Internal auditors naar een meer sturende rol in organisaties De internal auditor aan het woord ...

60 Pages·2010·3.47 MB·Dutch

AUDIT
magazine
Magazine voor internal en operational auditors nummer 1 maart 2010
thema:
Waartoe zijn wij op aard?
Internal auditors naar een meer
sturende rol in organisaties
De internal auditor aan het
woord . . .
Moet en kan de auditor ook op
ethiek toetsen?
Relevant is
het nieuwe
transparant*
Natuurlijk is de roep om transparantie niet nieuw.
Ondernemers en bestuurders besteden al jaren veel
aandacht aan openheid van zaken. Maar wat transparant
leek, was dat niet altijd. Beloning en winst stonden keurig
in de boeken, maar de context ontbrak. Waar waren die
cijfers op gebaseerd? We zagen wel de uitkomsten, maar
niet de onderliggende waarden en intenties.
Daarom is het nu tijd voor een reset. Tijd om de
transparantie voor aandeelhouders te veranderen in
relevantie voor alle stakeholders. Met heldere informatie,
financieel en niet-fi nancieel, over onderwerpen die ertoe
doen. Toekomstgericht, met de focus op de lange termijn
en met een realistische beloningsstructuur die daarbij past.
Wie die verantwoordelijkheid met overtuiging neemt,
is de winnaar van morgen.

Robert Swaak
PricewaterhouseCoopers
Reset*
*connectedthinking
(cid:1)(cid:195)(cid:195)(cid:213)(cid:192)(cid:62)(cid:152)(cid:86)(cid:105)(cid:85)(cid:47)(cid:62)(cid:221)(cid:85)(cid:1)(cid:96)(cid:219)(cid:136)(cid:195)(cid:156)(cid:192)(cid:222) (cid:171)(cid:220)(cid:86)(cid:176)(cid:152)(cid:143)
©2010PricewaterhouseCoopers.Allerechten voorbehouden.
Van de redactie
Terug basis
naar de
Devraagdieindezekredietcrisisveelgesteldwordtiswelkerolde bedoeld.OmallerleiBabylonischespraakverwarringentevoorko-
internalauditorhierinheeftgespeeld.Heeftdeinternalauditorzich menmoetenwedusterugnaardebasis,namelijkhetactueleonder-
opdejuisterisico’sgeconcentreerd,haddeinternalauditordejuiste scheidtussende(interneenexterne)accountantendeinternalaudi-
kennisvanspecifiekeproductenenhaddeinternalauditoreengro- tor.Daarnakunnenwijdoormetdevraaghoederolvandeinternal
tererolvanbetekeniskunnenhebben?Devraagvoordetoekomst auditorhetbestkanwordeningevuld.Totdietijdisdevraagaande
iswelkelessenwijhieralsinternalauditoruitkunnentrekken.Te lezerofindedesbetreffendeartikelennueenoproepwordtgedaan
beginnenmetdevraag,dieinditnummercentraalstaat:“Waartoe aandeaccountant,deinternalauditorofaanbeiden?Inditnummer
zijnwijopaard?”.Watishetdoeldatwijalsinternalauditors vanAuditMagazinetreftuiniedergevalgenoegstofaanomover
nastreven,watzoudenwijvooralwelenvooralnietmoetendoen, ditonderwerpnatedenkenentediscussiëren.Wijzoudenhetals
hoezoudenwijditmoetendoen,welkemensenenkennishebben redactiezeeropprijsstellenalsunaaraanleidingvandezeuitgave
wijhiervoornodig,watisdescopevanonzewerkzaamheden,wat wiltreageren.Ditonderwerpvraagtomeenbrederediscussieen
valtwelennietbinnenonzeaudituniverseofwatzoudenwij wijzijngeïnteresseerdinuwmening.
mogelijkandersmoetendoenommeertoegevoegdewaardetekun-
nenleveren? Wijwensenuveelleesplezierendiscussietijd!
Opvallendisdatbijdediscussieomtrentditthemahetbegripinter-
nalauditorvaakwordtgebruiktals de(interne)accountantwordt DeredactievanAuditMagazine
er
zitt
or
o
v a
RonaldJansen LaszloNagy RickMulders ReinierKamstr
d
el
v
d
Stabel aBree Engel nsen
Dennis Joland Nicole RoyJa
AUDIT
nummer1 maart 2010 3
magazine
©2010 KPMG Staffing & Facility Services B.V. Alle rechten voorbehouden.
Kijkt ook
Wie oog heeft voor
naar de interne
resultaat
beheersing
Een goede beheersing van risico’s; een
belangrijke voorwaarde voor succes. Maar
hebt u wel voldoende inzicht in uw risico’s?
En bent u wel écht ‘in control’? Werken alle
afdelingen samen om het maximale uit de
organisatie te halen? Veranderingen in eisen
en regelgeving doen zich voor maar de
vertaling zal transparant, eenduidig, effec-
tief én efficiënt moeten zijn. Daar oog voor
hebben; dát is winst! KPMG ondersteunt,
integreert en realiseert een betere samen-
werking op het gebied van Governance,
Risk & Compliance. Zo leveren wij echte
oplossingen voor uw beheersingsvraagstuk.
Oplossingen die leiden tot beter resultaat.
Meer weten over KPMG? Bel Jan Driessen,
telefoon (020) 656 76 52.
inhoud
Waartoe zijn wij op aard?
Internalauditorsnaareenmeersturenderolin DeWOBendevertrouwelijkheidvandeinternalauditor
organisaties pag18 KarstenKlein(RijksauditdienstenWimKers(Sociale
pag6 EeninterviewmetJaapvanManen,hoogleraar Zaken)overdewerkingvandeWOB,deconsequentiesvoor
CorporateGovernanceaandeRijksuniversiteitin deauditorendewenselijkheidvaneenalgemenegedragslijn.
GroningenenpartnerbijPricewaterhouseCoopers.
“Internalauditorszijnsteedsbezigomdeinhoud IAenriskmanagement:discussiesovereenbewogen
vandeeigenfunctieteanalyseren.Laatanderen onderwerp
daarmaarietsoverzeggen.” pag22 AuditMagazinedoetverslagvaneensymposiumoverde
combinatieInternalAuditenriskmanagement.
Deinternalauditoraanhetwoord…
pag10 Kaneenenhetzelfdekantoordejaarrekeningcon- LaunchnieuweIIA-commissieIndividuele
troledoenentegelijkertijdinternalauditdiensten Dienstverleners
verlenen?ArieMolenkampenNaeemArifreage- pag25 DecommissieIndividueleDienstverlenersrichtzichop
reninditartikelopdediscussiediehierover auditprofessionalsdiealszelfstandigeopereren.RoyJansen
woedt. (ministerievanDefensie)enSandervanOosten
(Auditmatch)warenbijdeofficiëlelaunch.
Moetenkandeauditorookopethiektoetsen?
pag14 FrankJandeGraaf(InternationalBusinessSchool Proactiviteitenonafhankelijkheidvandeauditorin
Groningen)enRemcoBosma(VerkeerenWater- projecten:contradictiointerminis?
staat)overhoederolvanethischewaardeninhet pag26 Hoekandeinternalauditorpotentieelconflicterenderollen
bedrijfsproceskanwordengetoetst,zodanigdat inprojectenopzichnemenentegelijkertijdonafhankelijk
sprakeisvanmaatschappelijkverantwoordonder- blijven?SamHuibers(HeinekenInternational)brengtuop
nemen. dehoogte.
ISO31000:hétnieuweraamwerkvoorrisicomanagement
pag31 ISO31000biedtdemogelijkheidomopeengecoördineerde
entransparantewijzeriskawarenesstecreëreneninte
rubrieken beddenbijalletypenorganisaties,aldusClaudiaMassaro
pag24 Boekalert (KPMGAdvisory).
pag30 Boekbespreking
pag43 Deoverstap pag33 BespiegelingenopdepracticeguidevanIIAInc.
pag44 Estafettecolumn:DanielHaalboomen pag37 AuditinginJapansebedrijven
ArjanBrinkman pag39 Objectiviteit:eensubjectiefbegrip?
pag47 Personalia pag45 Opzoeknaardeprofessionelerekenkamer
pag53 Verenigingsnieuws pag48 RiskmanagementenInternalAudit:nuofnooit
pag56 Nieuwsvandeuniversiteiten pag50 Nieuwecontrolestandaarden–eeneerste
pag58 ColumnBobvanKuijck verkenning
COLOFONAuditMagazinewordtuitgebrachtnamensHetInstituutvanInternalAuditorsNederland(IIANederland),tevenseigenaarvanhetmagazine,endeStichtingVerenigdeOperationalAuditors
(SVRO).DeredactienodigtlezersuiteenbijdrageteleverenaanAuditMagazine.Bijdragenkunnenwordengemaildaan:[email protected]:F.Steenwinkel(voorzitter),Th.SmitRACIA,
G.M.vanGamerenRARORedactie:drs.R.H.J.W.JansenRO(voorzitter),drsJ.F.Breedveld,drs.N.J.Engel-deGroot,drs.R.J.A.C.JansenRO,drs.R.KamstraCIA,drs.H.A.MuldersRARC,drs.L.Z.Nagy
ROEMIA,drs.D.L.StabelRECIA NieuwsvandeOpleidingen:drsJ.F.Breedveldendrs.R.KamstraCIA VerenigingsnieuwsIIANederland:drs.M.DoctersvanLeeuwen IIANederland: Postbus5135,
1410ACNaarden,tel.:[phone],fax:[phone],e-mail:[email protected],internet:www.iia.nl SVRO:Postbus5135,1410ACNaarden,e-mail:[email protected],internet:www.iia.nl Bureauredactie:R.Harmelink,
[email protected]:drs.J.Y.Groenink,[email protected]:M.MaarleveldDruk:SenefelderMisset,DoetinchemAdvertenties:voorinformatieovertarievenkuntuterecht
bijBureauIIANederland,tel.:[phone],e-mail:[email protected]:IIANederland,Postbus5135,1410ACNaarden, tel.:[phone],fax:[phone],e-mail:[email protected](zieookdewebsite:
www.iia.nl).Abonnementenkosten€85perjaar,lossenummers€25.LedenvanIIAontvangenAuditMagazineuithoofdevanhunlidmaatschapgratis.Abonnementenhebbentelkenseenlooptijdvaneen
jaarengeldentotwederopzeggingtenzijandersovereengekomen.Partijenkunneniederschriftelijkopzeggentegenheteindevandeabonnementsperiode,metinachtnemingvaneenopzegtermijnvan
tweemaanden.AuditMagazineverschijntviermaalperjaar.
Allerechtenvoorbehouden.BehoudensdedoordeAuteurswet1912gesteldeuitzonderingen,magnietsuitdezeuitgavewordenverveelvoudigd(waaronderbegrepenhetopslaanineengeautomatiseerdgegevensbestand)en/ofopenbaar
gemaaktdoormiddelvandruk,fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzedanook,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.Debijtoepassingvanart.16ben17Auteurswet1912wettelijkverschuldigdevergoedingen
wegensfotokopiëren,dienentewordenvoldaanaandeStichtingReprorecht,Postbus3060,2130KBHoofddorp,tel.:[phone].Voorhetovernemenvaneengedeeltevandezeuitgaveinbloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken
opgrondvanart.16Auteurswet1912dientmenzichtewendentotdestichtingReprorecht,Postbus3060,2130KBHoofddorp,tel.:[phone].Voorhetovernemenvaneengedeeltevandezeuitgavetenbehoevevancommerciëledoeleinden
dientmenzichtewendentotdeuitgever.Hoewelaandetotstandkomingvandezeuitgavedeuiterstezorgisbesteed,aanvaardendeauteur(s),redacteur(en)enuitgevergeenaansprakelijkheidvooreventuelefoutenofonvolkomenheden.
©VMuitgevers,2010 Spelderholt3,7361DABeekbergen
ISSN:1570-856X
VM UITGEVERS
AUDIT
nummer1 maart 2010 5
magazine
Waartoe zijn wij op aard?
Niet meer navelstaren
Internal auditors naar een meer
sturende rol organisaties
in
Jaap van Manen, hoogleraar Corporate Governance aan de Rijksuniversiteit in Groningen en partner bij
PricewaterhouseCoopers, maakt korte metten met het thema van dit nummer met de titel ‘Waartoe zijn
wij op aard?’ Hij adviseert internal auditors om af te zien van het steeds maar analyseren van de eigen
functie. Het zou veel waardevoller zijn als zij zich mengen in het maatschappelijk debat over corporate
governance en inzicht geven in hun ervaringen met de raad van commissarissen, het audit committee en
de externe accountant.
Interview:drs.N.J.Engel-deGroot
Tekst:B.vanBreevoort
JaapvanManenmaaktdeeluitvandeMonitoringCommissie Hoekunjenogmeervoorkomendateeninternalauditdiensttediep
CorporateGovernanceCodemaarinditinterviewspreekthijin indebedrijfsprocessenverzeildraakt?Moetdatomschreven
zijnhoedanigheidalshoogleraarCorporateGovernanceenvan- worden?
uitzijnervaringalspartnerbijPricewaterhouseCoopers. “Houdtdeinternalauditdienstbewustklein.Hiermeewordt
voorkomendatereengrootsalarisbudgetnodigisomhetin
Hoebelangrijkisdeinternalauditfunctie?Watishetnutende standtehoudenenkandefocusliggenophetaantrekkenvan
noodzaak? goede,creatievemensendieeenbehoorlijkinzichthebbeninde
“Eeninternalauditfunctieisongelooflijknuttigalsinstrument bedrijfsprocessen,diewetenhoejegedegenonderzoekdoeten
vanderaadvanbestuurdieeenondernemingvaneenbehoor- daarookveelaffiniteitmeehebben.Daarombeniknooitzoblij
lijkeomvangleidt,diewordtgekenmerktdoorvrijautonoom meteeninternalauditordieeenrolheeftbijdejaarrekening,
opererendebusinessunits.Indiecontextmoetdebestuursleiding aangeziendezedanalsnelonderdeelwordtvanhetverslagleg-
wetenofdebusinessunitszichaanderegelshoudendiecentraal gingproces.Datisonverstandig.Aandeanderekantiserhetrisi-
zijnafgesprokenendaarkandeinternalauditoruitstekendbij codatdeinternalauditortevervandefinanciënafkomtte
helpen.Indietaakuitoefeningzijnonafhankelijkheid,voldoende staan.Zorgeriniedergevalvoordatdeinternalauditorniet
deskundigheidenkwaliteitvanbelang.Hetbedrijfmoetdaarin wordtingezetvoorhetopstellenvanallerleiverklaringendie
durveninvesteren.Zetinternalauditorsbovendienmeeradhoc nodigzijninhetkadervandeveleplichtentotverantwoording.”
in.Betrekzenietteveelbijallerleireguliereprocessen.Dat
maaktandereafdelingenalleenmaarlui.Eénvandegrootste Beantwoordeninternalauditorsinderegelaandegevraagde
problemeninorganisatiesisnamelijkdat,doordeoverlapin kwaliteiten?
bepaaldefuncties,afdelingenvanelkaardenkendatdeanderwel “Ikziezeworstelenmethunpositie.Sommigenzettenzichaf
zorgdraagtvoordecontrol.Probeerdaaromhetpingpongenmet tegendeexterneaccountantterwijlanderenzichjuistmethem
verantwoordelijkhedentevoorkomen.” verbinden.Hetwoord‘audit’isindatopzichtookwatverwar-
AUDIT
nummer1 maart 2010 6
magazine
Waartoe zijn wij op aard?
rend.Hetgaateromdateeninternalauditorgemotiveerdis,zin-
nigevragenweettestellenenhetlefheeftommoeilijkezaken
optesporenenterdiscussietestellen.”
Hoedientdetaakafbakeningvandeinternalauditfunctieeruitte
zien?
“Hetmanagementdientdattebepalenaangezienhetgeengecon-
solideerdefunctieis.Bijeenexterneaccountantweetmenvan
tevorenwatmendaarvanmagverwachten.Deinternalauditfunc-
tieisonderdeelvanhetsysteemvanrisicobeheersingendatbete-
kentinfeitedatmenopmanagementniveaubepaaltwatmenvan
zevraagtenwatniet.Hetisgoedalshetmanagementdatvooraf
intensiefbespreektmetdeexterneaccountantenhetauditcom-
mittee.Opdiewijzekunneneraccentenwordengelegd,bijvoor-
beeldophetterreinvanriskmanagement.Tegelijkertijdvindik
weldatinternalaudit,operationalauditoffinancialauditonder-
gebrachtmoetwordenbijhethoogstemanagementniveau.Het
moetdusnietfunctionerenalsspecifiekeinternalcontrolafde-
ling.Hetmanagementonderdebestuurslaagheefteeneigenver-
antwoordelijkheid,waaronderinternalcontrol.Vooralbijcom-
plexeorganisatiesstaatderaadvanbestuurmeeropafstandvan
debedrijfsprocessen.Watjeindiecontextzietisdatlijnmana-
gershetwelhandigvindenomderaadvanbestuuraftescher- dendoorpolitiekespelletjesenvoorderaadvanbestuurde
menvandiebedrijfsprocessen.Deinternalauditoriseromdoor gevoeligezakenboventafelkrijgt.”
diebeschermingswallenheentebreken.”
Hoekomthetauditcommitteethanshetgesprek‘binnen’bijde
WordtdeinternalauditfunctieinNederlandaldoorveelbedrijven internalauditor?
zoingezet? “Commissarissen,vooraldeledenvanhetauditcommittee,heb-
“Indepraktijkziejebedrijvendieeeninternalauditfunctieheb- benheelsterkdebehoefteaaneengoedeinternalauditordieals
benerhelaasmaarmondjesmaatgebruikvanmaken.Allesdraait adviseurvanhetauditcommitteeoptreedt.Ermoetsprakezijn
uiteindelijkomdekwaliteitvandeleiding.Internalauditorskun- vaneengoedeverstandhouding.Hethangtsomsookafvanhoe
nenhunnutbewijzendoorzichteverplaatsenindepositievan hetauditcommitteewordtgeorganiseerd.IndeVSspeeltde
bestuurders,commissarissenenhetauditcommitteeenvanuit vraagofdeCEObijdevergaderingmethetauditcommitteeaan-
wezigmagzijn.DeredenisdatdeCEOvaakdevergadering
domineertendankomtmennietaandeuitwerkingenendis-
“Een van de grote problemen is dat er cussiestoe.Jehoortmensendikwijlspropagerendathet
goedisalsdeCEOhetgaspedaalindruktendeCFOopde
een beperkte bereidheid is om met de remtrapt.Probeeropdiemaniermaareenstegaanautorij-
denenjesnaptmeteendatheteenonzinnigegedachteis.”
buitenwacht te praten over problemen
Dekredietcrisisheeftaangetoonddathetincontrolzijnin
in de interne beheersing en sommigegevalleneenwassenneuswas.Jekuntjeindie
gevallenafvragenwathetinternerisicoframeworkons
risicomanagement” gebrachtheeft.Welkelessenzijnhieruittetrekkenvanuitde
invalshoekcorporategovernance?
“Eénvandegroteproblemenisdatereenbeperktebereid-
heidisommetdebuitenwachttepratenoverproblemenin
deinternebeheersingenrisicomanagement.Hetblijftbij
dieinvalshoeknaardeprocessentekijken.Erzijnnietveelorga- standaardzinneninderisicoparagraafwaardoorereensoort
nisatiesdiebereidofinstaatzijnominternalauditorsintehuren rookgordijnwordtopgetrokken.Voorhetopstellenvandejaarre-
metdievaardigheden.Bijzeercomplexeorganisaties,zoals keningbestaanhardenormen.Echter,alshetsysteemvanrisico-
grotefinanciëleinstellingen,gebeurtdatwel.Hetidealehoofd beheersingnietgoedisenerondanksdatgeengroteproblemen
vaneeninternalauditafdelingiseenervarenkrachtdiezichmet zijnopgetreden,kijktmenwellinkuitominhetjaarverslagop
hartenzielmethetbedrijfverbondenvoelt,zichnietlaatmislei- tenemendathetsysteemnietgoedfunctioneert.Zohebbenwe
AUDIT
nummer1 maart 2010 7
magazine
Waartoe zijn wij op aard?
Prof.dr.JaapvanManen:“Jehoort
mensendikwijlspropagerendathet
goedisalsdeCEOhetgaspedaal
indruktendeCFOopderemtrapt.
Probeeropdiemaniermaareenste
gaanautorijdenenjesnaptmeteen
datheteenonzinnigegedachteis.”
elkaarindeperiodevoordekredietcrisismisschienwelwijsge- scenario-analysesisheelmoeilijk.Hetvraagtomeencombinatie
maaktdathetsysteemvanrisicobeheersinggoedwas,terwijl vanpragmatischentheoretischdenken.Jerekenteigenlijkhet
eigenlijkniemandwistaanwelkenormenmenzoumoetenvol- onmogelijkedoor.IndejarenzeventigbecijferdedeClubvan
doen.Overigensvraagikmijafofereendirectverbandbestaat Romebijvoorbeelddatbinnenafzienbaretermijndegrondstof-
tussendekredietcrisisenhetfalenderisicobeheersingsysteem.Ik fenzoudenopraken.Scepticizeggeninmiddelsdatdegrondstof-
denkweldatereenrelatieistussendekredietcrisisenhetver- fennogsteedsnietopzijn,maarvergetendaarbijdatdeClub
vanRomeslechtseenwezenlijkprobleemheeft
gesignaleerdennieteenprognoseheeftgegeven.
“Volgens mij kunnen internal auditors Zehebbeninzichtelijkgemaaktwaardegevoelig-
hedenenrisico’szatenvoorditonderwerp.
eenvoudig een examen maken dat test of Scenario-analysesmoetenwatmijbetreftdooreen
afdelingriskmanagementwordengeïnitieerden
een commissaris geschikt is om in een audit nietpersedoordeinternalauditdienst.”
committee te gaan zitten” Alsheteenkwestieisvanpsychologiedanishet
lastigomdatmetcorporategovernancetesturen,of
niet?
“Datisinderdaadmoeilijk.Datkanalleendoor
zakentegenhetlichttehoudenenbespreekbaarte
mogenvanmensenomoverrisico’snatedenkenenermeeom maken.Datvaltnietinproceduresvastteleggen.Neemechter
tegaan.Degrootstevalkuilisdatmenweetdaterallerleirisi- eenfinanciëleinstellingdiezowelbancaireactiviteitenheeftals
co’szijnmaarmen,omdathetaljarengoedgaat,geenzeurpiet eenverzekeringspootenbeleggingen.Deraadvanbestuurkan
wilzijn.Hetisduseerdereenpsychologischefactor. onmogelijkopaldieterreinendevereistekennisbezittenende
Alsjeterugkijktopdekredietcrisishadmenveelellendekunnen risico’safdoendebeoordelen,hooguitopdeelgebieden.
voorkomendoorscenario-analyses.Hetdenkenintermenvan Bovendienontbreekthettotaaloverzicht.Hetbestuurwordtdaar-
AUDIT
nummer1 maart 2010 8
magazine
Waartoe zijn wij op aard?
meeafhankelijkvanspecialistendiekennishebbenvandeelge- Hetklinktlogischmaardaarmeeishetmorgennognietingevoerd.
bieden,maardieontberenophunbeurthettotaaloverzicht. “Alsinternalauditorishetgoedomjeookopzakenbuitenje
Eeninternalauditorzouhooguitdevraagkunnenopwerpenhoe functieterichten.Jekomtinjefunctiezoveeltewetendater
zijnraadvanbestuurhierverantwoordelijkheidvoorkandragen, volopredenisommeerdeeltenemenaanhetmaatschappelijk
maareigenlijkisdatnietzijntaak.Hijkanwelvragennaarde debatoverzakenalsriskmanagement,hetfunctionerenvanhet
kwaliteitvandescenario-analyses.Hetisheelbelangrijkomte auditcommitteeenderaadvancommissarissen.Netzoalsexter-
wetenwatdevereistekernkwaliteitenzijnomsuccestekunnen neaccountantslangetijdhebbengedaanzijninternalauditors
boekenineenbepaaldebusiness.Diekernkwaliteitenmoeten steedsbezigomdeinhoudvandeeigenfunctieteanalyseren.
vervolgensvertaaldwordennaardebezettingvanderaadvan Laatanderendaarmaarietsoverzeggen.Geefeensinzichtin
bestuurendeinternalauditafdeling.Eeninternalauditorkan watjealsinternalauditorbijvoorbeeldzietgebeureninaudit
trouwenswelonderzoekenofervoldoendedeskundigheidaan- committeesofinderelatietussenderaadvancommissarissenen
wezigisindetopvaneenbusinessunit.Hetin
kaartbrengenvandeskundigheidsniveausbete-
kentalheelwat.Aaneengoedfunctionerende “Als internal auditor is het goed om je ook op
internalauditafdelingzoujeookkunnenvragen
welkkennisniveauzijverwachtenvandeleden zaken buiten je functie te richten. Je komt in
vanhetauditcommitteeofhetriskmanagement
committee.Volgensmijkunneninternalauditors je functie zoveel te weten dat er volop reden
eenvoudigeenexamenmakendattestofeencom-
missarisgeschiktisomineenauditcommitteete is om meer deel te nemen aan het
gaanzitten.”
maatschappelijk debat”
Zullenervandehuidigecommissarissenveel
slagen?
“Ikdenkdatcommissarissenzichterdegerealise-
rendatzebeperktekennisvandebusinesshebben
endathetermeeromgaatdatzedejuistevragenwetentestel- deexterneaccountant.Alsinternalauditorsdatmeeraandekaak
len.Detendensisnudattakenvanderaadvanbestuurworden stellen,wordenzeookmeerzichtbaarbijdeanderepartijen.
verlegdnaarderaadvancommissarissen.Indeaanbevelingen IkziehiervoorhetIIAeenduidelijkerolomdezethema’sopte
vandeCommissieMaasoverriskmanagementstaatbijvoor- pakkeninnationaalofinternationaalverband.Neemeenthema
beelddatdeinternalauditormoetrapporterenaanderaadvan als:watweethetbestuuroverdecultuurindeorganisatie,bij-
commisarisseneninhoudelijkedeskundigheidmoethebben.Dat voorbeelddeattitudevanzijnverkopers?HetIIAzoueenonder-
isinfeiteeenheelnieuwgeluidenniemandheeftdoordachtwat zoekkunnendoennaarhoebepaaldecultuurpatronenindeprak-
datbijvoorbeeldbetekentvooronafhankelijkheid.Dechecksand tijkwerken,vooralbijondernemingendiedoorfusieszijn
balanceswordenhiermeeverplaatst.” gegroeidenwaarbijhetrisicobestaatdatdeintegratievande
verschillendebedrijfsculturennietisvervolmaakt.Vervolgens
Watvoorimpactheeftdatopdeinternalauditor? zouhetIIAhierovereendebatofeendiscussiebijeenkomstkun-
“Hetkanbetekenendatderaadvancommissarissenergopde nenorganiserenwaarallepartijenwordenuitgenodigd.Eigenlijk
internalauditorgaatleunen.Daarspeeltechtereveneensdever- allezakenwaareeninternalauditorsystematischmeetemaken
trouwensrelatievandeinternalauditormetderaadvanbestuur heeftlenenzichhiervoor:derelatieinterneversusexterne
doorheen.Indatgevaldenkikdatdeinternalauditorsamenmet accountant,corporategovernance,deproblematiekvandekern-
deraadvanbestuurondermeerdevolgendezakenmoetengaan competentiesenkernactiviteiten,ofeenanalysevandegrootste
bepalen:watvoorkennisverwachtenwijvanhetauditcommit- IT-problemenwaarorganisatiesmeeworstelen.Doordezedebat-
tee,welkeinformatiestromenmoetenernaarhetauditcommittee tenkrijgjemeerlevenindefunctieenzalhetcontactmetinter-
enriskcommitteegaan,hoewordtdeagendavandevergaderin- nalauditorsanderswordenbeleefd.”
genverdeeld,welkevragenlevenerindeorganisatiewaarvoorde
wijsheidvananderennodigis?Ditvereisteenmeersturenderol Hoezietdetoekomstvandeinternalauditoreruit?
vandeinternalauditor.Zodenkikaanbijvoorbeeldhetopzetten “Hetisbelangrijkdatinternalauditorszichorganiserenenper-
van‘introductiedagen’voornieuweledenvaneenauditcommit- manentbijleren.Erliggengoedemogelijkhedenalsmenhetver-
tee.Bijdezemeersturenderolblijftvanbelangdatdeinternal mogenbezitomdebusinesstedoorgronden,risico’sweette
auditoronafhankelijkinhethelekrachtenveldstaat.Verdermoe- onderkennenendaarbijookdedurfheeftomeenandereinvals-
tendeinternalauditorendesecretarisvandevennootschapgoed hoektekiezen.
samenwerkenophetgebiedvangovernanceeninformatievoor-
zieningaanhetmanagement.”
AUDIT
nummer1 maart 2010 9
magazine
Waartoe zijn wij op aard?
aan het woord
De internal auditor …
Afgelopen zomer werd bekend dat KPMG UK naast de jaarrekeningcontrole ook internal auditdiensten
gaat verlenen bij de Engelse beursonderneming Rentokil. Onmiddellijk ontstond een discussie in de
(inter)nationale gelederen van internal en external auditors over de (on)wenselijkheid van deze
combinatie van dienstverlening.
N.ArifROEMIA
A.MolenkampRO
OokopdewebsiteAccountant.nlstartteeendiscussie.Ver- eenessayteproducerenwaarinhijdegeslaagdepogingdoetom
schillendemensen,waarondereenaantal‘huisbloggers’hebben enigesamenhangaantebrengenindebaaierdaanveelaltegen-
hunmeninggeventileerd.Dezediscussiehebbenwemetbelang- gesteldeopvattingenenmeningenoverdehoudingdieKPMG
stellinggevolgd.Wijzijnvanmeningdatvanuithetperspectief aanneemtbetreffendehetzowelkunnenfungerenalsextern
vandeinternalauditoronvoldoendeaspectenaanbodzijn accountantalshetkunnenoptredenalsinternalauditorbijeenen
geweest.Ditartikeliseenpogingdezebijdragewelteleveren. dezelfdecliënt.
GelukkigmaaktBlokdijkzijnopvattingexplicietdoordemoge-
Destandpunten lijkheiduittesluitendatdeexterneaccountantookinternal/
Op7augustus2009brachtdedirecteurvanIIANederland,Hans operationalauditactiviteitenuitvoert.Wezijnheteensmet
Nieuwlands,opAccountant.nlhetformeleIIA-standpuntopinië- Blokdijkdatvoorinternalauditwerkzaamheden‘eengrotemate
rendnaarvoren.Op18augustus2009gafhetIIAeenpersbe- van(bedrijfs)specifiekedeskundigheideneenvrijwelvoort-
richtuitmetdetitel‘Deethiekvandezelftoetsendeaccountant’. durendeaanwezigheidvereistis’.Hiermeewordtinfeitehet
InditpersberichtroepthetIIAdeNederlandseradenvancom- kostenargumentominternalauditwerkzaanhedenbijdeexterne
missarissenopom‘uiterstterughoudendtezijninhetgoedkeu- accountantondertebrengenontkracht.Hetisnamelijkzeerde
renvandeuitbestedingvandeinternalauditfunctie(IAF)aan vraagofdevereiste(bedrijf)specifiekedeskundigheidaanwezig
hetzelfdekantooralswelkedeexternejaarrekeningcontroleuit- zalzijnbijdemedewerkersvanhetexternebureau.Enalsdeze
voert’.Eenzeerzorgvuldiggeformuleerdeoproepdie,vanuithet medewerkersnagenoegvoortdurendactedepresencemoeten
perspectiefenhetbelangvandeberoepsgroepvaninternalaudi- kunnengevenzullenzijhoogstwaarschijnlijkpersaldoduurder
tors,alste‘terughoudend’moetwordengekwalificeerd. zijndaninternemedewerkersvaneenvergelijkbaarkaliber.
StriktgenomenishetvoordeaccountantskantoreninNederland
nietverbodenomdegenoemdecombinatievandienstverleningte Hetvergetenelement
leveren.DatgeldtookvoorhetVerenigdKoninkrijk.Welheeftde Eenbelangrijkaspectdatindezediscussienognauwelijks3aan
betreffendetoezichthouder,deFinancialReportingCounsel(FRC), bodisgeweestis,hetinhoudelijkeverschiltussendevakgebie-
beginoktober2009degroteaccountantskantorengemaand1voor den(interne/externe)accountancyeninternalauditing.De
deongewensteeffecten.IndeVSisdezecombinatievandienstver- begrippen‘interneaccountancy’en‘internalauditing’wordenals
leningexplicietverboden.DeSEChoudtdaartoezichtop.Ineen synoniemengezien(lees:doorelkaargebruikt).Wijconstateren
reactie2ophetstandpuntvanKPMGwerdondermeergestelddat daterveelverwarringbestaatrondomdezebegrippen.Opzijn
hetvertrouweninheteconomischverkeermeeropintegerhande- zachtstgezegdhelptdatnietomdediscussiezuivertevoeren.
lenisgestoelddanophetzichberoepenopregels. WatindezecontextookniethelptisdatinAngelsaksischelan-
InDeAccountantvanoktober2009leverdeprof.Blokdijkzijn denhetwoord‘audit’minofmeergereserveerdisvoorfinancial
bijdrageaanwatinmiddelswasomgedoopttotde‘Rentokil- auditindewettelijkezinvanhetwoord.Dewettelijkverplichte
case’.HetvaltzeerteprijzendatBlokdijkzichheeftingezetom jaarrekeningcontroledus.
AUDIT
nummer1 maart 2010 10
magazine