ilköğretim birinci kademe görsel sanatlar eğitimi müze bilinci öğrenme alanında materyal ...

138 Pages·2009·0.62 MB·Turkish

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
RESİM- İŞ ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

İLKÖĞRETİM BİRİNCİ KADEME GÖRSEL
SANATLAR EĞİTİMİ MÜZE BİLİNCİ ÖĞRENME
ALANINDA MATERYAL KULLANIMININ ETKİSİ VE
UYGULANMASI

Zülfü TAN
YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman
Yrd. Doç. Mehmet BÜYÜKÇANGA

Konya - 2009

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

BİLİMSEL ETİK SAYFASI
Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel
etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik
davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez
yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden
yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.

Zülfü TAN
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

YÜKSEK LİSANS TEZİ KABUL FORMU

Zülfü Tan tarafından hazırlanan “İlköğretim Birinci Kademe Görsel Sanatlar
Eğitimi Müze Bilinci Öğrenme Alanında Materyal Kullanımının Etkisi ve
Uygulanması” başlıklı bu çalışma …../…../200… tarihinde yapılan savunma sınavı
sonucunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunarak, jürimiz tarafından yüksek
lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Ünvanı, Adı Soyadı Başkan İmza
Ünvanı, Adı Soyadı Üye İmza
Ünvanı, Adı Soyadı Üye İmza
i
ÖNSÖZ

Görsel sanatlar eğitimi müze bilinci öğrenme alanında öğrencilerin konuyu
daha iyi anlayabilmeleri ve dersin daha verimli olabilmesi için materyal kullanımı ya
da müze ziyareti çok önemlidir. Müze bilinci öğrenme alanının amacına ulaşabilmesi
ve öğrencilere istenilen kazanımların kazandırılabilmesi için dersin materyalle
desteklenmesi ve anlaşılabilir hale getirilip somutlaştırılması gerekmektedir. Bu
çalışma ilköğretim birinci kademe görsel sanatlar eğitimi müze bilinci öğrenme
alanında materyal kullanımının sanat eğitimine etkisinin saptanması ve çözüm
önerilerinin getirilmesine yönelik bir araştırmadır. Sanat eğitimi, materyal ve
kullanımı, öğretmen hazırlıkları ele alınmış, materyal kullanımıyla ilgili uygulamalar
yapılarak bulgulara ulaşılıp, yorumlamaları yapılmış, sonuç ve öneriler sunulmuştur.
Bu araştırmamda her türlü desteğini esirgemeyip, araştırmama katkıda bulunan
danışman hocam Sayın Yrd. Doç. Mehmet BÜYÜKÇANGA’ ya teşekkür ederim

Zülfü TAN
Konya, 2009
ii
ÖZET

Sanat eğitiminin çocuğun eğitimi üzerindeki etkisinin çok önemli olduğu
bilinmekte ve kabul edilmektedir. Bu nedenle görsel sanatlar eğitimi bireylerin
gelişiminin ve eğitiminin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Öğrenciler görsel sanatlar
dersinde görsel sanat kültürü, görsel sanatlarda biçimlendirme ve müze bilinci
öğrenme alanlarından geçerler. Bu öğrenme alanlarında, algılamalarının, sanat
deneyimlerinin, bakış açılarının, yaratıcılıklarının, değerlendirmelerinin geliştirilmesi
için cesaretlendirilirler. Bu etkide en önemli görevlerden biri de sanat eğitimcisine
düşmektedir.
Sanat eğitimcisi sanat derslerine hazırlıklarını yaparak girmelidir. Bu
hazırlıklardan biri de konuya uygun kullanacağı materyalleri öğrenci seviyelerini
bilerek ve bu seviyelere göre belirleyerek uygun mekânda ya da sınıf ortamında
kullanmasıdır. Materyal kullanımı birçok dersin temel gereksinimlerinden olduğu
gibi sanat eğitimi dersinde de öğretmen ve öğrencinin ihtiyaçlarındandır. Sanat
eğitimcilerinin derslerini materyal destekli işlemelerinin çocuğun eğitimine etkisi bu
araştırmada tespit edilmeye çalışılacaktır. İlköğretim birinci kademe beşinci
sınıflarından dört şube belirlenerek bu şubelerden ikisinde konuya uygun materyaller
kullanılarak ders işlenecek, diğer iki şubede de aynı konu işlenecek fakat materyal
kullanılmayacaktır. Yapılan uygulamalardan sonra öğrencilerin çalışmaları
toplanarak karşılaştırılacak ve sonuçları tespit edilecektir.
iii
SUMMARY

It is known that art education is important on the education of children. So
visual- art education is crucial on the person’s education and progress students study
the culture of visual- arts, formation in visual- arts and museum conscience in art
education leson. They are encouraged to develop the experience of art, their view of
art and their creativity so art education is so important.
Atr- educator must be brepared before entering the class. He/ She should
prepare the materials according the students level. As they are important in most of
the lessons, materials in crucial in art education. The more educator use the
materials, the more students contribute. Four classes will be chosen in five grades
classes. Materials will be used in two classes and they won’ t be used the other two
classes. At the end the study of the students will be compared and the results will be
established.
iv
KISALTMALAR

INSEA: Uluslararası Sanat Yoluyla Eğitim Kurumu
ÇASEY: Çok Alanlı Sanat Eğitimi Yöntemi
DBAE/ Discipline Based Art Education: Disipline Dayalı Sanat Eğitimi
Yöntemi
DDSE: Disipline Dayalı Sanat Eğitimi/ Çok Alanlı Sanat Eğitimi
ICOM: Uluslararası Müzeler Konseyi
MEB: Milli Eğitim Bakanlığı
MTA: Maden Teknik Arama
t.y. : Tarih yok
v
TABLOLAR LİSTESİ

Tablo 1: Grupların Dağılımları...............................................................................66
Tablo 2: 1. Deney Grubu Ön Anket Verileri...........................................................68
Tablo 3: 1. Deney Grubu Son Anket Verileri..........................................................70
Tablo 4: 1. Kontrol Grubu Ön Anket Verileri..........................................................71
Tablo 5: 2. Deney Grubu Ön Anket Verileri...........................................................73
Tablo 6: 2. Deney Grubu Son Anket Verileri..........................................................75
Tablo 7: 2. Kontrol Grubu Ön Anket Verileri..........................................................76
Tablo 8: 1. Öğretim Üyesinin 1. Deney Grubu Değerlendirmesi.............................78
Tablo 9: 1. Öğretim Üyesinin 1. Kontrol Grubu Değerlendirmesi...........................81
Tablo 10: 1. Öğretim Üyesinin Değerlendirme Sonuçları........................................83
Tablo 11: 2. Öğretim Üyesinin 1. Deney Grubu Değerlendirmesi...........................84
Tablo 12: 2. Öğretim Üyesinin 1. Kontrol Grubu Değerlendirmesi.........................87
Tablo 13: 2. Öğretim Üyesinin Değerlendirme Sonuçları........................................89
Tablo 14: 3. Öğretim Üyesinin 1. Deney Grubu Değerlendirmesi...........................90
Tablo 15: 3. Öğretim Üyesinin 1. Kontrol Grubu Değerlendirmesi.........................93
Tablo 16: 3. Öğretim Üyesinin Değerlendirme Sonuçları.......................................95
Tablo 17: 1. Görsel Sanatlar Öğretmeninin 2. Deney Grubu Değerlendirmesi.........96
Tablo 18: 1. Görsel Sanatlar Öğretmeninin 2. Kontrol Grubu Değerlendirmesi.......99
Tablo 19: 1. Görsel Sanatlar Öğretmeninin Değerlendirme Sonuçları...................101
Tablo 20: 2. Görsel Sanatlar Öğretmeninin 2. Deney Grubu Değerlendirmesi.......102
Tablo 21: 2. Görsel Sanatlar Öğretmeninin 2. Kontrol Grubu Değerlendirmesi.....105
Tablo 22: 2. Görsel Sanatlar Öğretmeninin Değerlendirme Sonuçları...................107
Tablo 23: 3. Görsel Sanatlar Öğretmeninin 2. Deney Grubu Değerlendirmesi.......108
Tablo 24: 3. Görsel Sanatlar Öğretmeninin 2. Kontrol Grubu Değerlendirmesi.....111
Tablo 25: 3. Görsel Sanatlar Öğretmeninin Değerlendirme Sonuçları..................113
vi
İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ....................................................................................................................i
ÖZET......................................................................................................................ii
SUMMARY..........................................................................................................iii
KISALTMALAR...................................................................................................iv
TABLOLAR LİSTESİ...........................................................................................v
GİRİŞ......................................................................................................................1
1.1. Problem..........................................................................................................1
1.2. Amaç ve Önem...............................................................................................2
1.3. Sayıltılar (Varsayımlar)..................................................................................2
1.4. Sınırlılıklar.....................................................................................................3

BİRİNCİ BÖLÜM
GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİ..........................................................................4
1.1. Sanat Eğitiminin Tanımı.................................................................................4
1.1.1. Sanat Eğitiminin Beş Alanı;.....................................................................5
1.2. Sanat Eğitiminin Gerekliliği...........................................................................6
1.3. Sanat Eğitiminin İlkeleri...............................................................................10
1.4. Görsel Sanatlar Eğitimi................................................................................12
1.5. Eğitim Öğretimde Sanat Eğitimcisinin Yeri..................................................14
1.6. Çok Alanlı Sanat Eğitimi..............................................................................19
1.6.1. Sanat Eleştirisi.......................................................................................20
1.6.2. Sanat Tarihi...........................................................................................21
1.6.3. Estetik....................................................................................................21
1.6.4. Uygulama..............................................................................................22
1.7. Çocukta Yaratıcılık......................................................................................23
1.7.1. Çocukta Yaratıcılığı Geliştiren Etmenler................................................24
1.7.2. Çocukta Yaratıcılığı Engelleyen Etmenler..............................................26
1.8. Çocuğun Sanatsal Gelişimi...........................................................................28
1.8.1. Gerçekçilik (Gruplaşma) Dönemi (9- 12 Yaş).......................................29
1.8.2. Çizgi......................................................................................................29