IN DIT NUMMER AMC-internist prof. dr. Ernest Bri~t

36 Pages·2008·8.12 MB·Dutch

54e jaargang, 14 mei 1999, nummer 19
hcsilc OC :a
WEEKBLAD VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCHE MAATSCHAPPIJ TOT BEVORDERING DER GENEESKUNST
IN DIT NUMMER
AMC-internist prof. dr. Ernest Bri~t: 'Bijlmeronderzoek is in strijd
met beginsel van Hippocrates' - ENIBAS RUUVEDLIW.E 680
Interview met Kapitein ter zee-arts Andr4 Schouten
'Kiezen wie blijft leven en wie zal sterven" - LEOR NETTO 684
Nierpapil. Door het puntje van
de papil vloeit urine van de nie- Medisch dossier langer bewaren dan tien jaar?
ren naar de ureter (urinebuis).
Vanuit de ureter wordt de urine Mogelijkheden binnen de gegeven wettelijke kaders -
naar getransporteerd de blaas en
daar tijdelijk .negalsegpo Iedere .M.G.H NET TREGREV 688
nier telt gemiddeld tien tovti jf-
papillen. tien Urine bevat de
eindprodueten van metabolische
activiteiten en afvalstoffen als Ziekenhuis ontwikkelt criteria verantwoorde
Adequate radiotherapie dec is
ureum en chloride. Door de uit-
mogelijk op basis van v eerder
scheiding van water wordt bewaartermijn
gelegde .snevegegsgnilartseb
tevens het niveau van lichaams-
Hier wordt een r6ntgenfoto m
sappen in het lichaam geregu- Weinigproblemen in de praktijk - .M.M.F REMLEH en H.P.J. GNITIUB 695
1978 (links) vergeleken met ~e
.dreel
1998 (rechts) gemaakte foto.
Ingekleurde scanning elektro-
nenmicroscopie. Bron: Professor
.P Motta/Dept. of Anatomy/
University 'La Sapienza',
ecneicS~emoR Photo Library.
RUBRIEKEN
Contactwijzer 674
Hoofdredactioneel 675
MediSein 676
Brieven 678
Promotie 683
Recensie 687
Praktijkperikel Informed consent? 687
Veldwerk De co-assistent 690
Arts & recht 695
Over de grens Specialist in de USA 699
Agenda 700
Voorzitterscolumn LHV 701
Officieel 702
.r n45 91 (cid:12)9 41 999 1IEM (cid:12)9 HCSIDEM TCATNOC 376
tcatnoC hcsideM
dalbkeeW van ed GMNK
82-030 .let 32 119 ZON STIMULERINGSPRIJS 1999 VERNIEUWDE
BROCHURE
Redactie
B.V.M. Crul, huisarts, hoofdredacteur ZorgOnderzoek Nederland groep daarbij betrokken .si De 'TEPELPROBLEMEN'
R.J.M. Jansen, redacteur
(ZON) reikt in 1999 voor de jury bestaat verder uit mensen
row. drs. W.G. Juffermans, redacteur
mw. C.R. van der Sluijs, redacteur tweede keer een stimulerings- die bij het thema betrokken
drs. J.W. Tuijn, redacteur prijs uit voor vernieuwing in zijn en iemand die zelf in de
drs. R.J.H. Crommentuyn, journalist
drs. H. Maassen, journalist de gezondheidszorg. Dit jaar marge heeft geleefd. Na de
row. B. Verblackt, journalist si de prijs gericht op mensen zomer nomineert zij een aan-
mw. drs. S.E. Wfldevuur, journalist
mw. D. van Dijk, opmaakredacteur die leven in de marge van de tal ideeEn. De inzenders hier-
mw. mr, M.T.N. van der Leen, samenleving, zoals dak- en van werken allen hun idee uit T2~
redactieassistent/fotoredacteur
mw. C.M. Schouten, secretaresse/opmaak thuislozen, drugsgebruikers, tot een project, waaruit de
(ex)cli~nten in de geestelijke jury eind dit jaar de winnaar
Redactieadres Postadres
Lomanlaan 103 Postbus 20052 gezondheidszorg, eenzame kiest. Iedereen die in Neder- N
Utrecht 3502 LB Utrecht ouderen en bepaalde groepen land woont, kan een idee )
telefoon 030 282 3384/282 3323
e-mail: [email protected] jongeren. ZON ontvangt inzenden.
graag vernieuwende ideeen Het inschrijfformulier dient
Raad van Advies Medisch Contact
die bijdragen aan hun ge- uiterlijk woensdag 30 juni
J.EM. Bergen, voorzitter, huisarts
J.H.A.M. van den Bergh, longarts zondheid en die hen stimule- door ZON te zijn ontvangen.
P.W. de Feiter, agio-heelkuude
ren tot deelname aan de Voor een inschrijfformulier
mw. J.M. Hoevers, sociaal-geneeskundige
mw. dr. C. Vermeulen-Meiners, maatschappij. Het winnende en nadere informatie:
gynaecoloog idee verdient maximaal Pijnlijke tepels zijn een
Adviseurs namens het hoofdbestuur der f 150.000,- voor de uitvoering ZorgOnderzoek Nederland, schrikbeeld voor vrouwen
KNMG ervan en een bronzen beeld Maria Buijs die borstvoeding willen
mw. U. Roschar-Pel en mr. W.R Rijksen
van IlWiaal raven. Postbus 24 129 geven. Normaal gesproken
Basisvormgevlng De jury, onder leiding van Ria 2508 AC Den Haag hoeft het geven van borst-
.J van Halm, Amsterdam
Bremer, bekijkt onder andere telefoon: 070 306 82 30 voeding geen pijn te doen.
Abonnementen & Ledenservice hoe vernieuwend een idee is fax: [phone] Met de juiste voorbereiding
Elsevier bedrijfsinformatie bv,
Planetenbaan 1, Postbus 1110 en op welke wijze de doel- e-maih zonprijs@zon, nl kan veel narigheid worden
3600 BC Maarssen voorkomen. De vernieuwde
telefoon: 0346 577 238, fax: [phone]
brochure 'Tepelproblemen'
mw. A. van der Meent
Voor ,iet-leden van de KNMG zijn de van Borstvoedingorganisatie
kosten voor een abonnement f 232,50
LLL geeft moeders nuttige
(incl. BTW); Belgi~ Brf. 4650 (incl. BTW);
buitenland f378,- (incl. verzendtoeslag); informatie.
studenten-niet-KNMG-leden f91,50;
losse nummers: f 14,50. Abonnementen
lopen automatisch door, tenzij 30 dagen De brochure kost f 3,-
voor de vervaldatum schriftelijk wordt (exclusief verzendkosten) en
opgezegd.
Adreswijziging: drie weken van te voren is verkrijgbaar bij:
schriftelijk doorgeven.
Advertenties z Borstvoedingorganisatie LLL
Elsevier bedrijfsinformatie by, Postbus 212
Planetenbaan l, Postbus 1110
3600 BC Maarssen 5~ 4200 AE Zierikzee
Personeelsadvertenties: mw. S. sidler, telefoon: 0111 41 13 89
telefoon 0346 577 778, fax [phone]
Advertenties: C. Nieuwlands, Het neznorb dleeb nav ailI nevarlaW fax: 0111 14 7899
telefoon 0346 577 250, fax [phone]
Verkoopnabewerking: mw. S. van Vossen,
telefoon 0346 577 245, fax [phone]
Advertenties kunnen zonder opgaafv an
redenen worden geweigerd.
AANWIJZINGEN VOOR AUTEURS
th~
Oplage
31.500
@ Kopija anleveren op diskette, met een geprinte versie. E-mailen kan ook, met vermelding van
Druk adres en telefoonnummer.
Tijl Offset, Zwolle
@ De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te weigeren.
De redactie onathankelijk is en werkt op basis @ Beperk uw artikel tot 1.400 woorden (2 blz. MC) ,fo indien beslist noodzakelqk, tot maximaal
van een redactiestatuut. Alleen de berichten 2.200 woorden (3 blz. MC), inclusief een puntsgewijzsea menvatting van maximaa1150 woorden.
van verenigingen de achterin MC verschijnen
onder directe verantwoordelijkheid vanb et @ Gebruik bij het intikken zo min mogelijkfuncties en eigen g~dn pagina-opmaak.
bestuuvra n de KNMG end e federatiepartners, @ Literatuurverwijzingen en noten met nummers aangegeven op dejuiste plaats in de tekst;
Medisch Contact wordt door Elsevier
bedrifisinformatie bv in uitgegeven Iicentie bijbehorende lijst onderaan het artikeL
voor de KNMG. @ Voorzie tabellen, schema's en figuren van een bondige titeL Aanleveren op een apart veI.
(cid:14)9 ,9991 KNMG
@ De redactie maakt de koppen, de tussenkoppen, de leaedn de quotes.
lid Groep Vaktijdschriften van het Nederlands @ Van geaccepteerde artikelen vervalt het auteursrecht aan de redactie.
Uitgeversverbond 0025-8245 ISSN
@ De redactie heeft her recht bijdragen weer te geven op de website van Artsennet.
ano:lrQvJrevtal~u
674 MEDISCH CONTACT (cid:12)9 14 MEI 1999 (cid:12)9 54 nr. 19
Noteren om niet te vergeten
Op mijn zolder had ik tot voor kort Centrum Twente, mr dr. H.G.M. ten Vergert, in meer
een soort kerkhof. In dikke enve- juridische zin heeft betoogd dat het voor een goede
lnppen lagen daar, keurig naast patientenzorg nu en in de toekomst belangriik is dat
elkaar, mijn overleden patiOnten. sommige patientengegevens langer dan tien jaar worden
Gerangschikt op datum van overlij- bewaard, nemen Hehner en Butting her stokje over.
den, zoals op een echt kerkhof. Op Neemt Ten Vergert het standpunt van de Nederlandse
een plankje in de praktijk beyond zich een 'voorlopig' Vereniging voor Radiotherapie om 'hun' patientendos-
kerkhof dat altijd sneller in omvang toenam dan ik siers levenslang te bewaren als voorbeeld, IIelmer en
dacht. De dossiers van overleden pati~nten zijn immers Butting beschrijven hoe ze in bet Slingeland Ziekenhuis
meestal het dikst en worden vooral gevuld tijdens de te Doetinchem een forse stap verder gingen in bet speci-
laatste drie maanden van hun leven. Ms het plankje in de ficeren van war wel en niet moest worden bewaard. Daar
praktijk vol was, werd het geruimd. De inhoud ging naar had men zich tijdig gerealiseerd dat na het verstrijken
de definitieve laatste rustplaats op zolder. van de overgangstermijn in het jaar 2005
Een paar keer per jaar moest ik op een wan- alle dossiers na tien jaar zouden moeten
kel trappetje zoeken naar die ene brief van worden vernietigd. Alleen al op logistieke
zoveel jaar geleden, die meestal nodig was gronden a hell of a job. Mijn zoldertje is er
voor de familie in verband met een erfelijk- niets bij.
heidskwestie of voor wetenschappelijk Dan maar de zelfregulering oppakken,
onderzoek. Nee, ik heb de overledene nook zoals bedoeld in de WGBO, dacht men in
om toestemming gevraagd, maar ik dacht Gelderland. Langer bewaren 'indien dit
altijd dat deze her wel ok4 had gevonden. redelijkerwijs uit de zorg van een goed
hulpverlener voortvloeit', schrijft de wetge-
H et zien van oude dossiers gaf mij vet. Maar war is redelijk in de praktijk?
vaak een gevoel van melancholie. Nadat bijna 40.000 medische dossiers waren
Van elke pati/~nt wist ik via mijn doorgebladerd en na een jaar nog eens was
eigen cerebrale dossier meestal nog heel veel gekeken of de schifting wel correct was,
details. Behalve de overlijdensdatum, want die bleek werd duidelijk dat de aangenomen criteria in de praktijk
altijd, soms jaren, langer geleden dan ik aanvankelijk ver- goed voldeden. Andere ziekenhuizen en instellingen
moedde. Een verdringing van de snelheid waarmee ook kunnen er hun voordeel mee doen.
mijn leven w)orbijschoot.
Maar ook mijn zolder raakte overvol met pati~nten- H oe anders zal het in en rond Kosovo zijn. De
dossiers. Wat nu gedaan? Bewaren of niet? Wat si wette- anesthesist Andrd Schouten kan zich er, gezien
lijk voorgeschreven? Is tien jaar inderdaad de termijn? zijn ervaringen in het verleden, een voorstelling
Voor iedereen? jiB besluit tot vernietigen natuurlijk wel van maken, zo zegt hij in het interview verderop in dit
her dossier velletje voor velletje door de papierversnip- nummer. Schouten was in Srebrenica, waar hij vanuit
peraar halen. Medische dossiers die per ongeluk in de zowel professioneel als menselijk oogpunt (te) reel zag.
vuilnisbak van de dokter worden aangetroffen, doen het Hij vindt het nog altijd moeilijk om erover te praten.
immers altijd goed in de landelijke ochtendbladen. Niks medische dossiers toen, maar nu ook niet in
Kosovo, en voorzover ze er al zijn, lzullen ze door de
" (cid:127) A T a t gebeurt er als straks dat veel aangehaalde vluchtende Kosovaren niet onder de mru~ zijn meegeno-
transmurale elektronische pati&atendossier men. Of de Servi~rs er goed op zullen passen, valt te
u u w ordt geOffectuee r d? . Wie mag wat schonen. ? betwijfelen. Het zal dus improviseren women met
In dit MC komt mijn bewaar of opschoningsprobleem blanco medische dossiers. Ook hier zal genoteerd moe-
uitgebreid aan de orde. In veel groter verband. Nadat de ten worden, al is het maar in een poging om niet te ver-
secretaris van de Raad van Bestuur van het Medisch geten.
54 hr. 19- 14 MEI 1999 (cid:12)9 MEDISCH CONTACT 675
Nieuws- Sprdvy- Nachrichten - Izvestie- Nouvelles- News - Noticias- Haberler
ALTERNATIEVEN VOOR BIOPSIE
PROEFDRAAIEN
VOOR OUDE-
BIJ BORSTKANKER
JAARSNACHT
E en minuut voor midder- H et verrichten van een biopsie om 1.836 van dergelijke biopsies bij 1.643
nacht op 31 december borstkanker vast te stellen, kan vrouwen bij wie na een mammagrafie of
1999. Spanning. Wat gebeurt anders en is minder vaak nodig, ultrasoon borstonderzoek een mogelijke
er als de klokken twaalf slaan? beloven verschillende ontwikkelingen. Zo tumor, niet voelbaar in de borst, aan het
Het Academisch Ziekenhuis concluderen Amerikaanse onderzoekers in licht kwam.
Utrecht heeft in haar calami- de Journal of the American Medical Van de genomen biopten bleken er 412
teitenhospitaal getest welk Association (JAMA) dat een zogenoemde (22%) kankergezwellen. De onderzoekers
effect de eeuwwisseling heeft large core needle biopsy (LCNB) een be- herhaalden 202 biopsies, waarbij ze nog
op het zorgproces. De klok- eens 32 gevallen van kanker vonden.
ken van de apparaten en sys- Volgens hen is LCNB accuraat en betrouw-
temen werden vooruitgezet baar en zullen veel vrouwen er de voorkeur
naar oudejaarsnacht 1999, aan geven, omdat daarbij alleen lokale ver-
23.30 uur. Een ernstig onge- doving nodig ,si hetgeen geen littekens
val werd gesimuleerd in de oplevert en ongeveer een uur tijd kost.
regio. Vijftien mensen raak- Daarbij is de methode eenderde tot de helft
ten gewond bij een botsing goedkoperd an een chirurgische biopsie.
tussen een bus en een tank- New Scientist meldde onlangs dat de
wagen met methyleenchlo- Amerikaanse Federal Drugs Administra-
ride. Per ambulance en heli- tion de T-scan 2000 heeft goedgekeurd, een
kopter werden de pati~nten apparaat dat kwaadaardige tumoren kan
naar het calamiteitenhospi- opsporen. Het apparaat kan de radioloog
taal gebracht. Tijdens de test, bij twijfelachtige mammografieuitkomsten
die door het Millennium meer informatie verschaffen bij zijn beslis-
Platform Zorg (MPZ) was sing al dan niet over te gaan tot een biopsie.
georganiseerd, is geen cruci- De T-scan wordt op de borst geplaatst en
aal onderdeel van een sys- stuurt een kleine stroom elektriciteit door
teem of apparaat uitgevallen. trouwbaar alternatief is voor een chirurgi- het weefsel. Tumorweefsel geleidt de
'Er waren alleen cosmetische sche ingreep. impulsen beter dan normaal weefsel. Op
problemen als een onjuiste Een lange injectienaald en speciaal een monitor verschijnen eventuele kwaad-
datum op de uitdraai van de ontwikkelde beeldtechnologie vormen de aardige tumoren als witte vlekken. Wanneer
lab-uitslagen en op het rap- basis voor de LCNB. Een team uit Boston de T-scan in Nederland wordt geintrodu-
port van de hartbewakings- onderzocht over een periode van zes jaar ceerd, is nog niet bekend. << BV
monitor. Maar de uitslagen
en gegevens klopten wel',
aldus Patrick Jansen, project- op te sporen. Volgens voorzit- ureum in combinatie met een
ALTERNATIEF
leider ziekenhuisinstellingen ter Krol van het MPZ moet er ldeine dosis didanosine, een
VOOR DURE HIV-
van bet MPZ. in zorgland nog veel gebeu- nucleoside reverse transcrip-
BEHANDELING
De bemoedigende resul- ren. Na de zomer moet de taseremmer, geeft volgens
taten kunnen niet worden zorgsector klaar zijn, maar er ~A ikaanse onderzoekers hen opvallende resultaten.
doorgetrokken naar andere zijn nog steeds achterblijvers ebben een goedkoper Zowel in Zuid-Afrika als
zorginstellingen in Neder- die moeten worden gesteund alternatief gevonden voor de Botswana is de combinatie
land, stelt het MPZ. Geen en begeleid. Slaagt een zieken- medicijncocktails uit de wes- uitgeprobeerd. Onderzoekers
zorginstelling is hetzelfde. huis er niet in op tijd de terse wereld die voor HIV- verbonden aan een HIV-kli-
Daarom stimuleert het plat- instelling millenniumbesten- geinfecteerden in ontwikke- niek in Johannesburg hebben
form de zorginstellingen om dig te maken dan kan de lingslanden onbetaalbaar en de behandeling getest bij 127
een tijdreis als in Utrecht te Inspectie voor de Gezond- dus onbereikbaar zijn. Be- aids-pati~nten, zowel man-
organiseren om problemen heidszorg ingrijpen. << SW handeling met hydroxy- nen als vrouwen. Binnen 24
676 MEDISCH CONTACT - 14 MEI 1999 (cid:12)9 54 nr. 19
weken was bij 68 procent van behandeling van aids. Hy- 210 pati~nten, onlangs Bovendien vielen de patien-
hen het HIV-gehalte in het droxTureum, soms gebruikt gepresenteerd op een confe- ten die een foto hadden meer
bloed niet meet meetbaar en bij de behandeling van leuke- rentie van de American af en daalde hun cholesterol-
dat bleef zo. Itet aantal CD4- mie en sikkelcelanemie, remt Heart Assocation. gehalte sterker. Na een jaar
cellen, die bij een HIV-infec- de aanmaak van nucleine De participanten waren was de verstopping van de
tie worden afgebroken, steeg zuren en blokkeert de active- gemiddeld 54 jaar oud en halsslagader bij mensen uit
significant. Een onderzoeks- ring van CD4 witte bloedcel- hadden slechte eetgewoonten de fotogroep significant meer
team van een aids-kliniek in len waarin het virus zich en weinig lichaamsbeweging. verminderd dan bij de con-
Gaborone, Botswana, vond voortzet. << BV Met een ultrasoon on&r- trolegroep, melden de onder-
vergelijkbare resultaten bij zoek stelden de onderzoekers zoekers.. BV
eenzelfde behandeling van de mate vast van verstopping
FOTO VERSTOPTE
150 pati~nten, zo meldt New van de halsslagader, veelal
SLAGADER KNIPPEREN MET
Scientist. voorbode van hartaanval of
BEVORDERT EEN PROTHESE-
I)e behandeling geefl wel beroerte. De participanten
GEZONDHEID KUNSTOOG
bijwerkingen. Bij sommige zagen foto's van hun ver-
pati~nten nam de productie M et een foto van je stopte slagader en kregen O ndanks het bestaan van
van bloedcellen af. In 8 pro- .(klein)kinderen of ge- adviezen om hun gezond- goed gelijkende kunst-
cent van de gevallen was dit liefde in je portemonnee kun heid te verbeteren, zoals ogen, gaat het dragen ervan
ernstig. In Zuid-Afrika kregen je nog pronken. Met een foto di~ten, stoppen met roken en vaak niet ongezien. De onbe-
enkele pati/~nten een donkere van je verstopte slagaders meer bewegen. weeglijkheid van het ooglid
huid en nagels. Volgens de niet. Wel kan het meedragen De helft kreeg foto's van toont veelal aan dat het om
onderzoekers zijn de bijwer- daarvan de gezondheid be- de slagaders mee om in hun een prothese gaat. Duitse art-
kingen echter niet erger dan vorderen, concluderen Ame- portemonnee te dragen of op sen zeggen hierin verande-
bij andere behandelingen van rikaanse onderzoekers. de koelkast te plakken. Het ring te kunnen brengen. Ze
een HIV-infectie. De behan- Mensen die zo'n foto effect bleek gunstig. Zes hebben een kunstmatig oog
deling met hydroxyureum en hebben, verliezen meer ge- maanden later waren 60 ontwikkeld met een ooglid
didanosine kost ongeveer een- wicht, gaan sneller over tot mensen uit de fotogroep dat simultaan aan het
tiende van behandeling met meer bewegen en stoppen begonnen met actiever bewe- gezonde oog opent en sluit.
'westerse' medicijncocktails. eerder rr/et roken dan pati~n- gen, vergeleken met 34 uit de Het ooglid is gemaakt
AI sinds enkele jaren ten die een foto van hun controlegroep. Van de foto- van een elastisch latex mem-
wordt onderzoek gedaan naar beschadigde slagaders maar groep waren elf pati&aten braan en is samengevoegd
het gebruik van hydroxy- d~n keer zien. Dat is hel resul- gestopt met roken, van de aan een glazen oog. Het oog-
ureum als geneesmiddel in de taat van een onderzoek onder controlegroep d6n persoon. lid is via een draadje verbon-
den aan een minuscuul
kleine motor dat werkt via
een batterijtje aan de achter-
gP,.F._FF Cr.EA N g2JE'I'AKS \
kant van her glazen oog. De
~.FTIN~, NI "I.EB ...'~IOHNEKEI~"
spieren van het gezonde oog
voeren via een elektronisch
A OF.,'Fe j systeem dit motor@ aan,
zodat de oogleden gelijktijdig
bewegen, schrijfl het onder-
zoeksteam van de Humboldt
Universiteit in Berlijn in een
brief aan vakblad The Lancet.
De Duitsers hebben bet
%
kunstoog geimplanteerd bij
een pati&at die is geopereerd
aan een aangezichtstumor
waarbij edn oog verloren
ging. De synchronisatie is
getest door een video-
opname in slowmotion af te
spelen. De onderzoekers
reageren tevreden: 'I)e
pati&lt kreeg door het bewe-
gende kunstooglid een reel
natuurlijkere verschijning.
I)e onnatuurlijke starheid
van de traditionele gezichts-
O'
prothese is overwonnen.'
BV
54 nr. 19 (cid:12)9 14 MEI 1999 (cid:12)9 MEDISCIt CONTACT 677
Plaatsing in deze rnbriek houdt niet in dat de redactie de erin weergegeven zienswijze onderschrijft, De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.
De omvang van uw ingezonden brief client te worden beperkt tot maximaa1300 woorden. AIs het even kan: aanleveren op diskette of per e-mail.
Onderzoeks- betrokkenen hebben her komt bet dat de bevolking de met de vrij universele princi-
samenwerking gewoon te druk met de dage- aangeboden gezondheidszorg pes van huisartsgeneeskunde
lijkse rontinewerkzaamheden. Met zinvol vindt?' is al eerder te benaderen (MC nr.15/1998,
met Ghana
Wolffers c.s. doen behartens- gesteld en ook is er antwoord blz. 515), vield e schrijvers het
~ Onlangs werd in waardige uitspraken als 'De gekomen van die bevolking. schampere commentaar van
Medisch Contact nr. verhoudingen tussen onder- Steevast komt naar voren Wolffers ten deet. Dit valtM et
2/1999, blz. 60 door zoekers uit Europa en het ont- komen dat de attitude en te rijmen met de wat na'ief
Wolffers, Ruitenberg en Adjei wikkelingsland moeten gelijk- motivatie van de gezond- enthousiaste toon waarop
bericht overe en 'uniek' expe- waardig zijn', maar hoe ditk an heidswerkers te wensen over- Wolffers c.s. het 'unieke
riment: onderzoekssamenwer- women gerealiseerd, wordt laat, hun kennis en vaardighe- Ghanees-Nederlandse experi-
king met Ghana. Onze eerste Met echt uit de doeken den tekortschieten, het iedere ment' beschrijven. Een initia-
reactieb ij een aankondiging gedaan. De uiterst relevante keer een ander is en dater fief waaraan dezelfde gedach-
van samenwerking tussen vragen aan het begin van het geen continu~teit in de zorg is. tegang ten grondslag ligt:
Nederland en Ghana was artikel worden niet uitgediept Toen eerder in MC werd relevant onderzoek met men-
vreugdevol en de term 'uniek' of beantwoord. De vraag'Hoe voorgesteld deze problemen sen daar en gebaseerd op door
zette aan tot nieuwsgierigheid. hen aangegeven behoeflen.
Lezenw e vervolgens dath et Wolffers meet in zijn denken
de eerste keer is dat lets derge- af en toe met twee maten.
Tuchtrechtspraak als therapie
Iijks op de juiste wijze is voor- Terwijl hij er moeite mee heeft
bereid, dan rijzen er toch wel dat mensen die alleen maar
enkele vragen. Te meer daar een medische opleiding heb-
een groot deel van her artikel Namens de medische staf van het Onze Lieve ben gehad hun visie over
is besteed aan het badinerend Vrouwe Gasthuis (OLVG) te Amsterdam reageer gezondheidszorg en ontwik-
op ~n hoop gooien van alle ikg raag op het interview met de voorzitter van keling naar voren brengen en
eerdere vormen van westerse het Centraal Tuchtcollege voor de Gezond- hij een tropenarts ziet als een
bemoeienis met de gezond- heidszorg, mr. J.J.R. Bakker, in bet nummer van 'onhandig ding', menen wij als
heidstoestand in armere lan- 8 januari 1999 (MC nr. 1/1999, blz. 10). vertegenwoordigers van beide
den en deze af te doen als In dit interview women onder meer de omstandigheden en categorie~n dat Wolffers in-
zijnde 'paternalistisch', 'eenzij- voorwaarden besprokenw aaronder bet tuchtcollege besluit middels model staat voor de
dig' en 'anekdotisch'. een arts te laten voorkomen. Terecht betreurt de voorzitter correcte (gezondheids)ont-
Behalve de obligate en helaas dat het tuchtrecht door de klager soms wordt gebruikt als wikkelingsplannedri e eerst
veelvuldige voorbeelden 'hoe opstap naar een civiele procedure (schadeclaim). Toch lijkt de alle voormalige research in
het niet moet', zijn er echter voorzitter er in dezelfde alinea geen moeite mee te hebben het Afrika afkraakt, en passant de
ook in toenemende mate tuchtrecht naar goeddunken te misbruiken, namelijk als Afrikanen excuseert voor hun
samenwerkingsverbanden te onderdeel van het rouwproces. Ook als volgens de objectieve geringe verrichtingen op on-
identificeren, die voldoen aan gegevens blijkt dat de 'behandelend arts alles heeft gedaan wat derzoeksgebied, en dan komt
de criteria die Wolffers als mogelijk is en geen verwijtbare fout kan worden aangetoond', met ei van Columbus: bottom
'baanbrekend' beschrijft. dan nog is hij bereid deze arts voor bet tuchtrecht te dagen up ,hcraeser voorzichtig en
Onderzoek naar dengue en indien de klager daarom vraagt. Ook al lijkt de ldacht onge- vooral niet paternalistisch
typhoid fever in Indonesi~ en grond. Ms onderdeel van een rouwproces dient de arts zich in begeleidH.i j lijkt hierbijw at
malaria in Vietnam waaraan het openbaar te verdedigen. op een Januskop: aan de voor-
universiteiten en ziekenhuizen Een toepassing van her recht die haar gelijke in de Neder- kant kritisch en beschouwe-
in Amsterdam en Nijmegen landse jurisprudentie niet kent! Artsen moeten een dagje voor lijk, aan de achterkant een
deeinemen, zijn uitstekende bet gerecht opvatten als onderdeel van hun streven naar kwa- oogje houdend op de belan-
voorbeelden. Op lokaaln iveau liteit. Ook al krijgt de arts in het openbaar - onterecht - agres- gen van het Rawoo. Het zou
vindt er veelvuldig voorbed- sie over zich uitgestort, hij moet dit op de koop toe nemen. hem sieren als hij zijn eigen
dige samenwerking plaats. Alles dient te wijken voor de vermeende, onbewezen, heil- geesteskinderen met dezelfde
Betrefl het hier onderzoek, zame werking van een ongegronde tuchtzaak. kritische blik beschouwde als
dan heet het 'operationeel'. Het ingenomen standpunt van voorzitter Bakker vraagt om de gedachten van anderen.
Dat betekent dat het vaak Met kritische bijstelling!
de internationale medische april Den Haag, 9991
pers haalt. Er zijn methodolo- Amsterdam, april 9991 ,straesolucreJbuAtVNA N DEN gooloimedipeHOMBERGH,
NAMENS DE MEDISCHE STAF OLVG (125 LEDEN),
gische tekortkomingen of de I", SLAGBOOM, rettizroov-eciv PIETER VAN DEN HOMBERGH,
rekeozredn o,strasiuh
De beschouwt deze discussie redactie sla .netolseg
678 MEDISCH CONTACT (cid:12)9 14 MEI 1999 (cid:12)9 54 nr. 19
Lachmeditatie
consulten leidt slechts 6 pro- nuiteit in gevaar. De grote (MC nr. 15/1999, blz. 526).
Tot mijn grote vreugde cent tot verwijzing naar een waarde van de huisarts voor Het KNMG-LHV-project
besteedt u in het num- specialist. de patient ligt in het feit dat Steun en Consultatie bij
mer van Medisch Onderzoek wijst uit dat hij zijn pati~nten in de loop Euthanasie in Nederland
Contact van 9 april 1999 aan- pati~nten de huisarts over het van de jaren in verschillende (SCEN) biedt in de toekomst
dacht aan de effecten van algemeen zeer waarderen. probleemsituaties terugziet. huisartsen binnen hun DHV
lachen op de gezondheid (in Ook de overheid en verzeke- Men spreekt in dit verband de mogelijkheid in contact te
de rubriek MediSein van MC raars benadrukken regelmatig van 'levensloopgeneeskunde'. komen met een ervaren en
nr. 14/1999, blz. 489 en in het de belangrijke rol die de huis- Ziekten beinvloeden vaak het speciaal opgeleide collega om
interview met Patch Adams arts in de gezondheidszorg gezin en de huisarts is bij uit- informatie en adviesi n te
op blz. 498). speelt. De laatste jaren echter stek degene om met deze wis- winnen of om deze te vragen
Iedereen weet hoe heerlijk het lijkt de huisarts bijna aan zijn selwerking rekening te hou- als onafhankelijk consulent op
is om eens een paar minuten eigen succes ten onder te den (gezinsgeneeskunde). Als te treden. De consulenten zijn
te lachen. Er kan vaker wor- gaan. Vele taken zijn uitge- in de toekomst het meten van door de beroepsgroep aange-
den gelachen (alleen of met breid of erbij gekomen. de bloeddruk en het maken wezen, geschoold en werken
meer) en wel in de vorm van De huisarts werkt gemiddeld van een uitstrijkje door de volgens richtlijnen. De SCEN-
de lachmeditatie, een gestruc- 56 uur overdag per week en doktersassistente wordt ver- consulenten ontvangen voor
tureerde oefening van 51 heeft daarnaast nog zo'n 20 richt, de carapati~nten en het uitvoeren van een consul-
minuten met drie delen: uur dienst in de avond/nacht pati~nten met suikerziekte tatie een vergoeding van
.1 Strekken en rekken van alle of het weekend, waarin hij of door de praktijkverpleegkun- f 375,-. Registratiee n weten-
spieren. zij de primaire medische zorg dige worden begeleid en de schappelijke evaluatie maken
2. Lachen (en indien gewenst voor tien- tot twintigduizend huisarts tot zorgmanager is deel uitv an het project, dat
huilen). mensen heeft. In toenemende getransformeerd, gaat dit ten naast het bieden van deskun-
3. Stilte. mate komen er signalen dat koste van de kwaliteit van de dig advies en een goede toe-
Na een ochtend luisteren, deze omvangrijke werklast te eerstelijnsgezondheidszorg en gankelijkheid, beoogt de kwa-
spreken of werken, is het zeer zwaar en zelfs ongezond is. De het vertrouwen in de huisarts- liteit van consultaties en van
goed om - all4~n met diege- overheid heeft in vroegere geneeskunde. het medisch handelen te ver-
nen die dat willen - deze lach- jaren regelmatig de wens te Naar onze mening ligte en be- beteren.
meditatie te doen: u even kennen gegeven de positie van langrijke aanzet tot een oplos- Met het project SCEN wordt
ongegeneerd uit te rekken, de huisarts te willen verster- sing van de problemen in de onder andere invulling gege-
samen te lachen en stil te zijn. ken. Deze versterking is echter uitbreiding van het aantal yen aan het professionaliseren
Mocht er in de loop van de volstrekt onvoldoende ge- huisartsen. Om tot een opti- van de consultatie in het
ochtend enige dufheid zijn weest, zeker in het licht van de male pati~ntenzorg te komen kader van de meldingsproce-
ontstaan, dan verdwijnt die toegenomen taken. met respect voor de werklast dure euthanasie en het kan
als sneeuw voor de zon. De recent door de overheid van de huisarts moet naar bijdragen in de totstandko-
Lachen prikkelt de levens- gepresenteerde plannen baren onze mening het bovenstaan- ming van een tarief. Na de
kracht en heeft een verfris- ons grote zorgen. Aanzienlijke de royale bedragw orden be- definitieve toekenning van de
send effect. Iemand zei eens financi~le middelen (260 mil- steed aan het opleiden van subsidie door het ministerie
na een lachmeditatie: 'Ik voel joen) zullen worden aange- huisartsen en een belangrijke van VWS wordt het project in
mij gedoucht van binnen!' wend onder andere ter invoe- verlaging van het aantal pa- vier jaar gefaseerd ingevoerd.
ring van praktijkverpleeg- ti~nten voor een normprak- Per jaar kan het netwerk met
,thcerdneviuD april 9991 kundigen. Deze praktijkver- tijk. vijf 5 zes districten worden
DHYAN SUTORIUS, arts
pleegkundigen zullen, ver- uitgebreid. Vanuit deze dis-
bonden aan verschillende april Krommenie, 9991 tricten kan het netwerk wor-
Huisarts of peorgnestrasiuH :einemmorK
praktijken, begeleiding geven J.H. VAN DEN BERG, den uitgebreid naar verpleeg-
zorgmanager? aan pati~nten met bijvoor- C.L. BREMERKAMP, huizen en ziekenhuizen.
MW. C.J.M. VAN GRIEKEN,
In Nederland zijn on- beeld cara of suikerziekte. MW. N.D. MARTIJNSE, Daarnaast wordt samenwer-
geveer 7.000 praktise- Ons inziens brengt deze ver- H.G. MASSELINK, king gezocht met centrav oor
A. STEKETEE,
rende huisartsen geves- snippering van zorg de conti- MW. N.J. VROON-ROUKEMA, de ontwikkeling van pallia-
tigd. Dit betekent dat een J.H. WALBURG, tieve zorg.
J. VAN DER WOUDE
gemiddelde huisartsenprak- Rectificatie Voor een uitgebreide beschrij-
tijk ongeveer 2.300 ingeschre- ving van het project SCEN en
In het artikel 'Geen ketenzorg zonder
venen (of zielen) kent. Randvoorwaarden het succesvolle pilot project
zorginformatie' van ZJ, E,M, Bakker
Gemiddeld gaat een Neder- SCEA verwijsi k naar Medisch
in MC nr.16 is in het omkaderde euthanasie
lander vier maal per jaar naar Contact nr. 2/1999, blz. 48.
tekstje op blz. 575 een four geslopen:
de huisarts. In totaal zijn dat in plaats van 'ziekenhuisproces' had Dit is een reactie op de
60.000.000 consulten per jaar. er 'ziekteproces' moeten staan. ingezonden brief van ,thcertU april 9991
DRS. E.H.J. VAN WIJLICK, redieltcejorp
Van deze grote hoeveelheid mw. J.A.J. Garretsen SCEN
34 nr. 19 (cid:12)9 14 MEI 1999 (cid:12)9 MEDISCH CONTACT 679
'BIJLMERONDERZOEK
SI IN STRIJD MET
BEGINSEL VAN HIPPOCRATES'
Hij hoopt dat geen enkel ziekenhuis bereid is een bevolkingsonderzoek uit
te voeren onder de Bijlmerslachtoffers. Niet alleen omdat ongericht medisch
onderzoek onverantwoord is, maar ook om de reactie te peilen van de
overheid. 'Dan kunnen we de grenzen van de politiek bepalen en vaststellen
waar onze autonomie als arts ophoudt.' Een gesprek met internist E. Briet,
verbonden aan het Academisch Medisch Centrum, over de druk van de
ENIBAS E.
politiek op medici, en over hoe het nu verder moet.
WILDEVUUR
Z onder werkelijke causale aanwijzingen heeft inventarisatie van klachten door het AMC kwamen
onderzoek naar een eventuele verhoogde ernstige aandoeningen statistisch niet vaak genoeg
ziektefrequentie geen zin. Prof. dr. Ernest voor omte spreken van een 'Bijlmereffect'.
Bri~t, hoogleraar In-
wendige Geneeskunde BEETJE ROOK, GEEN VUUR
aan her Academisch 'De resultaten van clusteronderzoek blijven meestal
Medisch Centrum onbevredigend, zeker ten opzichte van de grote ver-
(AMC) knikt instem- wachtingen vanh et ongeruste publiek en in verhou-
mend, alsof het zijn ding tot de geleverde inspanningen: veel 'negatieve'
eigen woorden zijn. of weinigzeggende 'positieve' onderzoeksuitkom-
Epidemioloog J.W.W. sten', stelt Coebergh in zijn NTvG-artikel. Bri~t
Coebergh schreef in juli springt daarop in: 'Niet alleen in de Bijlmer, maar
1998 in het Nederlands ook bij mensen die in de buurt van een kerncentra-
Tijdschrift voor Ge- le, op vervuilde grond of onder hoogspanningsmas-
neeskunde (NTvG) ten wonen, levert ongericht lichamelijk onderzoek
over de verleiding te weinig op.'
vluchten in een cluster-
onderzoek als gezonde Maar waar rook is, is vuur?
en mondige burgers 'Dat idee ligt ten grondslag aan de onrust onder
door ziekten worden de bevolking. Ms mensen in de buurt van een kern-
overvallen. Het artikel reactor wonen en twee kinderen in de buurt krijgen
lijkt het script voor het leukemie, is het begrijpelijk dat zij dat wijten aan die
rnediaspektakel 'Wel of uitwendige factor. Terwijl er helemaal geen verband
geen bevolkingsonder- hoeft te zijn. Sores is er een beetje rook waar geen
zoek Bijlmerramp?' met vuur is.'
in de hoofdrol hetA MC Een bevolkingsonderzoek uitvoeren om onge-
en de overheid. rustheid weg te nemen, daar voelt Briat niets voor.
Ondanks de roep 'Waarom zijn juilie zo streng~." vragen mensen.
vanuit de politiek en het 'Artsen doen toch wel vaker lets om hun pati~nten
publiek om een bevol- gerust te ~ stellen. Waarom dan nu niet met een be-
'We moeten de geneeskunde kingsonderzoek houdt volkingsonderzoek?' Hij is stellig: 'We moeten ratio-
het AMC voet bij stuk: ned blijven en de geneeskunde niet gebruiken om al
niet gebru~ken om al he; leed
ongericht lichamelijk het leed in de wereld te verhelpen"
in de wereld e~ verheipe~'
onderzoek is niet ge- Bri~t kan her aan zichzelf niet verkopen om on-
rechtvaardigd. Uit een derzoek te doen met het doel ongerustheid weg te
680 MEDISCH CONTACT (cid:12)9 14 MEI 1999 (cid:12)9 34 nr. 19
nemen. 'Ongericht lichamelijk onderzoek geeft meer MEDISCHE INSPANNINGEN
nadelen dan voordelen. Dat is in strijd met het be- Op de buitenwereld komt het AMC over als een kille
ginsel van Hippocrates: in de eerste plaats, doe geen organisatie die niets doer om de Bijlmerslachtoffers
kwaad. Her is het ABC van de geneeskunde. Dat is al te helpen. Onterecht, stelt Brier. 'Wij zijn wel dege-
duizenden jaren zo geweest en dat geldt tot de dag lijk begaan met de slachtoffers. De mensen met
van vandaag: klachten die door hun huisarts zijn doorverwezen,
Briet draagt de Wet op het bevolkingsonder- komen hier op de polikliniek en worden behandeld.'
zoek ann als mogelijk wapen tegen een Bijlmer-
onderzoek. 'Die wet is toch opgesteld om onderzoek
te voorkomen waarbij de voordelen niet opwegen
tegen de nadelen? Het Bijlmeronderzoek gaat in
tegen de geest van deze wet.' Een eventueel Bijl-
meronderzoek valt vermoedelijk echter niet onder
de Wet op bet bevolkingsonderzoek.
NIETS DOEN, IS NIET GEMAKKELIJK
Maken jullie jeer niet makkelijk vanaff. Er zijn men-
sen met klachten; die zijn ongerust. Jullie houden voet
bij stuk: geen ongericht medisch onderzoek. Die men-
sen kunj e toch niet in dek ou laten staan?
'Met het driedelige AMC-onderzoek is gepro-
beerd de ongerustheid weg te nemen. De onder-
zoekscommissie van het AMC condudeerde dat het
onderzoek geen klinische beelden heeft opgeleverd
die een gevolg van de vliegramp kunnen zijn, met
uitzondering van de posttraumatische stress-stoor-
nis (PTS). Er is gezocht naar een patroon dat ons op
het spoor zou kunnen zetten van welke ziekte dan teH~ op gang brengen van de
ook. Dat zijn wij niet tegengekomen. Wij vonden
hulpverlening direct na de ramp
verder geen causale relatie tussen de ramp en vijf
s~ behooriffjk goed gegaan'
nieuwe SLE-gevallen (systemic lupus erythemato-
des). De artsen spannen zich in voor de behandeling
van die mensen. Ann de zijlijn kan de geneeskunde
een rol spelen door in te springen als er concrete Niet alleen het AMC spant zich in voor de
medische problemen zijn, Meer kunnen we niet slachtoffers, ook de huisartsen in de omgeving doen
doen.' hun best. Met een eventueel bevolkingsonderzoek
Een makkelijke opgave is het niet om als arts je wordt her werk van de huisartsen van tafel geveegd.
handen op de rug te houden, stelt Bri~t. 'Je moet ste- 'In de wandelgangen heb ik vernomen dat de huis-
vig in je schoenen staan om niets te doen. Je doet lie- artsen gepikeerd zijn. Zij hebben al die jaren voor
ver iets dan niets.' hun patienten gezorgd. Mensen die verwezen moes-
Hij is het ermee eens dater bemoeienis nodig is ten worden, zijn verwezen. Zij hebben hun werk
met de Bijlmerslachtoffers. 'De vraag is of dat ge- goed gedaan"
neeskundige bemoeienis moet zijn. Ik vind van niet"
War het wel moet zijn, daar heeft Bri~t geen pasklaar Dater met enige achterdocht naar het AMC wordt ge-
antwoord op. 'Het helpt als de minister naar her ge- keken, lijkt niet verwonderlijk. Op een gegeven mo-
bied gnat. Ze werd wel uitgejoeld, maar dat was ment kwamen de berichten dat padteh oloog-anatoom
omdat ze te laat was. Een blik psychologen open- meerdere gevallen van een zeldzame auto-immuun-
trekken werkt niet. Je moet met de bewonersraad ziekte had gevonden. De paniek onder de bevolking
overleggen wat de wensen zijn. En uitleggen aan de sloeg toe. Pas veel later kwam het AMC met de mede-
bewoners dat het niet zo is dat artsen niet willen hel- deling dat er epidemiologisch geen sprake wasv an een
pen, maar dater niets te verwachten is van een be- verhoogd aantal. Waar waren de epidemiologen van
volkingsonderzoek.' het AMC ald ie tijd?
Ter plekke is hij aan her brainstormen over wat 'Bij epidemiologie begin je met een casus. Eerst
er verder kan worden gedaan. 'Misschien moeten we vind je 44n patient met een bepaald ziektebeeld, dan
een priisvraag uitschrijven of een denktank samen- nog eentjeen hog een. De epidemiologen ziin erv er-
stellen 'Hoe help je de betrokkenen bij een ramp?' volgens voor her kwantificeren. Op zichzelf is die
We hebben wel een rampenplan klaarliggen, maar volgorde dus niet vreemd. Het is de sport van epide-
eigentijk moeten we ook een plan in de la hebben miologen de noemer te vinden. De breuk vertelt ver-
over hoe we met de betrokkenen van een ramp om- volgens of her meer of minder is dan normaal. In het
gaan. Met de Bijlmerramp als aanleiding.' geval van de Bijlmerramp is er gepreludeerd. >>
45 .rn 91 (cid:12)9 41 IEM 9991 ~ HCSIDEM TCATNOC 186
Aan de enqu,htecommissie moesten onder ede Bijhnerramp. 'Het is moeilijk je volledige verhaal te
voorlopige data worden verschaft voordat deze vertellen. Veel wordt fragmentarisch opgenomen. In
waren geverifieerd. Deze data zijn vervolgens in de sommige gevallcn is er benzine op het vuur ge-
publiciteit gebracht alsof het definitieve gegevens gooid.' De geest was op een gegeven moment uit de
betrof. Er is daardoor in een te vroeg stadium gezegd ties, omschrijfl hij de hetze. 'Toen we het teletbni-
dat het om te veel gevallen ging. Terwijl dat niet te sche meldpunt openden w~or mensen die gezond-
zeggen was. eJ kende wel de teller maar niet de noe- heidsklachten toeschreven aan de Bijhnerramp kwa-
mer.' men er ruim 800 telefoontjes binnen. Nu zijn er in-
Her zijn communicatiefouten die wellicht heb- cens 6.000. De sneeuwbal is gaan rollen. Het is uit de
ben bijgedragen aan onnodige paniek. Briet gaat in hand gelopen.
de verdediging. 'Er is een probleem als je onderzoek 'Als er lets tc verwijten valt, dan is her dater te
doct terwijl de camera boven je hoofd staat te snor- weinig neus was voor de groeiende ongerustheid en
ren. l)e rapporten zijn steeds onder druk totstand- de e,notics van mensen. Za)als de hulpverlening di-
gekomen, l-)ruk vanuit her ministerie van VWS, van- rect na her neerstorten op gang is gebracht. Dat is
uit de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Een ge- behoorlijk goed gegaan. Er was destijds twijfel over
boorte van ten rapport gaat normaal anders. Daar is hoeveel mensen erbij betr,,kken waren. Dat is alle-
veel meer tijd voor.' maal opgelost? Bri~t zou het treurig vindcn als in hct
Kamerdebat wordt besloten dat minister Borst of
Maar juist als de ogen zo op jullie gericht z(in moet je een andere minister zou inoeten aflrcden vanwege
toch zorgen dat je precies werk aflevert? l)e epidemio- dc ramp.
logen van her AMC zijn in de media aangevallen om-
dat ze klungelig omgingen met prevalentie- en inci- UITVOERING BEVOLKINGSONDERZOEK
dentiecijfers. Dat kun je je toch niet veroorloven in War gebeurt er als het bevalkingsonderzoek doorgaat
zo'n situatie? en een ander ziekenhuis her gaat uitvoeten?
'Laten we her er maar op houden dat her geen 'Zij zullen daarvoor hun redenen hebben. Even
ideale wereld is.' Voor de uiteindelijke conclusie van goede vrienden. Het zal even slikken zijn. Veel inte-
her rapport maakte het ook niets uit, vult Bri~t aan. ressanter is het als alle instellingen na overleg met de
medisch-ethische commissie concluderen dat een
bevolkingsonderzoek verkeerd medisch handelen is.
Wat is dan de reactie van tie politiek? Die situatie
zou ik wenscn. Dan kunnen we aangeven waar de
grenzen van de politiek liggen en tot waar onze au-
tonomie als artsen reikt. Dan wil ik wel zien war Rob
Oudkerk (vice-voorzitter van de parlementaire en-
quOtecom,nissie Bijlmerramp, red.) gaat doen.
Eerlijk gezegd ben ik hog geen collega tegengeko-
men die zcgt dat wij ongelijk hebben met ons stand-
punt. Met her standpunt van Oudkerk dat een be-
volkingsonderzoek maatschappelijk zinnig en abso-
luut noodzakelijk is, neemt hij afstand van zijn be-
roep. Hij speelt in op de emotie van de bevolking.'
Bri~t vraagt zich af tot waar dc autonomie van
de arts reikt en tot waar her beslissingsgebied van de
overheid. Hij trekt een parallelm et de discussie over
de individuele gezondheidszorg. 'In de spreekkamer
zitten we sores tegenover patienten die een bepaaldc
behandeling van ons eisen. Maar als we ervan over-
'Je moet als arts tuigd zijn dat de behandeling geen zin heeft, voeren
stevig in je schoenen staan we die niet uit. Dat dilemma kennen we al. De vraag
van de overheid om een bevolkingsonderzoek is
om niets te doen'
eenzelfde soort touwtrekkerij.'
is er een discussie nodig binnen de beroepsgroep over
'Bovendien heefl onderzoekscoordinator IJzermans podsei tie van de arts ten opzichte van de overheid?
cen keurige toelichting gegeven die eventuele ondui- 'Niet zozeer binnen de beroepsgroep als wel
delijkheid wegneemt? met de overheid. We moeten spelregels afspreken.
Tot waar kan de overheid medewerking vragen? De
DRUK VAN DE MEDIA druk om in dit geval een bevolkingsonderzoek te
De media hebben, volgens Bri/~t, een belangrijke rol doen, is een mooi voorbeeld waarbij de politiek te
gespeeld in de vorming van het verhaal over de ver is gegaan met haar vraag.' .
682 MEDISCH CON I'ACT" 41 MEI 1999.54 nr. 91