• iNSAN •• •• USTU NE • BiR DENEME BÜYÜK FİKİR KİTAPLARI DİZİSİ : 40 Birinci Basım : Aralık 1980 REMZİ KİTABEVİ YAYINLARI EVRİM Matbaacılık Ltd. Şti. Selvili Mescit Sok. 3 Cağaloğlu - İstanbul 1980 Ernst Cassirer • iNSAN •• •• USTUN E • BiR DENEME Çeviren ARAT Necla REMZİ KİT AB E'Vi ISTANBUL Ankara Caddesi, 93 - ÖNSUNU Kültür yaşamımıza katkısı olacağına inanarak ve severek çevirisini yaptığım Ernst Cassir�r'in İnsan Üstüne Bir Deneme'si içinde yaşadığı mız yüzyılın düşünsel bunalımını derinlemesine çözümleyen bir yapıt. Yirminci yüzyılın en büyük düşünürlerinden biri olarak kabul edilen Cassirer, bu kitabıyla çağdaş bilginin özgün bir bireşimini ve insanın ken disine ilişkin sorunları çözmek için kendi usunu yüreklice kullanmaktaki becerisini örneklendiriyor. Cassirer bu yapıtında çok zengin bilimsel, tarihsel ve insanbilimsel verileri değerlendirerek insanın kendini tanımakta ve kPndi dünyasındaki sorunfar]a uğraşmakta simgeler yaratmasının ve simgeler kullanmasının ne denli etkin olduğunu göstermeye çalışıyor. Necla ARAT İstanbul, 1980 5 ÖNSÖZ Beni bu kitabı yazmaya ilk yönelten şey, İngiliz ve Amerikalı dostla rımın Simgesel Biçimler Felsef esi1 (The Philosophy of Symbolic Forms) adlı kitabımın bir İngilizce çevirisini yayımlamam konusundaki ısrarlı ri caları oldu. Dileklerini yerine getirmeyi pek çok istememe karşın ilk de neme çalışmalarından sonra Simgesel Biçimler Felsefesini tümüyle yeni den yazmanın şimdiki koşullar içinde hem yürütülemeyeceğini hem de haklı gösterilemeyeceğini anladım. Okuyucu açısından ele alındıkta çok güç ve soyut bir konu ile uğraşan üç cildin okunması dikkatin alabildiği ne kullanılmasını gerektirecekti. Yazar açısından ele alındığında ise yir mi beş yıldan daha çok bir süre önce planlanmış ve yazılmış bir yapıtı yeniden yayımlamak olanaksız olduğu kadar öğütlenemeyecek bir şeydi de. Çünkü yazar o zamandan beri bu konudaki incelemelerini sürdürmüş, pek çok yeni olgular öğrenip yeni sorunlarla karşılaşmıştı. Eski sorunlar bile yazarca daha değişik bir açıdan görülüp yeni bir ışık altında ortaya çıkmışlardı. İşte bütün bu nedenler yüzünden yeni ·bir başlangıç yapmaya ve tümüyle yeni bir kitap yazmaya karar verdim. Bu kitabın ilkinden çok daha kısa bir kitap olması gerekiyordu. Lessing, «büyük bir kitap büyük bir derttir» demişti. Simgesel Biçimler Felsefesi adlı kitabımı yazarken konuya kendimi öy1esine kaptırmıştım ki, bu biçimsel kuralı ya unuttum ya da savsakladım. Şimdi Lessing'in sözlerini kabul etmeye çok daha fazla eğilim duyuyorum. Bu yüzden bu kitapta olguların ayrıntılı bir açıklama sını yapmak ve kuramları uzun uzun tartışmak yerine, bana felsefe açı sından özel önem · taşıyormuş gibi görünen birkaç nokta üzerinde durma ya ve düşüncelerimi olabildiğince kısa ve özlü bir şekilde dile getirmeye özen gösterdim. Yine de kitapta ilk bakışta birbirinden çok ayrıymış gibi görünebile cek . konularla uğraşmak gerekti. Ruhbilimsel, varlıkbilimsel, epistemolo jik sorunlarla ilgilenen, Söylence ve Din, Dil ve Sanat� Bilim ve Tarihe ilişkin bölümler içeren bir kitap, en birbirine benzemeyen ve ayrı cinsten şeylerin bir mixtum compositum'u• olduğu karşı-savına açıktır. Ancak oku- (1) 3 Cilt, Berlin, Bruno Cassirer, 1923-29. (*) Mixtum Compositum: Karmaca karışımı. 7