kardaslik 57 PDF
Preview kardaslik 57
KQ LILI ﺩﺩﻌﻟﺍ Q SAYI/ISSUE ŞH 57 LI KARDAŞLIK 57 AS H A S D A D D RR R AA A KQ 15ﺔﻧﺳﻟﺍ Q YIL/YEAR 15 KÜLTÜR SANAT EDEBİYAT VE FOLKLOR DERGİSİ OCAK - MART 2013 2013 ﺭﺍﺫﺁ-ﻲﻧﺎﺛﻟﺍ ﻥﻭﻧﺎﻛ ﺔﻳﺛﺍﺭﺗ ﺔﻳﺑﺩﺍ ﺔﻳﻧﻓ ﺔﻳﻓﺎﻘﺛ ﺔﻠﺟﻣ REVIEW OF CULTURE ART LITERATURE AND FOLKLORE JANUARY-MARCH ﻲﻧﺎﻤﻛﺮﺘﻟﺍ ﺐﻳﺩﻻﺍ ﺪﻴﻬﺸﻟﺍ ﺕﺎﻴﺑ ﻱﺪﻬﻣ ﺪﻤﺤﻣ İsmet Hürmüzlü 1938 - 2013 4 3- 7 5 8 2 2 0 3 1 KERKÜK VAKFI N KERKÜK VAKFI S IS KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك 1 Kerkük Türkmen Kardaşlık Ocağının 2 adet CD hediyesi ile birlikte KERKÜK VAKFI KARDAŞLIK KYüıl l1tü5r SaSanyaıt 5E7d e b i yOacta vke -F Molkalrot r De2r0g1i3si Şahin K KŞaohçiank o İmtiEyFadizyit aSKötarıİe hzYv:rS zikea7ube üz.pGit5 ıkthvşie mneTiVn LSYeaaK Ala k(E aKKzAfRdııD To KrAİoÇeVÜşdsrlİ eiKıdD nriiaan Mh aitlöü)rdürü KSBAAeAinyBzRcHı B ıirBbomDlidalçureâıs daEn rdh baydbiŞi maa napabİnk müğ iMpt rrrbkeüi ı ymkniEaarzo da tiekrke ez abşeyraidreamrdneşeriımşim çakKerkük’ten İki ŞairK e r kİükki ’ Şt eani r P. K. 20 Cerrahpaşa/İSTANBUL Hüsam Tel. (0212) 584 00 75 Hasret Ulu Belgegeçer (0212) 584 00 76 Türkmenim www.kerkukvakfi.com www.kardaslik.org üH email: [email protected] mas HasHekaiAb FSilıbiunH T İldHhitİumaıBdskzÜnaTaiuzu lnrRMearirm em d MANT aeM sphA/KÜAiİtalŞSe.QcuZl r lNTi(reLklIİAeusBozÜeirl:mN zu K(1i(AB:iA/ur1BU)nkDakL a)Sroak)ağı BÇDTBAiaoafrtyşŞ iıhuhmIemlMecınre od lItileNakm c ya ıaâ TdzKdı Aentıanr Cvdk vaüıInark r KvaErRKÜK Suphi SaatçiBaşımın Tacı Kerkük BKaşeISBNı 9r7STSm568kBaB4MuKGu9uH3BaaÜ aiÇü 1yBlbpura-Ulns6oüeaieek ı tttble ltnm Lkiddch üşekyiçına Uamnsem goiğ tmikraölie ,m idua Tnüı rbi edanmş,csuÜn n eadtbh eeg kduaRtgay ea şna leyeldişaK çmnüyaıd amyy şkMo ışdoyşaısleeyaeurşoemkEourrılmly eıuirmdN, rKodu EçRdmK geÜKışr me VİukAbkiuKaFdnItMmer ns mçu b neaıbaarem kekdb mnbmnmeeein amncamamimnım KERmineKmkrüÜT ulUKters aH VAKTFI ürkmeHHnüaUissmrlauemt PPrPPorProrPfo.orfr o.fDfo ..fD f.DrD. . rD Dr.rZ ..rS r i.YH.ya SaaMiamuvtş apuAi mhShzKAi i rAK K SKNOKAAAPAYAROIKUPNTĞİUÇNAPLİZRLUU GYHBİTOöüBsaeütkrşalmeemrıtşmmekkı tm amtaeüıe nysmır enae ıktnm nc aübt’ı caemma ayıc şğ KıKı k sylhKedaıeaezr ırermkdzıkramüıikü myydkükaa ekurr syaazrım BBETHaurüşe oıbrğ rkdeey ni bakgietm ildndau,le igbrnğüau iynmr dlo euial rdlc uyoaa ond Tyll uüaüp mrrükküsodmrkrüuüuemrrrn üub’iremmünmim Prof. DErr.KK şAaeeYAtmbma yHdzaadüılÜl i sKlÇB sREeuEAMRlYrPaOuÜAmRlLTuZA LULZIÜLUÇAM TYBBBüKDuuBaarırlşaükbsudışknmmanıuamgymmıenuannıddanru ’tgzıai anrtn u caıb y rsrıcöio e rgıKavvk Küitüetinennurenşckcerriciki üsşüesiiükişnsnkiün ISBN 975684931-6 KERKÜK VAKFIISBN 975684931-6 KERKÜK VAKFI Habib HÜRMÜZLÜ Türkmen Müziğinin İzzettin KERKÜK Mahir NAKİP Acar OKAN büyük ustası Ömer ÖZTÜRKMEN Suphi SAATÇİ Suphi SALT Abdülvahit Irak Türkmenlerinin kültür, tarih, KARDAŞLIK Kerkük Vakfı İktisadi İşletmesi tarafından Türkçe, İngilizce ve Arapça olarak üç ayda bir yayınlanır hakemli bir dergidir. Dergide Küzecioğlu’nun yayınlanan yazıların sorumluluğu imza sahiplerine aittir. Dergide edebiyat ve sanatını tanımak için yayınlanmış yazılar ve fotograflar kaynak gösterilerek alınabilir. Abone yurtiçi yıllık 30 YTL, yurtdışı yıllık 50 $ veya 40 Euro kitabını Kerkük Posta Çeki No: 5325057 Cerrahpaşa/İstanbul veya İş Bankası Kerkük Vakfı’nın kitap yayınlarını İstanbul, Fındıkzade Şubesi Hes. No: 1068 840492 EUR Hes. No: 1068 3312429 Dolar Hes No: 1068 3312415 Vakfı’ndan Tasarım izleyiniz. Kerkük Vakfı 58 kitap Ercan ŞİMŞEK Baskı isteyiniz Yaylacık Matbaacılık Litros yolu Fatih Sanayi Sitesi Nu: 12, 197-203 yayını ile hizmetinizde. Tel : (0212) 612 58 60 * (0212) 567 80 03 2 KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك İçindekiler E ditör’den • Tuzhurmatu’ya Kıyan Eller Kırılsın / 2 Mahir NAKİP • Irak’ta Türkmen Paradoksu / 4 Nesrin ERBİL • Sesleniş • şiir / 5 İzzettin KERKÜK • Kerkük Hatıralarım XII / 6 Kâfiye SÜTÇÜOĞLU SAATÇİ • Gelin Gözüyle Kerkük / 9 Ali SEMİN • Maliki’nin İç ve Dış Politikasında Ankara- Tahran Ekseni / 12 6 Osman OĞUZ • Tuzhurmatu Türkmen’dir • şiir / 17 Bilgay DUMAN • Tuzhurmatu’da Türkmen Katliamı / 18 Kardaşlık • Acı Kaybımız İsmet Hürmüzlü / 20 Kardaşlık • Acı Kaybımız Rıfat Yolcu / 22 Kardaşlık • Türkmen Şehitleri Anıldı / 24 S. ATEŞ • 16 Ocak 1980 Şehitleri Anıldı / 26 Abdulhalik BAKIR • Horyatlar • şiir / 27 Yasin Cemal GALATA-Ahmet Cahit ŞAHİNER • 9 Nihat Akkoyunlu ile Görüşme / 28 Suphi SAATÇİ • Türkmen Dağarcığı / 30 Yasin Cemal GALATA-Ahmet Cahit ŞAHİNER • Türkmeneli Diyarında Beş Gün - 2 - / 34 Seyyah-ı Fakir Evliya Çelebi • Evliya Çelebi Kerkük’te XI / 38 M. Hâlistin KUKUL • Kerkük’te Vuruldu Bir Türkmen Bala • şiir / 41 M. Hâlistin KUKUL • Kerkük Hicran İçinde • şiir / 41 20 Sadeleştiren ve Hazırlayan: Veysel ERGİN • İzdivaç / 42 Aydın KURAN • Halk Şiirinin Güzelliği / 44 Önder SAATÇİ • Kerkük Hasreti • şiir / 45 Güngör YAVUZASLAN • Türkmen’e • şiir / 45 Türkmen Albümünden Editörün Seçtikleri / 46 Ahmet B. ERCİLASUN • Irak Türkleri ve Utanmak / 48 İnglizce / 49 - 53 28 Arapça / 54 - 64 KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك 1 Editör’den Tuzhurmatu’ya Kıyan Eller Kırılsın Türkmeneli bölgesinin önemli yerleşim mer- med Cafer, Fevzi Ekrem Terzi, Feryad Tuzlu gibi kezlerinden olan Tuzhurmatu, 23 Ocak 2013 de başkent Bağdat’ta önemli ve etkin rol oynayan bir- tarihinin en kanlı günlerinden birini yaşamıştır. Bu çok politikacı da Tuzhurmatu’dan çıkmıştır. olayın meydana gelişi ve daha önce yaşananlar, Bağdat-Kerkük karayolu ve demiryolu üze- Tuzhurmatu’da güçlü varlık sergileyen Türkmen rinde bulunan Tuzhurmatu, Kerkük, Erbil ve kimliğinin silinmesine karşı ince bir komplonun Telafer’den sonra Irak’taki en büyük Türkmen yer- ve haince bir saldırının iç yüzünü ortaya sermiştir. leşim merkezi olan bir ilçedir. İlçe, gelişen nüfusu Patlamadan bir gün önce, yani 22 Ocak 2013 ve canlılığı ile hâlâ önemli bir Türkmen vasfını tarihinde Tuzhurmatu Sağlık Müdürlüğünde ça- taşımaktadır. Buraya yapılan siyasî amaçlı etnik lışan Ahmet Salah Asker, uğradığı silahlı saldı- göçlere rağmen, işsizlik ve memuriyet yüzünden rı sonucu hayatını kaybetmişti. Irak Türkmen Kerkük ve Bağdat’a göçen aileler varsa da ilçede Cephesi’nin Başkan Yardımcılığını yürüten ve nüfus gelişmesi durmamıştır. aynı zamanda Selahattin İl Meclisi üyesi olan Ali Ezici çoğunluk Türkmen’dir. Günümüzde Haşim Muhtaroğlu’nun da kayınbiraderi olan şehit Türkmen nüfusu meydana getiren tayfa (taife) ve Ahmet Salah Asker için ilçenin Seyyid-i Şüheda aile adları şöyledir: Ağalar, Aksu, Babalar, Başıba- Camisinde bir taziye merasimi düzenlenmiştir. yaz, Bayatlı, Bayraktar, Beyler, Bellev, Benderli, Baş sağlığı ve Fatiha okumak üzere törene iştirak Boyağçı (Boyacı), Çayırlı, Demirci, Duvarabahan- eden ziyaretçilerin yoğun olduğu bir sırada, canlı lar, Herbendeli, Kakai, Karagili, Kasaplar, Kuş- bombayla saldırı yapılmış ve patlama sonucu 24 çular, Kayaçı, Kayserili, Kazılar, Kervançı, Kör- Türkmen şehit düşmüştür. Yüze yakın kişinin de musalar, Küzeçi, Maruflu (Marufoğlu), Mazan, yaralandığı bu facia, bir anda bütün Türkmeneli Muhtar, Neccarlar, Seyyidler, Şinavlar, Vandavi, bölgesini yasa boğmuştur. Zurnaçı. Saldırının hedef aldığı taziye merasiminde Ali Irak’ta Bayat boyuna mensup köylerin çoğu da Haşim Muhtaroğlu’ndan başka birçok Türkmen Tuzhurmatu ilçesine bağlı yerlerde yaşarlar. Ayrı- yetkili bulunmuştur. Ahmet Koca, Münir Kâfili, ca Hasadarlı, Şahseven, Yengice, Abbud, Amirli Sami Kolsuz, Sadettin Ergeç, Haydar Reşit Kasa- (Emirli), Bastamlı, Biravcılı, Çardağlı ve Karanaz poğlu, edebiyatçı Mehmet Mehdi Bayat gibi şahsi- gibi daha birçok Bayat köyünün merkezi olan Tuz- yetler de hazır bulunmuşlardır. Merasime Türkmen hurmatu, Türkmeneli coğrafyasının güneyindeki ileri gelenleri ve halktan yoğun katılım olmuş, bu en güçlü Türkmen yerleşim merkezidir. arada Türkmeneli bölgesinin değişik yörelerinden Tuzhurmatu, Irak Türkleri halk edebiyatı, folk- gelen birçok Türkmen yetkili taziyede hazır bulun- lor, edebiyat ve kültür tarihi içinde çok önemli bir muştur. Saldırıda Ali Haşim Muhtaroğlu, Ahmet yere sahiptir. Okumuş ve yüksek öğrenim yapmış Koca ve Münir Kâfili yaralanmış, ne yazık ki ede- pek çok genci Irak’ın birçok kentinde görev ve biyatçı Mehmet Mehdi Bayat ile birlikte 23 Türk- hizmet yapmıştır. Entelektüeli çok olan Tuzhurma- men de şehitler kervanına katılmıştır. tu yüksek kültüre sahip bir Türkmen ilçesidir. Şii Türkmenlerin yaşadığı Tuzhurmatu, Sela- Tuzhurmatu, Saddam döneminde de Bağdat hattin iline bağlı olmakla beraber, nüfusu 200 bine yönetiminin sürekli baskısına maruz kalmış bir yaklaşmış ve bu bakımdan il olma vasfını kazan- Türkmen ilçesidir. Dikta yönetiminde büyük acılar mış bir ilçedir. Tuzhurmatu’da öğretmen, yurtse- yaşayan Tuzhurmatulu Türkmenler, ona rağmen ver memur, devlet adamı, edebiyatçı, şair, yazar, millî varlıklarını, dillerini, folklor ve geleneklerini ressam ve daha pek çok kıymetli birçok sivil ve unutmamışlar, yapılan baskılara karşı var güçleri asker Türkmen şahsiyet yetişmiştir. Ayrıca Abbas ile direnmişlerdir. Çeşitli iftira ve bahanelerle bu- Bayati, Gençlik ve Spor Bakanı Casim Muham- radaki Şii Türkmenlerden birçok vatansever genç 2 KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك Editör’den suçsuz yere idam edilmişlerdir. Yapılan bu son saldırının da doğrudan Türk- menleri sindirmeye yönelik olduğu görülmektedir. Körfez krizinden sonra 1991 yılı mart ayında, Burada başlıca amaç, özellikle 20 Nisan 2013’te Bağdat yönetimi tarafından gönderilen askerlerin yapılacak olan yerel seçimler öncesi Türkmenle- eliyle Tuzhurmatu’da soykırım yapılmıştır. Bir- ri tehdit etmektir. Türkmen liderlerine karşı da bir çok masum Türkmen’in şehit olduğu bu saldırıda soykırımı yapılması bu sinsi planın bir parçası ol- Tuzhurmatu halkı büyük sıkıntı çekmiş ve gün- duğu anlaşılmıştır. lerce çevredeki dağlara sığınmıştır. Nisan 2003’te Türkmen yurdu Tuzhurmatu’ya kıyan elleri te- Saddam’ın devrilmesi sonucu Tuzhurmatu öncele- lin ediyoruz. Huzur, barış, güven ve dostluk içinde ri sakin bir kaç ay yaşamış, daha sonra başka bir yaşayan bu güzel beldeye uzanan eller kırılsın di- etnik gücün baskısına maruz kalmıştır. Özellikle yoruz. Aziz şehitlerimize yüce Allah’tan rahmet ve Ali Murtaza makamına yapılan saldırı sonucu halk Türkmeneli’ye başsağlığı diliyoruz. büyük galeyana gelmiştir. Bu yüzden meydana gelen çatışmada sekiz Türkmen genci şehit düş- müştür. Ardından Kerkük’te büyük bir yürüyüşle yapılan saldırılar ve baskılar kınanmıştır. Tuzhurmatu Şehitleri (23 Ocak 2013) Mehmet Mehdi Bayat Cemal Mehmet İzzet Settar Nihat Mehmet Harun Hadi Halil Hacı Fazıl Mehmet Kasım Kanber Zeynelabidin Asgar Hamit İbrahim Adil Ekber Hamit Osman Bekir Kifrili Ali Merdan Ali Mehmet Ali Mehdi Adnan Ali Hanzel Amir Hamdan Hasan Mehmet Halaf Casim Ahmet Salah Asker Fehmi Ali Mahmut Haydar Behçet Cuma Ekber Zeynelabidin Ali Hüseyin Behçet Cihat Mustafa Zeki Koryalı Süheyl Hıdır Abdullah Halit Naci Mecit Yasir Mahmut Nedim ?????? KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك 3 Türkmeneli’nden Türk’ün Dilinden Mahir NAKİP [email protected] Irak’ta Türkmen Paradoksu Paradoks Nedir? siyasi oluşumun içinde olursa olsun (özlenen) tek Paradoks, görünüşte doğru olan bir ifadenin bir Türkmen platformunda buluşma sağlanmış, veya ifadeler topluluğunun bir çelişki oluşturma- Parlamentodaki milletvekilleri arasında nispeten sı veya sezgiye karşı bir sonuç oluşturmamasıdır. ahenkli ve uyumlu çalışmalar var, 3 Türkmen ba- Çoğunlukla, çelişkili görünen sonuç veya sonuç- kan 4 bakanlığa bakmaktadır. Türkmenler için özel bir bütçe Bakanlar Kuruluna kadar yetişmiştir. Son ların aslında çelişkili tarafları vardır. Paradoks te- Tuzhurmatu katliamından sonra Türkmen güven- riminin karşılığı olarak Türkçede yanıltmaç, tena- lik kuvvetlerinin kurulması için olumlu adımlar kuz, çatışkı ve çelişki sözcükleri kullanılmaktadır. atılmış, Sayın Erşat Salihi’nin Sadr grubu ile an- Paradokstan söz edebilmek için iki olayın olması laşmaya vararak ihtilaflı bölgelerde Türkmenlerin veya birbirine paralel olması ya da ardı sıra olması güvenlik güçleri arasında yer almaları için söz gerekmektedir. Üç olay arasında da paradoks ola- alınmıştır. Bu konuya muhtemelen Maliki ve bazı bilir. Ama paradokslu ilişkiler ikişerli olur. Para- Sünni liderler de sıcak bakabilir. Bir başka dikkati dokslu olaylar doğal olaylar değildir. Bir çelişki çeken husus, Kerkük Milli Eğitim Müdürü’nün İl anında meydana gelir. Yani olaylar tenakuz içe- Meclisi’nde seçimi yapılırken, bütün kurumları el- risinde olur. Bir ya da birkaç bağımsız sebepten lerinden toplamaya çalışan Kürtler il meclis üyele- doğan sonucun, beklenen sonucun doğmamasıdır rinin oylarını Türkmen adaydan yana kullanması- ya da beklenene ters ve zıt bir sonuç doğmasıdır. dır. Bunların hepsi hasreti çekilen başarılar olarak Dolayısıyla paradokslu olayları yorumlamak kolay sıralanabilir. Ancak sevinç dolu bu tablo karşısın- olmamakta bazen imkânsız olabilmektedir. da çok garip ve paradoks teşkil eden gelişmeler Neden Türkmen Paradoksu? de gözden kaçmamaktadır. Mesela ITC yönetimi Geçmiş yıllara kıyasla son iki yıl içerisinde darmadağın ve her kafadan bir ses çıkmaktadır. Türkmenler birkaç paradoksu birlikte yaşamaya Otorite kaybolmuş ve çok başlılık bariz bir şekil- başlamışlardır. Bu paradoksu özel olarak Türkmen de görünmektedir. Türkmeneli Televizyonu ITC siyasetinde ve bahusus ITC Yönetiminde müşahede yöneticilerinin bir kısmının haberlerini sık verir- etmek mümkündür. Mesela 2003 yılından başlaya- ken, başkalarının ve özellikle de ITC Başkanının rak önceki seçimlere kadar ITC tek bir milletvekili haberleri ya verilmemekte ya da arka sıralarda yer ile Parlamentoda temsil edilirken zayıf, parlamen- almaktadır. ITC’ye bağlı şube ve kuruluşlarda oto- to çatısı altında nispetten sessiz ve etkisiz, Arap rite sarsılmış ve tertipsizlik hâkim olmuştur. ITC İl ve dünya basınından uzak, daha çok Türkmen Temsilcileri birbirinden kopuk ve uyumsuz çalış- toplumuna dönük, diğer oluşumlardaki Türkmen maktadır. Kısacası ITC evinin içinde huzur ve dü- milletvekilleri ile mesafe içinde idi. Buna mukabil zen bozulmuştur. Bu da paradoksun ikinci ayağını aynı dönem zarfında, ITC daha düzenli, içe yöne- oluşturmaktadır. lik daha otoriter ve disiplinli, Başkanın haberleri Paradoksun Dış Yansıması Türkmeneli TV’de birinci sırada yer alan, daha Paradoksun üçüncü ve dışarıya akseden bir merkezcil, Türkmen yan kuruluşlara daha hâkim, ayağı daha var. Bir taraftan Irak’ta Kürtler dahil maddi yönden nispeten daha rahat ve mali olarak bütün Şiiler ve Sünni Araplar Türkmenlerin mağ- daha imkânlı bir görünüm arz ediyordu. duriyetlerini kabul ederek Parlamentoda Türkmen 2011 yılından itibaren Türkmenler lehine haklarını tasdik ederken ve Kerkük’te Milli Eğitim önemli ve tarihî sayılabilecek gelişmeler olmuş- Müdürü’nün oylamasında Kürt İl Meclis Üyeleri tur. ITC’ye bağlı Türkmen Milletvekilleri sayısı Türkmen adaya oy verirken ITC ve diğer Türkmen artmış, Türkmen Milli Eğitim Genel Müdürlüğü siyasetçiler Türkiye’de eski itibarı görememekte- kurulmuş ve Genel Müdürü atanmış, Parlamento- dirler. Son iki yıl içerisinde Nüceyfi, Barzani, Ta- da Türkmenlerle ilgili özel oturum yapılmış, hangi rık Haşimi, Salih Mutlak, Ammar Hakim defalarca 4 KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك Türkmeneli’nden Türk’ün Dilinden Mahir NAKİP [email protected] Türkiye’yi ziyaret ederek resmi merasimle karşı- sonuçlar doğurduğu vaki değildir. Paradokslar pa- lanarak Sayın Başbakanımızla görüşmüştür. ITC razitleşerek toplumun hücrelerine nüfuz etmeden Başkanı Başbakanımızla Türkiye’de maalesef hiç çareleri aranmaz ve çözümler üretilmezse, hayal görüşememiştir. Başbakanımızın Türkmen millet- kırıklıkları, çözülmeler, bölünmeler, hatta çatışma- vekilleri ile Türkiye’de görüştüğü en son tarih 2006 lar meydana gelebilir. Defalarca yazıldı ve söylen- yılının yazıydı. Türkmenlerle ilgili bir taraftan bu di. Türkmen siyasetçilerinin yakaladıkları ivmeyi kadar sevindirici, diğer taraftan üzücü hadiseler kaybetmemek için mutlaka bir meclis çatısı altında olurken, ne Sayın Başbakanımızın Türkmenlerle toplanması gerekmektedir. Bu meclis varsın istişa- bir görüşmesi oluyor ne de bakan düzeyinde bir açıklama geliyor. Bu paradoksu yorumlamak zor re meclisi olsun ama Türkmen’in milli meclisi ol- görünüyor. Bu sonucu iyiye yorumlamak imkânsız sun. Kimse meclisin mali giderlerini dert etmesin. iken kötü yorumlamak ne arzulanır ne de özel bir Siyasetçilerimiz önderlik ederek bir yardımlaşma sebebi vardır. havuzu kurarlarsa, (kasaba minnet etmeden) her- Sonuç kes bir damla olur ve o havuz dolduruverir. Tarihte ve siyasette paradoksların iyi ve hayırlı “Bir elin nesi var, iki elin sesi var” Sesleniş* Türkiye dağlarından çığ gibi kopulmuşum Hane hane virane yanmışım soyulmuşum Seslendik feryadımız hiç kimseye varmadı Yalnızım sedler derin aşmak güç yorulmuşum Biz hasretle çok şeyler umarak aldanmışız Yandıkça korlaştıkça dinmez yürekte dağım Parçalanmış yurdumdan bir eser yaratmışız Ellere mesken oldu evim bağım otağım Beklerken ana vatan tutsun ellerimizden Kırık dökük parmağım kaleme sarıldıkça Yad ellere terk etti rüzgarda savrulmuşuz Kul olmam ellere ben sönmeyecek ocağım Kırıldı ellerimiz yar olmadık yadlara Bir gün bahar dönecek elbet hazan üstüne Dinmeyen acımızı aktardık horyatlara Çıkacak yalan gerçek her saklı yüz üstüne Size sesleniyoruz ey paşalar ağalar Kucak kucak sevgiyle dolacak taşacağım Kulağın ne güne dek kapalı feryatlara O zaman dikeceğim al çiçekler büstüne Ey vatan gönlündeki sinmiş andı uyandır Borcunu vermek için şimdi uygun zamandır Çanakkale Sakarya Balkanlar Savaşında Al bayrağın alında benim de kanım vardır * Bu şiiri Nesrin Erbil Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül’ün makamında okumuştur. Nesrin ERBİL KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك 5 İzzettin KERKÜK Kerkük Hatıralarım XII 14 Temmuz 1959 tarihinde vuku bulan vahşi- kanının bu garip tutumuna karşı gelerek, Bağdat yane Kerkük Katliamına kadar, nüfusunun yüzde Hükümetine binlerce dilekçe sunmuştur. Dilekçe- seksen beşini Türklerin (Türkmenlerin) teşkil et- lerde, “Sirvan” sözcüğünün ne anlama geldiği ve tiği Kerkük üzerinde Kürtlerin alenî şekilde her- bunun acaba şanlı İslam tarihinde kazanılmış bir hangi bir söylem ve iddialarına rastlanmamaktadır. savaşın ismi olup olmadığı sorulmuştur. Kerkük Ancak bu alandaki sinsi ve gizli faaliyetleri hiçbir halkının beklenmedik büyük tepkisi karşısında sı- zaman eksik olmamıştır. Özellikle, Bağdat Hükü- kışıp şaşkına dönen Fazıl Feyzullah, yaptığı açık- meti tarafından atanan Kürt asıllı Mutasarrıf ve lamada “Sirvan” sözcüğünün Irak’ın kuzeyinde- Belediye Başkanlarının bilinçli ve planlı şekilde ki bölgede bir nehrin ismi olduğunu söylemiştir. çabalarını görmek mümkündür. Bunun en bariz ör- Oysaki Irak resmi haritalarında böyle bir nehre neği, Kerkük Belediye Başkanı olan Fazıl Feyzul- rastlamak mümkün değildir. Olsa olsa önemsiz bir lah adındaki şahsın, 1957 yılında devlet tarafından derenin ismidir. Irak hükümeti, Kerkük halkının yaptırılması öngörülen turistik bir otelin isminin bu konudaki tepkisini göz önünde bulundurarak konulması hususunda gösterdiği gayretkeşlik teş- son sözünü söyledi ve otelin ismi “Kerkük Oteli” kil etmektedir. Bu zat, otele kimsenin ne anlama olarak değiştirildi. Bu olay hakkındaki haberler, geldiğini bilmediği “Sirvan” isminin verilmesinde o sıralarda benim çalışmakta olduğum Türk Ha- bir hayli ısrar etmiştir. Kerkük halkı, Belediye Baş- berler Ajansı (THA) tarafından Türk kamuoyuna duyuruldu ve gazetelerde büyük ilgi gördü. Daha sonradan öğrendiğime göre, Belediye Başkanının “Sirvan” isminde bir oğlan çocuğu varmış. Onun ismini bu otele vermek istemiş. Fanatik ve şoven bir Kürt milliyetçisi olan Fa- zıl Feyzullah’ın başka bir marifeti de Kerkük’teki kahvelerde asılı bulunan Atatürk ve Türk büyük- lerinin fotoğraf ve portrelerini toplamak olmuştur. Buna dair haberler de o zamanki gazetelerinde ya- yınlanmıştır. Fazıl Feyzullah’ın adı daha sonraları rüşvet ve yolsuzluklara karıştığı için 1958 yılının sonuna doğru Irak hükümeti tarafından görevden alınmıştır. Yerine, bir Türkmen olan Avukat Nuret- tin Vaiz getirilmiştir. Irak’ta 1958 ihtilalinden sonra, komünistlerin yönetimde söz sahibi oldukları dönemde Avukat Nurettin Vaiz, Kerkük Belediye Başkanlığı’ndan alınarak, yerine azılı bir komünist ve Türk düşma- nı olan Kürt asıllı Maruf Berzenci atanmıştır.Ber- zenci, 14 Temmuz 1959 Kerkük Katliamında ele- başılık suçundan idam cezasına çarptırılmış, aynı suçtan mahkûm olan kardeşi Hüseyin Berzenci ve 26 Komünist ve şovenistKürtle birlikte 1963 yı- lında General Kasım’ı deviren Albay Abdulselam Arif döneminde Kerkük’te asılmıştır. Türkmenlerin özyurtlarından sürülmesine karşı tepkiyi belgeleyen bildiri. Kerkük’te Mutasarrıflık yapan Kürt asıllı bü- 6 KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك İzzettin KERKÜK Filistin cephesini komuta eden yüksek rütbeli Türkmen Subayları. Sağdan: Ömer Ali Paşa ve Mustafa Ragıp Paşa rokratlara ve bunların sinsi Kürtçülük faaliyetleri- Yahudiler gibi asıl vatanları olan Türkiye’ye sürül- ne gelince, bunların başında Sait Kazzaz gelir. Bu meleri gerektiği yolunda düşmanca bir fikir ortaya zat Krallık Döneminde İçişleri Bakanlığı payesine atılmıştı. Bu sapık düşünceye karşı Türkmenler kadar yükselebilmiştir. 1958 ihtilalini müteakip tarafından adı geçen gazeteye binlerce protesto ve Albay Mehdavi’nin başkanlığındaki meşhur Halk kınama mektubu yollanmıştır. Türkmenlerin gös- Mahkemesinde yargılanıp idama mahkûm ediliyor. terdikleri şiddetli infial karşısında “El-Sicil” gaze- Mahkemede aleyhine şahitlik yapanların çoğunlu- tesinin bu husustaki yayını hemen kesilmiş ve bu ğunun kendi soyundan Kürtler olması üzerine on- konuya bir daha temas edilmemiştir. lara şunu söylüyor: “Be hey Nankörler! Kerkük’te Bu olayın üzerinden yıllar geçmişti. 1957 ya- Mutasarrıf olduğum zaman sizleri dışarıdan getirip zında haber ajansında çalışırken Irak Başbakanı bu şehre yerleştiren ben değil mi idim?” Ali Cevdet El-Eyyubi Türkiye’ye gelecekti. Ben- Böylece Sait Kazzaz, ölüme gitmeden önce, den havaalanına gidip Irak Başbakanı ile Türk-Irak Türkmen şehri Kerkük üzerindeki gizli Kürt emel- ilişkileri hakkında bir röportaj yapmam istendi. lerini itiraf etmiş oluyordu. Buna benzer pek çok Eyyubi’nin geldiği uçakta tesadüfen “El-Sicil” örnek var. Reşit Necib adındaki Kürt asıllı başka bir Gazetesinin sahibi Taha El-Feyyazda gelmişti. mutasarrıf da ayrımcılık yaparak, devlet dairelerine Kendisi ile tanışarak şehre inmesinde yardımcı ol- Kürt kökenli elemanları yerleştirmiştir. Aynı şekilde muştum. Yol boyunca aramızdaki sohbette, benim Kerkük’teki petrol şirketine yüzlerce Kürt işçinin de Kerküklü bir Türkmen olduğumu anlatınca mah- yerleştirilmesinde bu sinsi amaç güdülmüştür. cubiyet içinde şunları söyledi: “Ben bir zamanlar Irak’ta Krallık döneminde Türk varlığına karşı bilmem ne akla hizmet, gazetemde Irak’taki Türk- olan başka bir zihniyet daha vardı. Ona da temas menlerin Yahudiler gibi sürgün edilmelerini yaz- etmeden yapamayacağım. Bu da Müslüman kar- mıştım. Bunun üzerine beni protesto eden çuvallar deşler örgütünün olumsuz tutumudur. dolusu mektup almıştım.” Yaptığından adeta piş- manlık duyduğu anlaşılıyordu. Bilindiği üzere 1948 yılında Filistin toprakları üzerinde İsrail Devleti kurulduktan sonra Irak’taki “El-Sicil” Gazetesinin Türkmenler aleyhindeki bütün Yahudiler, mallarına el konularak toplu hal- mahut yazısı üzerine, zamanında bizim İstanbul’da de İsrail’e mecburi göçe tabi tutuldular. O sıralar- kurduğumuz teşkilât tarafından Kerkük’te dağı- da Irak’taki Müslüman Kardeşler Örgütünün yayın tılmak üzere bir bildiri hazırlanmıştı. Bildiride, organı olan “El-Sicil” gazetesinde çıkan bir yazı- Türkmenler, Irak’taki varlıklarına karşı hazırlanan da, Irak’ta yaşayan bütün Türkmenlerin de tıpkı haince komploya dikkat çekilerek, birlik olmaya KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك 7 İzzettin KERKÜK Türkmenlerin askeri ve sivil üst düzey şahsiyetleriden bir kısmı. çağrılmakta idiler. Metni, arkadaşımız merhum alırlardı. Baktım ki bu iş böyle olmayacak, derhal Ömer Öztürkmen tarafından kaleme alınan bildi- keşif kollarındaki Arap askerleri değiştirip, yer- ri, Kerkük’teki Teşkilât mensubu arkadaşlarımıza lerine Türkmen askerleri yerleştirdim ve bilgiler ulaştırıldığı halde, Irak’taki vaziyetin müsait olma- Türkmence olarak gelmeye başladı. Yahudilerin dığı gerekçesiyle dağıtılmasından vazgeçilmişti. beklemediği bir şeydi bu. Telsiz konuşmalarımız- dan hiçbir şey anlayamadıkları için adeta çılgına Filistin bahsi geçmişken, tarihe kayıt düşürmek döndüler. Bu sayede birçok zafer kazandık. Ama amacıyla bazı gerçekleri burada anlatmak gere- ne yazık ki ele geçirdiğimiz stratejik mevzilerden ğini duydum. Bilindiği üzere 1948 yılında Birleş- Arap Orduları Başkomutanlığının emri üzerine çe- miş Milletler kararıyla İsrail devleti kurulurken kilmek zorunda kalıyorduk. Irak ordusu komutanı bu kararı Arap devletleri haklı olarak tanımadılar Mustafa Ragıp Paşa bu işin içinde ihanet olduğunu ve Filistin topraklarını kurtarmak amacıyla Yahu- anlayınca görevinden istifa etti ve Irak Ordusu da di çetelerine karşı savaşa girdiler. Irak’tan giden Filistin topraklarından geri çekildi. Netice malum. ordu Kerkük’teki 2. Tümen mensupları idi. Bunun Çünkü bu savaşta Arap orduları Başkomutanlığını çoğunluğunu Türkmen subay ve askerler teşkil edi- İngiliz asıllı bir general olan Ürdün Genel Kurmay yordu. Komutanları da yine bir Türkmen olan Ge- Başkanı General GLUBB Paşa yapmakta idi”. neral Mustafa Ragıp Paşa idi. Bu savaşta tek başarılı ordu Irak ordusu olmuştu. Adeta Yahudilerin korku- Merhum Ömer Ali Paşa Ankara ziyaretini mü- lu rüyası haline gelmişti. Mustafa Ragıp Paşa’nın teakip otomobili ile Suriye üzerinden Irak’a döner- yardımcısı ise cesur Türkmen Generali Ömer Ali ken Rutba civarında geçirdiği esrarengiz bir trafik idi. Kurmay Heyetinde Ata Hayrullah, Şakir Sabir kazası neticesinde ailesi ile birlikte maalesef haya- Zabit, Ezel Müftü, Hidayet Arslan ve Mustafa Ab- tını kaybetti. dulkadir gibi değerli Türkmen subayları mevcuttu. Anlatıldığına göre, General Ömer Ali, Filistin Merhum General Ömer Ali ile vefatından önce, savaşı sırasında Cenin bölgesindeki Zer‘in kasa- 1974 yazında Ankara’da değerli hemşehrimiz Şair bası halkını Yahudi çetelerinin katliamından kur- Necmettin Esin ağabeyin evinde tanışmıştım. Fi- tardığı için günümüzde bile bu kasaba halkı tara- listin savaşını anlatırken şunları söylemişti: “Bi- fından şükran ve minnetle anılmaktadır. Ruhu şad, zim kuvvetler İsrail birliklerine karşı harekete geç- mekânı da cennet olsun. meden önce sahaya telsiz cihazları ile donatılmış Filistin savaşı sırasında Türkiye’den bazı gö- keşif kolları yollardık. Bunlar düşman hakkında nüllülerin gittiğini ve bunların başında emekli topladıkları bilgileri karargâhımıza gönderirler- General Fevzi Kavukçu’nun bulunduğunu, zama- di ve ona göre taarruza geçerdik. Genellikle Irak nında Türk gazetelerinde okumuştum. Malum se- Arapçası ile haberleşirdi. Konuşmaları İsrail istih- bepler dolayısıyla bu gönüllü birliği de fazla bir baratı tarafından dinlendiği için hemen tedbirlerini şey yapamadan Türkiye’ye dönmüştü. 8 KARDAŞLIK/QARDASHLIQ / ﻖﻟﺸﺍﺪﺭﺎﻗ Yıl/Year 15 ةنسﻟﺍ Sayı/Issue 57 ددعﻟﺍ Ocak-Mart/January-March 2013 ﺭﺍذآ-ينﺎثﻟﺍ نونﺎك
Description:The list of books you might like
