kamu hastanelerinde merkezi satın alma sistemi, karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri

107 Pages·2015·2.29 MB·Turkish

T.C.
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANA BİLİM DALI
SAĞLIK KURUMLARI İŞLETMECİLİĞİ

KAMU HASTANELERİNDE MERKEZİ SATIN ALMA SİSTEMİ,
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
(SİVAS-TOKAT-YOZGAT-KAYSERİ ÖRNEĞİ)

Yüksek Lisans Tezi

Yunus Emre KESKİN

Ankara 2015

T.C.
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME ANA BİLİM DALI
SAĞLIK KURUMLARI İŞLETMECİLİĞİ

KAMU HASTANELERİNDE MERKEZİ SATIN ALMA SİSTEMİ,
KARŞILAŞILAN PROBLEMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
(SİVAS-TOKAT-YOZGAT-KAYSERİ ÖRNEĞİ)
Yüksek Lisans Tezi

Yunus Emre KESKİN

Tez Danışmanı
Prof. Dr. Dilaver TENGİLİMOĞLU

Ankara 2015

i

ÖZ
KESKİN, Yunus Emre. Kamu Hastanelerinde Merkezi Satın Alma Sistemi,
Karşılaşılan Problemler ve Çözüm Önerileri, Sivas-Tokat-Yozgat-Kayseri Örneği.
Yüksek Lisans Tezi. Sivas, 2015.
Günümüzde teknoloji baş döndüren bir hız ile gelişmeye devam ederken her
alanda bilgiye erişim hızlanmış ve kolaylaşmış bulunmaktadır. Bu hızlı değişim
sürecinde, sağlık hizmetlerinin finansal acıdan kesintisiz sürdürülmesi ve değişime
uyumun doğru tercihlerle yapılması büyük önem taşımaktadır. Değişim sürecine
uyumun sistemsiz ve gelişigüzel çabalar ile elde edilemeyeceği açıktır. Bu bağlamda
Sağlık Bakanlığı Sağlıkta Dönüşüm Programı kapsamında teşkilat yapısını 663 sayılı
Kanun Hükmünde Kararname ile değiştirmiş ve Sağlık Bakanlığı taşra teşkilatı üç
farklı kuruma ayrılmıştır. Değişen teşkilat yapısının yanında satın alma birimlerinde
çalışan personelde ortak bilinç oluşturacak ve tüm çalışanların katkılarını sağlayan bir
sistem oluşturulmuştur. Bu çalışmada Sağlık Bakanlığının satın alma maliyetlerini
azaltmak ve hastanelerde hizmet standardını sağlamak için 2013 yılı itibari ile
uygulamaya konulan Merkezi Satın Alma Sisteminin amacına ulaşıp ulaşmadığını,
varsa aksayan yönlerini tespit edilmeye çalışılacak ve Merkezi Satın Alma Sisteminin
daha etkin ve faydalı olabilmesi için yapılabilecek çalışmalar hakkında öneriler ortaya
konulacaktır.
Bu bağlamda yapılan alan çalışmasında Sivas, Kayseri, Tokat, Yozgat illerinde
Merkezi Satın Alma birimlerinde çalışan 128 personele anket uygulanarak veri
toplanmıştır. Veriler SPSS 15,0 istatistik programı ile farklı istatistiki yöntemler (t
testi, çapraz tablolar) kullanılarak analiz edilmiştir. Katılımcıların uzmanlaşmış
personel eksikliği var mı sorusuna verdikleri cevaba baktığımızda 108 (% 84,4) kişinin
uzmanlaşmış personel eksikliğini kabul ettiği görülmektedir. Yine katılımcıların
Merkezi Satın Alma Sistemi konusunda 5’li likert ölçekli sorularda en çok katıldıkları
ifadenin 3,96 (± 1,21) ortalaması ile 1. soru (Merkezi Satın Alma Sistemi maliyetlerin
düşürülmesi için gereklidir.) olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kamu Hastaneler Birliği, Merkezi Satın Alma, Maliyet, Tedarik
Zinciri
ii

ABSTRACT
KESKİN, Yunus Emre. Central Procurement System of Public Hospital, the Problems
and Solution Proposals: Sivas-Tokat-Yozgat-Kayseri Case. Master's Thesis. Sivas,
2015.
Today, thanks to a dizzying ongoing rapid development of technology, access
to information in all areas has accelerated and facilitated. This period of rapid change,
maintaining health services uninterrupted financially and making adapt to change with
the right choice have great importance. It is obvious that to adapt to the change process
cannot be achieved by unsystematic and random efforts. In this context, the Ministry
of Health has changed the organizational structure with Decree No. 663 in the scope
of the Health Transformation Program, and so Ministry of Health provincial
organization is divided into three different institutions. In addition to changing the
organization structure, a system that will create public awareness of the staff working
in the purchasing departments and allows the contribution of all employees has
established. In this study, it is tried to determine whether The Central Purchasing
System implemented by the year 2013 Central Order fulfills its purpose or not, and its
faulting aspects if necessary to reduce the purchase costs of the Ministry of Health and
to ensure service standards in hospitals. Recommendations on possible studies will be
also put forth to have more effective and useful Central Procurement System.
In the field work done in this context, data of 128 personnel working in the
provinces of Central Purchasing unit in Sivas, Kayseri, Tokat and Yozgat were
collected through questionnaires. Data were analyzed using different statistical
methods (t test, cross-tables) with SPSS 15.0 statistical software. Looking at the
participants responses to the questions of having a lack of specialized staff, 108
(84.4%) people seem to accept the lack of specialized personnel. Yet the statement
participants most participated in the 5-point Likert scale questions about Central
Procurement System seems to be the first question (required for the reduction of
Central Procurement System costs) with the average of 3.96 (± 1.21).
Keywords: Public Hospitals Association, Central Purchasing, Cost, Supply Chain
iii

İÇİNDEKİLER
ÖZ ................................................................................................................................. i
ABSTRACT ................................................................................................................ ii
İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... iii
KISALTMALAR ...................................................................................................... vi
ŞEKİLLERİN LİSTESİ .......................................................................................... vii
TABLOLAR LİSTESİ ............................................................................................ viii
GİRİŞ .......................................................................................................................... 1

BİRİNCİ BÖLÜM
ÜLKEMİZDE SATIN ALMANIN TARİHSEL GELİŞİMİ,
TEMEL KAVRAMLAR VE KAMU HASTANELERİNDE SATIN ALMA
1. SATIN ALMANIN TARİHSEL GELİŞİMİ ....................................................... 3
1.1. Devlet İhale Kanununa Kadar Olan Gelişmeler .............................................. 3
1.2. Kamu İhale Kanunu ........................................................................................... 4
1.3. Kamu İhale Kanununun Getirdiği Yenilikler .................................................. 5
1.4. Kamu İhale Kanunun İlkeleri ............................................................................ 5
1.4.1. Saydamlık ........................................................................................................... 6
1.4.2. Rekabet ............................................................................................................... 6
1.4.3 Etkinlik ................................................................................................................ 6
1.4.4. En uygun fiyat .................................................................................................... 6
1.5. Kamu İhale Kanunu İle Devlet İhale Kanununun Karşılaştırılması ............. 7
2. SATIN ALMADA TEMEL KAVRAMLAR ....................................................... 8
2.1. Satın Alma’nın Tanımı ....................................................................................... 8
iv

2.2. Satın Almanın Amacı ve Önemi....................................................................... 11
2.3. Tedarik (Satın Alma) Zinciri Kavramı ........................................................... 12
2.4. Satın Alma(Tedarik) Zincirinin Temel Özellikleri ........................................ 15
3. KAMU HASTANELERİNDE SATIN ALMA .................................................. 16
3.1. Satın Alma İhale Usulleri ................................................................................. 16
3.1.1. Açık ihale usulü................................................................................................ 18
3.1.2. Belli istekliler arasında ihale usulü .................................................................. 18
3.1.3. Pazarlık usulü ................................................................................................... 19
3.1.4. Doğrudan temin ................................................................................................ 19
3.1.5. Çerçeve anlaşma ihaleleri ile ihtiyaçların temini ............................................. 22
3.1.6. İstisna alımlar çerçevesinde ihtiyaçların karşılanması ..................................... 26
3.2. Satın Alma ve Sözleşme Aşaması ..................................................................... 27
3.3. Satın Alma Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri ............... 28

İKİNCİ BÖLÜM
KAMU HASTANELERİNDE MERKEZİ SATIN ALMA
4.1. Merkezi Satın Alma Kavramı .......................................................................... 35
4.2. Merkezi Alımlar İle İlgili Genelgeler .............................................................. 36
4.2.1. Genel esaslar .................................................................................................... 37
4.2.2.Toplu alımlar ..................................................................................................... 40
4.2.3. Münferit sözleşme alımları .............................................................................. 43
4.3. Merkezi Satın Alma Sisteminde Uygulanabilecek Yöntemler ...................... 44
4.3.1. Birinci yöntem .................................................................................................. 45
4.3.2. İkinci yöntem ................................................................................................... 45
v

4.3.3. Üçüncü yöntem ................................................................................................ 46
4.3.4. Dördüncü yöntem ............................................................................................. 47

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MERKEZİ SATIN ALMA SİSTEMİNDE KARŞILAŞILAN PROBLEMLERE
YÖNELİK BİR ALAN ÇALIŞMASI
(SİVAS-TOKAT-YOZGAT-KAYSERİ ÖRNEĞİ)
5.1. Araştırmanın Amacı ......................................................................................... 49
5.2. Araştırmanın Önemi ......................................................................................... 49
5.3. Araştırmanın Varsayımları .............................................................................. 50
5.4. Araştırmanın Sınırlılıkları ............................................................................... 50
5.5. Veri Toplama Aracı .......................................................................................... 51
5.6. Araştırmanın Evreni ve Örneklem .................................................................. 51
5.7. Araştırmanın Bulguları .................................................................................... 53
5.7.1. Araştırmaya katılan çalışanların kişisel özelliklerine ilişkin bulgular ............. 53
5.7.2. Merkezi satın alma sistemine ilişkin bulgular .................................................. 55
5.7.3. Kişisel özellikler ile uzmanlaşmış personel eksikliği ve mevzuattan kaynaklı
eksikliklerin varlığı arasındaki farklılıkların analizi ...................................... 56
5.7.4. Likert ölçekteki ifadelere katılma oranların kişisel özelliklere göre
farklılıklarının analizi ..................................................................................... 60
5.7.5. Açık uçlu ifade (Mevzuattan kaynaklı eksiklikleri belirtiniz?) ile ilgili
bulgular ........................................................................................................... 73
6. SONUÇ VE ÖNERİLER ..................................................................................... 75
KAYNAKÇA ............................................................................................................ 81
EK: 1. Anket Formu ................................................................................................... 87
ÖZGEÇMİŞ .............................................................................................................. 90