o I kS NIN . . . SON GUNLERI SHIMONG IBSON ÇeviIrşÖeıZnlB: E K Şeonc ak ŞENOCYAAKY INL-A37RI ÖzgüAnd ıT:h eFi nDaaly Osf J esus Copyri©g 2h0t0 H9a rperOne Türkiyey'adyehıkanik Ş keın ocYaaky ıncılık PazarlvaeTm iac aAr.eŞt'a niet tir. YayYıönn elmeni BüleŞnEtN OCAK Düzelti MuhitBtİiLnG İN KapaTaks arı/Dm iızgi GökhaDnE MİRGIRAN HazırvleBı aks kı VESTOAf sMeatt baaHciızlmıektS laenvr.eTi i cL.dt .Ş ti. Tel(:0 21424)5 72F5a2x :(04241527)3 22 • www.\ ·estaofset.coın BasTkaır iŞhuib:2a 0tO1 ISBN9:7 8-605-5615-06-2 föyıncı ŞENOCAYKa yınPcaızlaırkl vaeTm iac aAr.eŞt. 148f3o kaNko 3:0 /A Alsan-cİaZkM İR Tel0:2 3426 14 71 2 Fax0:2 3426 48 50 5 • [email protected] www .senocakyayinlari.com SHIMONG IBSON ÇeviIşrÖıelZn B:E K Şenocal< ' / •Gaza \ Beer-Sh11e ba \ . \ ' NEGEVD ESERT \ . \ 1 Nabll•ı sT nmbof Hdcoıf/'ı Adiabe\nc \ ' ' ' '\ \ G.:ılı'lenıane Cave 1 ('\ J;ıfta Gaıfc ..; /T:nınb� � 1 / / I '> Gı1�,..\,., .. � mı1 ;, :?. Sprin�I ' j �- .. \ " ' o 200 rn ''/�/ ->· _ \l-a-\--\-··c·. �.· ·.·--·.- · - · �----•.• ..,\ . 'llrı0111 T((',\nf ıb Bcıtılell("rıı ,,\kc"lıdna • Aııanu< \ � u İSB iriYnüzycılid Kau düs AnneFmi oGniab saonnı s.ı.n.a 6 İÇİNDEKİLER Giriş 9 BİR KudüYso lu 15 İKİ BiÖrl üyDüi riltmek 27 ÜÇ Tan'rnııE nv inBdaey ram 42 DÖRT ŞilovaeBh e ytesta'da İşarevteMl uecri zeler 59 BEŞ Adaletin GöYlagregsıilnadmea: 74 ALTI AğaçtYaakriıÇ ka:r mıGhear ilVmaek ası9 3 YEDİ İsa'Gnöımnü lmesi 107 SEKİZ TaşKıi mK aldırdı? 121 Sonuç 132 ARAS ÖZ TheT alpMieozta vreı "JamKeesm iHka znesi" 137 Notlar 146 Teşekkür 163 Kaynakça 164 ÇiziLmsliteers i 187 7 GİRİŞ İsak imdia,r keolboijzioe n unh akkınndeal earn latabBiilriçrok?ki şi ninb ilmeiks tedieğnie nmdiniİml.a hiyattçaırliahrçlaianl leart mdaeynıe di, binlekricteab pu nud oğruluPyeokrai.r keoltoajrii,hb siekrli şilik olarak İsa hakkınddaah af azlbai lgeid inmmea ceramınzaas ıl kabtuklıudnaa bilir? Arkeolboijzieİ n,c dielk'ai n latıblaağrlıanm vıenyıaa r kpal anıançıı klayıcı materyalltearr,i hbsaeklıa şç ısıondıanğ ı"naıl lapyuılpl aymaanl"z emeler mis ağlıyDoerğ?i lsİen,c ainll atılayraınnsdıat İıslaa'nvy eıK udüs'gtee çirdisğoing ünleri algılbaüyyıüşökıl mçıüzddıee ğiştirbeecnezke rvsei z değerbliil givleerre bimlii? r Bena rkeolojinin,b ikrti aşriiolhlisaker lİa ska h akkında küçümsenen, pekb aşvurulmayanz,e nagnibcnia vrke rkia ynaoğlıd uğuinnaa nıybour , inancıimlıe rlesyaeynf alaarçdıak layabiulmmueyyoir uİmn.c 'iiltn a rihsel yorumlarıenlddaeend ilbeinl givleeg rö rüşlerin yaarnkıenodlao,jd ien in kendiinfia deet mesionlea navke rilmİekliti a.r afdtaab a zsıo runlvaarr elbetAtrek:e olokjailkı ntfıalzalra shıayslaaor llaıb ivleiyra yaynolrıuşm la nabilöitrey;a ndakna ynamke tiank,t arısmılraars ıçnadrap ıtıvlemyıkaşo p yalayanlyaarzııhnma talardıoylolula a biBluiy rü.z deanr,k eolgoejrie,k tiği gibkiu llanılmaKluıddüısr'y;ta eş ayİasnai liel gialnil atıdleasrtıe klemek veyyaa lanlaimçaikvn e ybau a nlatıtlaarriıhns elrleidğdientima emka cıyla kullanılmamİanlcıaidnlıl ra.t ıl"asrınıanmıa' k'b,u nlatraır çiahl ışmalarıyla karşılaştvıefr amrakkl ılıskalpatraımnüaızk e rkeu llanılan bbaiağrrı amçs ız olmalıAdrıkre.o loİjsia,' nyıanr gılangmiabsbiıe liorllaiy lhaark kınydaa pısaalç ıklamvaely aorr umlyaarp abialnicra,bk u a çıklavmeay orumların sonradsaınn anmvaest ıa rihpseerls peikçtiinyfee rleştirgielrmeeksiir . Metinsaenll atıgliabarir keoldoejç io kk atmanlıhdeırir k:i dseia çım lanmaygae,ç miş"igne rçekleroir"tnaiyçnaı karılimçaisdnıe rinlemesine incelenmmeuyhet açtHıerr.k eskianb ueld ecegğiib biu s ond ereczeo rv e kannaşbıikir ş tKiurd.ü s'tüonp ografyavseık neın tyienr leşpilma nıbniıl mekg erekDiarh.a sYıa,h udkiü ltürübniürni ynücziy ılgdüannü müzuel aşan maddkia lıntıklaavrrıanımh aaky aötnie mt aşıYra.z ıelsıe rlçeorky ararlı 9 oliailbrÖ:rn eğSienz a'rdibeyul eunvaePn o ntPulisua st'utna amd ıuynla vantıanşıı yan ptaaarşsç öıbn,mle olbğiiub rnu lunvteub dlimuisrea lç ıdan üsütnlsüakğ lbaiyarıd cıoımml uştKuerm.ki ukh ılabriırniKdnaadyn'ef n aı n adbıul unmaenz daraİ nicle'ködiy küvyuür lgyauabn ibra şakkrae ojliok keşitif"rJ.a moessau"r( ık emhiakz nbeesnizd)ei rğyiea rtza lırın kdueşğeri kudluurç,ü ndkoüu ğdrabnli ismekla zarıdldaenlğ e,is keis esraı tcrıılnaın koleskiyloranındealnde edl imşitAinrc.ab ku duİrnulcam i,na lıtrlıaınşa ık ttumçaa basaırnokdlejanoi,i yna rrıagnöal dgüeş üremleim. İsa'önmüırnnü sno bni rgküançü gneüç iyredrihlğaeikr k ıdnadhfaaaz labl igeid inimhiety açcoıuk z uzna maönn cbea şlHardsiıta.inh y acıla rıdnö,r düynüczlüyd ıbaa aşylıgpü nümüzes ükraKedunat rsT oaplr aklara, öezllldeie Kk udüsa'keı bnuiı th iyaaçcıık çat ıDyria.nan rdis nısaarİn,nl cil anllaratııyillkaii şleilnnedb ielrlbaşil yıe rlkeerngidö iez rligyölrem ietske r. Bunarldbaanlz raııS inoD ağ'ındSaoY ne me'kigne rkçeleştoidğainb ıun luunğdug elenaelkasZnee;ly tDianğ ı'knadhaı,r zyeüykatlğiüan ç larıyla GctseBmaahnçiİe ssnaiı'P;no ntPuitslu tasa ırdanafyna rlgaındTıaKğşa ıl dırGıamb baİtasa';ns ıınr thıançdglaea ç tDioğlrioo sYaol uİ;s aın'ç nar mıhgae riGlodglioğtviae yCaa lvKaaryya vseı KuKtasbaKilir el si'isnde İsa'mneıznanır kına lırnıtönırılt Beaarna 'kadr.ı Ayıns ouralrh acrıv elz aiyeatrçtialıreanrafdn sdoar ulBuuyg oeerln:e k seyle rgleerrç egkütveiernlnm iiİ?s a'gneırnçe k mKeuztasKraaılbn iırn Kilsieisçii bnudleu ndueğmuinondl aiainlbmr i yi1z.9y? ü zlydıyae,r geelz i rehbevrebl öelrpgiae p azKluadr'üıüsi,nk idnecrie ckeudtaesl aaalrn ılnda falrnıko katradılai a şreedti yoralnacbraudkk,ı e ;nz tiiy aerdeeltnea rr asın dak afkaaı rşıığkılvneka u şkuyloaalrç am ıHşatclııa.rs leay yahfalrkalrıı n velrreied ayantaarhamkyiü nr üetkzm onmkdaala mktdauny durğauh atsız lı,bk azı ygaezazırilı snudy aü züçnıeko ırydu. 20y.ü zlyııbna şlarınsdeay yagarİeh,lsl ean'a nslımı enz arkıennıtni n kuznedyei"kMie zBaarh çesbiu"lnudnedy uoğluu ynednabi i ird dyali a karşştıbılud,a a d aha kfaazfklaaaı r şıklyıoağlçı tGnıüa.n ümüHzrdies, tiyhaanc ıdlaahbrali invçeıl saicrr ıt;ru irseth beerri"lngienel kseenİln"c il meklaranhı akkıançdıaakkmila la"ribıilnmısnke aln"ı tölğarreınnimtısei k yoarrlA.n cbaukh ,re i tsedikelleeed rtitniaikn llearmgiıe nlzam. e İsa'snoıgnnü e nrleii yllgbiliglriienl aesuıllal şdSııa?he ndvee b eyaz perdgeödsreec la nnldaırmsaılkak ruls nılıka lAdkıl.ıg meali elsnka n heu y gulamAanrsdeıLw o lyWde bbevreT imR ice'mıünk emmmeülz i"kJaeli suCsh rSiuspte arros"lt yuorS.im naedias e PiePra siPon'alinooilalnoğ a- 10