Kader Primair 1 (2011-2012). - Avs

56 Pages·2011·4.47 MB·Dutch

1
jaargang 17 (cid:2) nummer 1 (cid:2) september 2011
Kader Primair
va kbl a d voor l eidingge v enden in he t prim a ir onderwijs
(cid:2)
thema De buitenwereld
(cid:2)(cid:2) (cid:2)(cid:2)
OOnnddeerrwwiijjss iiss aalllleeeenn zziinnvvooll aallss oonnddeerrddeeeell vvaann ddee mmaaaattsscchhaappppeelliijjkkee aaggeennddaa DDrriiee kkeeeerr oouuddeerrss
(cid:2)
Schoolkwaliteit beïnvloedt prijs omliggend vastgoed Haagse onderwijswethouder zet
(cid:2)
schoolbesturen soms stevig onder druk
aaccttuueeeell (cid:2)(cid:2)
PPiilloott fflleexxiibbeellee oonnddeerrwwiijjssttiijjdd ggeessttaarrtt
interview (cid:2)
Lesje leiderschap van jong, vrouwelijk
managementtalent
Kader Primair Uitgelicht
Kader Primair is een uitgave van de Algemene Vereniging
Schoolleiders (AVS), dé vereniging voor alle leiding gevenden
in het basis-, voortgezet en speciaal onderwijs. Kader Primair
verschijnt tien of elf keer per jaar. Oplage: 5.800. Overname
van artikelen na overleg met de hoofd redacteur.
ISSN 1384-1165
Redactie
Tineke Snel (hoofdredactie), Vanja de Groot en Joëlle
thema (cid:2)
Poortvliet (bureau- en eindredactie), Hans van den ‘Je kunt niet verkeerd kiezen’
Berg, Jos Hagens, Carine Hulscher-Slot, Tom Roetert.
De meeste kinderen vinden school al prima als ze
Redactieadres: AVS
veel kunnen spelen, naast hun vriendje mogen zitten
Medewerkers deze maand en een lieve juf of meester hebben. Ouders kijken vaak
Jaan van Aken, Theo van den Burger (gastredacteur),
op een andere manier naar de school. Hoe? Ouders
Metin Çelik, Jos Collignon, Pieter Dekkers, Noortje van Dorp,
Daniëlle de Droog-Arets, Jan de Groen, Gerard Helt, Andrea van straks, van nu en een MR-ouder aan het woord.
Holwerda, Winnie Lafeber, Marijke Nijboer, Hans Roggen, pagina 16
Studio rUZ, Marije van Vilsteren, Astrid van de Weijenberg
Abonnementen
AVS-leden ontvangen Kader Primair en Kadernieuws gratis.
Abonnementprijs voor niet-leden: t 117 (excl. 6% BTW).
Administratie: AVS-secretariaat
thema (cid:2)
‘Betrek schoolleider bij
Grafi sche vormgeving en druk ontwikkeling wijk’
Thoben Offset Nijmegen
Telefoon: 024-3220287 Een goede school zorgt voor duurdere woningen in de wijk,
blijkt uit onderzoek. Schoolleiders kunnen dit verband
Advertenties
tussen onderwijs en omliggend vastgoed meer uitbuiten,
Recent, Ray Aronds,
Postbus 17229, 1001 JE Amsterdam vinden deskundigen. pagina 20
Telefoon: 020-3308998, fax: [phone]
E-mail: [email protected] www.recent.nl
Ledenservice
AVS
Postbus 1003, 3500 BA Utrecht achtergrond (cid:2)
Mediation werkt
Telefoon: 030-2361010, fax: [phone]
E-mail: [email protected] www.avs.nl De intensiteit en complexiteit van de communicatie in
het onderwijs neemt toe en daarmee ook de wrijvingen.
Helpdesk
Voor adviezen over wet- en regelgeving, functiewaardering, Mediation kan uitkomst bieden. Ruim een derde van de
de individuele rechtspositie en arbeidsvoorwaarden. leidinggevenden in het primair onderwijs heeft er wel
maandag t/m vrijdag: 09.00 – 17.00 uur
eens mee te maken gehad. Cijfers en ervaringen.
telefoon: 030-2361010
pagina 32
Bestuur
Ton Duif (voorzitter), Jan Morsink (secretaris), Petra van Haren
(penningmeester), Hans Pennings onderzoek (cid:2)
Passend leiderschap
Ledenraad De ontwikkelingsbehoefte van een school komt vaak niet
E-mail: [email protected]
overeen met de oriëntatie op sturing van de schoolleider,
Decentraal Georganiseerd Overleg blijkt uit onderzoek van Berenschot en de AVS. Welke
De AVS overlegt namens het Ambtenarencentrum. uitvluchten zijn er om niet te tegemoet te komen aan
Secretariaat: Winlan Man, [email protected], tel. [phone]
passend leiderschap en welke inzichten levert dat op?
Lidmaatschap pagina 36
Lidmaatschap schooljaar 2011/2012
Persoonlijk deel: t 139,50
Managementdeel: t 201 – t 294, afhankelijk van het aantal
leerlingen (1 x per school)
Postactief lid: t 75
Buitengewoon lid: t 75 actueel
Los abonnement Kader Primair en Kadernieuws
niet-directie leden: t 117 (excl. btw)
2 Directievacature blijft lastig vervulbaar, maar er komen minder
Kijk voor het huidige actieaanbod en de
lege plekken bij
lidmaatschapsvoorwaarden op www.avs.nl/lidworden.
Arbeidsmarkt leerkrachten redelijk in evenwicht
De mening van in Kader Primair geïnterviewde personen is
niet noodzakelijkerwijs de mening van de AVS. Ook duidt adverteren
3 Proef fl exibele onderwijstijd gestart
in dit blad niet op samenwerking of goedkeuring van de AVS met of voor
de betreffende organisatie, behoudens de AVS Voordeelpartners.
Lessen in zomervakantie tellen mee bij verplichte onderwijstijd
Kader Primair wordt gedrukt op FSC® gecertifi ceerd papier.
5 Expertisecentrum voor verschillen jongens en meisjes op komst
Aanleiding: onderpresteren jongens in onderwijs
Foto omslag: Gebiedsontwikkelaar Proper-Stok zette in de Rotterdamse wijk Katendrecht brede school
De Globetrotter in als motor voor gebiedsontwikkeling.
Inhoud september
Kaderspel
(cid:2) door ton duif
thema (cid:2)
De buitenwereld
Differentiëren
12 E r zijn geen buitenstaanders
Onderwijs gaat over meer dan onderwijs
16 Ouders over school met mate
Drie portretten
20 Huizenprijs lift mee op schoolkwaliteit
Relatie onderwijs en omliggend vastgoed
24 ‘Ik bemoei me niet met Er is op het gebied van onderwijs weinig gebeurd afgelopen zomer.
pedagogische keuzes’ Vooruitlopend op de onderwijsbegroting wordt er tijdens de zomervakantie
Onderwijswethouder Den Haag spreekt zich uit nogal eens wat losgelaten over de ingrepen die eraan komen, maar het is dit
jaar opvallend stil.
verder in dit nummer
De onderwijsrust werd een maand geleden wel verstoord door de voorzet
van de Besturenraad om meisjes en jongens apart les te geven. Ik vind dat
32 ‘Het draait bijna altijd om geen goed idee. Dat meisjes anders leren dan jongens is niets nieuws. En
samenwerking, communicatie dat jongens minder presteren dan meisjes is ook niet van vandaag. Laten
en vertrouwen’ we maatwerk leveren in de klas, zodat jongens en meisjes evenveel aan hun
Ervaringen met mediation trekken komen: differentiatie van het leerstofaanbod. En dat kan gewoon
binnen een gemengde les. Toen de jongens/meisjes-discussie enigszins was
36 ‘De brug stond open’ geluwd, werden we geconfronteerd met de komst van het expertisecentrum
Passend leiderschap: uitvluchten en inzichten JongensTalent. Het gaat zich richten op de verschillen tussen jongens en
meisjes, zo staat in de doelstelling, maar jongens krijgen – meteen al in de
40 ‘Als je durft, kun je het!’ naam van het centrum – meer aandacht. Het is natuurlijk prima om het beste
Jong managementtalent Louise van Nispen uit iedere leerling boven te halen, daar staan we voor in het onderwijs, maar
er is niets mis mee om dat te doen vanuit het gegeven dat meisjes het beter
doen dan jongens.
iedere maand
Inmiddels zijn alle vakanties voorbij en bent u weer begonnen. Met nieuwe
9 Illustratie Jos Collignon plannen en uitdagingen, rekening houdend met wat de buitenwereld van uw
14 Uw mening telt (cid:2) peiling school verwacht – het thema van deze Kader Primair. Wist u bijvoorbeeld dat
29 Zo kan het ook! (cid:2) Good practice u met de kwaliteit van uw onderwijs de huizenprijzen in de wijk beïnvloedt?
Gescheiden ouders samen op gesprek Ook de AVS is op volle toeren het nieuwe schooljaar ingegaan. We willen
30 Eindverantwoordelijk management nog vaker de ervaring en mening van onze leden mee laten tellen. Deze
Onderzoek naar code goed bestuur po: hoe zit week al krijgt u per e-mail een onderzoek naar de ervaringen met de inspec-
het echt? tie toegestuurd. En in oktober volgt de jaarlijkse vragenlijst over vacatures,
31 Speciaal (basis)onderwijs die we deze keer uitbreiden met werkdruk en bestuurlijke verhoudingen.
Adoptieteams Ik hoop dat velen van u mee zullen doen! (cid:2)
43 Politieke column
Metin Çelik (PvdA)
44 Van de AVS
46 AVS School for Leadership
50 Voor u geselecteerd
51 Boekbespreking
Verhelderend perspectief op werkelijkheid
kader primair september 2011 11
actueel
arbeidsmarkt leerkrachten redelijk in evenwicht
Directievacature blijft lastig vervulbaar,
maar er komen minder lege plekken bij
De arbeidsmarkt voor leerkrachten en onderwijsondersteuners in het primair onderwijs is, afgezien
van duidelijke regionale verschillen, redelijk in evenwicht, concludeert het ministerie van OCW. Voor
schoolleiders in het po is nog steeds sprake van een gespannen arbeidsmarkt, al zijn ook daar de scherpste
kantjes af, blijkt uit de Arbeidsmarktbarometer over het 3e kwartaal van 2010.
De arbeidsmarkt voor school- een duidelijke stijging in de vacatures voor onderwijs- of moeilijk vervulbare vacatures
leiders in het po is al geruime periode 2005-2008, neemt het klassenassistent. (directie, leerkrachten) en een
tijd gespannen. Dit komt voor aantal openstaande vacatures reductie van de vacatureduur
een deel omdat de vraag naar sinds begin vorig jaar (2009) De spanning op de arbeids- (leerkrachten, ondersteuners).
schoolleiders relatief groot is weer af. Regionaal zijn er ove- markt in het po in zijn geheel Het herstelde evenwicht
door uitstroom van ouderen rigens wel duidelijke verschil- neemt sinds medio 2008 af. geldt ook voor het voortgezet
richting pensioen, maar ook len op de arbeidsmarkt, als Dit geldt zowel voor direc- onderwijs. (cid:2)
omdat schoolbesturen bij de wordt gekeken naar het aan- tieleden, leerkrachten als
selectie van kandidaten vaak tal openstaande vacatures. ondersteunend personeel. Het De Arbeidsmarktbarometer
extra kritisch zijn. Het vervul- In de regio’s Utrecht, Haag- aantal openstaande vacatures po, vo, mbo 2010/2011 is te
len van directievacatures kost landen, Flevoland en Gooi & nam tussen 2008 en 2010 met downloaden via www.avs.nl/
daarom ook vaak de nodige Vechtstreek is de spanning bijna 56 procent af (van 1.023 dossiers/personeelsbeleid/
tijd. Vergeleken met 2008 en op de arbeidsmarkt voor leer- naar 445 fte). Deze terugval wervingenselectie.
2009 is de spanning op de krachten het hoogst en staan ging samen met een ver-
arbeidsmarkt voor schoollei- relatief meer vacatures open. mindering van het aandeel
ders echter wel gedaald. Dit Hetzelfde geldt voor de kop
komt vooral door de terugval van Overijssel. In Groningen,
van het aantal ontstane vaca- Friesland en Zeeland is het
wettelijke behandeltermijn
tures. Het aantal vervulde aanbod veel ruimer en staan
van weken
vacatures is de afgelopen er – mede door de leerlingen- 13
jaren niet wezenlijk veran- daling – maar weinig vacatu-
Gevolgen fusietoets
derd. Als gevolg van deze res open. Verder blijkt uit dit
ontwikkelingen is het aantal onderzoek dat achterstands-
openstaande directievacatu- scholen (met veel gewich- per 1 oktober
res sterk gedaald (van 280 fte tenleerlingen) meer moeite
in 2008 naar 170 fte in 2010), hebben met de vervulling van
en ook het aandeel moeilijk vacatures dan scholen met Voor alle bestuurlijke en institutionele fusies in het
vervulbare vacatures is duide- weinig gewichtenleerlingen. voortgezet (speciaal) onderwijs is vanaf 1 oktober 2011
lijk afgenomen (van 64 naar goedkeuring van de minister noodzakelijk.
55 procent). Het gemiddeld Het aantal ontstane vaca-
aantal kandidaten dat zich tures voor ondersteunend Aanvragen die vóór 1 oktober 2011 zijn ingediend, worden
meldde voor de vervulling personeel ligt in het derde nog niet in behandeling genomen. De behandeling start for-
van directievacatures nam kwartaal van 2010 duidelijk meel per 1 oktober 2011. Vanaf dat moment gaat de wettelijke
tegelijkertijd toe (van zes lager dan in 2007, 2008 en behandeltermijn van 13 weken lopen.
naar negen). Dit bevestigt dat 2009. Dit komt vooral door Voor het voortgezet (speciaal) onderwijs is de toetsing door de
de arbeidsmarkt voor school- de daling van het aantal minister verplicht. In het primair onderwijs is dit afhankelijk
leiders de afgelopen jaren vacatures voor organisatie- en van het aantal besturen en/of scholen.
ruimer is geworden. beheerspersoneel (O P). Het De invoeringsdatum voor de fusietoets wijkt af van de Vaste
aantal vacatures voor OOP Verander Momenten, omdat de onderwijsinstellingen uit alle
Leerkrachten (onderwijsondersteunend onderwijssectoren de gelegenheid krijgen zich voor te berei-
De spanning op de arbeids- personeel) nam tussen 2008 den op het aanvragen van goedkeuring van de minister. (cid:2)
markt voor leerkrachten is de en 2010 juist toe. In de meeste
afgelopen jaren gedaald. Na gevallen gaat het hierbij om
2
actueel actueel
lessen in zomervakantie tellen mee bij verplichte onderwijstijd
Proef fl exibele onderwijstijd gestart
Dit schooljaar starten zeven basisscholen met het driejarige experiment ‘fl exibele onderwijstijd’
van het ministerie van OCW. Deze scholen krijgen de mogelijkheid om in overleg met ouders,
kinderopvanginstellingen en het schoolpersoneel de onderwijstijd fl exibel te verdelen over het schooljaar,
inclusief de zomervakantie. Minister Van Bijsterveldt wil de resultaten van de pilot gebruiken om de
onderwijstijdregelgeving te actualiseren en fl exibiliseren.
Flexibele onderwijstijden de basisschool de kennis en
kunnen volgens de minister vaardigheden moeten hebben
positief bijdragen aan het die de wet voorschrijft. Ook
maatwerk dat aan iedere moeten de experimentscholen
leerling wordt geboden, de zich houden aan de minimale
aansluiting tussen onder- onderwijstijd van 7.520 uur in
wijs en opvang en de rust en acht jaar en de onderwijstijd
regelmaat van de dagindeling moet evenwichtig worden
voor zowel leerlingen als hun verdeeld over de dag en het
ouders, die zorg en werk dan schooljaar. De inspectie zal
beter kunnen combineren. hier op toezien. Omdat er geen
Daarnaast krijgen leerkrach- sprake is van een uitbreiding
ten volgens OCW overdag van het aantal lesuren, maar
meer tijd beschikbaar voor een herschikking, ontvangen
niet-lesgebonden taken. Bij- de deelnemende scholen geen
komend voordeel voor ouders Deze scholen mogen – onder afwijken van de huidige extra fi nanciële middelen.
en leerkrachten kan zijn dat voorwaarden – afwijken van regeling op het punt dat een Vanaf 1 augustus 2012 kunnen
de periode en de duur van de huidige onderwijstijdenre- schoolweek uit minimaal vijf nog drie andere scholen aan
de zomervakantie fl exibeler geling. Hun lesuren gegeven dagen moet bestaan, waarbij het experiment meedoen.
wordt. in de zomervakantie tellen maximaal zeven schoolwe-
De deelnemende scholen aan nu wél mee voor het verplicht ken per schooljaar vierdaags De vakorganisaties, waaron-
de pilot zijn: Laterna Magica in aantal uren onderwijstijd. Ook mogen zijn. Voorwaarde is dat der de AVS, hebben de deelne-
Amsterdam, De Sterrenschool mogen de experimentscholen de leerlingen aan het eind van mende scholen per brief geat-
in Apeldoorn en Zevenaar, De tendeerd op het feit dat als ze
Parapluschool in Ede, Bikube Voorwaarde is dat leerlingen af gaan wijken van de bepalin-
in Hoofddorp, De Casaschool gen in de CAO-PO met betrek-
aan het eind van de basisschool
in Pijnacker en De School in king tot de reguliere school-
Zandvoort (deze school kwam de kennis en vaardigheden vakanties, er eerst Decentraal
eerder al aan het woord over Georganiseerd Overleg (DGO)
moeten hebben die de wet
de fl exibele onderwijstijd in gevoerd moet worden. (cid:2)
voorschrijft
Kader Primair 10, mei 2011).
Nieuw onderwijspersoneel nodig?
Laat het weten aan 6.000 lezers!
Uit lezersonderzoek blijkt dat personeelsadvertenties in Kader Primair en
Kader nieuws vaak gelezen en goed gewaardeerd worden door bijna 6.000 abonnees.
Plaats ook een vacature in Kader Primair en/of Kadernieuws! Neem contact op met Recent,
tel. [phone], [email protected] of kijk op www.recent.nl. NB: gratis doorplaatsing mogelijk
naar www.werkeninhetprimaironderwijs.nl, dé vacaturesite van de AVS.
kader primair september 2011 3
actueel
ouders willen wel multicultureel opvoeden, maar:
Aanzienlijk deel autochtone ouders nog
ongerust over kind op gemengde school
Autochtone ouders onderschrijven het belang van een multiculturele opvoeding, ruim de helft accepteert
bijvoorbeeld een leerkracht met hoofddoek en ruim twee derde heeft er geen bezwaar tegen mee te doen
aan het Suikerfeest. Maar tegelijkertijd maakt een kleine meerderheid van 57 procent zich ook zorgen over
de toekomst van hun witte kinderen in een gekleurde maatschappij, blijkt uit onderzoek in opdracht van
maandblad J/M voor Ouders.
Het liefst ziet ruim driekwart ruimdenkende wereldburgers. geeft echter aan dat de maat- Meedoen aan het Suikerfeest?
van deze groep hen toch Ze geven het multiculturele schappij in de toekomst meer Geen bezwaar voor ruim twee
opgroeien in een (overwegend) gehalte van hun opvoeding heeft aan kinderen die geleerd derde. Een allochtoon vriend-
witte buurt op een witte niet meer dan een 5,5. Want hebben om met meerdere je? Geen punt zegt 57 procent
school. ouders willen wel, maar weten culturen om te gaan, dan dat Zoon met allochtoon vrien-
Veel ouders worstelen met niet goed hoe. ze binnen één cultuur zijn dinnetje? Niet erg antwoordt
het dilemma tussen ener- opgegroeid. Een leerkracht 62 procent Wat ouders pas
zijds vasthouden aan de Hoofddoekje met een hoofddoekje lijkt echt erg vinden is als hun kind
eigen cultuur en anderzijds De meerderheid van de onder- meer wel (55 procent) dan niet discrimineert (90 procent of
hun kinderen opvoeden tot vraagde autochtone ouders (45 procent) geaccepteerd. straattaal (83 procent spreekt. (cid:2)
nieuw ingeschreven leerlingen mogelijke wijzigingen door invoering
gegevens in bron
Ouderverklaring
Scholen ontvangen
gewichtenregeling
herziene beschikking
aangepast
LGF-budget
Alleen voor nieuw ingeschreven leerlingen met een
leerlinggewicht moet op de eerste schooldag een door de Door de invoering van de leerlinggegevens in het
ouders ondertekende (ouder)verklaring worden afgegeven Basisregister Onderwijs (BRON) kunnen zich ook
over het opleidingsniveau van de ouders. Dit maakt het wijzigingen voordoen in het kader van de leerlinggebonden
voor de school gemakkelijker om het juiste leerlinggewicht fi nanciering (LGF-budget). Daarom heeft DUO een herziene
te bepalen. beschikking schooljaar 2010/2011 aan de scholen
verzonden.
Met ingang van dit schooljaar zal de inspectie strenger
optreden als bij de leerlingentelling blijkt dat er ouder- Als scholen in de herziene beschikking verschillen met eerdere
verklaringen ontbreken. Het leerlinggewicht wordt dan direct aanleveringen of onjuistheden constateren, raadt DUO hen aan
op 0 gezet en de bekostiging wordt gecorrigeerd. hun leerlinggegevens in BRON goed te controleren en zo nodig
De formulieren zijn vertaald in acht talen en die zijn weer te corrigeren. Verschillen in de registratie kunnen leiden tot
aangepast aan het onderwijssysteem van het betreffende aanpassing van de bekostiging.
land. Bij twijfel over het opleidingsniveau van de ouder(s) Het LGF-budget is voor scholen in het primair onderwijs met
kan contact opgenomen worden met het Informatiecentrum ingang van het schooljaar 2010/2011 volledig vastgesteld op basis
Diplomawaardering van Colo. (cid:2) van de gegevens uit BRON. (cid:2)
Voorbeelden van de nieuwe ouderverklaringen staan op
www.cfi.nl.
4
actueel actueel
aanleiding: onderpresteren jongens in onderwijs
Expertisecentrum voor verschillen jongens
en meisjes op komst
Er komt een centrum dat zich richt op de verschillen tussen jongens en meisjes, dat praktijkonderzoek,
wetenschap en beleid bundelt. Aanleiding tot de oprichting is het lager presteren van jongens in het
onderwijs en het verloren gaan van talent. Onlangs laaide in dit kader ook de discussie over gescheiden
lesgeven aan jongens en meisjes weer op.
Onderwijsadviesbureau APS en -tempo, rekening hou- en om de school, waarin ook workshops geven. In het cen-
start per 1 oktober aanstaande dend met de talenten en de beweegbehoefte en fysiek- trum wordt samengewerkt met
met het expertisecentrum belangen van jongens én ruimtelijke experimenteer- andere instituten op het gebied
‘JongensTalent’. Deskundigen meisjes; drang van jongens aan bod van onderwijs en opvoeding.
op verschillende vakgebieden, • ontwikkeling van didacti- komt.
zoals pedagogiek, onderwijs, sche werkvormen voor scho- Het centrum zal fungeren als In opdracht van het ministerie
jeugdzorg en neuro- en ontwik- len om af te stemmen op (telefonische) vraagbaak voor van OCW wordt al praktijkge-
kelingspsychologie, zijn in het verschillende groepen leer- scholen, instellingen, ouders richt onderzoek gedaan op een
centrum vertegenwoordigd. lingen: jongens en meisjes en media. Andere taken zijn aantal scholen voor voortgezet
Het expertisecentrum heeft hebben soms verschillende onder meer het opzetten onderwijs waar gewerkt wordt
meerdere doelen: leerstijlen; van een digitaal platform en met een specifi eke aanpak voor
• bewustwording van en feeling • inrichting van de onderwijs- documentatiecentrum, een jongens. De resultaten zijn
voor optredende seksever- omgeving, de organisatie, de jaarlijkse conferentie organise- in de loop van dit schooljaar
schillen in leerontwikkeling leslokalen en de ruimte in ren en trainingen, lezingen en beschikbaar. (cid:2)
stijgend gebruik van digitaal leermateriaal
Bekendheid Wikiwijs op niveau;
waardering kan beter
De bekendheid van Wikiwijs is een jaar na lancering op niveau (48 procent), maar de waardering (6,5)
vormt een aandachtspunt. Het gebruik van digitaal leermateriaal in de klas vertoont wel een stijgende lijn,
blijkt uit onderzoek van het online leermiddelenplatform.
De uitkomsten van de meting in 2011 zijn vergeleken met de
resultaten uit de eerste meting die eind 2009 plaatsvond, vóór de
lancering van Wikiwijs. Een aantal conclusies uit het onderzoek
op een rij:
• Er wordt steeds vaker digitaal leermateriaal in de klas gebruikt,
van gemiddeld 22 procent in 2009 naar 26 procent in 2011.
Digitaal leer materiaal wordt meestal ingezet als aanvulling;
• B ijna de helft van alle leerkrachten maakt zelf digitaal leer mate -
riaal en de bereidheid om dit te delen met anderen is groot;
• Leerkrachten ervaren weinig sociale druk (van collega’s of
schoolleiding) om digitaal leermateriaal in te zetten;
• L eerkrachten achten zichzelf capabel om digitaal leermateriaal
te gebruiken;
• ‘ Eigen-effectiviteit’ en een positieve houding van leerkrachten
zijn een succesfactor voor gebruik digitaal leermateriaal. (cid:2) Meer informatie: http://wikiwijsinhetonderwijs.nl
kader primair september 2011 5
actueel
promotieonderzoek
‘Sociale vaardigheidstraining werkt
niet altijd bij agressief gedrag’
Sociale vaardigheidstrainingen om agressief gedrag van kinderen in cluster 4 te vermin-
deren, hebben lang niet altijd resultaat. Omdat scholen de training soms niet goed
kunnen uitvoeren, maar ook omdat het effect van de training teniet wordt gedaan door
groepsprocessen in de klas. Vaak wordt ook ten onrechte verondersteld dat de kinderen
voor wie de training bedoeld is, allemaal gebaat zijn bij dezelfde benadering van hun
agressieve gedrag. Dit concludeert orthopedagoge Marieke Visser op basis van haar
promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Een toenemend aantal leer- agressiereductietraining TRAf- de kinderen in de trainings- gedrag bij kinderen nogal
krachten in het (speciaal) fi c 8-12. Die zijn teleurstel- groepen. Leerkrachten zijn verschillen. De onderzochte
onderwijs heeft moeite met lend: “Op basis van onderzoek onvoldoende betrokken bij de training houdt daar geen reke-
de aanpak van kinderen met bij leerkrachten en ouders training. Daardoor is er, bui- ning mee, concludeert Visser.
agressief gedrag. Er wordt blijkt deelname aan deze ten de training om, te weinig Uit een derde deelstudie van
daarom veel gebruik gemaakt training niet tot een vermin- aandacht voor wat de kinde- de promovenda blijkt dat de
van sociale vaardigheids- dering te leiden van het agres- ren geleerd hebben. Visser: “Er context van de klas een grote
trainingen. Visser hield voor sieve gedrag van de kinderen. moet meer aandacht komen invloed kan hebben op de
haar onderzoek een sociale De training zelf is wel zorg- voor het vervolg na afronding ontwikkeling van het gedrag
vaardigheidstraining voor vuldig ontwikkeld, maar de van een sociale vaardigheids- van het individuele kind. “Als
kinderen tussen de 8 en 12 uitvoering is niet optimaal”, training, waarbij de leerkrach- je gedrag van individuele kin-
jaar in cluster 4 tegen het aldus Visser. Trainers hebben ten een cruciale rol spelen.” deren wilt aanpakken, moet je
licht. Ze onderzocht bij 74 bijvoorbeeld moeite met het Uit een andere studie blijkt dus met de hele klas aan het
kinderen de effecten van de hanteren van het gedrag van dat de motieven voor agressief werk.” (cid:2)
presentatie op oktober antwoord op bezuinigingen
1 2011
SBL wordt Onderwijs- ‘Amerikaanse school-
coöperatie leider levert vrijwillig
deel salaris in’
Onder het motto ‘van leraren, voor leraren en door leraren’
verenigen enkele beroepsverenigingen in het onderwijs
zich in de Onderwijscoöperatie. Een schoolleider uit de Amerikaanse stad Fresco doet tot
2015 vrijwillig afstand van een aanzienlijk deel van zijn
Dit zijn de AOb, Beter Onderwijs Nederland, CMHF Onderwijs, salaris, meldt de televisiezender CBC.
CNV Onderwijs en Platform VVVO. De Onderwijscoöperatie
vervangt de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL). Doel van Larry Powell hoopt dat met deze besparing bezuinigingen op een
het samenwerkingsverband is een sterke vertegenwoordiging zijn aantal door hem in gang gezette projecten voorkomen kunnen
van de beroepsgroep. Tijdens de Dag van de Leraar op 1 oktober worden, zoals de bestrijding van pesten.
aanstaande wordt de Onderwijscoöperatie gepresenteerd aan Powell, die dicht tegen zijn pensioen aan zit, gaat zijn laatste
staatssecretaris Halbe Zijlstra, tijdens de verkiezing Leraar van het dienstjaren maar 31.000 dollar per jaar verdienen, nog minder
Jaar. Een van de eerste daden van de Onderwijscooperatie is het dan een beginnende leerkracht. Powell geeft leiding aan 325
openen van een lerarenregister, bedoeld om de vakbekwaamheid scholen met in totaal 195.000 leerlingen. Hij wil met deze geste
te verankeren. In 2018 zouden alle leerkrachten daarin ook het vertrouwen van leerlingen in de overheid herstellen en
geregistreerd moeten zijn. (cid:2) hoopt dat meer schoolleiders zijn voorbeeld volgen. (cid:2)
6
actueel actueel
verzoeken afgewezen
september aanstaande
28
Geen uitstel voor
Discussiebijeenkomst
scheiding bestuur en
leerkrachten &
toezicht
Passend onderwijs
Verschillende schoolbesturen hebben de minister benaderd
De Evaluatie- en adviescommissie
met het verzoek uitstel te verlenen om aan de wettelijke
bepaling te voldoen dat vóór 1 augustus 2011 onderscheid Passend onderwijs (ECPO) organiseert op
gemaakt moet worden tussen intern toezicht en het bestuur.
woensdagmiddag 28 september aanstaande
Deze verzoeken worden afgewezen, omdat de minister geen
van half vier tot half zes in De Balie te
bevoegdheid heeft om van de wet af te wijken.
Amsterdam een publiek debat over leerkrachten
De functiescheiding is een wettelijk vereiste waaraan alle school- (po en vo) en Passend onderwijs. De gratis
besturen sinds 1 augustus 2011 moeten voldoen in het kader van discussiebijeenkomst is bestemd voor iedereen
de wet ‘Goed onderwijs, goed bestuur’. Dit betekent dat sinds die
die werkzaam is in en rond het basis- en
datum ieder schoolbestuur de functiescheiding gerealiseerd moet
voortgezet onderwijs.
hebben en volgens deze principes dient te werken. De organisatie-
vorm is vrij. Het is niet verplicht een afzonderlijke Raad van Toe-
zicht in te stellen. Zo kan ook een deel van het bestuur statutair Passend onderwijs voltrekt zich tot nu toe grotendeels over
worden belast met het intern toezicht. Denk bijvoorbeeld aan een de hoofden heen van leerkrachten, aldus de ECPO. Wil
algemeen bestuur dat toezicht houdt op een dagelijks bestuur. (cid:2) Passend onderwijs een succes worden, zullen de verhalen
van leerkrachten over mogelijkheden en onmogelijkheden
Meer informatie: zie pagina 30 van deze Kader Primair. serieuzer genomen moeten worden. Aan het woord komen
in de eerste plaats leerkrachten, intern begeleiders, zorgco-
ördinatoren en schoolleiders. Daarnaast is er ruimte voor
bijdragen van coördinatoren van samenwerkingsverbanden,
zet een leerkracht in het zonnetje
onderwijsadviseurs, ambulante begeleiders, wetenschappers,
ambtenaren, et cetera. Er wordt geen onderscheid gemaakt
Dag van de Leraar
tussen publiek en sprekers, iedereen mag meepraten.
Net als voorgaande jaren organiseert SBL, Stichting
Beroepskwaliteit Leraren en ander onderwijspersoneel,
ook dit jaar in de Nationale Onderwijsweek de Dag van de
Leraar en de verkiezing Leraar van het Jaar.
SBL roept iedereen – leidinggevenden, (oud-)leerlingen en
ouders – op een leerkracht in het zonnetje te zetten op de Dag
van de Leraar en hiermee een blijk van waardering en trots te
tonen. De Dag van de Leraar wordt ieder jaar gevierd op 5 okto-
ber. Meer informatie: www.dagvandeleraar.nl
Foto: Hans Roggen
Leraar van het Jaar
Enkele dagen eerder, op zaterdag De openbare discussiebijeenkomst is vrij toegankelijk, maar
1 oktober, vindt de verkiezing Leraar het aantal plaatsen is gelimiteerd, dus graag van tevoren
van het Jaar plaats op het Mediapark reserveren. Vooral leerkrachten zijn nog gewenst. (cid:2)
in Hilversum. De Leraren van het Jaar
2011, collega’s die hun omgeving heb- Reservering en informatie: www.ecpo.nl, tel. [phone]
ben overtuigd van hun kwaliteiten als (ma. t/m do. van 9.00 – 15.30 uur).
leerkracht, worden tijdens dit feestelijke evenement bekend
gemaakt. De presentatie is in handen van cabaretier en oud-
leraar Peter Heerschop. Meer informatie en de dag bijwonen:
www.lerarenweb.nl (cid:2)
kader primair september 2011 7
actueel
opleiding speelt sleutelrol
Armoede in kindertijd verhoogt kans
op armoede als volwassene
Mensen die als kind arm waren, zijn dat nu als volwassene meestal niet. Maar armoede in de kindertijd
verhoogt wel de kans op armoede als volwassene, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel
Planbureau (SCP). Arme kinderen kenden gemiddeld ook meer achterstanden op het gebied van opleiding,
werk en gezondheid. Deze tekorten vergroten op hun beurt de kans dat ze als volwassene arm zijn. Opleiding
speelt in het proces een sleutelrol.
Wanneer je als kind arm was, van de opleiding begint al bij beide aspecten lager, en ‘mobiliteit’ in en uit armoede
is de kans dat je dat als vol- de vader: naarmate hij een dat werkt door in een lager te zijn. ‘Slechts’ 2 procent
wassenen ook bent twee maal lagere opleiding had gevolgd, opleidingsniveau. van de bevolking leeft gedu-
zo hoog als bij niet-arme kin- is de kans op armoede groter. rende een periode langer
deren. De kans op armoede Van de factoren die het lagere Maar de overgrote meerder- dan drie jaar in armoede. Er
als volwassene is groter opleidingspeil van arme heid van de arme kinderen is dus geen sprake van een
wanneer kinderen langdurig kinderen verklaren, heeft de is later als volwassene niet massale ‘armoedecultuur’,
arm waren en wanneer de opleiding van de vader de arm en sociaal uitgesloten. waaraan kinderen nooit meer
armoede ze op jongere leef- grootste invloed. Verder is Van de 0-17-jarigen die in zouden kunnen ontsnappen.
tijd overkwam. er een verband met sociale 1985 arm waren, bleek in Toch blijft het volgens het
Arme kinderen komen gemid- participatie en gezondheid: 2008 slechts 7 procent arm te SCP wenselijk aandacht te
deld op een lager opleidings- arme kinderen scoren op zijn. Er blijkt ieder jaar veel besteden aan armoede bij kin-
niveau uit dan niet-arme kin- deren. Bij de beperkte groep
deren. Zij hebben daardoor kinderen die er op latere
minder vaak een vaste baan leeftijd ook door getroffen
en een grotere kans om op wordt, is immers sprake van
volwassen leeftijd afhankelijk een structureel probleem.
te zijn van een uitkering. Die Het gaat dan vooral om de
drie factoren leiden tot een langdurig arme en de jongste
wat grotere kans op armoede arme kinderen. (cid:2)
en sociale uitsluiting bij
volwassenen. De sleutelrol Meer informatie: www.scp.nl
allochtone middenklassegezinnen wijken uit naar wittere scholen
‘Zwarte vlucht in Belgisch basisonderwijs’
Niet alleen autochtone ouders, maar ook allochtone middenklassegezinnen halen hun kinderen massaal
weg uit de concentratiescholen in de Vlaamse steden. Ze wijken uit naar wittere scholen in de buitenwijken
of naburige gemeenten. Dat meldt de Vlaamse krant De Morgen.
De ouders denken dat onder- aan de Universiteit Antwerpen Volgens de hoogleraar zorgt de overheid duidelijk maken
wijs in de scholen met min- segregatie in het basisonder- deze verschuiving in leerling- dat concentratiescholen niet
der allochtone kinderen per wijs onderzoekt. Volgens hem aantal en –populatie voor noodzakelijk slecht zijn. (cid:2)
defi nitie beter is dan in de treedt het ‘vluchtmechanisme’ problemen op zowel de scho-
concentratiescholen, aldus in werking wanneer een klas te len in de stadscentra als de
hoogleraar Paul Mahieu die veel allochtone kinderen telt. scholen daarbuiten, en moet
8