Kapitalizm - Ali Şeriati PDF
Preview Kapitalizm - Ali Şeriati
Ali Şeriati - Kapitalizm Dünya Yayıncılık 24 Kapak Tasarım Yunus Karaaslan BaskıCilt Step Ajans Haziran 2004 Dünya Yayınları Kıztaşı Cad. Kuriş Apt. No.51/1 FatihİST. Tel. : (0.212) 532 34 58 Ali Şeriati KAPİTALİZİM Çeviri: Yakup Arslan Dünya yayınları Elinizdeki bu eser Dr. Ali Şeriati'nin tüm ekonomik görüşleri derlenerek oluşturulan bir kitaptır. Farsçada İktisat Sosyolojisi ismi ile yayımlandı. Dünya Yayıncılık İÇİNDEKİLER İktisat Biliminin Tanımı 7 Nereden Başlıyalım 16 Toplum Bilimi 27 Feodalizmi ve Burjuvazi 36 Kapitalizmin Akıllanması 73 Uzlaşmacı Kapitalizim 102 20. yy'in Özellikleri 137 Tüketim Asaleti 167 Komprador Burjuvazisinin Doğuşu 186 BİRİNCİ BÖLÜM İktisad Biliminin Tanımı: iktisattan amaç, servet değildir, iktisad bilmi, hernekadar paradan sözediyorsa da, asıl konusu insan ve servet ilişkisidir. Mülkiyet adını verdiğimiz ve altyapı kabul ettiğimiz bu ilişkinin kendi içinde iki bölümü ya da iki ayrı ilişki türü söz konusudur: a) Toplum iktisad ilişkisi (servet) b) Ferd iktisad ilişkisi (servet) Bu alt yapılardan herbirinin birbirinden farklı üst yapıları vardır. Sosyalizm bunların altyapıyı oluşturduğunu söylüyorsa da, ben bunların üstyapı olduklarını savunuyorum. Yani feodalizmden burjuvaziye geçişte meydana gelen iktisadi değişim ve başkalaşımda mülkiyetin şekli değişmiştir; altyapıda bir değişiklik meydana gelmemiştir. Servetin şekli değişmemiş ama, insanservet şeklinin biçimi değişmiştir. Feodalizmde ağa ve ırgat var. Kapitalizmde ise, patron ve işçi... Bu ilişki şekil olarak değişmez, işte bu bireysel mülkiyet, altyapıyı oluşturmaktadır. Bütün bunların ışığında ben, mülkiyet ilişkisinin bu anlamda bütün tarihsel olayların altyapısını oluşturduğu inancındayım. Öyle ki, bütün tarihi meseleleri bu ilişkiye göre yorumlayıp değerlendirmek mümkündür. İktisad ve İdeoloji İlişkisi: Soru: Acaba toplumsal reformun ve feodalizmin güçsüzleşip, burjuvazinin ekonomik güçlenmesinin köklerinde ve kaynağında tamamen ekonomik sebepler mi yatıyor? Bütün toplumsal hareketlerin, manevi ve ahlaki gerikalmışlığın sebebi bütünüyle ekonomik midir? Cevap: Bu soruya özet bir cevap vermek istiyorum. Çünkü sorunun kendisi zaten geniş kapsamlıdır. Ve ardından şu soruyu da barındırmaktadır: Toplumda ve tarihte sosyal değişimin etkeni nedir? Yani sosyologların cesaretli bir şekilde irdeledikleri, üzerinde durdukları problem... Burada iki noktaya değinmek gerekir: Bütün yeni oluşumlar gibi sosyal değişimlerin de iki türlü sebep ve etkeni vardır. Bunlardan biri uzak ve diğeri yakın sebeptir. Peki öyle ise, uzak ve yakın sebep nedir? Bunu şöyle örneklendirebilirim. Yağmurun sonucunda ovalar yeşillenir, otlar yeşermeye başlar. Ovanın yeşillenmesinin yakın sebebi, yani sonuç üzerinde doğrudan doğruya etkisi bulunan sebep yağmurdur. Ne var ki, yağmurun yağmasının da bir sebebi vardır. Kuşkusuz o da bulutların oluşmasıdır. Bulutların oluşmasının sebebi de, atmosferdeki havanın soğumasıdır. Bunun da sebebi, dünya ile güneşin birbirinden uzaklaşması ya da hava akımlarına göre güneşin bulunduğu noktadır. Bulutların meydana gelmesinin bir başka sebebi de, deniz sularının buharlaşmasıdır. Görüldüğü gibi, sebepler bu şekilde peşpeşe sıralanmaktadır. Ovanın yeşermesi gibi bir hadisenin pek çok yakın ve uzak sebebi vardır. En yakın sebebi de en son sebebidir. Yani şu anda sözkonusu ettiğimiz sonuç (Ovanın yeşermesi sonucu) üzerinde doğrudan etkin olan sebeptir. Yağmurun yağması ovadaki otların yeşermesinin yakın 'sebebidir. Güneşin deniz sularını buharlaştırması uzak sebebidir, işte sosyolojik meseleler ve olgular da böyledir. Her olayın sonuca daha yakın bir veya bir kaç tane yakın sebebi bulunur. Uzak sebepler de, daha başka sebeplerle birlikte sonucun meydana gelmesinde etkin rol oynarlar. Örneğin, uçağın icad edilmesi gibi bir olayı gözönünde bulunduralım: Uçağın icad edilmesi sosyoteknik bir hadisedir. Bu falan bir gurup mühendis veya teknisyenin, uçmak için bir proje hazırlayıp böyle bir araçla uçmayı gerçekleştirmeleri hadisesidir. Dolayısı ile uçağın yakın sebebi, uçağın icad edilmesidir. Ne var ki, böyle bir icadı meydana getiren mucidin kendisi de bir üniversitede okumuştur, yani oranın kendi başına yeterli olmayan bir olgusudur. Ona teknoloji ve matematik dersi veren hocalar, böyle bir mühendisi yetiştiren üniversite ve bilim ortamı bir toplumsal sistemin ürünüdür. Böyle bir üniversite, siyahların Afrika'sında, Avusturalya'da veya herhangi bir feodal toplumda kurulamaz mıydı? Böyle bir üniversite ancak bilim, teknik ve sanayi alanında ileri gitmiş bir toplumda kurulabilir. Aynı şekilde bu üniversite toplumdaki ileri teknik düzeyin ürünüdür, olgusudur. Toplumdaki ileri teknik düzey de, toplumun refahının, kültürel ve sosyal gelişmişliğinin neticesidir. Çünkü teknoloji toplum kültürünün bir parçasıdır. Toplumun kültürü gelişmiş, bu şekli almıştır. Öyle ki bu kültür de toplumun ekonomik yönden geliştiğinin göstergesidir. Yaşam standartlarının yükselmesini sağlayan toplumun ekonomik yönden gelişmesi de, bölgesel, siyasi, ideolojik ve iktisadi sebeplerin ve toplumdaki sınıflar arası ilişkilerin ürünüdür. Bu da sonuç üzerinde doğrudan etkisi bulunan bir sebeptir. Uçağı yapan bay X, uçağın
The list of books you might like
