İnsan ve Kültür

428 Pages·1991·18.588 MB·Turkish

by  Bozkurt Güvenç

·"
BozkuGrütv enç
INSAN
VE
KÜTLÜ
-
ı-
�
�
N
o
ı:o
RemzKii tabevi
iNSAN
VE
KÜLTÜR
BozkuGrütv enç
i
NSA
VE
K()L �ÜR
REMZİ KİTABEVİ
ANKARA S T A B N
CADDESi,9 3 I U L
BÜYÜK FİKİKRİ APTL ARI DİZSİİ2 ,0
ÜçünBcaüs ı1m9-79
REMZKİİ TABEVİ Yayınlan
Dizgbals,kc ıi,l kta,p ak kitadpü zeni:
ve
EVRiMMa tbaacLıimiltıked Ş irkeCtaiA,a lo• Abitaua bul
önsöz
Konu Svoer unlar
İnsanlvaetr oıpnl umlbairrıbni,rn leedreibnne en zeydaid ğai
benmzeediğİin?s anlvaetr oıpnl umnleadreıvnnen asdıelğ­ iş
tiğgii?bs io rultaarr,iv heii nn saknoıne ud inseons ybaelşi e r
biliimnel neg rüçs orunalraarsıı ndaal ıGyree.çr ey nü zyılın
ortalakraıdnafari ,l ozovfeld aürşıünn ürbluet rüisrno rulara
verdcieğvia pblikararç b aşlık vaelytgaını npdtata o plam­
yordu:
«Taonnnl öayrl(ıef arykalrıa)t m-tıeşotloiajrçi>ık> k lama;
«<krlavreıyr ae nkflaerrkil- ıırdkısaarçl» ı klama;
«Akıvlelyraaur hıl (aersıp rfialrekrl-piıs)dio ıklroj.ai çkı klama;
«Tarivhetl öerrefila errki-lt ıadriıiy hrad» a e tnolaojçliıkak ma;
«Üezriynadşea ddıokğçlaealvrf rıae r k-cloığdraıiaf rç»ı klama;
«Ekono(müirleietlriiimş fkairlkel-erkıiod)nıo mri•ak ç ıklama;
«Aidlievn,eı eğsiitsitmef malrek-rlsıiod sıyorl»ao çjiıkk lama;
«Yönevtehi umk suiks temler-sii yafasaçir ıkkllıadmıar.•
İnsanvleat ro plumlialrgslioallra iur av eriyluekna rdcae­ki
vaplyaadr a b unlbaernaz eöyteenck eiv apsloarru,nn edae nsel
yad ae vrenbsiearlç ıklgaemtai rimşae,nm cayke nvieb aşka
sorulyaoralaç mışlardvıerr uh«lAüakrrıe;lt im-tiülkieşt­im
kilealridili;,n evğei tsisimte m;ly eörnietbiimç imvlehe urkiu k
kuralnleadrefına lrkıd?ı»r
Eğebrü tüinn sanalyan«rıAd emB aba»i l«eHa vvAan a»mn
torunilsanere ıd evnen asfıalkr lılaşEtğıeblraa şrk?ta ü r­ler
deng eliyorTlaanrrsıa ,on neldaefrnaı r kyalrıta tıYe?r·y, ö re
vei klgiimbc io ğradfeyğai şkebnilreervyiset,e o lp lufmasrakl­
Iarsae bep olauyynioıkr lskiaum,ş ağıynadşaa ykaonm ştuo p­
lumlnaerd en bibrebnizreimniey Boürtlübanir r?e yvsee lt op­
lumsfaalr klsaoryıa çekkuirma lylaangrieı n evtei k bliokyj oi
etkenbleelri rlgiöyroürnsüaar,yd nıeır ktoalna n avyenysıao y­
dang elteon plumalraars ınsdoaslky/iak üürlevtlep sikolojik
farknlaasraı çlı klanabilir?
V
İNSAVNEK ÜLT ÜR
Geçeyünz yıloırnt alabriırn dat,a riho lfaerblaaskşey lfaaens i
veb itra rbiihl iomlia rgaekl iaşnetnr oip( oilnosjbainl imi),
yukardtaekmies lo rulgaerlae,n eakçsıekll ambarilçaonğnu ­
nua,y nzıa manvdeab iarr adiaç ianlea nt evoer iy idnüdzee,
bikrü ltküarv raimlcıee vavpe rmeçyael ışmıştır
<İ<nsanbleanrlz eeçrrü,n kküUt lü! er rbie nzer;
İnsanbleanrze ezml,çe ürnkküü llteüfrrair klıdır;
İnsandleağri şiçrülnekkrii,ii ltdüerğlieşrtmiee dkir».
Antropiio lliomjlekrüilntiünr siolruuenğ lraarşdıaa nl ıbnua­,
gün<,< etin»ov leyo«ajos sy/aklüülrtealn trojpioa»ld oıv eril­
mekteBduirra.d kaükli,t g üürnldüikl imi«zküdletküisr ö»z ­
cüğündçeonkd ahgae nkiaşp sabmilrı kaovlraarmha akr,s
veyuay garalnılka mıknudlal anılmaktadır.
Amaçlar
SosyBaiillm lDeerrn eğiy'anycıem l«aSonsaynBa ilil mieGrie­
riDşi zisii»lknkii tnao blıaI nns avne K ült,iü şrtbeö yblier
insbainl imtianrieinsh içtneios,ri inmie,t ovtet eknikvlee rini
insoalng usbuankaaı çşı svıenrım eçyael ışmaIkntsaadnı rv.e
Kült,bü irsrü redHiarc,e ttÜenpiev ersivteersdiin«ğdSoiesm ­
yaAln tropoGliorj»iid şyeer slneortil anyıennıindd eenr lenip
düzenlenmeosrityaçlyıeak mışKtiıtra.bh ıanz ırlanmasında,
plavne konusleaçriımnii nşdlee,n mevsegi enldieş tirilmesinde
şua maçlgaöröz n üntduet ulmuştur:
1.G enealn tropoalrokjeiioyyleeso,,oj syüallt/i.ikarnetlr opo­
lojiyee tvneoiylyaoge ji rdieşr sleyrairnadorell mıa k;
2.A rkeooijl'dleinn guissotsiyka'tleü/,rk aeünllot prolojiden
fizainkt ropoulzoajnivayeney ayıalnatnr oipkod liosjip­
linltearribinih ril iğivneib ,a ğiılmliışlkyıiak nlsaırtımnaık ;
3.Ç ağdaş sorunlaarn tkrloaoiprjokşgı ösrıüanşçd ıasb ıen­ı
lilreyeraenkt,r oipnoilyonaj lniınzs taanr ihtiayrliiehn,i­
sanvleay «ali kehlueğrrlaeş an boilrd uybğoiull uinmd aki
yagyıny,a ygoılnd ukğaud adray anlış,d ükzaenlıtymıe k;
4. Kültaünrt roipsoalilo ajnınkdlaakskiia ky nakvleag rö­ı
rüşlerio kTuüyrukc utsaunnıat mak.
VI
ÖNS ÖZ
Eksikler
Kapsarngıenn işvleai mğaiç labrüıynü klküağrüş ıseılnddea ,
edilescoenkub çe,s beslılniıo,rl laıcU amka.r ıvmed ilekrii,m
sahasıbnudi alkçkia bkae ndissionndredanek nie meldear­in
hab aşarılı yoalrmdaeıstmıs nian !
Kapsavmem uhteevkas iklbiiğdrie nreic keaydeag ri dermek
amacıvye«l bei rre sbiimkn e leiymbee delddiiyrae»tn a sözüne
uyarmaekt,i nbdoerl e sikmu llanılAmnıcşaykta ıyrı.n larımız
soynı llazrednag inleşmSeoknbt iyerıd ölinr c.e skiandeab ri r
«etnios löozjlüğ»üv me«ü oszsydaelğ işamlea»n ıknadpas amlı
bidre rlevmeey Taü rkçkea ynağımızB oyşolkutkhule.ar r
geçyeındl o ldurulmBaukt tüarddıern. dveeçn aelmıeş maların
çoğalmaasnıtyrlaep,vo ele otgn ologglöarrekıvonil aylaşacak;
hery azarhıenrş, e ytie kb aşına yagpemraekskaı lnmaa ya­
caktır.
Teşekkürler
Buk itaobrıtna çyıak ışeımnedğgaie çenölğerre,t menvlee rim
yetişmyeamred eıdme önğ renmcidlierDr.üi şünvceef elsefe
tariWhiilnDliu ranta'ndtarno,ip kob laokjıgşö,r üvşey orum­
layış, öağçrıestımneSına ilmo n Kimhöağlrle'nddCaianmr .­
IetCoono n'vdeaM na rviHna rrisy'adreanr laSnodsıyaman.l­
tropolgoijrdiieyşre s leriömğir eanlcainlh eerri ymyaiıpnlt ığı
değerlenvdeei lremşet ibrainlake,er n,dk ie ndigmeil iştirme
olanavğeırndYıie .nk iu rulbaiünrn ivers«igteeneneğilin t im»
ve« egneklü lthüerd»e fluelraişnmea da,a nsotoprsoylaolj inin
yerivneöi n emiçnoikö nceden vgebö arnecane ,s avreerte n
RektDöorğ ramacbıuç' anlıınş myaadpaıkrcioı l üşnüük ranla
ananın.
Bu aroalddau,k uçzaus nü rebnih ra zırvleç ıakl ısşümrae si
sonunbdaan,öa ğ,r endikdleerriievmmeiye ak yımlaomlaanka ­
ğınvıe reTnü rSko syBaill imDleerrn' enğeii,lv ke s onm üs­
veddedliekrkiva est a bıorkluay adnü,z elvteye anp ıeclıe iş­tir
leriensgiie rmeydeons tlaarrıkmaad,a şlmaersılmeak,t aşları­
mav ee döirtlePrriomMf ü.b ecKcıerlai ylP er oSfe.d Va.tÖ r­
neki'çet teenş ekbkiübrro ür bçi lirim.
Kültüerverliv me devröizmeltelreiçm aelyıeş 8t.ıB ğötlmü m­
dekÖin emelkis vieky anlışlbaurlıanm,ı bölümü yeniden dü­
zenlemheamteyt aaz maymaar deıdme Pnr oHfa.l eÇta mbel
VII
INSAVNEK ÜLTÜR
ilçea lıaşrmkaa daşlDarr.ı nPaBe,et neerd ivceDt r'.e Güner
Soylu2'.By öal;ü me'ldaeel ınıarnkk o nusubinyuo ilkyo öjn­
dene leştPİrroefn. AltainlM euG süftnaaÖa kltpe n1'2eB.;ö ­
lüm'idnec elaeknreanb vaele ıvkl ikloinku laçroıkkn ıısb ai r
zamandoak uyasne,rf ta kyaatp ıeclıe işlteirreisngieirm eyen
meslektMaaşuırTmea er hainç'tate enş ekzkeüvrükb liir görev
biliBrüitmü.bn u e leştirgiölnelrüdmçeüennk, t iğdienğciel se
de, akelrıdmiığnvi eng cüec ümün yeytatriağrilnacne·m aya ça
lşıt ım.
İkinBcais ım
Antropigo ilboaijd üıl kemiyzednyeie ndiu yulmbaayaşanl an
bibr ilidma lısnoıs yal-bbielşiemrçliee vrr eltearniıntem ak
amacıyle giriştüinğiivme vrdseyei üntkeesm oeekkyu eld lıa­r
şındTaükriok k uyucusunun iglöögsyitl eersbdiüinyğeüoi kl ­
duk iI,ns an Kültü'übni ribnacsiı imklı y ıldıondlıu rm­a
ve r
dant ükenİdkii.nb cihira sıimhat ioyladçu ğu dof�idkfruii;­
kisrü ragtelleiv şetg ier çleekşÖtyil.ke i ö,ğ rencilveer imin
dostlabnuınlıungp ö sterdmiakdldheiar tia lialdbkaa skıda
gözden kaçyaann ldıişdzlügazire ılntvıee Tc üerkk bçieib ylog­
rafyeak siklkeırsimnteian m amlaykaacdaakr zaanmcaankı
bublaildDiamh.fa a lzasyıanpım adım, yaÇpüanmkazMüda,ı­ m.
hirŞ aul'Tuünr kF alklKourru mu'nFuanl kldoerr gisinde
(Eki1m79 3ç)ı kbainkr i ttaapm tındaısşıı ynadzaeı lleış rt­irile
deny oksbuunl unuyorum.
Insavne K iitlü'rübnu k ezy apıilkainn hcais ıımnıy,nu rdun
dörbtu cağınhdeakrki it apçkıodlaanty ecma iend ileecb�iğlini
düşünmekkıtveanvn eçm utludluuyku ryuomÇ.a ğdbaişl im
veo nubnu lgukliamrsıe tneikne ldienğdiel ydadi aro lamma­
-
lı.dB ıurü lkaün,c abka sıyma,y ıvmed ağıetnıgme llaeşrıiln­in
masıgyelreç ekle«şBüeybüiFkli ikKrii.rt ap»ld airzıisTiüyrlke
okuyucuvseuy naaz arbıönyal eysaiyngebı intr a mşmfai,k ir
alışvveert iaşrit ıoşlmaan asğaığnlıa RyeamnzK ii tabevvei 'ne
edöirtüSma yRıenm zBie ngio'kyuey ucum adınaad ıv­e kendi
mat eşekekdüerr im.
BozkuGrütve nç
Aralık,1 973
VIII
İ ÇİND EKİLER
I.T ARİHÇE
«nİsano�Sleurüe'vnniu!n•
2
1.A NTROPJOİLNODİONÖ UŞU
3
HerevdeoT ta riİhn anvçeSl oasry al Bilimler: Et·
nosantHroimzoms anGteroiszamn. Kt irliYizasm­e
nılmmııyş-d Gıe?z ivleYe ernS io ru-Tlaaşrl Dairlıin
veF ilozSoöfyllaer-dıKinek mlievkrelYi ee irnT aşlar
•
AydınlÇaağnvımeE a t ğnroa-AfryakeoKluruoljui­y or
Jeoloji DoGğeuzyiYoleren ri YTeenEoitr niolge­r
rafyEavcrıi mcİinlsevarenM aymuKni:mK imin
•
AtasNıe?a ndİenrstaaCnla vİan svaenÖ ıt eki·
•
lerA ustralPoaplitetraeonkip oKlüoljtAünr·e l
•
tropvoeEl tonjjo-iiPl soikvoePl soijkiBi ialtvireBni iç:­
linçÖdzıeşKtıa ynavkeOl kaurmL ai stesi
IKRSAALÇ KILAMIANNS IRNLIARI 28
2.
Bütİünns aBnil«raA ri lIerıok T'aınnı mFıe no­
tipvleGe ern et-iKprloemro zvoeGm elnalrMe ern ­
•
deKla nunlGaernBıy i olojGiösrieKn aenG r­up
larPıT CD eneyMiu tasyDoonğA aylı klama
GeneKtaiykm Kaü ltSüerçeilc? i:lÇaieçkş I irtk ?
•
EvrKiomn usYuenndGiaö rüşIlrekrl Kaörkıenn i
ÖzetK aynavkeOl kaurm Lai stesi
SOSYBAİ LİL MLEVREA NTROOPJOİL 58
3.
AntrojpioN:la osBıiBlri liKmo?n vue AmAanç-
•
trojpionlTioenm eBli limAlnterroip clDoa-.ililnain
rıT ermiFnaorlkoljAain rtır .ioipnoBilinolS iım­n ıf
lamasYıenrdAian ktir opoY!öonmtji:ei nDiTona·ğ a
ih iA rkeoElkoo.ilvioeL,j i in guiÖstetAkinikt re-
ıp otoBjiilki mSloesry ovleAo njtir opKoultoujpi-
taşmaÖzseıt K aynavkeOl kaurm Lai stesi
4.A NTROOPOJLİNGİENL İŞMESİ 74
Evrim(cEivloelrül esryD)oi nfiüsztyoYnai­ysıtller
•
ma( DüizfyoÖnr)n eklİenrgiiD liüifzzy onistleri
IX
İNSAVNEK ÜLTÜR
AmeriDkiaf'üdzyao- AnlimzDaminü f zyon-Aimze­mi
rikOaknu vleuY enTia rihçFiolnikks iyonalistler
FonksiKyaovnr aFmoın ksiyAontnraolpiio slto j
StrüktürFarlainssStıtlzre ürik stiülrFearrla nsız
MaddeciKlüelret lPü sroilkojGie çiKşa ynaklar
veO kumLai stesi
II.S OSYAL/KÜLTAÜNRTERLO POLOJİ 93
5. KÜTLÜ RK AVR AMIV EK URAMI
95
KültSüörzc üğKüınsTüaan r ihKçüelstKiüa vrr amı
veT anımSloasryMıai:lr as,Y oHlaİuyd,ae vtae l
DeğerÇleevrr,e yeE ğUiytBuiimemry,,s P esli koloji,
OluşFuimkv,ie Sr e mbOolla rKaÜkL TÜÖRğ:r_i leinr,
TarivheiS düirre kTloipdliurm,İs daelvadelıyl rad­, e
alleşKtuirriaSllimlsiaştr eİmhitdiiyrKa,aç rlşaırlıa r,
DoyuSma ğlBaürt,ü nlSeoşytuitrlviaerDm ,ea ğdiışri r­
BiSri sOtleamKr üalkKt aüvrr vaeHm aır iKtüalstıü r
ŞemasınınT aArçviıeKhk a lyanmaAakislvlıaee:r ­ ,A k
rabaSlaığvkle,ıB eks leEnğmi,etY ,ie mrleşEmkeol­er,
nomvieT eknoBlioljivimeS,l a enra DtilvnaeD r e,v let,
KişSiilsitvkee Dm iiKl ü,l vteüT ra rÇiehv r-Keüslit ür
KuravmeDı e ğişKmaev raSmıılnnaı rTrıü:rK kü l­
tü-rKüü ltSüürreevlçe Ml uehrt -eÖvzaeK ta ynaklar
veO kumLai stesi
6. KÜLTÜRMEULH TEVİAİL,Ş KİVLEE R
SÜREÇLER 120
KültMüurhetle va İRkeviheb eDÜriçic (iHt­ali
neli) SisteKmullelra nKıRülelmhtabKüseo­rıre iln
nulvaeİr l işkKiülleStrüü rre Kçülletrü:Kr ülle­me,
türl,Ke üşlmteürlenŞmoekZ,uo ,rK Klüüall ttüürr leme,
Assismyiovlnea KüDletğüirş mKeasyin avkel ar
OkumLai stesi
SAHÇAA LIŞIM:YAÖ SNTEVME T EKNEİRKİL
7. 138
DoğvrueY araBrillSıgo iru nuD oğBaii lmlerinde
DeneTya riBhiil imBleelrgdSeeo syale;lK ültür
AntropBoillogjii dTeTe oikpnkllaSemorariK ua: ğ ıdı,
GörüşGmöez,lv eemT eknKiakyA ırta çlBairlıg i
TürlDeerğie:rT suet!u,mv seDa alv raıBıiılşgis al
SorTue knvieBğ iilP grio b-lCeemvia pYloarruımnu
KatıYlomlau Dyolğar uGdöaznl Teemk niKğüil ­
türaYşaıkrlıaE şmıimvk eE tYika klaşAırmalşa·r
tırıcının İsTtaartaÖifzsseıttziK lkaı yğnıa klar
veO kuma Listesi
X