Investitionen: Bewertung, Auswahl und Risikomanagement

494 Pages·2006·5.964 MB·German

by  Professor Dr. Siegfried Trautmann (auth.)

(cid:0)(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:6)(cid:2)(cid:7)(cid:8)(cid:6)(cid:9)(cid:2)(cid:10)(cid:11)(cid:12)(cid:9)
(cid:0)(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:1)(cid:2)(cid:6) (cid:7)(cid:5)(cid:8)(cid:9)(cid:10)(cid:11)(cid:8)(cid:12)(cid:12)
(cid:13)(cid:12)(cid:14)(cid:2)(cid:15)(cid:10)(cid:1)(cid:10)(cid:1)(cid:16)(cid:12)(cid:2)(cid:12)
(cid:17)(cid:2)(cid:18)(cid:2)(cid:5)(cid:10)(cid:9)(cid:12)(cid:3)(cid:19) (cid:20)(cid:9)(cid:15)(cid:18)(cid:8)(cid:21)(cid:22)
(cid:9)(cid:12)(cid:6) (cid:23)(cid:1)(cid:15)(cid:1)(cid:24)(cid:16)(cid:11)(cid:8)(cid:12)(cid:8)(cid:3)(cid:2)(cid:11)(cid:2)(cid:12)(cid:10)
(cid:25)(cid:1)(cid:10) (cid:28)(cid:29)(cid:27) (cid:20)(cid:26)(cid:26)(cid:1)(cid:22)(cid:6)(cid:9)(cid:12)(cid:3)(cid:2)(cid:12)
(cid:0) (cid:1)
(cid:0)(cid:1)(cid:2)(cid:3)(cid:4)(cid:5)(cid:5)(cid:2)(cid:1) (cid:6)(cid:1)(cid:7) (cid:8)(cid:9)(cid:4)(cid:10)(cid:3)(cid:1)(cid:9)(cid:4)(cid:11) (cid:12)(cid:1)(cid:13)(cid:14)(cid:15)(cid:16)(cid:13)(cid:17)(cid:17)
(cid:18)(cid:2)(cid:19)(cid:13)(cid:17)(cid:17)(cid:4)(cid:5)(cid:20)(cid:21)(cid:14)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:10)(cid:20)(cid:23)(cid:17)(cid:9)(cid:24)(cid:4)(cid:1)(cid:5)(cid:9)(cid:15)(cid:25)(cid:15)
(cid:26)(cid:4)(cid:19)(cid:1)(cid:5)(cid:15)(cid:14)(cid:19)(cid:27) (cid:3)(cid:28)(cid:1) (cid:29)(cid:9)(cid:17)(cid:13)(cid:17)(cid:30)(cid:31)(cid:9)(cid:1)(cid:15)(cid:5) (cid:19)(cid:13)(cid:3)(cid:15)
!!"## $(cid:13)(cid:9)(cid:17)(cid:30)
(cid:15)(cid:1)(cid:13)(cid:14)(cid:15)%(cid:3)(cid:9)(cid:17)(cid:13)(cid:17) (cid:4)(cid:7)(cid:14)(cid:17)(cid:9)(cid:20)(cid:16)(cid:13)(cid:9)(cid:17)(cid:30)(cid:7)(cid:11)(cid:4)
&(cid:8)’((cid:20))" *(cid:20)!+"(cid:20),!-"*(cid:20)! (cid:8).(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:1) ’(cid:4)(cid:1)(cid:27)(cid:9)(cid:17) /(cid:4)(cid:9)(cid:11)(cid:4)(cid:27)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:10) ((cid:4)(cid:31) 0(cid:2)(cid:1)1
&(cid:8)’((cid:20))* #2-(cid:20)*(cid:20)!+"(cid:20),!-"*(cid:20), (cid:8).(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:1) ’(cid:4)(cid:1)(cid:27)(cid:9)(cid:17) /(cid:4)(cid:9)(cid:11)(cid:4)(cid:27)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:10) ((cid:4)(cid:31) 0(cid:2)(cid:1)1
’(cid:9)(cid:22)(cid:27)(cid:9)(cid:2)(cid:10)(cid:1)(cid:13)(cid:3)(cid:9)(cid:5) (cid:19)(cid:4)&(cid:17)(cid:3)(cid:2)(cid:1)(cid:16)(cid:13)(cid:15)(cid:9)(cid:2)(cid:17)(cid:6)(cid:4)(cid:1)(cid:6)(cid:4)(cid:14)(cid:15)(cid:5) (cid:19)(cid:4)(cid:17)’(cid:9)(cid:22)(cid:27)(cid:9)(cid:2)(cid:15)(cid:19)(cid:4)1
(cid:6)(cid:9)(cid:4)(cid:6)(cid:4)(cid:14)(cid:15)(cid:5) (cid:19)(cid:4)’(cid:9)(cid:22)(cid:27)(cid:9)(cid:2)(cid:15)(cid:19)(cid:4)1(cid:24)(cid:4)(cid:1)(cid:30)(cid:4)(cid:9) (cid:19)(cid:17)(cid:4)(cid:15)(cid:11)(cid:9)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:0)(cid:14)(cid:22)(cid:27)(cid:9)1(cid:13)(cid:15)(cid:9)(cid:2)(cid:17)(cid:9)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:6)(cid:4)(cid:14)(cid:15)(cid:5) (cid:19)(cid:4)(cid:17)((cid:13)(cid:15)(cid:9)(cid:2)(cid:17)(cid:13)(cid:27)(cid:22)(cid:9)(cid:22)(cid:27)(cid:9)(cid:2)(cid:10)(cid:1)(cid:13)(cid:20)
(cid:3)(cid:9)(cid:4)3(cid:11)(cid:4)(cid:15)(cid:13)(cid:9)(cid:27)(cid:27)(cid:9)(cid:4)(cid:1)(cid:15)(cid:4)(cid:22)(cid:9)(cid:22)(cid:27)(cid:9)(cid:2)(cid:10)(cid:1)(cid:13)(cid:3)(cid:9)(cid:5) (cid:19)(cid:4)(cid:6)(cid:13)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:5)(cid:9)(cid:17)(cid:11)(cid:9)(cid:16)&(cid:17)(cid:15)(cid:4)(cid:1)(cid:17)(cid:4)(cid:15)(cid:28)(cid:22)(cid:4)(cid:1)4(cid:19)(cid:15)(cid:15).566(cid:11)(cid:17)(cid:22)(cid:7)(cid:11)(cid:11)(cid:22)(cid:7)(cid:11)(cid:4)7(cid:13)(cid:22)(cid:1)(cid:14)(cid:3)(cid:22)(cid:13)(cid:1)(cid:7)
(cid:6)(cid:9)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:5)8(cid:4)(cid:1)1(cid:9)(cid:5)(cid:15)(cid:14)(cid:1)(cid:19)(cid:4)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:1)(cid:4) (cid:19)(cid:15)(cid:27)(cid:9) (cid:19)(cid:10)(cid:4)(cid:5) (cid:19)(cid:28)(cid:15)(cid:30)(cid:15)(cid:7)(cid:6)(cid:9)(cid:4)(cid:11)(cid:13)(cid:11)(cid:14)(cid:1) (cid:19)(cid:22)(cid:4)(cid:10)(cid:1)(cid:28)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:15)(cid:4)(cid:17)9(cid:4) (cid:19)(cid:15)(cid:4):(cid:9)(cid:17)(cid:5)(cid:22)(cid:4)(cid:5)(cid:2)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:20)
(cid:1)(cid:4) (cid:11)(cid:9)(cid:4) (cid:11)(cid:4)(cid:1) ;(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:5)(cid:4)(cid:15)(cid:30)(cid:14)(cid:17)(cid:10): (cid:11)(cid:4)(cid:5) ((cid:13) (cid:19)(cid:11)(cid:1)(cid:14) 1(cid:5): (cid:11)(cid:4)(cid:5) <(cid:2)(cid:1)(cid:15)(cid:1)(cid:13)(cid:10)(cid:5): (cid:11)(cid:4)(cid:1) =(cid:17)(cid:15)(cid:17)(cid:13)(cid:19)(cid:16)(cid:4) (cid:24)(cid:2)(cid:17) >(cid:22)(cid:22)(cid:9)(cid:27)(cid:11)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:17)
(cid:14)(cid:17)(cid:11)(cid:12)(cid:13)(cid:22)(cid:4)(cid:27)(cid:27)(cid:4)(cid:17):(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:29)(cid:14)(cid:17)1(cid:5)(cid:4)(cid:17)(cid:11)(cid:14)(cid:17)(cid:10):(cid:11)(cid:4)(cid:1)$(cid:9)1(cid:1)(cid:2)(cid:24)(cid:4)(cid:1)(cid:3)(cid:9)(cid:27)(cid:16)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:2)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:11)(cid:4)(cid:1)<(cid:4)(cid:1)(cid:24)(cid:9)(cid:4)(cid:27)(cid:3)(cid:25)(cid:27)(cid:15)(cid:9)(cid:10)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:13)(cid:14)(cid:3)(cid:13)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:20)
(cid:1)(cid:4)(cid:17)8(cid:4)(cid:10)(cid:4)(cid:17)(cid:14)(cid:17)(cid:11)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:8).(cid:4)(cid:9) (cid:19)(cid:4)(cid:1)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:9)(cid:17)(cid:6)(cid:13)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:24)(cid:4)(cid:1)(cid:13)(cid:1)(cid:22)(cid:4)(cid:9)(cid:15)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:5)(cid:13)(cid:17)(cid:27)(cid:13)(cid:10)(cid:4)(cid:17):(cid:22)(cid:27)(cid:4)(cid:9)(cid:22)(cid:4)(cid:17):(cid:13)(cid:14) (cid:19)(cid:22)(cid:4)(cid:9)(cid:17)(cid:14)(cid:1)(cid:13)(cid:14)(cid:5)(cid:20)
(cid:30)(cid:14)(cid:10)(cid:5)(cid:31)(cid:4)(cid:9)(cid:5)(cid:4)(cid:1)<(cid:4)(cid:1)(cid:31)(cid:4)(cid:1)(cid:15)(cid:14)(cid:17)(cid:10):(cid:24)(cid:2)(cid:1)(cid:22)(cid:4)(cid:19)(cid:13)(cid:27)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:7)=(cid:9)(cid:17)(cid:4)<(cid:4)(cid:1)(cid:24)(cid:9)(cid:4)(cid:27)(cid:3)(cid:25)(cid:27)(cid:15)(cid:9)(cid:10)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:11)(cid:9)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:5)8(cid:4)(cid:1)1(cid:4)(cid:5)(cid:2)(cid:11)(cid:4)(cid:1) (cid:24)(cid:2)(cid:17)(cid:12)(cid:4)(cid:9)(cid:27)(cid:4)(cid:17)
(cid:11)(cid:9)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:5)8(cid:4)(cid:1)1(cid:4)(cid:5)(cid:9)(cid:5)(cid:15)(cid:13)(cid:14) (cid:19)(cid:9)(cid:16)=(cid:9)(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:27)(cid:3)(cid:13)(cid:27)(cid:27)(cid:17)(cid:14)(cid:1) (cid:9)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:17)(cid:21)(cid:1)(cid:4)(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:10)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:15)(cid:30)(cid:27)(cid:9) (cid:19)(cid:4)(cid:17)’(cid:4)(cid:5)(cid:15)(cid:9)(cid:16)(cid:16)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:17)
(cid:11)(cid:4)(cid:5)(cid:23)(cid:1)(cid:19)(cid:4)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:1)(cid:4) (cid:19)(cid:15)(cid:5)(cid:10)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:15)(cid:30)(cid:4)(cid:5)(cid:11)(cid:4)(cid:1)’(cid:14)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:5)(cid:1)(cid:4).(cid:14)(cid:22)(cid:27)(cid:9)1(cid:6)(cid:4)(cid:14)(cid:15)(cid:5) (cid:19)(cid:27)(cid:13)(cid:17)(cid:11)(cid:24)(cid:2)(cid:16)#(cid:7)(cid:8)(cid:4).(cid:15)(cid:4)(cid:16)(cid:22)(cid:4)(cid:1))#?!(cid:9)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:1)
@(cid:4)(cid:31)(cid:4)(cid:9)(cid:27)(cid:5) (cid:10)(cid:4)(cid:27)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:17) (cid:29)(cid:13)(cid:5)(cid:5)(cid:14)(cid:17)(cid:10) (cid:30)(cid:14)(cid:27)(cid:25)(cid:5)(cid:5)(cid:9)(cid:10)(cid:7) (cid:8)(cid:9)(cid:4) (cid:9)(cid:5)(cid:15) (cid:10)(cid:1)(cid:14)(cid:17)(cid:11)(cid:5)(cid:25)(cid:15)(cid:30)(cid:27)(cid:9) (cid:19) (cid:24)(cid:4)(cid:1)(cid:10)(cid:28)(cid:15)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:5).(cid:3)(cid:27)(cid:9) (cid:19)(cid:15)(cid:9)(cid:10)(cid:7) A(cid:14)(cid:31)(cid:9)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:20)
(cid:19)(cid:13)(cid:17)(cid:11)(cid:27)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:17)(cid:14)(cid:17)(cid:15)(cid:4)(cid:1)(cid:27)(cid:9)(cid:4)(cid:10)(cid:4)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:17)(cid:8)(cid:15)(cid:1)(cid:13)(cid:3)(cid:22)(cid:4)(cid:5)(cid:15)(cid:9)(cid:16)(cid:16)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:5)(cid:23)(cid:1)(cid:19)(cid:4)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:1)(cid:4) (cid:19)(cid:15)(cid:5)(cid:10)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:15)(cid:30)(cid:4)(cid:5)(cid:7)
(cid:8).(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:1)(cid:9)(cid:5)(cid:15)(cid:4)(cid:9)(cid:17)(cid:23)(cid:17)(cid:15)(cid:4)(cid:1)(cid:17)(cid:4)(cid:19)(cid:16)(cid:4)(cid:17)(cid:24)(cid:2)(cid:17)(cid:8).(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:1)(cid:8) (cid:9)(cid:4)(cid:17) (cid:4)B’(cid:14)(cid:5)(cid:9)(cid:17)(cid:4)(cid:5)(cid:5)$(cid:4)(cid:11)(cid:9)(cid:13)
(cid:5).(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:1)(cid:7)(cid:11)(cid:4)
C(cid:8).(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:1)(cid:20)<(cid:4)(cid:1)(cid:27)(cid:13)(cid:10)’(cid:4)(cid:1)(cid:27)(cid:9)(cid:17)/(cid:4)(cid:9)(cid:11)(cid:4)(cid:27)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:10),""?
(cid:0)(cid:1)(cid:9)(cid:17)(cid:15)(cid:4)(cid:11)(cid:9)(cid:17)(cid:21)(cid:4)(cid:1)(cid:16)(cid:13)(cid:17)D
(cid:6)(cid:9)(cid:4)8(cid:9)(cid:4)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:10)(cid:13)(cid:22)(cid:4)(cid:24)(cid:2)(cid:17)(cid:21)(cid:4)(cid:22)(cid:1)(cid:13)(cid:14) (cid:19)(cid:5)(cid:17)(cid:13)(cid:16)(cid:4)(cid:17):/(cid:13)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:27)(cid:5)(cid:17)(cid:13)(cid:16)(cid:4)(cid:17):8(cid:13)(cid:1)(cid:4)(cid:17)(cid:22)(cid:4)(cid:30)(cid:4)(cid:9) (cid:19)(cid:17)(cid:14)(cid:17)(cid:10)(cid:4)(cid:17)(cid:14)(cid:5)(cid:31)(cid:7)(cid:9)(cid:17)(cid:11)(cid:9)(cid:4)(cid:20)
(cid:5)(cid:4)(cid:16) 8(cid:4)(cid:1)1 (cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:4) (cid:19)(cid:15)(cid:9)(cid:10)(cid:15) (cid:13)(cid:14) (cid:19) (cid:2)(cid:19)(cid:17)(cid:4) (cid:22)(cid:4)(cid:5)(cid:2)(cid:17)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:4) E(cid:4)(cid:17)(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:9) (cid:19)(cid:17)(cid:14)(cid:17)(cid:10) (cid:17)(cid:9) (cid:19)(cid:15) (cid:30)(cid:14) (cid:11)(cid:4)(cid:1) >(cid:17)(cid:17)(cid:13)(cid:19)(cid:16)(cid:4): (cid:11)(cid:13)(cid:5)(cid:5)
(cid:5)(cid:2)(cid:27) (cid:19)(cid:4) ((cid:13)(cid:16)(cid:4)(cid:17) (cid:9)(cid:16) (cid:8)(cid:9)(cid:17)(cid:17)(cid:4) (cid:11)(cid:4)(cid:1) 8(cid:13)(cid:1)(cid:4)(cid:17)(cid:30)(cid:4)(cid:9) (cid:19)(cid:4)(cid:17)(cid:20) (cid:14)(cid:17)(cid:11) $(cid:13)(cid:1)1(cid:4)(cid:17)(cid:5) (cid:19)(cid:14)(cid:15)(cid:30)(cid:20)(cid:21)(cid:4)(cid:5)(cid:4)(cid:15)(cid:30)(cid:10)(cid:4)(cid:22)(cid:14)(cid:17)(cid:10) (cid:13)(cid:27)(cid:5) (cid:3)(cid:1)(cid:4)(cid:9) (cid:30)(cid:14)
(cid:22)(cid:4)(cid:15)(cid:1)(cid:13) (cid:19)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:31)(cid:25)(cid:1)(cid:4)(cid:17)(cid:14)(cid:17)(cid:11)(cid:11)(cid:13)(cid:19)(cid:4)(cid:1)(cid:24)(cid:2)(cid:17)@(cid:4)(cid:11)(cid:4)(cid:1)(cid:16)(cid:13)(cid:17)(cid:17)(cid:22)(cid:4)(cid:17)(cid:14)(cid:15)(cid:30)(cid:15)(cid:31)(cid:4)(cid:1)(cid:11)(cid:4)(cid:17)(cid:11)(cid:28)(cid:1)(cid:3)(cid:15)(cid:4)(cid:17)(cid:7)
(cid:23)(cid:16)(cid:5) (cid:19)(cid:27)(cid:13)(cid:10)(cid:10)(cid:4)(cid:5)(cid:15)(cid:13)(cid:27)(cid:15)(cid:14)(cid:17)(cid:10)5(cid:6)(cid:4)(cid:5)(cid:9)(cid:10)(cid:17)F(cid:0)(cid:1)(cid:2)(cid:11)(cid:14) (cid:15)(cid:9)(cid:2)(cid:17):/(cid:4)(cid:9)(cid:11)(cid:4)(cid:27)(cid:22)(cid:4)(cid:1)(cid:10)
(cid:8)(cid:0)&())+,*-?2 --6*)!*(cid:20)! + * , ) "G(cid:21)(cid:4)(cid:11)(cid:1)(cid:14) 1(cid:15)(cid:13)(cid:14)(cid:3)(cid:5)(cid:25)(cid:14)(cid:1)(cid:4)(cid:3)(cid:1)(cid:4)(cid:9)(cid:4)(cid:16)(cid:0)(cid:13).(cid:9)(cid:4)(cid:1)
Für Johanna,
TheresaundChristoph
Vorwort
Dieses Lehrbuch beschränkt sich auf die Darstellung zentraler Erkenntnisse
der neoklassischen Investitions- und Finanzierungstheorie, im angelsächsischen
Sprachraum Neoclassical Finance genannt. Letztere Theorie kann zwar bei-
spielsweise nicht die Existenz von Banken erklären, hat sich aber dennoch als
sehr nützlich im Zusammenhang mit der Bewertung von Investitionen und der
SteuerungvonInvestitionsrisikenerwiesen-ganznachdemMotto:Esgibtnichts
Praktischeres als eine gute Theorie! Das Buch ist aus Skripten für Vorlesun-
gen hervorgegangen, die ich seit 1990 an der Johannes Gutenberg-Universität
in Mainz gehalten habe. Das aus den Anfangsbuchstaben des Untertitels —Be-
wertung, Auswahl und Risikomanagement — gebildete Akronym BAR verrät
bereits, umwases imKerndabei geht: umdas alte ThemaBarwert einer Inves-
tition.
Neuer ist dagegen die Fokussierung auf die Duplizierbarkeit eines Zahlungs-
stromsdurch Zahlungsströme vonhandelbaren Finanzinvestitionen. Dieseange-
nommene Duplizierbarkeit begründet sowohl die klassische Kapital- bzw. Bar-
wertformel für Sachinvestitionen mit sicheren Rückflüssen als auch die Nobel-
preisgekrönteBarwertformelvonBlack,ScholesundMertonfürFinanzderivate
mit unsicheren Rückflüssen. Daneben wird die üblicherweise in einschlägigen
Lehrbüchern vorzufindende Vielzahl von – oft redundanten – Modellannahmen
im einführenden Kapitel 1 auf fünf Grundannahmen zurückgeführt. Die Auftei-
lung der nachfolgenden 11 Kapitel erfolgt hinsichtlich der Charakteristik der zu
bewertenden Investitionen: Sichere Investitionen (Teil A), Unsichere Investitio-
nen(TeilB)undInvestitionen mitWahlrechten(TeilC).
Auf eine weitere Inhaltsbeschreibung verzichte ich an dieser Stelle, weil ich ei-
nerseitsdazuBegriffebenutzenmüsste,diederStudentfrühestensnachderLek-
türe des einführenden Kapitels 1 einordnen kann, und andererseits der Kenner
sich miteinem Blick auf das Inhaltsverzeichnis selbst orientieren kann. Zieldes
Buches istes jedenfalls, den Leser mitdemDuplikationsprinzip vertraut zuma-
chen und aufzuzeigen, wie man damit praxisrelevante Probleme der Bewertung
und Risikosteuerung lösen kann. Es richtet sich zwar in erster Linie an Studie-
VIII Vorwort
rende imHauptstudium, aber auch demPraktiker soll das Buch die Möglichkeit
bieten, sich über Fortschritte auf diesen Gebieten zu informieren. DieModellie-
rung erfolgt fast ausschließlich im mathematisch weniger anspruchsvollen zeit-
diskreten Modellrahmen - nur in einer Fußnote wird Itôs Lemma, als zentrales
Werkzeug einer zeitstetigen Modellanalyse, erwähnt. Zudemsind mathematisch
anspruchsvollere Darstellungen inden Anhang desjeweiligen Kapitels verbannt
worden.
Am Ende der Kapitel 2 bis 12 sind Übungsaufgaben aufgeführt. Die Lösungen
können im Internet unter www.finance.uni-mainz.deabgerufen werden. Die
Dateien liegen zumeinen impdf-Format vor, so dass diese mit demfrei verfüg-
baren Acrobat Reader gelesen und ausgedruckt werden können. Zudem ist die
Bereitstellung alskomprimiertePostscript-Dateien vorgesehen.
Zum Schluss bleibt mir die angenehme Pflicht, all denen zu danken, die mich
bei der Anfertigung dieses Buches unterstützt haben. Anerster Stelle zunennen
ist meine Mitarbeiterin Monika Müller. Sie hat eine zentrale Koordinationsauf-
gabe übernommen und zunächst die vom Springer-Verlag vorgegebenen Latex
Style-Files soangepasst, dassmeineVorstellungen vomLayout desBuchesum-
gesetzt werden konnten. Zudem hat sie durch ihre Ideen, kritischen Kommenta-
re und Beispielausarbeitungen die Darstellungen insbesondere in den Teilen A
und Bdes Buches deutlich verbessert. Meine Mitarbeiter Manuel Gauer, Tobias
Linder und Markus Starck haben ebenfalls durch ihre Formulierungsvorschläge
und Beispielausarbeitungen insbesondere die Teile B und C des Buches posi-
tiv beeinflusst. Zusammen mit ihrem Kollegen Daniel Lange haben sie zudem
vieleStundeninvestiert,umbeimKorrekturlesenFehlerundInkonsistenzen auf-
zufinden. Die studentischen Hilfskräfte, Eugenia Solovev und Vera Nieß, haben
mitgeholfen, denLatex-Quelltext zuerstellen. Eugenia Solovevhat zudemzahl-
reiche Abbildungen, wovon die meisten zuvor mitHilfe der Programmierumge-
bungMATLABerrechnetwurden,angefertigt.AberaucheinerReihevonfrühe-
ren Mitarbeitern habe ich für Darstellungsvorschläge und die Ausarbeitung von
BeispielenundAufgabenzudanken.DemSpringer-Verlagdankeichfürdiegute
Zusammenarbeit,dienachFertigstellung desManuskripts einschnelles Erschei-
nendesBuchesmöglichgemachthat.
AmEnde des Einstein-Jahres 2005 möchte ich nicht unerwähnt lassen, dass die
Darstellungen in diesem Lehrbuch von einem Albert Einstein zugeschriebenen
Leitmotiv beeinflusst wurden: „Man soll Dinge so einfach wie möglich dar-
stellen, aber nicht einfacher!“ Inwieweit dies gelungen ist, möge nun der Le-
ser selbst beurteilen. Unter [email protected] werden Verbesse-
rungsvorschläge gerneentgegengenommen.
SiegfriedTrautmann
Mainz,imDezember2005
Inhaltsverzeichnis
1 Einführung ................................................. 1
1.1 Investitionsarten......................................... 1
Finanzinvestitionen ................................. 1
Realinvestitionen ................................... 5
1.2 VollkommeneFinanzmärkte............................... 6
KeineprofitableArbitrage ........................... 7
HomogeneEinschätzungen........................... 10
Friktionslose Finanzmärkte........................... 11
Vollständige Finanzmärkte ........................... 14
1.3 Duplikationsprinzip: dreipopuläre Anwendungen ............ 16
Duplikation einessicheren Zahlungsstroms ............. 16
Duplikation einesCallsmitdreiFinanztiteln ............ 18
Duplikation einesCallsmitzweiFinanztiteln ........... 19
1.4 Buchaufbau undLiteraturhinweise ......................... 21
Literatur .................................................... 22
TEILA SichereInvestitionen .................................. 23
2 TrennungvonInvestitions- undKonsumentscheidung ........... 25
2.1 Investition undKonsumohneRealinvestitionen .............. 25
Kassenhaltung ..................................... 26
Kassenhaltung undFinanzinvestitionen ................ 27
2.2 Realinvestitionen undKonsumohneFinanzmarkt............. 28
Investitionsfunktion undTransformationskurve ......... 28
KeinFinanzmarktundkeineKassenhaltung............. 28
2.3 Realinvestitionen undKonsumbeivollkommenemFinanzmarkt 30
2.4 Investition undKonsumbeiunvollkommenem Finanzmarkt .... 34
Verallgemeinerte Kapitalwertregel..................... 36
Aufgaben ................................................... 38
Anhang ..................................................... 41
2A Konsumnutzenmaximierung ......................... 41
X Inhaltsverzeichnis
Indifferenzkurven undGrenzratederSubstitution ........ 41
Problemvereinfachung beivollkommenem Finanzmarkt .. 43
2B Kuhn-Tucker-Bedingungen. .......................... 45
2C Investition, KonsumundKapitalstruktur................ 48
Literatur .................................................... 50
3 ZielkonformeEntscheidungenmitderKapitalwertregel ......... 51
3.1 Diskontierungsfaktoren —Darstellung undBestimmung ...... 51
EmpirischeBestimmungderDiskontierungsfaktoren ..... 55
Verfallrendite-Konzept istnichtarbitragefrei ............ 60
3.2 MarktwertundnotierterKursvonAnleihen.................. 62
3.3 Aktienbewertung beisicherenDividenden................... 66
Spezialfälle beiflacherZinsstruktur ................... 66
ProfitableArbitrageimFallg≥r ..................... 67
3.4 BarwertdesResidualgewinnstroms......................... 68
3.5 BarwertundSteuern ..................................... 70
Zurechenbare Steuerzahlungen ....................... 70
KorrekturdesKalkulationszinssatzes .................. 70
3.6 Nutzungsdauerentscheidungen. ............................ 73
KeineReinvestition ................................. 73
Einmalige,identische Reinvestition.................... 75
Unendlich häufige,identische Reinvestitionen........... 76
3.7 Bemerkungen........................................... 77
Aufgaben ................................................... 78
Anhang ..................................................... 81
3A Wertdarstellungen fürAnleihevarianten ................ 81
3B BeweisderEigenschaft 3.4........................... 82
Literatur .................................................... 83
4 Sensitivitätsanalyse desBarwertes............................. 85
4.1 MacaulayDuration ...................................... 85
DurationundModifizierte Duration ................... 86
DurationalsImmunisierungs- undAbsicherungszeitpunkt. 89
DasDurationsmodell istnichtarbitragefrei ............. 98
Konvexität......................................... 99
4.2 EffektiveDuration....................................... 100
(Modifizierte) EffektiveDuration...................... 101
EffektiveKonvexität ................................ 102
4.3 KeyRate-Duration ...................................... 104
KeyRate-Duration: einSpezialfall .................... 105
KeyRate-Duration: derallgemeine Fall ................ 107
KeyRate-Duration vonPortefeuilles................... 108
4.4 Bemerkungen........................................... 108
Aufgaben ................................................... 109
Inhaltsverzeichnis XI
Anhang ..................................................... 111
4A Macaulay DurationvonAnleihevarianten............... 111
4B Macaulay DurationundihreDeterminanten............. 111
4C Durationbeizeitstetigen Zahlungsströmen.............. 113
Literatur .................................................... 114
TEILB UnsichereInvestitionen ................................ 115
5 Portefeuilleauswahl mitderErwartungswert-Varianz-Regel...... 117
5.1 RenditeundRisiko ...................................... 118
DiskreteversusstetigeRendite........................ 118
Erwartungswert undVarianzderzufälligen Rendite ...... 119
Historische Wertpapierrenditen ....................... 121
Erwartungswert-Varianz-Regel ....................... 125
5.2 Portefeuilleauswahl beizweiriskanten Wertpapieren .......... 126
Diversifikationseffekt ............................... 128
Kurvemöglicher(µ,σ)-Kombinationen ................ 131
EffizientePortefeuilles .............................. 133
5.3 Portefeuilleauswahl beidreiriskanten Wertpapieren........... 137
Iso-Erwartungswert-Gerade undIso-Varianz-Ellipse...... 139
Randportefeuille-Gerade und-Geradenstücke ........... 141
5.4 Portefeuilleauswahl beinriskanten Wertpapieren............. 144
Portefeuillerisiko beinaiverDiversifikation ............. 145
Bestimmungglobaler Randportefeuilles ................ 146
Problemstellung mitrisikoloser Anlage ................ 150
5.5 Faktormodelle fürsystematische Risiken .................... 154
Marktmodell undSchätzungdesBeta-Koeffizienten...... 156
Portefeuillerisiko imMarktmodell..................... 158
5.6 Portefeuilleauswahl imMarktmodell ....................... 160
DieProblemstellung ................................ 160
DieLösung........................................ 161
Aufgaben ................................................... 163
Anhang ..................................................... 165
5A Statistische Maße................................... 165
Korrelationskoeffizient misstdieStraffheiteinerPunktwolke167
5B Zwei-Wertpapierfall beiunvollständiger Korrelation...... 168
5C BeweisderEigenschaften vonglobalen Randportefeuilles. 170
Literatur .................................................... 176
6 PreiseundRenditenimFinanzmarktgleichgewicht.............. 177
6.1 DieWertpapierkenngerade. ............................... 178
ZerlegungderStandardabweichung. ................... 179
6.2 DasCapitalAssetPricingModel(CAPM)................... 183
Marktportefeuille undFinanzmarktgerade .............. 183
Herleitung nachSharpe.............................. 184