür
Bu kitap çal(cid:213)(cid:250)mas(cid:213)nda ve doktora e(cid:247)itimim a(cid:250)amas(cid:213)nda desteklerini ve
katk(cid:213)lar(cid:213)n(cid:213) benden esirgemeyen sayg(cid:213)de(cid:247)er hocam Prof. Dr. Eri(cid:250)ah ARICAN
Han(cid:213)mefendi’ye, tezin haz(cid:213)rl(cid:213)klar(cid:213) süresince yan(cid:213)mda olan ve pozitif katk(cid:213)lar(cid:213)
ile güç veren Doç. Dr. Ba(cid:250)ak TANINMI(cid:249) YÜCEMEM(cid:248)(cid:249) Han(cid:213)mefendi’ye
te(cid:250)ekkürü borç bilirim. Ayr(cid:213)ca, ekonometrik modellerin test edilmesi
a(cid:250)amas(cid:213)nda katk(cid:213)lar(cid:213)n(cid:213) benden esirgemeyen BDDK (cid:248)kinci Ba(cid:250)kan(cid:213) Yakup
ASARKAYA’ya, i(cid:250) hayat(cid:213)mda her türlü deste(cid:247)i sa(cid:247)layan BDDK Ba(cid:250)kan
Yard(cid:213)mc(cid:213)s(cid:213) Aziz TURHAN’a ve kitap tasar(cid:213)m(cid:213)nda bana yard(cid:213)mc(cid:213) olan Yard.
Doç. Dr. Yusuf D(cid:248)NÇ’e, mesai arkada(cid:250)(cid:213)m (cid:248)lker KOÇ’a, e(cid:247)itimim boyunca
motivasyonumu yüksek tutan ve ABD’de yüksek lisans program(cid:213)nda s(cid:213)n(cid:213)f
arkada(cid:250)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)m(cid:213) payla(cid:250)an R(cid:213)za B(cid:248)LG(cid:248)Ç’e ve Türkiye Bankalar Birli(cid:247)i yetkililerine
te(cid:250)ekkür ederim.
Hayat(cid:213) boyunca Türkiye genelinde pek çok cami, mederese, çe(cid:250)me,
belediye binas(cid:213) gibi harikulade eserler veren ve ta(cid:250) ustal(cid:213)(cid:247)(cid:213) konusunda pek
çok ö(cid:247)renci yeti(cid:250)tiren k(cid:213)ymetli babam Davut ÇET(cid:248)N’e, her zaman dualar(cid:213)yla
beni destekleyen sayg(cid:213)de(cid:247)er annem Ay(cid:250)e ÇET(cid:248)N Han(cid:213)mefendiye, kariyer ve
akademik hayat(cid:213)mda bu günlere gelmem için her türlü maddi ve manevi
deste(cid:247)i benden esirgemeyen de(cid:247)erli abim R(cid:213)fat ÇET(cid:248)N’e, Arapça, tefsir ve
satranç gibi pek çok konuda bana hocal(cid:213)k yapan de(cid:247)erli abim Maruf ÇET(cid:248)N’e
ve di(cid:247)er karde(cid:250)lerime de te(cid:250)ekkürü bir borç bilirim.
Bu kitap, evlili(cid:247)imizden beri her zaman deste(cid:247)i ile yan(cid:213)mda olan k(cid:213)ymetli
e(cid:250)im Ebru ÇET(cid:248)N Han(cid:213)mefendi’ye ve mesailerinden çald(cid:213)(cid:247)(cid:213)m biricik o(cid:247)lum
Muhammed Eren’e, dünyalar güzeli k(cid:213)zlar(cid:213)m Meryem Sena ile Elif Tu(cid:247)çe’ye
ve 2018 y(cid:213)l(cid:213)nda aram(cid:213)za te(cid:250)rif eden Ahmet Fatih’e ithaf(cid:213)md(cid:213)r.

Dr. Abdurrahman ÇET(cid:248)N

i
Türkiye Bankalar Birliği
Özet
Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyetlerini sürdüren mevduat bankaları ile
katılım bankalarının mevduat/katılım fonu ve kredilendirme bakımından
sağladıkları faydaları (faiz/kar payları) karşılaştırmalı olarak ekonometrik
modellerle analiz ederek, Türk Bankacılık Sektörünün piyasa etkinliği
incelenmektedir. Ayrıca bu çalışmada ikili bankacılık sistemine sahip ülke
örnekleri incelenmekle birlikte, İslam hukukuna dayalı olarak faaliyetlerini
sürdürmesi gereken faizsiz bankacılık sistemi ve mevduat bankacılığı
uygulamalarının farklılıkları, ürünleri, katılım bankalarının risk yönetimi ele
alınmaktadır. Bu çalışma bildiğimiz kadarıyla Türkiye için bu alanda yapılan
ilk çalışma özelliği taşımaktadır.

Öncelikle mevduat ve katılım bankalarının aktif kalitesine, likiditeye,
sermaye yapısına, operasyonel harcamalara, karlılığa ve kaldıraçlara ilişkin
çeşitli finansal sağlamlık göstergeleri finansal rasyo analizi kullanılarak
karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İkinci olarak Ocak 2005-Aralık 2015
dönemi için aylık veri kullanılarak mevduat bankalarının dağıttığı ortalama
faiz oranları ile katılım bankalarının dağıttığı ortalama kar payı oranları
Monte Carlo simülasyonu ile karşılaştırılmıştır. Analiz sonucunda istatistiki
olarak anlamlı seviyede mevduat bankalarının 0,49 puan daha yüksek bir
getiri sağladığı bulunmuştur. Benzer şekilde Haziran 2010-Aralık 2015
dönemi için konut kredilerinde alınan faizler ve kar payları ortalamaları
Monte Carlo simülasyonu ile karşılaştırılmıştır. Bu analiz sonucunda istatistik
olarak anlamlı seviyede mevduat bankalarının 0,92 puan daha düşük maliyet
ile fon sağladığı gözlenmiştir. Ticari kredilerden alınan faiz ve kar payı
oranları karşılaştırılmış, katılım bankalarının istatistiki olarak anlamlı
seviyede 0,72 puan daha düşük maliyet ile fonlama yaptığı görülmüştür. Son
olarak, Ocak 2005-Aralık 2015 dönemi için bu banka gruplarının ortalama
aktif karlılığı, ortalama özkaynak karlılığı ve ortalama net faiz/kar payı marjı
regresyon analizi ile karşılaştırılmıştır. Analizde makroekonomik göstergeler,
likidite göstergeleri, operasyonel maliyetler, para arzı göstergeleri, aktif
kalitesi göstergeleri bağımsız değişken olarak kullanılmıştır. Regresyon
analizi sonuçlarına göre iki banka grubunu karşılaştıran göstergelerinde
istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Bu yayım, Yazarın Marmara Üniversitesi Bankacılık Sigortacılık
Enstitüsü Bankacılık Ana Bilim Dalında hazırladığı doktora tezinden
esinlenerek hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Piyasa Etkinliği, İslami Bankacılık ve Finans,
Katılım Bankaları, Mevduat Bankaları, Konvansiyonel Bankalar, Montecarlo
Simülasyonu, Regresyon Analizi, Karşılaştırmalı Trend Analizi.
ii
Kat(cid:213)l(cid:213)m ve Mevduat Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Piyasa Etkinli(cid:247)inin Kar(cid:250)(cid:213)la(cid:250)t(cid:213)rmal(cid:213) Analizi

Abstract
This dissertation analyses the efficiency of Turkish banking sector by
comparing the benefits obtained by deposit banks and participation banks
operating from deposits/participation funds and loans (interest or profit
shares) using econometric models. Moreover, this study examines country
experiences that have a dual banking system and lays out the main
differences between conventional deposit banking and Islamic banking,
which is expected to operate within the principles of Islamic law, in terms of
products and risk management. To our knowledge, this is the first study of
this kind for the Turkish banking sector.
We firstly comparatively examine financial soundness indicators such as
quality of assets, liquidity, capital structure, operational expenses, earnings
and leverage for deposit banks and Islamic banks using financial ratio
analysis. Secondly, we compare average interest rates and profit shares by
deposit banks and Islamic banks, respectively, using monthly data for the
period January 2005-December 2015 using Monte Carlo simulation. This
analysis reveals that deposit banks paid 0,49 point more interest for deposits
than profit rates paid by Islamic banks. This difference is statistically
significant at conventional significant levels. Similarly we compare interest
and profit rates for mortgage loans for the two groups of banks for the period
June 2010-December 2015 using Monte Carlo simulation. We find that
conventional banks offered these loans at a rate 0,92 points lower than
Islamic banks. This difference is also statistically significant at conventional
significance levels. For the same period we find that on average, Islamic
banks offered commercial loans at a rate that is statistically significant 0,72
points lower in comparison to deposit banks. Finally, we compare these
groups of banks across return on assets, return on equity and net
interest/profit margin using regression analysis for the period January 2005-
December 2015. This analysis employs macroeconomic indicators, liquidy
indicators, operational expenses, money supply indicators, asset quality
indicators as explanatory variables. We find no statistically significant
difference in these measures for the two groups of banks.
Keywords: Market Efficiency, Islamic Banking and Finance,
Participation Banks, Deposits Banks, Conventional Banks, Monte Carlo
Simulation, Regression Analysis, Ratio Analysis,

iii
Türkiye Bankalar Birli(cid:247)i
(cid:248)çindekiler
Özet ................................................................................................................ (cid:248)(cid:248)
Abstract ........................................................................................................ (cid:248)(cid:248)(cid:248)
(cid:248)çindekiler ..................................................................................................... (cid:248)V
Tablo Listesi ................................................................................................. (cid:248)X
(cid:249)ekil Listesi ................................................................................................... X
Grafik Listesi ................................................................................................ X(cid:248)
K(cid:213)saltmalar ................................................................................................. X(cid:248)(cid:248)(cid:248)
Giri(cid:250) ................................................................................................................ 1
1. Bölüm ..................................................................................................... 5
Finansal Piyasalar(cid:213)n Etkinli(cid:247)ine Ve Sistemsel Kavramlara (cid:248)li(cid:250)kin Teorik
Çerçeve .......................................................................................................... 5
1.1. Finansal Piyasalara (cid:248)li(cid:250)kin Teorik Çerçeve ................................... 7
1.2. Finansal Arac(cid:213)l(cid:213)k Teorisi ............................................................. 11
1.2.1. Banka Tarihçesi ve Di(cid:247)er Finansal Kurulu(cid:250)lar .................... 14
1.2.2. Piyasa Yap(cid:213)c(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) Teorisi ...................................................... 15
1.2.3. Faiz Teorileri ........................................................................ 16
1.2.4. Serbest Piyasa Sisteminde Faiz Belirleme Yöntemleri ....... 19
1.2.5. Finansal Piyasalarda Etkinlik............................................... 21
1.3. (cid:248)slami Finans Teorisi ................................................................... 25
1.3.1. (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)n Tarihçesi ve Geli(cid:250)im Süreci ................. 26
1.3.2. (cid:248)slam Ahlak Ekonomisi ........................................................ 29
1.3.3. Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Piyasa Yap(cid:213)c(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) ................................ 32
1.4. Literatür Taramas(cid:213) ...................................................................... 35
1.4.1. Yurtd(cid:213)(cid:250)(cid:213)nda Yap(cid:213)lan Çal(cid:213)(cid:250)malar........................................... 36
1.4.2. Türkiye’de Yap(cid:213)lan Çal(cid:213)(cid:250)malar ............................................ 40
2. Bölüm ................................................................................................... 43
(cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)n Kavramsal Çerçevesi Ve (cid:248)(cid:250)leyi(cid:250) Mekanizmalar(cid:213) ..... 43
2.1. (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)n Kavramsal Çerçevesi .................................. 43
2.1.1. (cid:248)slam(cid:213)n Finansa Bak(cid:213)(cid:250)(cid:213) ........................................................ 45
2.1.2. (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)kta Yasal Otoriteler .................................... 48
2.1.2.1. (cid:248)slam Kalk(cid:213)nma Bankas(cid:213) ((cid:248)KB) ......................................... 50
iv
Kat(cid:213)l(cid:213)m ve Mevduat Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Piyasa Etkinli(cid:247)inin Kar(cid:250)(cid:213)la(cid:250)t(cid:213)rmal(cid:213) Analizi

2.1.2.2. (cid:248)slami Finans Kurulu(cid:250)lar(cid:213) (cid:248)çin Muhasebe ve Denetleme
Kurumu ......................................................................................... 50
2.1.2.3. (cid:248)slami Finansal Hizmetler Komitesi .................................. 52
2.1.2.4. Uluslararas(cid:213) (cid:248)slami Likidite Yönetimi Kurumu .................. 53
2.2. Ticaret Ve Faiz (cid:248)li(cid:250)kisi ................................................................. 53
2.2.1. (cid:248)slami Esasl(cid:213) Ticaretin (cid:248)(cid:250)leyi(cid:250) Süreci ................................... 55
2.2.2. Kar Pay(cid:213) ve Faizin Farklar(cid:213) .................................................. 57
2.2.3. Kutsal Kitaplarda Faiz Yasa(cid:247)(cid:213) ............................................. 60
2.2.4. (cid:248)slamiyet’te Faiz Yasa(cid:247)(cid:213) ...................................................... 63
2.2.5. (cid:248)slami Finansta Kar Pay(cid:213)- Faiz (cid:248)li(cid:250)kisi .................................. 68
2.2.6. Sosyal Adalet Tesisinde Zekat-Sadaka .............................. 70
2.2.7. Erken Ödeme (cid:248)ndirimi ve Erken Ödeme Cezas(cid:213) ................. 73
2.2.8. Faizsiz Finans Dan(cid:213)(cid:250)ma Kurullar(cid:213)........................................ 75
2.2.9. (cid:248)slami Finans Yakla(cid:250)(cid:213)m(cid:213)nda Kurumsal Yöneti(cid:250)im ............... 77
2.3. (cid:248)slami Finans(cid:213)n Temel Sorunlar(cid:213) Ve Çözüm Önerileri ................ 79
3. Bölüm ................................................................................................... 84
(cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)kta Finansal Ürünler Ve Risk Yönetimi .......................... 84
3.1. (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)kta Risk Türleri .................................................. 85
3.1.1. Kredi Riski ........................................................................... 85
3.1.2. Likidite Riski......................................................................... 87
3.1.3. Faiz ve Kâr Pay(cid:213) Riski ......................................................... 89
3.1.4. (cid:249)er’i Risk ............................................................................. 90
3.1.5. Piyasa Riski ......................................................................... 91
3.1.6. Kur Riski .............................................................................. 91
3.1.7. Operasyonel Risk ................................................................ 92
3.1.8. Di(cid:247)er Riskler ........................................................................ 92
3.2. Faizsiz Finansa Dayal(cid:213) Ürünler................................................... 93
3.2.1. Icâra (Ijarah-Finansal Kiralama) .......................................... 97
3.2.2. Mû(cid:250)araka (Sermaye Ortakl(cid:213)(cid:247)(cid:213)) ............................................ 99
3.2.3. Mudaraba (Emek-Sermaye Ortakl(cid:213)(cid:247)(cid:213)) ............................... 100
3.2.4. Murabaha .......................................................................... 101
3.2.5. Sukuk (Kira Sertifikas(cid:213)) ...................................................... 103
3.2.6. Selem ................................................................................ 105
3.2.7. (cid:248)stisna ................................................................................ 106
3.2.8. Tavarruk ............................................................................ 106
3.2.9. Karz-(cid:213) Hasen...................................................................... 107
3.2.10. Menâfaa ............................................................................. 108
3.2.11. Müsaveme ......................................................................... 108
v
Türkiye Bankalar Birli(cid:247)i
3.2.12. Musakat ............................................................................. 108
3.2.13. (cid:248)sticrar ................................................................................ 108
3.2.14. Tekaful ............................................................................... 109
3.2.15. Kredi Kart(cid:213).......................................................................... 109
3.2.16. Gayrinakdi Krediler ............................................................ 112
3.2.17. (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)kta Türev (cid:248)(cid:250)lemler .................................... 112
3.3. Dünya Uygulamalar(cid:213)nda (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)k ............................... 113
3.3.1. Megabank .......................................................................... 117
3.3.2. Dünyadaki (cid:248)slami Fonlar(cid:213)n Büyüklü(cid:247)ü ............................... 117
3.3.3. Malezya’da Faizsiz Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi ............................. 122
3.3.3.1. Malezya’da (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)a (cid:248)li(cid:250)kin Yasal Çerçeve .... 123
3.3.3.2. Malezya’da (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)n Geli(cid:250)imi ....................... 125
3.3.4. Pakistan’da Faizsiz Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi ............................. 126
3.3.4.1. Pakistan’da (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)a (cid:248)li(cid:250)kin Yasal Çerçeve ... 126
3.3.4.2. Pakistan’da (cid:248)slami Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)n Geli(cid:250)imi ....................... 128
3.3.5. Bahreyn’de Faizsiz Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi ............................. 129
3.3.6. Suudi Arabistan’da Faizsiz Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi ................. 130
3.3.7. UAE’de Faizsiz Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi ................................... 131
3.3.8. (cid:248)ngiltere’de Faizsiz Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi .............................. 132
4. Bölüm ................................................................................................. 134
Türk Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Ve Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörünün Mukayeseli Analizi
.................................................................................................................... 134
4.1. Osmanl(cid:213)dan Günümüze Bankac(cid:213)l(cid:213)k Tarihçesi, Denetim Ve (cid:248)slami
Finans Ekosistemi ............................................................................... 134
4.1.1. Günümüz Türk Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sistemi .................................... 139
4.1.2. Türk Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sisteminde Etkinlik Denetimi ................... 141
4.1.3. Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Denetimi ........................................... 143
4.1.4. Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Tekdüzen Hesap Plan(cid:213) ve Muhasebe
Uygulamalar(cid:213) .................................................................................... 145
4.1.5. Türkiye’de (cid:248)slami Finans Ekosistem Tasar(cid:213)m(cid:213) ................... 146
4.1.6. Türkiye’de Faizsiz Finans Dan(cid:213)(cid:250)ma Kurullar(cid:213)n(cid:213)n Tesisi .... 148
4.2. Türkiye’de Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) .................................................. 150
4.2.1. Türkiye’de Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankac(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213)n(cid:213)n Tarihçesi ...................... 152
4.2.2. Albaraka Türk Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213) .......................................... 156
4.2.3. Kuveyt Türk Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213) ............................................. 156
4.2.4. Türkiye Finans Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213)......................................... 156
4.2.5. Asya Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213) ........................................................ 157
4.2.6. Ziraat Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213) ....................................................... 158
vi
Kat(cid:213)l(cid:213)m ve Mevduat Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Piyasa Etkinli(cid:247)inin Kar(cid:250)(cid:213)la(cid:250)t(cid:213)rmal(cid:213) Analizi

4.2.7. Vak(cid:213)f Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213) ........................................................ 158
4.2.8. Halk Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankas(cid:213) A.(cid:249). ................................................. 159
4.2.9. (cid:248)hlas Finans Kurumu ......................................................... 159
4.3. Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörünün Finansal Rasyolar(cid:213) ............................... 160
4.3.1. Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörünün Haz(cid:213)r De(cid:247)erler Rasyolar(cid:213).............. 160
4.3.1.1. Net (cid:248)(cid:250)letme Sermayesi ................................................... 160
4.3.1.2. K(cid:213)sa Vadeli Likidite Rasyolar(cid:213) ........................................ 162
4.3.1.3. Cari Oran (Current Ratio) .............................................. 163
4.3.1.4. Likidite Oran(cid:213) (Liquidity Ratio- Asit-Test Oran(cid:213)) ............. 163
4.3.2. Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörünün Karl(cid:213)l(cid:213)k Gösterge ve Rasyolar(cid:213) ..... 164
4.3.2.1. Net Faiz Marj(cid:213) ve Net Kar Pay(cid:213) Marj(cid:213) ............................. 166
4.3.2.2. Aktif Karl(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) ................................................................... 168
4.3.2.3. Özkaynak Kârl(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) .......................................................... 169
4.3.2.4. Türk Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörü Sermaye Yeterlilik Rasyosu ... 170
4.3.2.5. Mevduat ve Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Takibe Dönü(cid:250)üm Oran(cid:213) ..
....................................................................................... 171
4.3.2.6. (cid:249)ube Ba(cid:250)(cid:213)na Aktif .......................................................... 172
4.3.2.7. (cid:249)ube Ba(cid:250)(cid:213)na Personel ................................................... 173
4.3.2.8. Personel Ba(cid:250)(cid:213)na Vergi Öncesi Kar ................................ 174
4.3.3. Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörünün Yo(cid:247)unla(cid:250)ma Oran(cid:213) ....................... 175
4.3.4. Di(cid:247)er Rasyolar ................................................................... 176
4.3.4.1. Kald(cid:213)raç Oran(cid:213) ................................................................ 176
4.3.4.2. Finansman Oran(cid:213) ........................................................... 177
4.4. Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213)n(cid:213)n 2025 Hedefi ............................................. 178
5. Bölüm ................................................................................................. 183
Kat(cid:213)l(cid:213)m ve Mevduat Bankalar(cid:213)n(cid:213)n Monte Carlo Simulasyonu Ve
Regresyon Yöntemleri (cid:248)le Mukayeseli Analizi ....................................... 183
5.1. Literatür (cid:248)ncelemesi .................................................................. 183
5.2. Uygulaman(cid:213)n Amac(cid:213) ................................................................. 189
5.3. Montecarlo Simulasyonu .......................................................... 189
5.3.1. Monte Carlo Simülasyonunun Uygulanma Amac(cid:213) ............ 189
5.3.2. Monte Carlo Simülasyon Analizi ....................................... 191
5.4. Regresyon Analizi Ve Hipotez Testleri ..................................... 201
5.4.1. Regresyon Modelindeki Ba(cid:247)(cid:213)ml(cid:213) ve Ba(cid:247)(cid:213)ms(cid:213)z De(cid:247)i(cid:250)kenler ....
........................................................................................... 203
5.4.1.1. Aktif Karl(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) (Return on Assets-ROA) .......................... 205
5.4.1.2. Özkaynak Karl(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) (Return on Equity-ROE) .................. 205
5.4.1.3. Net Faiz Marj(cid:213) (Net Interest Margin-NIM) ...................... 206
vii
Türkiye Bankalar Birli(cid:247)i
5.4.1.4. Sermaye Yeterlilik Rasyosu (SYR) ................................ 206
5.4.1.5. Toplam Krediler / Toplam Mevduat (TK/TM) ................. 206
5.4.1.6. Özkaynaklar/Toplam Aktifler .......................................... 207
5.4.1.7. Gayrisafi Yurtiçi Has(cid:213)la (GSYH) Cari Fiyatlarla ............. 208
5.4.1.8. Krediler / Toplam Aktifler ............................................... 208
5.4.1.9. Mevduat / Toplam Aktifler .............................................. 209
5.4.1.10. Parasal Taban / Mevduat ............................................. 209
5.4.1.11. Kredilerin Takibe Dönü(cid:250)üm Oran(cid:213) ................................ 210
5.4.1.12. Risk Maliyeti (Cost of Risk) .......................................... 210
5.4.1.13. Personel*(cid:249)ube Say(cid:213)s(cid:213) / Krediler ................................... 210
5.4.1.14. Personel*(cid:249)ube Say(cid:213)s(cid:213) / Mevduat ................................. 211
5.4.1.15. Personel*(cid:249)ube Say(cid:213)s(cid:213) / Toplam Aktifler ....................... 211
5.4.1.16. Mevduat Faizi (Kar Pay(cid:213)) .............................................. 211
5.4.1.17. Vadesiz Mevduat / Toplam Mevduat (Özel Cari
Hs./Kat(cid:213)l(cid:213)m Fonu) ......................................................................... 211
5.4.2. Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörü Regresyon Modeli Sonuçlar(cid:213) .............. 212
5.4.2.1. Net Faiz ve Net Kar Pay(cid:213) Marj(cid:213) e-views Sonuçlar(cid:213) ........ 213
5.4.2.2. Özkaynak Karl(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) e-views Sonuçlar(cid:213) ............................ 217
5.4.2.3. Aktif Karl(cid:213)l(cid:213)(cid:247)(cid:213) e-views Sonuçlar(cid:213) ..................................... 219
Sonuç ......................................................................................................... 223
Ekler Listesi ............................................................................................... 235
EK 1: Mevduat Bankalar(cid:213) Bilançosu .................................................... 235
EK 2: Türk Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213) Bilançosu .............................................. 238
EK 3:Türk Bankac(cid:213)l(cid:213)k Sektörü Kar/Zarar Tablosu ............................... 242
EK 4: Kat(cid:213)l(cid:213)m Bankalar(cid:213) Kar/Zarar Tablosu ......................................... 246
EK 5: Global Islami Finansal Endeks Ülke S(cid:213)ralamas(cid:213) ........................ 249
EK 6: Osmanl(cid:213) ve Türkiye Cumhuriyeti Bankac(cid:213)l(cid:213)k Tarihçesi ............. 250
EK 7: NIM e-wiews Test Sonuçlar(cid:213) ...................................................... 253
EK 8: ROA e-wiews Test Sonuçlar(cid:213) ..................................................... 254
EK 9: ROE e-wiews Test Sonuçlar(cid:213) ..................................................... 254
Kaynakça ................................................................................................... 256

viii