iTH.ALATTA .. BELGE UYGULAMALARI

145 Pages·2012·17.59 MB·Turkish

. ~·
ı,-;
iTH.ALATTA. . BELGE UYGULAMALARI
ZAFERAYDIN
lmer Gümrük Müşavirliği Ltd. Şti.
Gümrük
Müşaviri
İPJf)fL.ftrı' V'YÇVL.ft9d.U.ftCJU P.Çirıi9A. SP.9A.İ1iP.CR.İ
(26- 27 Haziran 2007)
--·- --"'-
DIŞTİCARETTE KULLANl.lfoAN BELGELER
_. .;_, --
TİCARİ FATURALAR
Fatura, satılan bir malın cinsi, ismi, miktarı, birim s~fış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi
bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönd~len bir he~ap ?elgesidir. Ge~ellikle bi~
ingilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak ~~enlenen Tıcan Faturalann nusha adedı
taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir. ·
Ticari Faturalarda Bulunması Gerekli Bilgiler
-Tanzim tarihi,
-Alıcı ve satıcının adı ve adresi,
-Sipariş veya anlaşma sayısı,
-Malın tanımı, miktan,
- Malın birim ve toplam fiyatı,
-Malın ağırlığı ambalaj numaralan,
-Teslim ve ödeme şartlan,
-Yükleme ile ilgili detaylar,
-Malın menşei
Ticari faturalar, üzerinde maliye kaşesi veya noter tasdiki ile ihracatçı tarafından düzenlenir. Bu şekilde
düzenlenen fatura İthalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, Ticaret Odası'nca onaylanır.
Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Orta Doğu ülkelerine yönelik
ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturamn tasdiki istenebilmektedir.
PROFORMA FATURA
Anlaşma satbasında ihracatçı tarafından malın birim fiyatının, özelliklerinin ve satış şartlarının yer aldığı,
bilgi verme amacını güden bir teklifname niteliğindeki faturadır.
ORJiNAL FATURA
Satış işleminin gerçekleşmesinden sonra düzenlenen bir faturadır.
Orj ina! fatura, satış sözleşmesini belgeleyen veya satış sözleşmesinin var olduğuna dair kesin karine
oluşturan bir belgedir İthalat veya ihracatta, gümrük işlemlerinin yapılması ve vergilerin
hesaplanması için urjinal fatura gerekmektedir. Orj inal fatura genellikle ihracatçı taratİndan
banka aracılığı ile ithalatçıya gönderilmektedir.
KONSOLOSLUK FATURASI
Bu belge, yabancı bir ülkeye sevk edilen malların menşeinin belirlenmesi için İthalatçının talebi
doğrultusunda malın gönderileceği ülke konsolosluğu tarafından onaylanmaktadır.Arap ülkeleri genellikle
konsolosluk tastikini talep etmektedirler.
ÇEKİ LİSTESİ
Malın, fatura ve konişmentoda yazılı miktarlannın detaylı bir şekilde belirtilmesini teminen
düzenlenen bir belgedir.
KOLi LİSTESİ
ihraç edilecek maliann miktarlan, fiyatları ve konteynerlerin ihtiva ettiği ambalajlann adetlerini
belirten listedir.
NAVLUN FATURASI
Navlun, CF veya CIF satışta, satıcı tarafından ödenmektedir. Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutan
mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu faturaya Navlun Faturası denmektedir.
Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde
"Navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir.
EŞY ANlN ORDİNOSU
Konşimentolarda yazılı malların kısım kısım veya tamamen çekilebilmesi için hazırlanan emir ve talimattır.
Şu anda, üzerine özet beyan bilgilerinin yer aldığı bir etiket yapıştınlmış olan konşimento sureti ordino yerine
k ullanılmaktadır.
SEVK BELGESi: KONŞİMENTO (Bill of Lading)
Yükün, taşıma amacıyla gemi tarafından teslim alındığını gösteren bir belgedir. Bu nedenle
Konşimentoya "Teslim Alma Belgesi" de denir. Bu belge ile yük üzerinde taşıma
hizmetlerinden doğanedim ve sorumluluklar taşıyana geçer
Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullamlan ve malın taşımak üzere teslim ahndığını
ve vanş noktasında konşimento sahibine teslim edileceğini gösteren kıymetli evrak niteliğinde bir
helgedir.
Konsimento'da bulunması gereken zorunlu unsurlar şunlardır:
Düzenleyen kimsenin imzası (Taşıyan veya onun yetkili kıldığı kişi)
Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret ünvanı
Taşınan malın cinsi, ölçüsü (sayı, uzunluk vs.) markası, ve diğer özelliklerine ait bilgiler
Tanzim tarihi ve yeri
Kaç nüsha olarak düzenlendiği
Zorunlu olmasa da konşimentoda bulunması önemli olabilecek unsurlar ise sunlardır
Kaptanın adı ' '
Yükletenin adı
Gönderilenin adı
Geminin adı ve uyruğu
Yükleme limanı
Boşaltma limanı
Navlun
Diğer kayıtlar
Konşimento genelde deniz taşımacılığında kullanılmaktadır. Hava taşımacılığında ise aynı
anlamda ve benzer bilgileri içeren konşimentolar kullanılmaktadır. Kara taşımacılığında ise "Yük Senedi"
kul Ia nı lmaktadır.
Deniz Konşimentosu (Marine/Oce~n Bill of Lading)
Bu belge birgemi şirketinin veya onun yetkili acentesinin veya yükleme limanında acentesi yoksa gemi
kaptanının malı yükletene verdiği, ernre ve nama düzenlenebilen ve belge konusu ınalların taşınmak üzere
kabul edildiğini gösteren bir makbuz ve aynı zamanda yükleme kaydı konduğunda bir taşıma
sözleşmesi dir.
Belirtilen malın mülkiyetini de temsil eder ve belgenin ciro edilmesiyle mal el değiştirir.
Malların teslimi ve yüklenmesi aşamasında konşirnento:
Yukanda konşirnentonun makbuz veya taşıma sözleşmesi olarak iki görevinden bahsetmiştik. Yani·rnal
gemi şirketince önce teslim alınmakta ve daha sonra gemiye yüklenmektedir.
Teslim alma ve yükleme eylemleri aynı anda yapılabildiği gibi farklı zamanlarda da yapılabilir.
Teslim alına keyfiyetim belgeleyen konşirnentoya tesellüm konşirnentosu, (received for shiprnent Bill of
Lading) doğrudari yükleme eylemini belgeleyen konşirnentoya yükleme konşimentosu (on board Bill of
Lading) denir.
İlk aşamada malların teslim alındığını belgelemek amacıyla düzenlenen teseliüro konşirnentosu, ınalların
yüklendiğini göstermediğİnden alıcı için kabul edilir bir konşimento değildir.
Zira alıcı, sipariş ettiği malı teslim eden konşimentonun satıcı tarafından bankaya ibraz anında malın
yüklenip yola çıktığından emin olmak ister. Bu nedenle alıcıların talep ettiği konşimentolar malın gemiye
yüklendiğinin belirtilmiş olduğu türde konşimentolardır. Yükleme keyfiyeti iki yolla. belgelenir. Birincisi,
üzerinde matbu olarak sadece malların teslim alındığı yazılı olan tesellüm konŞimentosuna mallann
yüklendiğine dair bir kayıt "Shipped ÜR Board, Clean On Board" yeya benzeri ibareler konulm~sı ve bu
ibarelerin altına gemi şirketi veya acentesinin kasesi, parafı ve yükleme tarihinin eklenmesi ile sağlanır.
ikincisi ise doğrudan bir yükleme konşimentosunun düzenlenmesi veya eldeki tesellürn konşirnentosunun
yükleme konşimentosu ile değiştirmesi yolu ile sağlanır.
Yükleme konşimentosunda yükleme keyfiyeti matbu olarak yer aldığından ayn bir yükleme kaydına gerek
yoktur. Yükleme tarihi, teseliüro konşimentosundaki yükleme kaydının altındaki, yükleme
konşimentosunda ise, belgenin düzenlenme tarihidir. Bu tarih, akreditiflerde belirtilen yükleme vadesine
uyulması, sigortanın başlangıç tarihinin kontrolü ve konşirnentonun bayat olup olmadığının tayını acısından
çok önemlidir.
Temiz Konşimento (Clean Bill ofLading) Ibaresı:
Mallar dış görünüş itibarı ile iyi durumda teslim alınır veya yüklenirse terniz bir konşimento söz
konusudur.
Gemiye yüklemeyi müteakip konşirnentoya "Clean On Board" kaydı konulur. Fakat konşimentonun temiz
olması için mutlaka "Ciean On Board" kaydının bulunması gerekmez. Konşimentoda mailann veva
ambalajlannın kusurlu olduğuna dair (Örneğin 50 balya birkaçı patlak;lOO çuval15 tanesi delik;t~nek~lerin
bir kısmı akar vazıyette, karton kutular ıslak vs .. ) gibi bir kayıt yoksa bu temiz bir konşimento savılır.
Başka bir deyişle akreditifte "Clean On Board" konşirnento istendiği halde sadece "On Board" kaydını
taşıyan fakat ınalların veya ambalajlannın kusurlu olduğuna dair bir kayıt taşımayan konşimento temiz
k:ıbul edilir.
İhbar Adresi (Notify Address):
Vans limanında mailann gelişinin haber verileceği sahsın ismi ve adresidir. Bu şahıs alıcınm temsiicisi,
[zümriikçüsü veya bizzat alıcının kendisi olabilir. Notify adresinin kim olacağı akreditifte belirtilir.
Bayat Konşimento
Konşimentonun yükleme tarihin takip eden en kısa surede bankaya ibraz edilmesi gerekir. Aksı takdirde
konşiınento, mailann vanşından yeterli bir süre önce alıcının eline geçmez. Mallann vanş limanına gelmiş olmasına
rağmen konşimentonun henüz alıcının eline geçmemesi gecikme masraftanna (demurrage) neden olur.
Akreditifte yükleme tarihinden itibaren 21 gün içinde bankaya ibraz edilmeyen konşimentolar hayat (Stale)
konşimento olarak nitelendirilir ve rezerv konusu olur. Bayat konşimentonun bankacakabul edilmesi için yabu
rezervin alıcı tarafından kaldmiması ya da hayat konşimentonun kabul edileceğinin akreditifte peşinen kabul
edilmiş olması gereklidir.
Navlun (Freight)
Taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücrete navlun denir. Teslim şekline göre navlun satıcıya veya
alıcıya ait olabilir. Duruma göre navlunun peşin ödendiği "Freight Prepaid" vanş limamnda ödeneceği "Freight
Payable At Destination/Freight Collect" şeklinde ibareler ile konşimento üzerinde gösterilir.
Konşimento Nüshalan 1 Tam Takım ibaresi (Full Set OfB/L)
Konşimentolar birden fazla oıjinal nüshalı olarak düzenlenebilir.
Bunun amacı birinin yitirilmesi halinde diğerinin kullamlması imkanına sahip olmaktır. Yükletenin isteğine göre
düzenlenen oıjinal ve suret adetleri konşimentolarda kayıtlıdır. Düzenlenen tüm nüshalara tam takım (Full Set)
denir.
Örnek; ön yüzünde 2 orijinal2 suret yazan bir konşimento toplam 4 adet konşimentodan oluşur. Bu
konşimento için full set 4 adettir.
2 oıjinal 1 suret veya ı oıjinal2 suret tam takım (Full Set) değildir.
Akreditif şartı tam takım konşimentonun ibrazını gerektiriyorsa, mutlaka 2 oıjinal 2 suret konşimentonun
ibraz edilmesi gerekir.
Oıjinal nüshalardan herhangi birinin ilk ibrazında mallar gemi şirketinin son cırantaşına teslim edilir ve şirket bütün
sorumluluklarından kurtulur. Malın asıl sahibi daha sonra ikinci bir orijinal nüsha ile gelip malı talep etse bile
taşıma şirketinin sorumluluğu :yoktur dolayısıyla malın ta~amen kendi kontrolü altında olmasını isteyen bir ahcı
fim1a, bütün orijinal nüshalan elinde bulundurmak zorundadır. ,·
Ciro (Endorseınent)
Ciro, konşimentonun devir şekillerinden biridir. konşimentolar devir açısından üç kısma aynlır.
1) Nlima Yazılı Konşimento (To The Name Oj):
Bu tür konşimentolara uygulamada pek rastlanmaz bu tür konşimentolar temlik ve teslim ile devreder hak sahibinin
kim olduğunun ispatı hususu nama yazılı senetlerde olduğu gibidir.
2) Emre Yazılı Konşimento (To The Order Oj):
Bu tür konşiınentolar uygulamada en çok rastlananlardır emre yazılı konşimentonun devri, senedin cirosu ve teslimi
i le yapılır (Türk ticaret kanunu madde ı 00 I) temlik cirosunun, teminat fonksiyonu konşimentoda yoktur. Hak
sahibinin ispatı, hamiline yazılı senetlerde olduğu gibidir
3) Hamiline Yazılı Konşimentolar (To Order):
Bu tür konşimentolara da, uygulamada az rastlanır. Bu tür konşimentolar, sadece senedin teslimi ile devreder hak
sahibinin ispatı, hamiline yazılı sentlerde olduğu gibidir. Konşimentonun çeşidi ne olursa olsun, senedin teslimi,
malın teslimi hükmündedir. Bu yüzden, deniz yolu ile nakledilen eşyanın mülkiyeti, konşimentonun devri ile bir
başka sahsa intikal eder veya senedin terhini suretiyle eşya üzerinde rehin hakkı doğar.
Konşimento Türlen
1) Short Form Bill's Of Lading
Yukanda belirtildiği üzerekonşimento aynı zamanda bir taşıma sözleşmesidir doğal olarak taşıma şirketinin
şartlannı içeren bu sözleşlllenin taıİI. metni konşimentol~ arka ~de küçük puntol:U harflerle matbu_ ol~ak yer
alır. Bu sözleşmeler muhtelifuluslararası antlaşmalarla belırlenmıştır. Short form konşımentonun en behrgın
özelliği
sözleşme metninin belgenin arka yüzünde yerelmasıdır. Arka yüzde yer alması gereken sözleşme metninin
kaynağına on yüzde değinilmelde
yet iniimiştir bu özelliğinden dolayı bu tür konşimentoya
"Blank Back" (arkası bos) konşimento denir. Akreditifte aksine bir şart yoksa bankalar bu tür konşimentolan kabul
eder.
2) Coo tainer Bills Of Lading
Konteynır, içine malkonularak kapatılan ve gümrükçe mühürlenen hafifmetalden yapılma, dünya standartlarında
belirlenmiş olcu ve tipleri olan büyük bir kutudur . Taşıma konteynırlarla yapılıyorsa buna uygun matbu formu
bulunan konteynır ~onşimentosu düzenlenir malların gemi şirketince kontrol edilmesi söz konusu olmadığından
konşimentodan mala ait aynntılar yükletenin beyanına göre yazılır. Bu hususu belirten ibare
"Shıpper's Load AndCount" şeklindedir. Dolayısıyla konteynırlar ile sevkiyatı alıcı sadece güvendiği satıcılardan
kabul etmelidir.
3) Liner Bill of Lading
Tarifeli sefer yapan gemilerle yapılan taşımacılıkta kullanılır. Tarifeli sefer yapan gemilerde kalkış/vanş saatleri,
uğrayacakları limanlar, yanaşacakları limanlara kadar her aynntı belirli ve düzenlidir. Aynca genellikle bir
antlaşmaya taraf olduklanndan bu antlaşmanın ortak hüküm ve kolaylıklarından yararlanırlar. Güvenli taşıma iÇin
tercih edilirler.
4) Through Bill of Lading
İki liman arasındaki denizden taşımanın uzantısında kara yolu ile taşıma da varsa (önce karayolu sonra denizyolu)
ve tanzim edilen konşimento malın
bu tür aktarmalt taşımasını kapsıyorsa buna.Through Bill ofLading (tek'konşimento) denir. Benzer amaÇlar için
düzenlenen birleşik taşıma (Combıned Transport) konşimentoları da vardır. Fakat bunlar navlun komisyonculan
tarafından tanzim olunur ve taşıma süresince demir yolu olmayabilir oysa Through Bill of Lading'de mutlaka
denizyolu parkuru bulunur ve belge gemi şirketi veya yetkili acentesi tarafından tanzim edilir.
5)Charter Party Bill of Lading
Yükleten; geminin tümünü veya bir bölümünü bir sefer için kiraladığında gemi şirketi ile Charter Party sözleşmesi
yapar . Taşımanın aynntılan ve şarta bağlanan bazı riskler bu özel sözleşmeye tabıdır.
Bu durumda düzenlenen konşimentoya "Subject To Charter Party'' kaydı konulur. Sözleşme belirli bir sure için
yapılırsa buna "Time Charter", belirli bir sefer için yapılıyorsa da buna "Trip Charter" sözleşmeleri denir.
Bu tür konşimentolann bankalarca kabul edilmesi ancak akreditifte bwıa izin verilmesi şartıyla mümkündür.
Hukuki nedenlerden dolayı bankalar bu tür konşimentoyu içeren vesaiki terninata almakta çekimser davramrlar,
zira charter party navlun sözleşmeleri iki taraf arasında yapılan özel bir sözleşmedir. Bu nedenle genel esasların
üzerinde olup, anlaşmazlık halinde öncelik taşırlar. Alıcı sözleşme ayrıntılanndan haberi olmadığı için herhangi bir
sorunda sözleşmenin bir maddesi alıcının aleyhine çalışabilir. Navlun ödenmediğinde gemi sahibinin mallara el
koyma hakkı vardır.
6)Non-Negotiable Bill ofLading (Ciro Edilemez Konşimento)
Bazı durumlarda konşimentolar birkaç el değiştirebilir sonuçta konşimento geminin vanşında alıcın eline
gelmeyebilir varış limanında malın teslim işleminin gecikmeli olmamamsı için bazı denizcilik isietmelerince
geliştirilen non-negotıable k'Ullanılır. Bu belge doğrudan malın alıcısı adına düzenlenir. Ciro edilemez. Belge temsil
ettiği malların alıcıya teslimi sorun yaratmaz.
7) Combined-Transport Bill of Lading(Birlesik Taşıma Konşimentosu)
Bu belge, birden fazla (Multimodal) taşıma aracı ile gerçekleştirilen ve taşıma sürecinde denizyolu bulunmasında
şart olmayan bir taşımaya ait konşimentodur. Navlun komisyonculan veya adına cto "Combined Trasport Operator"
denen işletmecilerce düzenlenir.
Normal deniz konşimentolannda görülen yükleme ve boşaltma limanlara ait boşluklar yerine, bu belgede teslim
alma yeri (place ofreceipt) teslim etme yeri (place of delivery) haneleri görülür. Çünkü taşımanın özelliği itibariyle
bu yerlerin liman olması gerekmez. Bu belgenin çift amaçlı kullanımı için "Combined Transport Or Port To Port
Shıpment Bill ofLading" (Birleşik Taşıma Ve Limandan Limana Taşıma Konşimentosu) formu da mevcuttur.
Formda her iki taşıma türü için kullamlmak üzere yükleme limanı, boşaltma limanı, teslim alma yeri ve teslim etme
yeri haneleri bulunur.
Belge limandan limana taşımayı kapsıyorsa deniz konşimentosu niteliğinde olacağından gemi şirketince
düzenieceği tabiidir.
8) Tanker Bill of Lading (Tanker Konşimentosu)
Ham petrol, sıvı yakıt ve kimyevi maddelerin taşımasında kullanılan tankerler için düzenlenen konşimentolardır.
Dökme/sıvı yükün taşıması nedeniyle, işin gereğine göre özel ibareler ve şartlar taşır.
9)2. Kaptan Makbuzu (Mate's Receipt)
Gemiye yüklenen mallara ait bir makbuzdan ibarettir. Mallan temsil etmediği için mallar üzerinde tasarruf yetkisi
vermez. Konşimento tanzimine kadar geçici bir belgedir. Yükleten bu belgeyi gemi acente sına ibraz ederek
konşimento ile değiştirir. Aktamıasız taşımalarda aynı gruba dahil şirketler arasındaki alım-satım işlerinde
konşimento yerine kullanılabilir.
Taşıma Senetleri
(W ay Bills/Consignment Notes)
ı) Havayolu Taşıma Senedi 1 Hava Konşimentosu
(Airwaybiii/AW B)
. Havayolu şirketlerince düz~enen ve mallan taşınmak üzere teslim alındığını gösteren makbuzdur. Mallar üzerinde
tasanuf etme Yetkisi · ,· · · ··
vem1ez. V anş havalimanında gümrük işleminin tamamlanmasından sonra mallar belgede ismi yazılı alıcıya teslim
edilir. Alıcı yerine alıcımn bankası adına da düzenlenebilir. Bu durumda banka varış yerindeki havayolu şi~ketine
vereceği yazılı talimatla mallan alıcıya teslim ettirir. A WB biri alıcıya, biri yükletene, biri de havayolu şirketine ait
olmak üzere 3 orjınal ve 9 kopya olarak düzenlenir. Bankalara ibraz edilen nüsha 3 no'lu yükleten nüshasıdır.
(orginal no. 3 for shipper)Belgede yer alan bilgiler:Uçuş sefer sayısı ve tarihi, malın cins ve miktarı, alıcının adı,
yükletenin adı, navluna ait kayıt ve havayolu şirketininkaseve iınzasıdır.
2)Fiata Belgeleri Fiata FCR, FCT
Uluslararası nakliye acenteleri birliği federasyonu (FIATA) tarafından standart şekle sokularak kullanılan ve
taşınmak üzere teslim alınan mallar karşılığında verilen makbuzlardır. Dolayısıyla içeriklerinde bir taşıma
sözleşmesi yer almaz. Vanş mahallinde bu belgelerin ibrazı üzerine mallar belgede adı geçen alıcıya teslim edilir.
Teslim eden taraC belgeyi düzenleyen nakliye acentesinin (Freight Forwarder) vanş mahallindeki şubesi veya
muhabiridir. Nakliye acenteleri aynı yöne gidecek mallan bir araya toplayıp guruplandırarak kendi seçtikle~i taşıma
~irketlcrine teslim eder, onlann araçlanna yüklerler. Taşımalar için kendi "Container"lerini kullanabilirler. yukarıda
beliı1ilen özelliklere sahip FIAT A belgelerinden ikisi FIAT A FCR (Forwarder's Certifıcate of Receipt) ve FIATA
FCT (Forwarder's Certifıcate OfTransport)dır.
FIAT A FCR, seçilen duruma göre;
*Ahcının emrine arnade tutulmak,
*Alıcıya sevk edilmek üzere malların forwardertarafından dış görünüş itibariyle iyi durumda teslim ve kontrol
altına alındığını belgeler. Nama düzenlenir, ciro edilemez. oıjinal nüshanın vanştaki taşıma acentesine
ibrazı üzerine mallar belgede adı yazılı alıcıya teslim edılır.
FIATAFCT ise emre yazılıdır. (To The Ord~ Of Consignee) takım halinde düzenlenir. Ciro edilebilir.
Varış yerinde mallarbelgen,iıı_çııj~al nüshasınıibrazedenalıcıya veya onun ciro ettiğişahsa teslim edilir.
~=:E::·-~-,;~~~m:;~=~·~Z!=;:ı-.nna
Deniz kortşiınentps~Wi~9~~()11ll$]l~l,~dı$ilıalqe)?ideşiktl\şıll1ak~mşimentosu veya belgesi:·
:~~:~:::.d~=11~f~~~lt~~~~~~:~ı:~;*t:~~#~~:=~i~~~:~~~~~~=~ür.
*Malların· ismi belifti~ei}''Oİı"\geiflİyÇ~endiği·h]lslisu)ıerlne;,mallarınteslim alindı~,,yerden tesliın edileceği yere
kadar birden. fazfa·ejapJi<'~!f'lJiç~~e t~~u,ıı:ı~ğınlJeyit eder, Bunun-sonucu; bir taşıma biç inlinden bir başkasına
aktarnıayaptı?1J11if'.·c<. . • <i··' ' · • ~ -. · ._. • ·····••· ··.··•·· <· · · . . . .· ... _.... .. ·.· . • · ...· . .• . . .. _.•
*Gemi eSahibi:bir~Fi~il~-Şirl(~i. yariınCalrier••· -sıfatınahaizbir tüzel :kişi. yerine belge,_ gemi sahibi plmayaİı bir
navlun koniisyonc~s~•-.Yce,y~~iı:-ie,Ş*t~Şw1a•y\i.künilüsü.(CombinedTransport Qperator)tarafmdan düzenlenir.
~3•--••ırı~~:=.~=~~~~
düzeruemr.
komisyoncusu ve~<ı.taşıp;l3~ilı~ şirketi tatafiri<lııti Ahcıniıi_aôina Mallarınbelirtilen şartlarlat<ı.şinmak
üzere, iyi duruın<iatt~sli!İ1"~11Il<ll:ğını ve taşııruı, sözlt:Şmesinirt yapıldığını gösteren hukuki bir delildir. Malların
mülkiyetinit~siletnı,#igitı~~h·ciro eml~ez. . . .. . · .. . . . .
Üç oıjinal nüsha.()~ak dttielrl~hir, Biriiı.Gisiyükletene verilir,· ikincisi. mallara eşlik eder, üçüncüsü de taşımacı da
J#en
kalır. Yükleten, n@l~ar Y<;)l~ taşıllU1cıya tidimat vererektaşımayı durdunna; teslinı yerini değiştirme veya
mallann belgede isıni ya~ılialıcıdaiıbaşka bir salıSa teslimini isteme hakkına sahiptir; Bu hakbel~enin ikinci oıjinal
inin belgede adı ya~ih alıcıya verilmesi üZerine hükümden düşer. Anılan, hakkım kullanmak istediğinde yükleten
belgenin birinci oıjinal initaşımacıya ibraz etmelidir. Bu durumda yeni talimat belgeye kaydedilir. yükleten aynı
zamanda ta.şımacıya garanti vermelidir:' '
4)House Bill of Lading
Bu taşıma belgesi taşımayı kendi yapmayan nakliyeci (Forwarder) tarafından düZenlenen ciro edilemez nitelikte bir
taşıma senedidir. Malı teslim alarak bu belgeyi yükletene veren nakliyeci kendi seçeceği bir taşıma aracı ile malı
sevkeder.
S)Hamule Senedi (CIM Rail Consigment Note)
Trenle taşımacılıktakullanılan taşıma belgesi olup "malların demiryolu ile taşınmasına ilişkin uluslararası anlaşma"
(Convention lnternationale Concernantle Transports Des Marchandİses Par Chemins De Fer)-kısa adı CIM
anlaşmasına tabii olarak düzenlenir. Malların mülkiyetini temsil etmez, dolayısıyla ciro edilemez. Demfryolu
idaresince belgenin gönderene verilişi sadece malın bir vagonu doldurması (Full Load) durumu ile kısıtlıdır. Aksı
halde, yanı bir gönderene ait malın vagon doldurmaması (Less Than Full Load)durumunda demiryolu idaresi
hamule senedi vermez. Bu gibi hallerde malın bir taşıma komisyoncusuna teslim edilerek ondan nakliyeci makbuzu
al ınınası gerekir. Komisyoncular aynı yöne mal gönderen satıcılardan teslim aldıklan mallan gruplandırarak
vagonlan doldururlar ve demiryolu idarecilerinden kendi adianna hamule senedi alırlar.
Dolu vagon karşılığında demiryolu idaresinin verdiği belge hamule senedinin ikinci nüshasıdır. Birinci nüsha(Asıl)
ınallarla birlikte gönderilir. Mallar, alıcısına, müracaatında ve hüviyet ibrazı karşılığında hamule senedi
aranmaksızın teslim edilebilir. Bu nedenle kredili işlemlerde hamule senedinde alıcı olarak bankanın kavıtlı
olmasının önemi vardır. ·
6)Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt)
i!Jıcıs~na pos~a ile _gönderi!ecek mala ait kolinin doğrudan alıcı veya alıcının bankasına sevk edilmek üzere posta
ıdaresme venlınesı karşılıgında alınan posta makbuzudur. Posta ile sevkiyatı daha ziyade posta ile gönderilebilecek
nonnal boyutlarda olan ve bedeli peşin gelmiş veya akreditifte bu tür sevkiyata izin verilmiş mallar için yapılabilir.
Bir akreditife dayalı olmadığı halde bankalar adına yapılması düşünülen sevkiyatlarda ilgili bankanın izninin
alınması gerektiği hatırlamnalıdır.
HELAL BELGESi
İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu
ispatlayan belgedir. Helal Belgesi, İslami müftülüklerce düzenlenmektedir.
RADYASYON BELGESi
Radyasyon belgesi, tanm ürünlerinin kabul edilebilir orandan fazla radyasyon içermediğini veya
radyasyonsuz olduğunu kanıtlayan belgedir. İthalatçı belirli bir ağırlıktaki tanm ürününde belirli bir
radyasyon derecesinden fazlasım kabul etmeyeceğini ihracatçıya bildirerek, Radyasyon Belgesi
talep edebilir. Radyasyon Belgesi'ni düzenlemekle yetkili kuruluş Atom Eneıjisi Koınisyonu'dur.
A TR DOLAŞlM BELGESi
Türkiye veya toplulukta serbest dolaşımcia bulunan eşyanın Türkiye Avrupa Topluluğu gümrük
birliği çerçevesinde tercilıli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere,ihracatçı ülke yetkili
kuruluşlannca düzenlenip gümrük idarelerince vize edilen belgedir.AB ülkelerine yapılan ihracatta
düzenlenen belgedir. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından vize edilmektedir ve ithalatçıya
brümrük indirirninden yararlanmahakkım vermektedir.
Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilmektedir.
AT R belgesi düzenlenecek ülkeler;
.·
-ALMANYA
-FRANSA
-İTALYA
-BELÇiKA
-LÜKSEMBURG
-HOLLANDA
-DANİMARKA
-İRLANDA
-BÜYÜK BRİTANY A YE KUZEY İRLANDA BİRLEŞİK KRALLIGI
-YUNANİSTAN
-PORTEKİZ
-İSPANYA
-..\ \'I.JSTURYA
-FİNLANDİY A
-İSVEÇ
-ÇEK CUMHURİYETİ
-ESTONYA
-LiTVANYA
-LETONYA
-MACARiSTAN
-MALTA
-POLONYA
-SLOVENYA
-SLOV AK CUMHURiYETi
-BULGARİST AN
EUR.I. BELGESi
,•
Türkiye ile EFTA Ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lehtenştayn) ve Türkiye ile Serbest Ticaret
Anlaşması imzalamış olan diğer ülkeler (Bosna-Hersek,Hırvatistan,Fas,Tunus,Suriye,Mısır) ile
ticarette aranan belgedir.
Ayrıca, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AK.ÇT ürünleri) parafe ettiği
Serbest Ticaret Anlaşması kapsamı ürünlerin ihracatında EUR-1 Belgesinin düzenlenmesi
gerekmektedir.
Bu belge, TOBB- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne bağlı ihracatçının üyesi olduğu Oda'larca
tasdiklenmektedir.
Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu Oda'dır. Önce EUR.I.
fonnu temin edilerek doldurulur ve buna dilekçe, gerçek fatura (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı
kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura) ve talepname eklenerek Oda'ya müracaat edilir.
.\.T.A KARNELERi
Geçici olarak kabul edilen eşya için milli gümrük belgesi yerine kullanılmak üzere düzenlenen bir
gümrük belgesidir.
A.. . T.A. kamelerinin temini için, üzerinde eşyanın adı, miktan ve değeri, eşyanın ne amaçla ve hangi
ülkelere götürüleceği ve kame hamilinin adı bulunan bir dilekçe ile birlikte ilgili Ticaret Odasına
başvunılması gerekmektedir. Dilekçe yanında yetki belgesi, imza sirk-üleri fotokopisi, taahhütname.