Table Of Content

Kajeroj el la Sudo Bulteno de la Hispana Asocio de Laboristoj Esperantistaj http://www.gazetotekolanti.com/kajeroj/k80.html NNºº 8800 JJaannuuaarroo ddee 22001100 Kajero de januaro 2010 Redaktore Ni legos per niaj paĝoj la N ceteran parton de La Faraono, ova jaro, nova de Boleslaŭ Prus, kaj post tio vivo. La lastan ni komencos publikigi alian numeron de KKaajjee-- literaturan verkon, kiun ni rroojj eell llaa SSuuddoo ni renoncis elektos inter la plej belaj paĝoj printi ĝin, escepte de la de nia esperanta ekzempleroj, kiujn anoj literaturo, kvankam mendu surpapere, kaj ni ne renoncas publi- decidis publikigi ĝin kigi fojfoje novajn rekte en la reto. paĝojn de niaj plej freŝaj artistoj de la Tio havas kiel plumo. La unua direktan sekvon, ke nun volumo havas 25 eblas publikigi la ĉapitrojn, la dua magazinon iom post iom, Prus, aŭtoro de LLaa FFaarraaoonnoo havas 24 kaj la tria, laŭ la apero de la 16. En ĉiu volumo la artikoloj. Kial atendi al numerado rekomencas je la 1-a publikiga dato? Plej eble kiel ĉapitro, sed ĉi tie ni ne frue estas nun, do mi rekomencos, tiel ke la 75 inaŭguras tiun novan epokon ĉapitroj havos kontinuecon kaj de ekskluzive virtuala unuecon. Sekve, en la paĝoj de publikigado per apero de ĉi tiu ĉi-tiu numero oni trovas la artikolo, kaj poste mi aldonos unuan ĉapitron de la Dua la cetaran parton de la kajero, Volumo de la verko de Prus, la iom post iom, sen hasto, sed 26ª. sen paŭzo. Kompreneble, tio kaŭzos neeviteblajn ŝanĝojn Mi atendas viajn nova- en ĉi tiu redaktora enkonduka ĵojn kaj komentojn ĉe artikolo. Sed oni baldaŭ [email protected]. alkutimiĝos al tio, mi esperas. Altestime via, Paĝo 2 HALE 2010 Kajero de januaro PPaarroollaass llaa ili ne plu kontraŭstaras surstrate aŭ en aliaj publikaj forumoj, la kontraŭlaborismajn agojn (ofte fi- aj) de la registaro. PPrreezziiddaannttoo Aliflanke, en Hispanio renas- kas faŝismo, ĉar estro de urbodomo E ne akceptas registri inmigrantojn. stimataj Jen ksenofobio. La kialo argu- mentata estas, ke pro registro ili gehaleanoj! gajnas rajtojn kaj servojn de la Denove mi parolas socio. Sed registro ĉe urbo ne estas rajto, sed devo, kaj sekve oni ne pri krizo. Kie estas la krizo? povas nei tion al eksterlandano. Kiu havas Problemo venas el tio, ke multaj krizon? Kiu su- hispanoj apogas tiun sensencaĵon. feras la kri- Tia evento jam okazis en Eŭropo, zon? kiam Le Pen preskaŭ iĝis Prezi- Riĉuloj ne ha- danto de unu el la plej gravaj vas krizon, ili landoj de nia kontinento, la Res- ne suferas ĝin, publiko Franca. kaj fakte ili Fine, mi dezirus notigi, ke kreas ĝin. Eĉ "Kajeroj el la Sudo" ŝanĝiĝas, Barako Obama kvankam oni povas daŭre legi ĝin diras: la bankoj faras en tiu ĉi per interreto senpage. Tio signifas, momento novan krizon, kiam ili ke ĝi ankoraŭ havas la esperantan estas malklaraj. Li eĉ sentas sin spiriton. devigata batali bankojn. En tiu ĉi momento la laboristoj de la mondo bezonas sindikatojn, for- Kamaradece, tajn sindikatojn, sed kun mal- Johano Antono, fortaj sindikatoj kiel tiuj, kiujn ni nun havas, venkas, kaj ĉiam Prezidanto de HALE venkos, riĉuloj. Iam en Hispanio sindikatoj reprezentis laboristojn, sed post kelkaj strikoj kontraŭ la tiama Prezidento socialisma, Felipe Gonzalez, ties registaro havis la "feliĉan" ideon salajrigi la respondeculojn de la plej fortaj sindikatoj hispanaj, kaj ekde tiam HALE Paĝo 3 2010 Kajero de januaro ¡¡VViivvaa llaa RReeppúúbblliiccaa!! (ke vivu la respubliko) A fraŭdo, kiel ni jam diris en tiuj ĉi ntaŭ nelonge mi paĝoj1: la reĝo nek fuĝis nek parolis pri la nuna mortis nek rezignis, sed oni minacis lin, ke se li ne forlasas la hispana politiko landon nun, oni ne respondecas kun kolegino, kaj subite, ŝi pri Lia vivo kaj tiuj de liaj familianoj". Poste, la respubliko ne abrupte finis dirante "Vivu garantiis vivon kaj la Respubliko!" posedaĵojn de ĉiuj Kaj tio pensigis min hispanoj egale, ĉar, pri la malprofun- interalie, en vortoj da, ne diri banala de unu el siaj pre- aŭ folklora ideo, zidentoj, S-ro Ma- kiun komuna hispa- nuel Azaña, "La no hodiaŭa havas respubliko estas pri respubliko kaj Jen la flago de la Unua Hispana Respubliko por ĉiuj, sed devas Hispanio. Ni vidu: esti regata nur de respublikanoj", kaj ¨ĉiuj bruligan- La unua respubliko venis la 11an taj preĝejoj de Madrido ne de Februaro de 1973, laŭ tiama egalvaloras la vivon de unu sola parlamentano Emiljo Kastelar-, vera respublikano", kio signifis ""portita de neniu, sed cirkons- oficialan rajtigon de malapero de tancoj" (morto de reĝo Fernando rajtoj pri egaleco kaj libereco pri 7a, fuĝo de reĝino Isabel' 2a, penso. Jen la kerno de inter- rezigno de reĝo Amadeo de civitana milito, kiu subpremigis Saboja). Bedaŭrinde tiu projekto Hispanion en la ombron de kvar elĉerpiĝis la 29an de decembro dek jaraĝa diktatoreco. 1974, pro militoj kaj sociala mal- paco, kiuj prezentis problemojn, Monarĥio estas ideo esence kiujn tiu respubliko ne solvis pro maljusta kaj kontraŭdemokratia, manko da volo aŭ preparo, dum la mi konsentas. Tamen..., ĝis nun registaro kaj parlamento diskutis hispanoj ne sukcesis konstrui pri federacieco aŭ centrismo de la veran demokration ĉu respublikan, lando. La Dua Respubliko, ta- ĉu monarĥan, ĉu alispecan. Oni men, ne venis tiom pace kiel la esperu, ke iam la nuna sistemo Unua, ĉar sia "laŭleĝeco" estis vera evoluos en veran demokration. Ĝis 1 KelS nº 74ª, paĝo 6ª, ¨Ni bruligu la flagon de la Dua Respubliko!" HALE Paĝo 4 2010 Kajero de januaro De unu flanko oni diras, ke M nun hispanaj poli- a n Prezidento estas malpli kosta ol eu tikistoj volis kons- A l Reĝo, ĉar tiu-ĉi kunportas reĝan z trui respublikon pe- a ñ a familion kaj kortumon, sed de alia re de revolucio, kaj flanko oni diras, ke reĝa familio pro tio la eksperi- estas institucio, kiu unuigas la mento ĉiam fias- nacion al sia historio, jarcentojn kis. Plej bone estas malantaŭen, kaj tio estas bona lasi la sistemon dis- por la kulturo de la lando. Kaj, volviĝi, kaj doni al ĉiu individua fronte al tio estas la fakto, ke persono de Hispanio la rajtojn, kiuj Prezidento faras la samajn afe- estas liaj aŭ ŝiaj denaske, laŭ la in- rojn kiel Reĝo, tamen mankante al tencdeklaracio de Unuiĝintaj Nacioj li eksperto kaj konsilo de patro, de 1948, kiun Hispanio ankaŭ subs- edukado por la rolo prezenti la kribis. Estus bone, ke krom la regis- landon, kaj la aliaj avantaĝoj de taro, ankaŭ ĉiu hispano subskribu ĝin, profesiulo fronte al amatoro. tolerante, ke aliaj opiniu diverse al si, kaj ne pro tio bati aŭ fifamiligi lin aŭ Tamen, iam hispanoj voĉ- ŝin. Kaj partioj politikaj redonu al donos, ĉu ili volas reĝon, ĉu popolo suverenecon, ĉesonte de tiam la respublikon. Sed tiu balotado ne klaŭna spektaklo pri aliĝoj kaj eblas dum amaskomunikiloj estos malaliĝoj inter politikaj partioj, kiuj kaptitaj de malmulte da manoj, tute ne favoras la popolon. Tiel, kiam ĉiuj tinkturitaj de politikaj sin- la aro da hispanoj decidu la politikon tenoj ne necese je la intereso de la de sia lando, kaj ne la estroj de la popolo. koncernaj politikaj partioj, kiam tio Respublike via, okazos en etoso tolerema kaj komuna, Jesuo kiam ni ĉiuj sentas, ke temas pri "tio nia", kaj ne "nia sed ne via", estos grundo favora por ke tiu rara floro en Hispanio, demokratio, kreskos, nas- kante respublikon kiu, laŭ sia propra nomo, estu la afero de ĉiuj. Tiutempe estos facile danki al la Reĝo pro la ofico kaj servo plenumitaj kaj maldungi lin kaj familion, kaj elekti Prezidenton de Respubliko, kiu reprezentos nin ĉiujn egale, kaj ne kelkajn pli ol aliajn, kiel okazis en la du Reĝo Juan Carlos I fuŝitaj respublikaj eksperimentoj. Tamen..., ĉu indas tiu destino la vojaĝon? HALE Paĝo 5 2010 Kajero de januaro VVoojjaaĝĝoo iinntteerruuppttiittaa,, ddee JJaacckk CCrraannee S ŝi per perfekta angla. ubite mi vidis ĉion ni- –I cannot breath, (mi ne povas gra, kaj multaj stele- respiri)–, mi diris, –mi bezonas toj turnis antaŭ mi. oksigenon. Mi aŭdis pulsantan, akutan —Ni ne havas, sed mi povas helpi vin, sinjoro. bruon, kaj la steletoj Kaj ŝi forpuŝis la malproksimiĝis el mi, ceterajn pasaĝerojn lasante nigran bordon, el nia sidvico kaj kuŝigis min tie de kiu dikiĝis pli kaj pli. kapo al piedoj sur Mi ŝajnis esti sur la la malplenaj lokoj, kaj petis alian planko de puto kies pasaĝerinon, belu- buŝo malproksimiĝis linon de la Centra Tabulo, teni miajn for kaj for. Tial mi piedojn per siaj premis la butonon kelkajn ŝultroj. fojojn. Ĝis stevardino venis. —Venu Patricia!—, mi petis. Kaj mi kredis, ke mi falis en la –Oksigeno, bonvolu–, jen mia puton, ĉar mi fermis miajn okulojn peto. dum la zumado kreskis en miaj –Kio?–, diris ŝi, nekredante. oreloj, tiel, ke mi ne plu aŭdis la –Mi mortas, donu al mi bruon de la aviadilo. oksigenon, bonvolu... —Kio okazas al vi?—, diris post Ekkuris la kompatinda mallonga tempo Patricia. stevardino laŭ la tuta kuridoro, —Mi ne povas respiri, mankas al kaj venis kun sia estrino, egipta mi aero. diino, kiu ŝajnis eskapita el —Ne zorgu, trankviliĝu kaj piramido. prenu aeron. Kion pli okazas al vi? –Kio okazas, sinjoro?–, demandis HALE Paĝo 6 2010 Kajero de januaro —Donu manon kaj premu forte—, ŝi diris. Mi tiel faris. —Nun la alian—. Mi denove obeis. Kaj aldonis: —Buff!, mi kredis, ke mi foriris. —Ĉu vi foriris? Kien? —Al "la alia kvartalo"—, mi diris kun ankoraŭ fermitaj okuloj. Mi notis freŝaeron: Patricia Mi aŭdis ŝian ridadon. energie manipulaciis ventumilon —Ha! Sed ne, vi ne plu foriras: sur miaj vangoj. via flugo estas ĵus nuligita. —Okazas, ke mi havas la Kaj tie mi vidis min preskaŭ Faktoron 5an de Lejden, kaj mi ne irinta al la alia mondo, en flugo povas stari tiom longe. interuptita je dek mil metroj da —Ne zorgu, trankviliĝu. alteco de du anĝeloj, unu blonda, Mi fermis miajn okulojn, kaj kaj la alia bruna, tenante min unu duonmalfermigis ilin kiam Patri- per miaj manoj, la alia per miaj cia, kiu estas doktorino, diris ion: piedoj; konvinkante min pri tio, ke mi ne plu iras. Ankoraŭ ne. —Ĉu oni malpermesis al vi Aspi- rinon absolute? Kelkajn minutojn poste mi povis reiri en mian sidlokon kaj —Ne. miaj kunsidlokanoj povis rehavi si- —Bone. Rigardu: mi donas al vi ajn. aspirinon. Englutu ĝin. Ni atingis senevente Kairon, Baldaŭ post kiam mi en- landon da Faraonoj, kiun mi pres- glutis la pilolon, la steletoj komen- kaŭ ne vidontis. Sed tiu estu alia cis malkreskiĝi, kaj la zumado rakonto. ĉesis pulsi, restante sinsekva zumado. Mi jam povis respiri pli bone. Kairo, la kvinan de Januaro Mi malfermis miajn okulojn kaj mi vidis ilin du: blondan de 2009 (10:45) anĝelon ventumante min, kaj Jack Crane brunan anĝelon tenante miajn piedojn. HALE Paĝo 7 2010 Kajero de januaro PPooeemmaa aanngguulloo Ĉarmiga Sud´ Trajn' al vi Arda nokto en la trajno, Maro plaŭdetas ĝis trans horizont, rigardas mi en malhel´, sablo susuras sub mia pied´. vojo longa pasas pigre, Venteto taŭzas miajn harojn venas urbo post urbet´. kaj suno karesas mian anim´. En fenestro sen la lumo En la mano arda vino, kiel filmo kuras bildoj, sur la tablo brila manĝaĵ´. montras al mi pasintec´, En oreloj dolĉa muzik´, kiam ni komune estis, en la gamboj senĉesa dancad´. la animo kun anim´. Ekstere regas frosto kruela, Poste venis adiaŭo, en mia koro varmega memor´, por longa temp´ disiĝis ni. al ĉarmiga fora Sud´, Post la jaro sen proksimec´ patroland de sun´! B. Piruja sur la kajo staras vi, atendante trajnon pigran kaj en ĝi mian kor´. , i t s e a sa ,n ,at ,am golla lov ,sole iv im osefnokmAosefnokmA ,arak jelp al aiM akiled ,aĉlod moit iskorp maiĉ im la maiĉ ,aĉalp maiĉ .im rop iv satse im iv nes maineN diflam im mainen sosalrof mainen ,aĉlod jelp al aim atataŝ jelp al .´dalokoĉ anjaf HALE Paĝo 8 2010 Kajero de januaro PPrrootteekkttuu sseennkkuullppuulloojjnn D oficialaj, ĉar baze, Dekster estas e kelkaj jaroj oni la mortopunisto, kiu agas nur povas vidi televi- kiam ordinara justico fiaskas. Laŭ dan filmoseri- on, Dexter, kiu ĝuas favoron de granda parto de publiko. Tio estas tre pensiga, se ni konsideras pri kio temas tiu serio: seri- murdisto, kiu murdas nur geserimurdistojn. Kiam la heroo estis kvarjaraĝa, oni murdis sian patrinon per distranĉo de ŝia tuta korpo en lia presenco. Dum li la kodo de Dekster, oni povas kreskis, li disvolviĝis emon mortigi "ekzekuti" murdiston nur se li aŭ ŝi bestojn, kaj ne homojn, ĉar li timis vere kulpas pri murdo. Se estas esti kaptita. Sed lia adoptanta dubo pri kulpeco, Dekster ne patro, Harry, kreis por li kodon, povas agi. Se tute ne estas, kiu permesis al li vivi sen normalaj Dekster ja povas, eĉ devas, agi. sentoj en mondo, kie sentoj estas Fakte, tio, kion Dekster gravaj por homoj. faras, estas apliki mortopunon al La serio sekvis la rakonton vera murdisto, kaj tio ĝuas de la libro DDaarrkkllyy DDrreeaammiinngg favoron de publiko en lando, kie DDeexxtteerr (Dekster, kiu sonĝas oni publike fieras, ke ne plu estas ombre), verkita de Jeff Lindsay je mortopuno, kaj neniu kuraĝas 2004, dum la unua sezono. Sed opinii kontraŭe publike, sen esti nun estas kvar sezonoj pli. sociale apartigita aŭ akre kritikata pro tio. Unuvorte: ne Tiu sukceso rimarkigas, ke plu ekzistas libereco pri esprimo de homoj ne estas tiom multe kontraŭ propraj opinioj, sed nur pri mortopuno kiel oni kutime diras ĉe konformiĝo al la reganta opinio. amikaj rendevuoj kaj eĉ enketoj Sed se tiu "personaj" opinioj estus HALE Paĝo 9 2010 Kajero de januaro sinceraj, homoj kritikus akre tiun subskribantoj pagos pro sia eraro, serion, kaj Dekster estus la aŭ nur pagos senkulpulo, kiu estis je la atingo de la krimulo en malbona momento? Kiom da vivoj de senkul- puloj indas la tiel nomita "reinserti- go¨? Kiom da sen- kulpaj vivoj valo- ras la vivo de ununura murdisto? Kaj fine: kiom da murdistoj sukcesis malplej vidata serio de hispana reinsertiĝi? Mi dankus oficialajn televido. Pro tio, ke oni estas statistikojn, bonvolu. Ankaŭ tiu kontraŭ mortopuno kaj justico statistiko pri kiom da respon- per propra mano. Sed ŝajnas, ke deculoj pri elkarcerigo de murdon- tio ne estas tiel. tuloj pagis pro sia eraro. La supra mapo indikas, ke Ne, leganto, abolicio de morto- ankoraŭ estas 58 landoj, kie puno ne estas demokratia, sed mortopuno estas laŭleĝa. Oni kontraŭdemokratia, ĉar sekvo notigas, ke nur Usono, Singapuro estas, ke pagas multaj pro la eraro kaj Japanio estas la solaj de malmultaj. La bono de unu "civilizitaj landoj", kie mortopuno kontraŭ la bono de kelkaj. Tio ne estas laŭleĝa. Tamen, ni vidu kio estas demokratia. Se murdi estus estas civilizita lando... Ĉu estas bona, ĝi estus aristokratia, sed civiliza, ke leĝobservanta homo estante malbona, tio estas kako- povas esti mortigita arbitre de kratia. Mortigi estas evitenda. krimulo, kiu jam krimiĝis antaŭe, Kiam ĉio alia malsukcesas, oni kiu estis en karcero pro tio, ke li forprenu murdistojn de socio. murdis, kaj kiun oni elkarcerigis pro tio, ke oni deziras "reinsertigi" lin en socion? Se la krimulo denove murdas, kian respondecon oni postulos el tiuj juĝistoj, psikologiistoj, gvardistoj kaj tiel plu aliaj personoj, kiuj devis reporti kaj subskribi deklaron, ke la karcerulo ne plu estas danĝero por aliaj personoj? Ĉu vere tiuj HALE Paĝo 10