internet esir alabilir

73 Pages·2017·23.35 MB·Turkish

KASIM-ARALIK2012
L
I
Y
6
I
Y
A
S
41
İ S T A N B U L S E R B E S T M U H A S E B E C İ M A L İ M Ü Ş A V İ R L E R O D A S I İ K İ A Y L I K Y A Y I N I
DİKKAT! İNTERNET
ESİR ALABİLİR
(cid:2) (cid:2) (cid:2)
DOSYA: TÜRKİYE EKONOMİSİ NEREYE GİDİYOR? PROF. DR. SIDIKA KURUL İLE SÖYLEŞİ FARUK TÜRKOĞLU: 39 YAŞINDAN SONRA GAZETECİ OLDU
(cid:2) (cid:2) (cid:2)
BAŞARI HIRSINA YENİK DÜŞMEYİN AKTİF, DİNAMİK, HEYECANLI BİR MESLEK MENSUBU OYUNCU YEŞİM CEREN BOZOĞLU HAYALLERİNİ ANLATTI
A
YAS M
Kanserin
neden arttığını
bilmiyoruz
göre de iyi durumda bulunuyor. Kanserin
Türkiye’de kanserli hasta sayısına AYŞEGÜL EMİR
tamnedenibilinmesedesigaraveaşırıgüneş
her yıl 150 bin yeni kişi ekleniyor.
Türkiye’deinsanlarınsondönemdeen ışınlarıkanseriçağıranikietken.
Kanser konusunda toplumu çokkorktuğuhastalıklardanbirikanser.Kan- Türkiye’dekanserkonusundatoplumu
bilinçlendirmeyi amaçlayan serhastasısayısıdünyadaolduğugibiTürki- bilgilendirmevebilinçlendirmeçalışmasıya-
R
ye’dehızlaartıyor.Ülkemizdekanserlihasta panpekçokdernekvevakıfbulunuyor.Bun-
Türkiye Onkoloji Vakfı’nın (TOV)
E sayısınaheryıl150binkişiekleniyor.Sağlık lardanbirideTürkiyeOnkolojiVakfı(TOV).
L Başkanı Prof. Dr. Sıdıka Kurul, Bakanlığıverilerinegöre,görülmesıklığıaçı- 1990 yılında kurulan vakıf, kanserden ko-
İ
Türkiye’de sık görülen kanserlerin sındanbölgelerarasındafarkbulunmuyor.Ölüm runma,erkentanıvetedavikonusundahal-
K
nedenleriarasındadakalpvedamarhasta- kıvesağlıkçalışanlarınıbilinçlendirmeyivebil-
E sigara kullanımıyla doğrudan ilgisi
lıklarındansonraikincisıradayeralıyor.Kan- gilendirmeyihedefliyor.TOVYönetimKurulu
D bulunduğunu belirtiyor. Kurul,
sertürlericinsiyetegörefarklılıkgösteriyor.Ka- BaşkanıProf.Dr.SıdıkaKurul,Türkiye’dekan-
E
erkeklerde en çok akciğer kanseri dınlardaençokmemekanserigörülürken,er- serlihastasayısınındünyayaparaleloranda
V
keklerdeakciğerkanseriyaygın.Uzmanlara arttığınısöylüyor.Kurul,“Kanserdeülkege-
kadınlarda ise meme kanseri
R
göre,Türkiyekansertedavisindealtyapı,bil- nelindeartışvaramaneyebağlıolduğunutam
İ görüldüğünü söylüyor.
gibirikimiveinsangücüolarakpekçokülkeye olarakbilmiyoruz.Hastakayıtlarınındüzgün
Z
(cid:2)
10 İSMMMOYAŞAM KASIM-ARALIK2012
tutulmayabaşlanması,sağlıklıistatistik
değerlendirmelervedoktoraulaşımınart-
masıdakansersayısındahızlıartışvar-
mış gibi görünmesine neden olabilir.
Türkiye’dekanserinsigarakullanımıyla
doğrudanilgisivar.Akciğerkanseriensık
rastlananyaygıngörülentürü”diyor.Tür-
kiye’de kanser tedavisinin pek çok ül-
keden ileride olduğunu da vurgulayan
Prof.Kurul’laTürkiye’dekansergerçeğini,
vakıffaaliyetlerini,sağlıksisteminiko-
nuştuk.
Önceliklevakfınkuruluşuyla
ilgilibilgialabilirmiyiz?
TürkOnkolojiVakfı,1990yılında
kuruldu.Bendeonyıldırbaşkanlıkya-
pıyorum.KurucularıbaştaProf.Dr.Ne-
jatBilgeolmaküzereİstanbulÜniversi-
tesi(Çapa)OnkolojiEnstitüsüöğretimüye-
lerivebirgruphayırseverişadamı.İlkdö-
nemlerde ÇapaOnkolojiEnstitüsü’neyar-
dımönplandaydı.Üniversitede,ÇapaOn-
koloji’de laboratuvar kurulmasına tam
destekverdi.Araştırmavearaştırmacıları
destekledi.Ozamankiyönetimilerievre
kanserhastalarıiçinhastanebenzeriya- tabakılıyor. TEDAVİDE İLERİDEYİZ
taklıhastabakımevikurmayolunagit- Kanser hastalığının Türki-
ti.İstanbulYeniköy’deİstanbulBüyükşehir ye’dekisondurumuylailgilibilgive-
-Türkiye’yikansertedavisindediğerülkelerle
Belediyesi’ninvehayırseverlerinkatkı- rirmisiniz?
karşılaştırırmısınız?
sıylaOnkolojiHastalarınaDestekBakımevi Türkiye’de kanserli hasta sayı-
Türkiye’dekansertedavisiçevremizdekibütünül-
hayatageçirildi.Tedaviyecevapverme- sındaartışvaramabununnedeninitam
kelerdenileri.Avrupa’ylayarışacakdüzeyde;makinealtya-
yenkanserhastalarınatıbbidestekve- bilmiyoruz.İstatistiklertutulmayabaşladığı
pımızmükemmel.İnsanişgücüçokiyi.Yurtdışındançoksa-
rilecekti.Birkaçyılhizmetdevamettirildi içindeolabilir.Türkiye’dekikanserlerin
yıdakanserhastasıtedaviiçinülkemizitercihediyor.Tür-
amasosyalgüvenlikkurumlarıburayıhas- sigarakullanımıyladoğrudanilgisivar.
kiyesağlıkalanındadacazibemerkeziolmayolunda.Ül-
taneolarakkabuletmedi.Belkiböylebir Ensıkrastlanankansertürüakciğer.Bu
kemizdekansertedavisiiçinçokmerkezvar.Kanserinte-
oluşumiçinbirazerkendi.Faaliyetlereson dadoğrudansigaraylailgilivetabiiyo-
Z
davisimultidisiplineryaniişiniçinecerrahi,radyoterapi,ke-
verildi.Binayenidendüzenlendivetıp ğunhavakirliliğinideunutmamakge- İ
moterapigiriyor.Hastanınyönetimidenilenolayvar.Has- R
merkeziolarakçalışmayabaşladı.Değişen rekiyor.SağlıkBakanlığı’nın2009ista-
tanıntedaviöncesiyönetimiönemli.Teşhisikoyduktanson- V
yasalarnedeniyledeÇapaOnkolojiile tistiklerinegöreTürkiye’deölümnedeni E
ra,resmegörehastanıntedavisiplanlanmalı.Buplanlama
vakfınilişkisikoptu.Vakıftümağırlığı- olarakbirincisıradakalpvedolaşımsis- D
aşamasındaiyiradyologadaihtiyaçvar.Hastadanalınan
E
nıtıpmerkezineverdi.Kocabıyıkailesive temihastalıklarıvar.İkincisıradaiseyüz-
parçayıiyiyorumlayacakpatologada.İyibircerrahieki- K
diğerhayırseverlerindestekleriyleTOV de21oranındakanserebağlıölümlerge-
İ
bede.Kimizamankanserameliyatında5-6ayrıbranştan
L
NurhanKocabıyıkYeniköyTıpMerkeziku- liyor. Dünyada da durum aynı. Kanser
uzmanameliyatagiriyoruz.İyitedavideekiplerlemümkün; E
ruldu.Herbranştan65bincivarındahas- ölümnedeniolarakikincisırada.Kadın- R
kısacasıkansertedavisiekipişi.
(cid:2)
KASIM-ARALIK2012 İSMMMOYAŞAM 11
lardameme,erkeklerdeisesolunumsistemiveakciğerkanseribirincisı-
rada.Kadınlardaikinciençokgörülenkansertürürahimkanseri.Ancak
şunuanlamakgerekirkikanserteşhisikonanherkesölmüyor.Çoğunda
hastalıkkontrolaltınaalınabiliyor.
Kanserdeerkenteşhisanahtarkelimesanırım...
Kanserdeerkenteşhisçokönemli.Pekçokkansererkenteşhistete-
daviedilebilirdurumda.Doğrutedaviplanlamasıçokönemli.Günümüz-
dekanserekarşıelimizdeüçsilahvar.Cerrahi,kemoterapiveradyotera-
pi.Bunlarındoğruzamanda,doğruyerdevedoğrukişilertarafındankul-
lanılmasıgerekiyor.Tedavisürecindebuenstrümanlardoğrukullanılırsa
hastalığıkontrolaltınaalmaihtimaliyükselir.Erkenteşhisönemlidiyoruz
amaherkansertürünüerkenteşhisetmekkolaydeğil.Kişininkendiken-
dinindoktoruolmasıgerekiyor.İnsankendibedenindekideğişikliklerifark
etmeli.Bedenfonksiyonlarındavealışkanlıklarındakideğişikliklerinüze-
rinegitmelidir.Erkenteşhisanahtarsözcük.
Kansereyakalanmamakiçinkişilerinalabileceğiönlemler
varmı?
Dünyadakanseryaptığıbilinenikiunsurvar.Bunlarsigaravegü-
neşışınları.SağlıkBakanlığıyerindebirprojeylesigarayakarşımücade-
KANSER HASTALARINA
lebaşlattı.Türkiye’desigarayabağlıkanserlerinsayısınıngelecekyıllar-
daazalmasınıbekliyoruz.Bakanlıkrakamlarınagöre,Türkiye’deheryıl
AŞIK OLDUM!
150binyenikanserolgusuyaşanıyor.YineBakanlıkverilerinegöreböl-
geveşehirlerarasındakansersıklığıkonusundabelirginfarkyok.Ancak
havakirliliğinigözardıetmemekgerekiyor.Bilinçsizgüneşlenme,çocuk-
-Nedenonkolojialanınıseçtiniz?
luktagüneşyanığıgeçirme,uzunsüregüneşışınlarınamaruzkalmakda
Aslındakimyamühendisiolmakistiyordum.Tesadüfentıpfa-
derikanserinenedenoluyor.Güneşışınlarıçokönemlimutlakagüneşlenmek
kültesinegirdim.Üçüncüsınıftacerraholmayakararverdim.Genelcer-
gerekiyor.Amabilinçligüneşlenmeklazım.Bunlarındışında mesleğeve
rahideasistanlığıbaşladım.İdealimgöğüs,kalpvedamarcerrahisiy-
bölgeyebağlıkansernedenleriolabiliyor.İşyeriveçalışmagüvenliğide
di.Amaşartlarplastikcerrahiyisevdirdi.Budönemde12Eylül1980
sağlanırsabuvakalarönlenebilir.
ihtilalioldu,hemyeniYÖKhemdemecburihizmetyasasıçıkmıştı.Mec-
Çevreselfaktörlerinhastalıkoluşumunakatkısınedir?
burihizmetiseçerekVakıfGurebaHastanesi’negeçtim.Plastikcerra-
Çevrefaktörleri,pekçokhastalıktaolduğugibikanserindenedenleri
hiuzmanıolarakçalıştım.Çokverimli,heyecandolubeşyılgeçti.Son-
arasındayeralıyor.Trafiktenkaynaklananegzosgazları,tozduman,inor-
rahastaneyönetiminindeğişmesiileçalışmaşartlarındadabazıdeği-
ganikçöpler,toksikatıklar,tarımdakullanılanböceköldürücülerkısacahava,
R şimlerortayaçıktı.Biraraİ.Ü.OnkolojiEnstitüsü’ndeçalışanarkadaşlarımı
toprakvesuyunkirlenmesi.Çevrekonusundaciddiçalışmalaryapılması
E ziyaretiçinuğradım.Kanserhastalarınamüdahaleiçinameliyathane
veönlemleralınmasıgerekiyor.Doğayazararvermemevehastalıklarıön-
L kurulmuştu.PlanlamadığımhaldeÇapaOnkolojiEnstitüsü’ndeçalışmaya
lemeadınabuçokönemli.Yemekvegıdalaradikkatetmekdekanserde
İ başladım.Birdeyimlekanserhastalarınaaşıkoldum.Kanserhastala-
korunmadaetkili.Sağlıklıolmakiçinsigaraiçmemek,fizikaktivite(eg-
K
rıkişiseldepremleriniyaşıyorlar.Kendileriniyalnızhissediyorlarveyü-
zersiz,bedenhareketi)yapmak,bilinçligüneşlenmek,beslenmekvekilo
E zünüzden,mimiklerinizdenherşeyinizdenanlamveumutçıkarmaya
kontrolügerekiyor.Çeşitlibeslenmekönemli.Gıdalarınpişirmeşekilleride
D
çalışıyorlar.1989’danberiOnkolojiEnstitüsü’ndeyim.Psikoonkolojiyle
önemli.Kızartmayerinehaşlamakyadahazırsoslarkullanmamakgerekiyor.
E çokilgilendim.Memekanserinedeniyleameliyatolanhastalarınbaş-
Beslenmeteketkendeğilamabaşkafaktörlerlebirarayagelincekanser
V larınagelebilecekherşeyibiliyorum.Yayınlaravebilgilerimidepay-
ortayaçıkabiliyor.Fastfood,hazırgıdavehazırsosağırlıklıbeslenmehas-
R laşmayadevamediyorum.Kısacasıkansertedavisindeciddibirulusal
talıklardaçoketkili.
İ yolharitasınasahipolmazamanıdiyedüşünüyorum.
Kansertedavisikonusundagelişmelernedurumda.Bilim
Z
(cid:2)
12 İSMMMOYAŞAM KASIM-ARALIK2012
PROF. DR. KURUL KİMDİR?
Prof.Dr.SıdıkaKurul1950yılındaZonguldak’tadoğdu.İlk,orta
veliseöğreniminiİstanbul’dayaptı.1973yılındaİstanbulÜniversite-
siCerrahpaşaTıpFakülte’sindenmezunoldu.Aynıfakülteningenelcer-
rahiveplastikcerrahikliniklerindeihtisaslarınıyaparak1980yılında
genelcerrah,1983yılındaplastikcerrahunvanlarınıaldı.1983-1988
yıllarıarasındaVakıfGurebaHastanesi’ndezorunluhizmetiniyaptı.1989
yılındaplastikcerrahidoçenti,1995yılındaplastikcerrahiprofesörü
oldu.Prof.Dr.SıdıkaKurul’unulusalveuluslararasıdergilerde100ya-
yını,ulusalveuluslararasıtoplantılarda95tebliğivar.
Dr.Kurul,AvrupaveABD’dedeğişikkliniklerdeziyaretçidok-
torolarakbulundu,uluslararasıkurslarakatıldı.Kurul’ungeneleste-
tikveplastikcerrahiuygulamalarıyanındamemevekarınestetiğive
liposuctiongibivücutşekillendirmeameliyatlarınaveonkolojikplas-
tikcerrahiyeözelilgisivar.Prof.Dr.SıdıkaKurulİstanbulÜniversite-
si’ndekiidarigörevleriyanındadeğişikdergilerdeyayınkuruluüye-
liği,TürkPlastik,RekonstrüktifveEstetikCerrahiDerneği,OnkolojiDer-
neği,TürkOnkolojiVakfıgibikuruluşlardayönetimkurulugörevinisür-
dürüyor.BalkanOnkolojiBirliği’ninkurucuüyesi,EuropeanSocietyof
SurgicalOncologyveInternationalConfederationforPlastic,Recons-
tructiveandAestheticSurgeryüyesidir. KurulhalenİstanbulÜniver-
sitesiOnkolojiEnstitüsü’ndeplastikcerrahiprofesörüolarakakademik
görevinisürdürüyor.Evlivebirçocuksahibi.
adamlarıkesinçözümünezamanbula- nikhastalığınyönetimindeyanlışkararlarayol üniversiteveözelhastanelerdenhizmetsatın
bilirsizce? açabiliyor.Kanserinsanınkişiseldepremidir.Ama alıyor.Hizmetbedelideğişkenvekimizaman
Bazıkanserlerintedavisibulundu.Artık bununşiddetiönemli.Hastavehastayakınla- faturalar kabarık. İnsanların bu hizmetin
kansertedavisindeçokdeğişikvehedefeyö- rıhemenölümeyolaçacağınıdüşünüyorlar.Pa- SGK’yabirmaliyetiolduğunubilmesigerekirdiye
nelikakıllıilaçlarvar.Amasistemeölümdiye niğekapılmadansoğukkanlılıkladavranılırsa düşünüyorum.Bunuvatandaşparaödesinan-
bağırankanserhücresiileinsanbedeniarasındaki hastalığınyönetimikolaylaşır. lamındasöylemiyorum.Sağlıkbirkamuhiz-
Z
ilişkikarmaşıkveçokkişiyeözel.Herkanse- Kanserzorvebilinmeyenbirhas- metidir,devlettarafındandesteklenmelidiran-
İ
rintamnedenibilinmiyor,nedenbulunduğun- talık;panikolmaknormaldeğilmi? cakkanserdeastronomikboyutlaraulaşabilen
R
datedavisidebulunacak.Birmidekanserinde Panikherhangibiralandabaşarılıolmayı tedavifaturalarıçoğuülkelerimaliyethesabı
V
bilebirsürüaltgrupvenedenolabilir.Amakan- vebirolaylabaşaçıkmayızorlaştıranbirdu- yapmayavehastalıkyönetimkılavuzlarıha-
E
sertedavisindeonyılönceyegörebileçokcid- rumdur.Kanserçoğuzamantedavisizorvepa- zırlamayazorlamaktadır.Kanserşüphesiolan
D
diaşamakaydedildi.Ortavadedekanserte- halıbirhastalıktır.Çoğuülkedesağlıksistemi- veyakansertanısıalanhastanın,telaşlanma-
E
davisindedevrimniteliğindedeğişimolacağını nizorluyor.Sağlıkta,hizmetalanlahizmetve- dan,paniğekapılmadansağlıkhizmetineulaş-
K
düşünüyorum. reninkarşılıklıgüveni,zorubaşarmanınanah- masınınmümkünolduğunainanmasıherkesiçin
İ
Türkiye’dekansersözcüğünü duyunca tarı.Hastanelerdedarpolaylarıbileoluyoran- çözümükolaylaştıracaktır.
L
insanlarçokpanikoluyorlar.Korkuduyulma- lamaktazorlukçekiyorumveçokyadırgıyorum.
E
sıhastalıktankorkulmasıçoknormalamapa- SosyalGüvenlikKurumu(SGK),SağlıkBakanlığı,
R
(cid:2)
KASIM-ARALIK2012 İSMMMOYAŞAM 13
Çağımızda interneti kullanmak
Bir internet yemek içmek kadar doğal ama
bunun da fazlası bağımlılığa
neden oluyor. Günün 20 saatini
internet başında bile geçirenler
bağımlığımız
var. Araştırmalar Türkiye’de
internet kullanan 100 kişiden
2’sinin bağımlı olduğunu
eksikti!
gösteriyor. Ancak korkmayın; alkol
ve madde bağımlığı gibi internet
bağımlılığının da tedavisi var.
Bu tedavilere yalnızca
bireyin değil ailenin
de katılımı gerekiyor.
GÜLŞEN KANDEMİR başındageçiriyor.Annesivebabasıartıkneya- dünyadayaşıyorlar.Teknolojiningetirdiğiyeni
pacaklarını bilemez durumdalar… Aslında bağımlılıklardanbiriolaninternetbağımlılığı
Sabaherkendenkalkarkalkmazyüzü- Emre,Türkiye’dekiinternetbağımlılarındansa- gittikçeönemlibirproblemhalinegeliyor.BA-
nübileyıkamadanbilgisayarındüğmesineba- decebiri… TEM’den(BağımlılıkTanıveTedaviMerkezi)uz-
sıyor…Bilgisayaraçılırkenaceleyleyüzünüyı- manpsikologAlperAksoy,internetinsosyalile-
kayıp,yatakkıyafetleriniçıkartmadanekranın SOSYALİZOLASYONTEHLİKESİ tişimiartıranbiriletişimaracıolduğunuancak
başınaoturuyor.Enazbir-ikisaathergünkahv- Teknoloji ve bilimsel gelişmelerin art- yanlışkullanıldığındasosyalizolasyonaneden
altıdanöncebilgisayardakiçiftliğiileilgileni- masıylabirliktebilgisayar,internetvecepte- olabildiğinisöylüyor.Aksoy,“İnternetiletişimi
yor.Annesikahvaltıyadefalarcaçağırmasına lefonlarıhayatımızınvazgeçilmezioldu.Evet kolaylaştırabilir.Amaolumsuzetkileyerekbo-
rağmenmouse’uelindenbırakamıyor.Karnızil özellikleinternet,günümüzdebilgiyeulaşmanın zabilirde.İnternetvebilgisayarbağımlılığının
K çalmasınarağmenbilgisayarınbaşındanay- enkolayyolu…Ancakinternet,bilgiveiletişim çokfarklıtiplerinigünlükpratiktegörüyoruz.
A rılamıyor.17yaşındakiEmre,üniversitesına- kaynağı olmanın ötesinde bazı kişiler için Hergeçengündahadayenitiplergöreceğimiz
P vındabaşarısızolduktansonraadetahayattan ‘bağımlılığa’ dönüşüyor. Diğer bir deyişle, kesin”diyor.
A koptu.Artıknedışarıçıkıyor,nearkadaşlarıyla bazıinternetkullanıcılarıgerçekdünyadakar- Aksoy’unverdiğibilgiyegöre,internet
K görüşüyor.Neredeysetümgününübilgisayar şılığınıbulamadığıtutkularıvetutsaklığısanal vebilgisayarbağımlılığınasahipolanlarıbeş
(cid:2)
14 İSMMMOYAŞAM KASIM-ARALIK2012
gruptatoplamakmümkün.Bunlar;sanal-seksmeraklı-
ları, arkadaş arayanlar, online kumarbazlar, bilgi ba-
ğımlılarıvebilgisayarkurtları.Yenibilgilereulaşmakiçin
internettesaatlercesörfyapmakda,sanalkumarhane-
lervealışverişsitelerindesaatlergeçirmekdebağımlılık.
AİLEYİİHMALEDİYORLAR
Pekiinternetvebilgisayarbağımlılığınınbelirtileri
neler? Enbaşta,bağımlılarbilgisayarbaşındabukadar
çokzamangeçirmeninyanlışolduğunubildiğihaldeken-
dinidurduramıyorlar.Gittikçedeharcadıklarızamanıar-
tırıyorlar.Bunabağlıolarakailevearkadaşlarınıihmal
ediyor,onlaraayırdıklarızamanıgündengüneazaltıyorlar.
Bilgisayarbaşındakendiniiyihissedenbağımlılar,zamanla
boşlukhissiyaşıyorlar.Çoğudepresyonagirenbağımlı-
lar,bilgisayarbaşındaolmayıncahuzursuzvesinirliolu-
yorlar.Ancakbuyaşambiçiminedeniylehayatlarınınkont-
rolünükaybediyorlar.Yaptıklarıkonusundayalansöyleme,
okulbaşarısınındüşmesi,işezamanlaperformansınınazal-
ması,ailesinekarşısorumluluklarınıyerinegetirememesi
gibipsikososyalişlevlerinbozulmasınanedenoluyor.
‘AİLETEDAVİYEKATILMALI’
Türkiye'ninilknöropsikiyatrihastanesiolanNPİS-
TANBULNöropsikiyatriHastanesi’nin YönetimKuruluBaş-
kanıveÜsküdarÜniversitesiRektörüProf.Dr.NevzatTar-
han,internettegeçirilenzamantekbaşınabirkriterol-
masada,bağımlıkullanıcılarınhaftada40-80saatara-
sı,biroturumdaise20saatinüzerindeinternettezaman
harcayabildiklerinisöylüyor.Busebeplebağımlılarhem
uykuyagerekenzamanıayıramıyorlar,hemdeertesisa-
bahiş/okulileilgilisorunyaşıyorlar.Bunaekolarakbil-
gisayarekranıbaşındahareketsizgeçirilenuzunsaatler,
gözsorunları,belağrısı,karpaltünelsendromugibibe-
denselsorunlaradasebepolabiliyor.İnternetbağımlılı-
ğı,maddebağımlılığıilekarşılaştırıldığındaisebenzer
mesleki,aileviveakademiksorunlarayolaçıyor.Prof.Dr.
NevzatTarhan,diğerbağımlılıklardaolduğugibiinternet K
bağımlılığındadaailenin,kişininbilgilendirilmesiveuya- A
rılmasıbağımlılığınönlenmesindeönemliolduğunusöy- P
lüyor.Tarhan,“Tümailenintedaviyekatılımıgerekiyor. A
K
(cid:2)
KASIM-ARALIK2012 İSMMMOYAŞAM 15
Tedavideesasamaç,önceliklekişinininternet tedavisindebilişseldavranışçıtekniklerkulla- KontrolProgramı,BATEMtarafındanözelola-
kullanım sebeplerini ortaya çıkararak bu se- nıyoruz. Bireyselgörüşmeler,bilişseldavranışçı rakgeliştirilmişbirbilgisayarprogramıdır.Bu
beplerüzerindeçalışmak,biryandandakişi- tedaviteknikleri,BATEMtarafındangeliştirilen programdabilgisayarveinternetinkontrollükul-
ninhayatınıprogramlamakveinternetbaşın- BilgisayarKullanımınıKontrolProgramı(KOP), lanılabilmesihedefleniyor”diyor.
da geçireceği zamanı azaltmak için dışsal ailenintedaviyekatılımı,aileeğitimindenolu-
kontrollergeliştirmek”diyor. şanbirbilgisayar,internetbağımlılığıtedavi- DEVLETTETEDAVİMÜMKÜN
siyaklaşımınıoluşturuyor...Sekizhaftalıkpa- BakırköyProf.Dr.MazharOsmanRuh
8HAFTALIKPROGRAM ketprogramuyguluyoruz.İnternetbağımlılığı SağlığıveSinirHastalıklarıEğitimveAraştırma
Evet,bilgisayarveinternetbağımlılığıte- tedavisindekullanılan Bilgisayar Kullanımını Hastanesi’ndedegeçenyılİnternetBağımlılı-
davi edilebiliyor. Bunun için bireysel prog-
ramlaruygulanıyor.Alkol,kumar,maddegibi
bağımlılıklarıntedavisindebağımlılığıoluştu-
randurumgenelolarakyasaklanıyor.Ancakar-
tıkbilgisayarsızveinternetsizbiryaşammüm-
kün olmadığı için, bilgisayar ve internet ba-
ğımlılığındabağımlılığıoluşturandurumuta-
mamıylayasaklamakçareolmuyor.Bunedenle,
bilgisayarveinternetbağımlılığıtedavisinde-
kiamaç,kişininbirdahabilgisayarveinternet
K
kullanmaması değil, bilgisayar ve internet
A
kullanımını kontrol etmeyi öğrenmesi… BA-
P
A TEM’den(BağımlılıkTanıveTedaviMerkezi)uz-
K manpsikologAlperAksoy,“İnternetbağımlılığı
(cid:2)
16 İSMMMOYAŞAM
ERKEKLER DAHA ÇOK ŞİDDET OYUNLARI OYNUYOR
Prof. Dr. Nevzat Tarhan (NPİS-
katfazlaolduğugörülüyor.Ayrıcaerkeklerve lılığındaeşlikedenbaşkapsikiyatrikbozukluklar
TANBULNöropsikiyatriHastanesiYöne-
kızlararasındainternettegeçirilenzamanıniç- olabilir.Sosyalfobiyadadepresyoninternet
tim Kurulu Başkanı):
“Günümüzdetekno- eriğiaçısındadabazıfarklarvar.Kızlardaha bağımlılığıolankişilerdegörülenbozukluklar
lojininyaygınlaşmasıileyenibağımlılıklargö- çokokuyarakyadachatprogramlarındasoh- arasında.Budurumlardaeşlikedenrahatsız-
rülüyor. İnternet bağımlılığı da bunlardan betederekzamangeçirirken,erkeklerinspor lıklarinternetbağımlılığınınsebebiyadaso-
biri. Heryaştavecinsiyettegörünenbirra- veşiddetoyunlarınıtercihettiğigörülüyor.İn- nucudaolabiliyor.Kişininerkenyaşlardain-
hatsızlıkolmasınarağmendiğerbağımlılıklara ternetbağımlılığınıntoplumdagörülmeolasılığı ternetbaşındauzunsürezamangeçirmesinin
göredahaerkenyaşlardabaşlıyor.Özellikle12- yüzde1.8… dikkateksikliğigelişmesindeetkenolduğugö-
18yaşlarıriskinenyüksekolduğudönemler… Burakamlarbizeinternetbağımlılığının rülüyor.Hiperaktiviteninvarlığıiseinternetba-
Cinsiyetlerarasıfarkabakıldığındaiseinter- toplumdasıkgörülenvetedavisigereklibirra- ğımlılığınıngelişmesinderiskfaktörüolarak
netbağımlılığınınerkeklerdekızlaragöre2-3 hatsızlıkolduğunusöylüyor.İnternetbağım- görülüyor.
ğıPolikliniğiaçıldı.Kliniğinçalışmalarıhakkında ilişkilerini bozan en önemli alanların başında
İNTERNET
TürkiyeBüyükMilletMeclisi’neBilişimveİnternet chatodaları,oyunveprogramindirilensitelerge-
AraştırmaKomisyonu’nabilgiverenUzmanDr.Ömer liyor.
BAĞIMLILARI
Şenormancı,internetbağımlılığınıntedaviedilmesi
gerektiğinibelirtiyor.Bağımlılığınsemptomlarıara- AKILLITELEFONBAĞIMLILIĞI
sındaözbakımınazalması,gözkuruması,sırtve Teknolojinin gelişimiyle birlikte yalnızca • Sanal-seks meraklıları:
belağrıları,hareketazlığınabağlıkiloalımı,kar- internetbağımlılığındanbahsetmekmümkünde- Erotikvepornografiksayfalarameraklı
paltünelsendromu,uykudüzenindebozulma,kan ğil.Telefonlakonuşmak,SMSmesajgöndermek, bağımlılar.Genellikleerkeklerdegö-
şekeri düzensizlikleri olduğunu söylüyor. Şenor- Playstation’daoynamakdiğerteknolojibağımlık- rülüyor.Araştırmalardapornografiksay-
mancı’nınverdiğibilgiyegöre,dünyadainternetba- larındanbazıları…Gerçiartıkakıllıtelefonlarbir- falarıziyaretedenlerinyaklaşıkyüz-
ğımlılığıiçinilkyataklıklinik2006yılındaPekin'de çokteknolojikfaaliyetibünyesindebuluşturduğu de 85'inin erkek olduğu belirtiliyor.
açıldı.ABD,Çin,GüneyKore,Tayvan'ıninternetba- içingençleraçısındanbirde‘akıllıtelefonbağım-
•Arkadaşarayanlar:Bugru-
ğımlılığınıulusalbirproblemolaraktanımladıklarını lığından’sözetmekmümkün.Cisco’nundünyaça-
basiberilişkimeraklılarıgiriyor.Bu-
belirtenŞenormancı,sadeceGüneyKore'de140'ın pındayaptığıbiraraştırmayagöregençlerinyüz-
luşmayeri,chatodaları.Birçokkişiger-
üzerindeinternetbağımlılığıtedavikliğininhizmet de90’ıgüneakıllıtelefonlarıylabaşlıyor.18ülkeden,
çekhayattankaçışıburadaarıyor.
verdiğinisöylüyor.ABD'de14bindolarolaninternet 18ve30yaşarasındaki3bin600kişiyeuygula-
•Onlinekumarbazlar:Sanal
bağımlılığıtedavimasraflarınınTürkiye'deSGKkap- nanaraştırmayagöre10kişiden9’usabahyataktan
kumarhanelerinvealışverişsitelerinin
samındaücretsizsunulduğunudasözlerineekliyor. kalkmadanakıllıtelefonlarınıellerinealıyorlarve
müşterileribugruptayeralıyor.
sosyal medya, sosyal ağlar, e-postalar gibi hiz-
•Bilgi bağımlıları: Yenibil-
BOŞANMANEDENİ metlerdenyararlanıyorlar.Sabahgünebuşekilde
gilereulaşmakiçinsaatlercesörfya-
Yapılanaraştırmalaragöreinternetbağım- başlayankişileraynışekildedevamediyorlar.Gün
parlar, siteden siteye atlayıp, enfor-
lığıerkenyaşlardabaşlıyor.Özellikle12-18yaşları içindesosyalmedyasiteleriniziyaretediyorlar,sos-
masyonyüklemesindenhazalıyor.
riskin en yüksek olduğu dönemler. İnternet ba- yalağlaragiriyorlar,e-postalarınısıksıkkontrol
• Bilgisayar kurtları: Bu
ğımlılığınıntoplumdagörülmeolasılığıyüzde1.8. ediyorlar.
gruptaisebilgisayaravebilgisayartek-
İnternetleilktanışanülkelerdenolanABD'deher K
üçboşanmanınbirininnedeni,internetbağımlılı- BİRYANLARIEKSİKMİŞHİSSİ nolojisinekafatakmış,geneldeDoom A
ğıolarakgörülüyor.ABD'deyapılangenişbirça- Araştırmayakatılankadınlarınyüzde85’i veotoyarışıgibibilgisayaroyunları-
P
lışma olan ‘internet bağımlılığı düzensizliği’ ra- akıllıtelefonlardansosyalağlaragirmeyi,sosyal nameraklıgençlerveyetişkinerkek- A
porunagöreinternetinbağımlılıkyapanvekişilerin medyasitelerinemesajgöndermeyivee-postala- leryeralıyor.
K
(cid:2)
KASIM-ARALIK2012 İSMMMOYAŞAM 17
Çağımızda interneti kullanmak
Bir internet yemek içmek kadar doğal ama
bunun da fazlası bağımlılığa
neden oluyor. Günün 20 saatini
internet başında bile geçirenler
bağımlığımız
var. Araştırmalar Türkiye’de
internet kullanan 100 kişiden
2’sinin bağımlı olduğunu
eksikti!
gösteriyor. Ancak korkmayın; alkol
ve madde bağımlığı gibi internet
bağımlılığının da tedavisi var.
Bu tedavilere yalnızca
bireyin değil ailenin
de katılımı gerekiyor.
GÜLŞEN KANDEMİR başındageçiriyor.Annesivebabasıartıkneya- dünyadayaşıyorlar.Teknolojiningetirdiğiyeni
pacaklarını bilemez durumdalar… Aslında bağımlılıklardanbiriolaninternetbağımlılığı
Sabaherkendenkalkarkalkmazyüzü- Emre,Türkiye’dekiinternetbağımlılarındansa- gittikçeönemlibirproblemhalinegeliyor.BA-
nübileyıkamadanbilgisayarındüğmesineba- decebiri… TEM’den(BağımlılıkTanıveTedaviMerkezi)uz-
sıyor…Bilgisayaraçılırkenaceleyleyüzünüyı- manpsikologAlperAksoy,internetinsosyalile-
kayıp,yatakkıyafetleriniçıkartmadanekranın SOSYALİZOLASYONTEHLİKESİ tişimiartıranbiriletişimaracıolduğunuancak
başınaoturuyor.Enazbir-ikisaathergünkahv- Teknoloji ve bilimsel gelişmelerin art- yanlışkullanıldığındasosyalizolasyonaneden
altıdanöncebilgisayardakiçiftliğiileilgileni- masıylabirliktebilgisayar,internetvecepte- olabildiğinisöylüyor.Aksoy,“İnternetiletişimi
yor.Annesikahvaltıyadefalarcaçağırmasına lefonlarıhayatımızınvazgeçilmezioldu.Evet kolaylaştırabilir.Amaolumsuzetkileyerekbo-
rağmenmouse’uelindenbırakamıyor.Karnızil özellikleinternet,günümüzdebilgiyeulaşmanın zabilirde.İnternetvebilgisayarbağımlılığının
K çalmasınarağmenbilgisayarınbaşındanay- enkolayyolu…Ancakinternet,bilgiveiletişim çokfarklıtiplerinigünlükpratiktegörüyoruz.
A rılamıyor.17yaşındakiEmre,üniversitesına- kaynağı olmanın ötesinde bazı kişiler için Hergeçengündahadayenitiplergöreceğimiz
P vındabaşarısızolduktansonraadetahayattan ‘bağımlılığa’ dönüşüyor. Diğer bir deyişle, kesin”diyor.
A koptu.Artıknedışarıçıkıyor,nearkadaşlarıyla bazıinternetkullanıcılarıgerçekdünyadakar- Aksoy’unverdiğibilgiyegöre,internet
K görüşüyor.Neredeysetümgününübilgisayar şılığınıbulamadığıtutkularıvetutsaklığısanal vebilgisayarbağımlılığınasahipolanlarıbeş
(cid:2)
14 İSMMMOYAŞAM KASIM-ARALIK2012